18. oktobar (18.10.) je 291. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (292. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 74 dana.



31. - U Rimu uhapšen i pogubljen pretorijanski prefekt Sejan pod opužbom za veleizdaju. Sejan je u periodu od 27. do 31. bio de facto vladar Rimskog carstva u ime cara Tiberija koji se povukao na ostrvo Kapri.

1469. - Kraljica Izabela od Kastilje udala se za aragonskog kralja Ferdinanda II, čime su pod jednom krunom ujedinjene gotovo sve španske hrišćanske zemlje.

1685. - Francuski kralj Luj XIV poništio je Nantski edikt i time lišio hugenote (protestanti) verskih i građanskih sloboda koje im je 1598. garantovao kralj Anri IV. Oko 200.000 hugenota, uglavnom intelektualaca, je nakon toga emigriralo u susedne zemlje.

1692. - postavljen je kamen temeljac Petrovaradinske tvrđave kod Novog Sada, koja je postala jedno od najznačajnijih austrijskih strateških utvrđenja u borbi protiv Turaka.

1860. - Britanske trupe su, tokom Opijumskog rata spalile do temelja Juanmingjuan, letnju carsku palatu u Pekingu.

1867. - SAD su formalno preuzele suverenitet nad Aljaskom, koju su 30. marta 1867. kupile od Rusije za 7,2 miliona dolara.

1922. - Osnovana je Britanska radio kompanija (BBC).

1967. - Sovjetski vasionski brod „Venera 4“ ušao je u atmosferu Venere kao prva letelica u istoriji astronautike i emitovao podatke na Zemlju. Kontakt je izgubljen kada je brod bio na 27 kilometara iznad površine Venere.

1977. - U akciji nemačkih specijalaca na aerodromu u Mogadišu ubijena su tri Palestinca, otmičara putničkog aviona nemačke kompanije Lufthanza. Oslobođeno je svih 86 putnika, koji su pet dana bili taoci otmičara.

1989. - Pod pritiskom masovnih demonstracija generalni sekretar Jedinstvene socijalističke partije (Istočne) Nemačke Erih Honeker je podneo ostavku, za novog šefa partije izabran je Egon Krenc, ali su antivladine demonstracije nastavljene.

1991. -
Na drugom plenarnom zasedanju Konferencije o Jugoslaviji u Hagu predsednik Srbije Slobodan Milošević odbio je predlog Deklaracije o Jugoslaviji kojom je bilo predviđeno da bivše federalne jedinice postanu suverene i nezavisne republike, međunarodno priznate. Predsednik Srbije je kasnije odbio sve ostale verzije „Sporazuma za opšte rešenje krize“ u bivšoj SFR Jugoslaviji koje su nudili međunarodni posrednici.
Televizija Beograd je počela da emituje program preko satelita.

1998. -
Tajvanski izaslanik Ku Čen Fu je, na kraju šestodnevne posete Kini, razgovarao je s kineskim predsednikom Đang Ceminom, što je bio prvi susret na najvišem nivou dveju strana od 1949.
Najmanje 700 ljudi je poginulo u eksploziji naftovoda na jugu Nigerije.

2000. - Predsednik Crne Gore Milo Đukanović odbio je učešće u vladi SR Jugoslavije i založio se za nastavak političkog dijaloga Srbije i Crne Gore o novoj državnoj zajednici. Đukanović će u narednom periodu tražiti da dve federalne jedinice prvo dobiju međunarodno priznanje, a potom da formiraju savez.

2001. - Četvorica sledbenika Osame bin Ladena, vodje terorističke organizacije Al Kaida, osuđeni su u Njujorku na doživotnu robiju bez prava žalbe za bombaške napade koje su izvršili 1998. godine na američke ambasade u Africi.

Rođenja
1405. - Enea Silvio Pikolomini, papa Pije II od 1458.
1663. - Eugen Savojski, austrijski vojskovođa
1697. - Đovani Antonio Kanal, italijanski slikar.
1842. - Čedomilj Mijatović, srpski političar, ekonomista i istoričar.
1847. - Aleksandar Nikolajevič Lodigin, sovjetski pronalazač. (†1923.)
1920. - Melina Merkuri, grčka glumica.
1926. - Čak Beri, američki kompozitor i pevač, začetnik rokenrola.
1956. - Martina Navratilova, jedna od najboljih teniserki svih vremena.

Smrti
31. - Lucije Elije Sejan, prefekt pretorijanske garde u starom Rimu.
1216. - Jovan bez Zemlje, engleski kralj. (*1166.)
1865. - Henri Džon Templ, engleski državnik.
1871. - Čarls Bebidž, engleski matematičar, otac računarstva
1893. - Šarl Guno, francuski kompozitor.
1931. - Tomas Alva Edison, američki pronalazač. (*1847.)



Izvor: Wikipedia

19. oktobar (19.10.) je 292. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (293. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 73 dana.

202. pne. - Hanibal je izgubio u bici kod Zame. To je završna bitka Drugog punskog rata.

439. - Gejserih, kralj Vandala i Alana, osvaja Kartaginu, posle Rima najveći grad zapadnog Mediterana. Ovaj događaj je kasnije u Vandalskoj kraljevini korišćen kao početni događaj nove ere.

1812. - Napoleonove trupe su počele povlačenje iz Moskve.

1813. - Okončana je Bitka naroda kod Lajpciga u kojoj su ujedinjene vojske više evropskih država, predvođene Rusijom, Pruskom i Austrijom porazile Napoleona i prisilile ga da se povuče preko Rajne.

1872. - U Novom Južnom Velsu u Australiji nađen je „Holtermanov grumen“, ploča škriljca težine 235,14 kilograma, u kojoj je bilo 82,11 kilograma zlata, najveća količina koja je dosad pronađena.

1915. - Rusija i Italija su u Prvom svetskom ratu objavile rat Bugarskoj, koja je, pored proglašenja neutralnosti, napala srpsku vojsku 6. oktobra i time se priključila Centralnim silama.

1918. - U Zagrebu je u Prvom svetskom ratu Narodno veće Srba, Hrvata i Slovenaca donelo Deklaraciju o ujedinjenju svih Južnih Slovena u jednu državu.

1935. - Liga naroda uvela je sankcije protiv Italije zbog invazije na Etiopiju.

1954. - Zaključen je anglo-egipatski sporazum o povlačenju britanskih trupa iz zone Sueckog kanala u roku od 20 meseci.

1964. - U udesu sovjetskog aviona „Iljušin-18“, koji se srušio na Avalu, poginuli su svi putnici među kojima je bila šestočlana delegacija sovjetske armije sa maršalom Sergejem Birjuzovim na čelu. Delegacija je upućena u Beograd da bi učestvovala u proslavi 20-godišnjice oslobođenja Beograda.

1987. - Za retaliaciju za Iranske napade na brodove u Persijskom zalivu, Ratna mornarica Sjedinjenih Američkih Država je onemogućila tri Iranske morske naftne platforme.

1987. - (Crni ponedeljak) Dau Džons industrijski indeks je pao 22% ili 508 bodova. Ovo se smatra krah berze.

1994. - U eksploziji bombe, koju je u gradskom autobusu u Tel Avivu aktivirao bombaš-samoubica, poginule su 22 i ranjeno više od 40 osoba.

2000. - Međunarodni sud za ratne zločine u Ruandi osudio je bivšeg premijera te zemlje Žana Kambandu na doživotni zatvor zbog genocida počinjenog 1994, kada je ubijeno oko pola miliona pripadnika plemena Tutsi i Hutu.

2001. - Najmanje 350 ljudi nastradalo je kada je prenatrpani brod, koji je prevozio iračke emigrante, na putu od Sumatre ka Australiji potonuo u blizini Jave.

2005. - U Bagdadu je počelo suđenje bivšem iračkom lideru Sadamu Huseinu.

Rođenja

1841. - Nikola I Petrović Njegoš, crnogorski kralj, vojskovođa i pisac.
1864. - Ogist Limijer, francuski hemičar i industrijalac.

Smrti

1216. - Jovan bez Zemlje, engleski kralj.
1745. - Džonatan Svift, engleski pisac irskog porekla.
1875. - Čarls Vitston, engleski fizičar.
1937. - Ernest Raderford, novozelandski fizičar engleskog porekla.
1984. - Ježi Popjeluška, poljski sveštenik.
1986. - Samora Mašel, predsednik Mozambika.
1999. - Natali Sarot, francuska književnica.
2003. - Alija Izetbegović, bosanski političar i muslimanski aktivista (*1925.)

Praznici i dani sećanja
1932. - U Beogradu je otvoren Kolarčev narodni univerzitet, zadužbina Ilije Milosavljevića Kolarca, koji je u tu svrhu testamentom zaveštao oko 50.000 dukata. Zgradu Kolarčevog univerziteta je projektovao srpski arhitekta Petar Bajalović.

20. oktobar (20.10.) je 293. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (294. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 72 dana.


1728. - U Kopenhagenu izbio požar koji je uništio veći deo grada.

1827. - U pomorskoj bici kod Navarina, tokom grčkog rata za oslobođenje, ruski, britanski i francuski brodovi uništili tursku i egipatsku flotu.

1935. - Kineske revolucionarne snage Mao Cetunga stigle u pokrajinu Šensi na severozapadu Kine i time okončale „Dugi marš“, oko 10.000 kilometara, počet godinu dana ranije sa jugoistoka zemlje, tokom kog su probile četvorostruku blokadu Čang Kaj Šekovog Kuomintanga.

1935. - Alijansa ženskih pokreta Jugoslavije u više gradova organizovala zborove zahtevajući jednako, opšte, tajno, aktivno i pasivno pravo glasa za sve građane oba pola.

1936. - Zgrada Skupštine Jugoslavije u Beogradu primila prve poslanike. Kamen temeljac 1907. položio kralj Srbije Petar I Karađorđević, a zgradu je projektovao arhitekta Jovan Ilkić.

1944. - Partizani u sadejstvu sa Crvenom armijom, posle višednevnih borbi, oslobodili Beograd od nemačke okupacije.

1945. - Egipat, Sirija, Irak i Liban upozorili SAD da bi stvaranje jevrejske države moglo da izazove rat na Srednjem istoku.

1949. - Jugoslavija izabrana za nestalnog člana Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija.

1971. - Kancelar Zapadne Nemačke Vili Brant dobio Nobelovu nagradu za mir.

1973. - Britanska kraljica Elizabeta II otvorila novu Opersku kuću u Sidneju.

1984. - Beogradu puštena u rad prva telekomunikaciona veza po optičkom kablu, Telekomunikacioni centar Beograd - Konjarnik

1991. - U zemljotresu na indijskoj strani Himalaja poginulo više od 340 ljudi, razoreno na desetine hiljada kuća.

1992. -
Jedinice Jugoslovenske narodne armije napustile Dubrovačko ratište, a poluostrvo Prevlaka na ulazu u Boku Kotorsku stavljeno je pod kontrolu posmatrača UN.
Kod mesta Vitez u Bosni počeli sukobi bosanskih Hrvata i muslimana, dotadašnjih saveznika u ratu protiv bosanskih Srba.

1998. - Skupština Srbije donela Zakon o javnom informisanju na osnovu kog su u naredne dve godine nezavisni mediji u Srbiji kažnjeni s preko 30 miliona dinara, uglavnom zbog kritičkog pisanja o režimu Slobodana Miloševića.

1999. - Verski vođa indonežanskih muslimana Abdurahman Vahid postao prvi izabran predsednik Indonezije.

2000. - U Ugandi saradnjom lokalnih i međunarodnih zdravstvenih radnika, zaustavljeno širenje epidemije prouzrokovane smrtonosnim virusom ebola, od kog je umrlo 47 i zaraženo više od 75 osoba.

2001. - Na hiljade demonstranata na ulicama francuskih gradova protestovalo protiv države zbog zavisnosti od nuklearne energije, od koje potiče više od tri četvrtine energije Francuske.


Rođenja
1843. - Kosta Trifković, srpski komediograf.
1854. - Artur Rembo, francuski pesnik.
1891. - Džejms Čedvik, engleski fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1935.
1945. - Zoran Antonijević, bivši jugoslovenski fudbaler i trener
1946. - Elfride Jelinek, austrijska književnica, dobitnica Nobelove nagrade za književnost 2004.
1958. - Vigo Mortensen, američki filmski glumac, muzičar, fotograf i slikar.
1960. - Fahreta Jahić Živojinović, estradna umetnica, poznata i kao Lepa Brena.
1966. - Abu Musab al-Zarkavi, jordanski terorista (†2006.)
1983. - Ana Mihajlovski, srpska TV voditeljka

Smrti
1740. - Karlo VI, rimsko-nemački car.
1890. - Ričard Frensis Barton, engleski istraživač i putopisac.
1941. - Marko Orešković, hrvatski komunista i narodni heroj.
1976. - Slavko Vorkapić, srpsko-američki režiser.
1992. - Koča Popović, srpski političar i publicista.
2003. - Miodrag Petrović Čkalja, srpski glumac i komičar.



Izvor: Wikipedia

21. oktobar (21.10.) je 294. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (295. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 71 dan.


1805. - U bici kod Trafalgara Britanci pod Horejšiom Nelsonom porazili su francusko-špansku flotu bez ijednog izgubljenog broda. U bici je smrtno ranjen legendarni britanski admiral, a pobeda je Engleskoj obezbedila prevlast na moru za ceo naredni vek.

1879. - Tomas Alva Edison izvršio je u laboratoriji u Nju Džersiju probu svog najnovijeg izuma - sijalice sa grafitnim nitima. Sijalica je gorela čitavih 13 časova.

1938. - Japanske trupe su posle nekoliko meseci bombardovanja zauzele kineski grad Kanton.

1941. - Nemci su u Kragujevcu u Drugom svetskom ratu streljali više od 7.000 civila, među kojima i učenike kragujevačke gimnazije.

1944. - Američke trupe su zauzele Ahen, prvi veći nemački grad koji su u Drugom svetskom ratu osvojili saveznici.

1945. - Na izborima u Francuskoj prvi put su glasale žene.

1950. - Kineske trupe počele su okupaciju Tibeta.

1969. - Vili Brant je formirao koalicionu vladu socijaldemokrata i liberala i postao prvi socijaldemokratski kancelar Zapadne Nemačke. Vodio je politiku popuštanja zategnutosti u svetu, posebno u odnosima sa istočnoevropskim zemljama, a njegova „istočna politika“ je doprinela stabilizaciji prilika u Evropi.

1986. - SAD su naredile pedesetpetorici sovjetskih diplomata da napuste zemlju do 1. novembra kao odgovor na proterivanje petorice američkih diplomata iz Moskve.

1991. - Na osnovu odluke Predsedništva SFR Jugoslavije jedinice Jugoslovenske narodne armije napustile su Sloveniju.

1994. - SAD i Severna Koreja su potpisale sporazum prema kojem će Pjongjang zamrznuti i potom napustiti nuklearni program.

1997. - Milo Đukanović, premijer Crne Gore pobedio je na predsedničkim izborima Momira Bulatovića, dotadašnjeg predsednika, koji je imao podršku predsednika Srbije Slobodana Miloševića. Time je znatno smanjen Miloševićev uticaj u Crnoj Gori, a novi crnogorski predsednik usmerio je svoju politiku na izdvajanje iz jugoslovenske federacije.

2001. - Jugoslovenski general u penziji Pavle Strugar doborovoljno se predao Međunarodnom sudu za ratne zločine u Hagu, koji ga je u februaru mesecu optužio za kršenje zakona i običaja rata na području Dubrovnika 1991. On je bio prvi oficir bivše Jugoslovenske narodne armije koji se dobrovoljno predao ovom sudu.

2002. - Haški tribunal otpečatio je optužnice protiv Draga Nikolića, Vujadina Popovića i Ljubiše Beare, koje ih terete za učešće u zločinima počinjenim u Srebrenici, jula 1995, nakon što su snage Vojske Republike Srpske preuzele kontrolu nad tim gradom.



Rođenja
1760. - Kacušika Hokusaj, japanski slikar.
1772. - Semjuel Tejlor Kolridž, engleski pisac i mislilac.
1833. - Alfred Bernard Nobel, švedski hemičar, industrijalac i pronalazač.
1917. - Džon Birks „Dizi“ Gilespi, američki trubač, pevač, kompozitor.
1945. - Nikita Mihalkov, ruski režiser i glumac.

Smrti
1422. - Karlo VI Ludi, francuski kralj.
1969. - Žan Luj Keruak, američki pisac, bitnik, poznat kao Džek Keruak.
1984. - Fransoa Trifo, francuski filmski režiser.
1990. - Deni Šamun, vođa libanske Nacionalne liberalne partije.



Izvor: Wikipedia

22. oktobar (22.10.) je 295. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (296. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 70 dana.




1721. - Posle uspešno okončanog rata sa Švedskom, Rusija je postala nova sila na Baltiku, a Petar Veliki proglašen za cara cele Rusije.

1773. - Kralj Tonga poklonio engleskom istraživaču Džejmsu Kuku gorostasnu kornjaču, koja je u Londonu živela do 1966.

1797. - Francuz Andre Žak Garnerin prvi upotrebio padobran, skočivši iz balona nad Parizom sa visine od 680 metara.

1873. - Da bi onemogućio Francuze da se udruže s nemačkim neprijateljima, nemački car Vilhelm I, na inicijativu kancelara Bizmarka, pridružio se savezu Rusije i Austrije.

1947. - Počeo rat Indije i Pakistana oko Kašmira pošto je kašmirski maharadža Hari Sing odbio da se priključi jednoj od dve zemlje kada je podeljen indijski potkontinent. Rat početkom 1949. okončan posredstvom Ujedinjenih nacija, a Kašmir ostao podeljen.

1962. - Predsednik SAD Džon Ficdžerald Kenedi izdao naređenje američkoj ratnoj mornarici i avijaciji da blokiraju Kubu zbog postavljanja sovjetskih nuklearnih raketa u toj zemlji. Kubanska kriza, koja je dovela svet na ivicu atomskog rata, okončana mesec dana kasnije sporazumom sovjetskog lidera Nikite Hruščova i Kenedija o povlačenju nuklearnog naoružanja i deblokadi Kube.

1964. -
Francuski književnik Žan Pol Sartr odbio Nobelovu nagradu za književnost.
Gimnastičar Miroslav Cerar osvojio zlatnu medalju na Olimpijadi u Tokiju, što je bila prva zlatna medalja za Jugoslaviju na olimpijskim takmičenjima.

1987. - Primerak retke edicije Gutenbergove biblije prodat u aukcijskoj kući „Kristi“ u Njujorku za rekordnih 5,39 miliona dolara.

1991. - Predsedništvo Jugoslavije nepotpunom sastavu, činili ga Srbija, Vojvodina, Kosovo i Crna Gora, odbacilo predlog Evropske zajednice da jugoslovenska federacija bude rekonstituisana u asocijaciju suverenih država. Odluka doprinela produbljavanju jugoslovenske krize i definitivnom raspadu zemlje.

1992. - Na putu Priboj-Rudo iz autobusa kidnapovano 16 muslimana, stanovnika sela Sjeverin na granici Srbije i Bosne, a potom ubijeno u Višegradu. Otmicu i ubistvo izvršili Milan Lukić, Oliver Krsmanović i Dragutin Dragićević i Đorđe Šević, pripadnici Višegradske brigade Vojske Republike Srpske, koji su gotovo 11 godina posle otmice osuđeni na višegodišnje kazne zatvora.

2000. - Posmrtni ostaci jednog od najvećih srpskih pesnika Jovana Dučića preneti, 57 godina po njegovoj smrti, iz američkog mesta Libertvil i sahranjeni u rodnom gradu Trebinju u Republici Srpskoj. Sahrani prisustvovao i predsednik Jugoslavije Vojislav Koštunica, koji je potom posetio Sarajevo, što je bila prva poseta predsednika Jugoslavije nekoj od bivših jugoslovenskih republika.

Rođenja
1811. - Franc List, mađarski kompozitor.
1844. - Anrijeta Rozina Bernar, poznata kao Sara Bernar, francuska glumica.
1913. - Bao Daj, vijetnamski car.

Smrti
1906. - Pol Sezan, francuski slikar.
1927. - Borisav Stanković, srpski pisac.
1967. - Borivoje Ž. Milojević, geograf, profesor Beogradskog univerziteta i akademik SANU.
1973. - Pablo Kasals, španski violončelista katalonskog porekla.



Izvor: Wikipedia

23. oktobar (23.10.) je 296. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (297. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 69 dana.


425. - Valentinijan III proglašen u Rimu za cara Zapadnog Rimskog carstva.

1596. - Turska vojska sultana Muhameda III kod Erlaua u Mađarskoj porazila austrijske trupe nadvojvode Maksimilijana.

1702. - Bitka u zalivu Vigo gde je anglo-francuska flota potukla špansku i francusku flotu i uništila špansku Flotu Indija.

1912. - Počela bitka kod Kumanova u Prvom balkanskom ratu u kojoj je srpska vojska nanela težak poraz turskim trupama i prisilila ih da se povuku ka Bitolju.

1917. -
Američke snage stupile u prve borbene akcije u Prvom svetskom ratu, kod Linevila u Francuskoj.
Na sednici Centralnog komiteta ruske Socijalističke radničke partije doneta odluka o podizanju oružanog ustanka. U pripremama i izvođenju Oktobarske revolucije od tada neposredno učestvuje Vladimir Iljič Uljanov Lenjin.

1942. - Britanska Osma armija generala Bernarda Montgomerija počela ofanzivu protiv nemačkih snaga pod komandom Ervina Romela u egipatskoj pustinji kod mesta El Alamejn. Jedna od najznačajnijih bitaka u Drugom svetskom ratu okončana 12 dana kasnije pobedom Britanaca, usledilo iskrcavanje saveznika na tle severne Afrike.

1944. - Sovjetska Crvena armija tokom Drugog svetskog rata ušla u Mađarsku.

1944. - U filipinskom zalivu Lejte počela jedna od najvećih pomorsko-vazdušnih bitaka u Drugom svetskom ratu, u kojoj je učestvovala gotovo cela japanska flota i tri četvrtine flote SAD, okončana porazom Japanaca 25. oktobra.

1954. - Posle serije sastanaka u Parizu, SSSR, SAD, Velika Britanija i Francuska sporazumele se da okončaju okupaciju Nemačke.

1956. - Uličnim demonstracijama studenata i radnika u Mađarskoj počela antikomunistička pobuna, koju su sovjetske trupe ugušile 4. novembra 1956.

1958. - Ruski pisac Boris Pasternak dobio Nobelovu nagradu za književnost za roman „Doktor Živago“ koji je postao bestseler na Zapadu, dok u SSSR tada još nije bio objavljen.

1961. - Bivšem generalnom sekretaru Ujedinjenih Nacija, Šveđaninu Hjalmaru Agne Dagu Hamaršeldu, koji je pod nerazjašnjenim okolnostima poginuo u avionu u vreme kongoanske krize, posthumno dodeljena Nobelova nagrada za mir.

1973. - Severnovijetnamski mirovni pregovarač Le Duk To odbio Nobelovu nagradu za mir uz obrazloženje da u njegovoj zemlji još nema mira.

1983. -
U napadu kamionima napunjenim eksplozivom na štab američkih marinaca u Bejrutu i obližnju zgradu u kojoj su bili francuski vojnici poginuo 241 američki vojnik i 58 francuskih.
Na akušerskoj klinici u Zagrebu rođena prva jugoslovenska „beba iz epruvete“.

1990. - Ukrajinski premijer Vitalij Masol prinuđen da podnese ostavku posle masovnih studentskih protesta. To je bio prvi funkcioner Sovjetskog Saveza koji je otišao sa vlasti pod pritiskom javnosti.

1991. - Predstavnici 19 zemalja potpisali, na međunarodnoj konferenciji u Parizu u organizaciji UN, mirovni sporazum za okončanje 13-godišnjeg građanskog rata u Kambodži.

1994. - U eksploziji bombe na predizbornom mitingu u glavnom gradu Šri Lanke Kolombu poginulo najmanje 50 osoba, među kojima i kandidat opozicije za predsednika Gaminija Disanajakea.

1996. - Završava se šahovski turnir u Tilburgu, Holandija. Pobeđuje Boris Geljfand.

1998. - Počinje šahovski turnir u Tilburgu, Holandija.

2001. - IRA objavila da počinje razoružavanje, a dva dana kasnije Velika Britanija ukinula četiri bezbednosna punkta.

2002. - Okružno javno tužilaštvo u Beogradu podiglo optužnicu protiv više lica osumnjičenih za otmicu i ubistvo 16 muslimana iz Sjeverina u oktobru 1992.

Rođenja
1789. - Dimitrije Davidović, srpski novinar i publicista.
1801. - Albert Lorcing, nemački kompozitor, pevač i dirigent. (†1851).
1817. - Pjer Atanaz Larus, francuski leksikograf i enciklopedista.
1940. - Edson Arantes do Nasimento Pele, brazilski fudbaler.
1959. - "Otkačeni Al" Janković, američki muzičar.

Smrti
42. pne. samoubistvo izvršio Marko Junije Brut, jedan od vođa zavere u kojoj je 44. ubijen Julije Cezar. Brut se ubio posle poraza koji su republikanskoj vojsci u bici kod Filipa nanele snage Marka Antonija i Oktavijana.

1456. - Jovan Kapistran, franjevački monah, teolog, inkvizitor i propovednik.

1944.
Barkla Čarls Glover, engleski fizičar, dobitnik Nobelove Nagrade za fiziku 1917. (*1877)

prebacujući se preko Dunava u tek oslobođen Beograd, u Drugom svetskom ratu poginuo Ivan Milutinović, jedan od vođa Narodnooslobodilačkog rata i funkcioner Komunističke partije Jugoslavije.



Izvor: Wikipedia

24. oktobar (24.10.) je 297. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (298. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 68 dana.



1360. - Engleski kralj Edvard III i francuski kralj Jovan II Dobri, potpisali su u Kaleu sporazum kojim je okončana prva faza Stogodišnjeg rata. Englezi su dobili deo francuske teritorije, a Edvard III se zauzvrat odrekao polaganja prava na francuski presto.

1648. - Vestfalskim mirom, koji su zaključili nemački car i vladari Francuske i Švedske, završen je Tridesetogodišnji rat. Mirovnim ugovorom potvrđena su načela Augzburškog verskog mira (1555) o ravnopravnosti rimokatolika i protestanata i osujećena namera rimsko-nemačkog carstva i pape za hegemonijom u Evropi.

1795. - Pruska, Austrija i Rusija izvršile su treću podelu Poljske, koja je prestala da postoji kao nezavisna država.

1882. - Nemački bakteriolog Robert Koh otkrio je bakteriju koja izaziva tuberkulozu, kasnije nazvanu „Kohov bacil“.

1912. - Pobedom Prve srpske armije pod komandom regenta Aleksandra Karađorđevića nad turskom Vardarskom armijom Zeki paše, završena je Kumanovska bitka u Prvom balkanskom ratu.

1917. - Počela je bitka kod Kobarida (talijanski Kaporeto ) u Prvom svetskom ratu u kojoj su Nemci i Austrijanci naneli težak poraz italijanskoj vojsci i naterali je u bekstvo.

1922. - Irski parlament prihvatio je ustav po kojem je država dobila naziv Slobodna Irska Država. Ustav je formalno stupio na snagu u decembru.

1939. - Nacisti su u Nemačkoj naredili Jevrejima da nose Davidovu zvezdu.

1944. - Američki avioni su u Drugom svetskom ratu tokom velike vazdušno-pomorske bitke u filipinskom zalivu Lejte potopili japanski bojni brod „Musaši“, jedan od najvećih u svetu.

1945. - Stupila je na snagu Povelja UN, koju je u junu 1945. u San Francisku potpisala 51 zemlja osnivač svetske organizacije, među kojima i Jugoslavija.

1964. - Britanska afrička kolonija Severna Rodezija stekla je nezavisnost pod nazivom Republika Zambija, sa predsednikom Kenetom Kaundom.

1970. - Kandidat levice Salvador Aljende izabran je za predsednika Čilea. Ubijen je u septembru 1973. u državnom udaru oficirske hunte koju je predvodio Augusto Pinoče.

1980. - Poljske vlasti su legalizovale nezavisni radnički sindikat „Solidarnost“.

1991. - U Sarajevu je konstituisana prva Skupština srpskog naroda u BiH, a za prvog predsednika izabran je Momčilo Krajišnik. Skupština je usvojila Deklaraciju o pravu srpskog naroda na samopredeljenje.

2000. - Skupština Srbije izabrala je prelaznu tehničku vladu Srbije koja će do vanrednih parlamentarnih izbora 23. decembra obezbediti funkcionisanje zemlje. Vladu su formirali Demokratska opozicija Srbije, Srpski pokret obnove i Socijalistička partija Srbije.

2001. - U napadu američkih snaga na Kabul, ubijena su 22 člana pakistanskog militarističkog pokreta Harakat-ul-Mudžahedini, koji su se borili protiv indijske vlasti u Kašmiru.

2002. - U Republici Srpskoj smenjeno je i uhapšeno više odgovornih lica zbog afere o izvozu oružja i vojne opreme Iraku, koji je pod sankcijama UN. U aferu su umešane Vazduhoplovni zavod „Orao“ iz Bijeljine i preduzeće „Jugoimport-SDPR“ iz Beograda, čiji je direktor Jovan Čeković smenjen.

2003. - Konkord (supersonični putnički avion) je povučen iz saobraćaja, a poslednji let uopšte bio je 26. novembra iste godine.

Rođenja
1618. - Aurangzeb, mogulski car, veliki mogul Indije (1658-1707).
1632. - Anton Levenhuk, holandski naučnik. (†1723).
1985. - Vejn Runi, engleski fudbaler.

Smrti
996 - Igo Kapet, francuski kralj (*938.)
1601. - Tiho Brahe, danski astronom. (*1546).
1708. - Seki Kova, japanski matematičar. (*1642).
1725. - Alesandro Gaspare Skarlati, italijanski kompozitor.
1907. - Pera Todorović, srpski novinar, pisac i političar.
1948. - Franc Lehar, austrijski kompozitor mađarskog porekla.
1957. - Kristijan Dior, francuski modni kreator.
1997. - Zoran Todorović Kundak, srpski političar.



Izvor: Wikipedia

25. oktobar (25.10.) je 298. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (299. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 67 dana.


732. - Franački vladar Šarl u bici kod Poatjea teško porazio Saracene i time definitivno zaustavio njihov dalji prodor u zapadnu Evropu, što mu je donelo nadimak Čekić. Poznat pod imenom Karlo Martel.

1415. - Englezi u Stogodišnjem ratu, pod komandom kralja Henrija V, naneli težak poraz Francuzima u bici kod Azenkura na severu Francuske.

1495. - U Portugaliji na presto stupio kralj Manuel I Veliki ili Srećni. Finansirao istraživačke poduhvate moreplovaca Vaska da Game, Pedra Alvareša Kabrala i drugih, čija su otkrića potom postala portugalske kolonije, a Portugalija svetska pomorska i kolonijalna sila. Tokom njegove vladavine iz zemlje proterani Jevreji i Maori.

1616. - Holandski moreplovac Dirk Hartog na putu prema Javi otkrio zapadne obale Australije.

1815. - Srpski knez Miloš Obrenović postigao sporazum s vezirom Beogradskog pašaluka Marašli Ali-pašom o mešovitoj srpsko-turskoj upravi, čime je završen oružan deo Drugog srpskog ustanka.

1918. - Kod mesta Vitorio Veneto počela jedna od poslednjih bitaka u Prvom svetskom ratu, koja je završena 3. novembra pobedom Italijana nad već dezorganizovanom austrougarskom vojskom.

1936. - Vlade Nemačke i Italije potpisale tajni protokol o uzajamnoj pomoći, kojim je formirana osovina Rim-Berlin.

1938. - Libija postala deo Italije.

1949. - Sprovodeći blokadu Jugoslavije posle rezolucije Informbiroa, SSSR otkazao gostoprimstvo jugoslovenskom ambasadoru u Moskvi, što su potom učinile i ostale zemlje komunističkog bloka. Blokada Jugoslavije trajala do 1955.

1956. - Egipat, Jordan i Sirija osnovali jedinstvenu vojnu komandu radi koordinacije odbrane od izraelskog napada.

1971. - Generalna skupština Ujedinjenih Nacija odlučila da primi Kinu u svetsku organizaciju i da isključi Tajvan.

1983. - Trupe SAD okupirale karipsku ostrvsku državu Grenadu, pošto su levičarske snage izvele državni udar.

1995. - Na osnovu sporazuma Izraela i Palestinske oslobodilačke organizacije o palestinskoj samoupravi, izraelske trupe počele povlačenje iz grada Dženin, na okupiranoj Zapadnoj obali.

2001. - Na donatorskoj konferenciji Pakta za stabilnost Jugoistočne Evrope u Bukureštu Jugoslavija dobila pomoć od
430 miliona evra.




Rođenja
1806. - Kaspar Šmit (poznat kao Maks Štirner), nemački filozof anarhista.
1811. - Evarist Galoa, Francuski matematičar, poznat po teoriji koja nosi njegovo ime.
1825. - Johan Štraus Mlađi, austrijski kompozitor, violinista i dirigent.
1838. - Žorž Bize, francuski kompozitor.
1842. - Dimitrije Ruvarac, srpski istoričar, publicista i političar.
1881. - Pablo Pikaso, španski slikar i vajar. (†1973).
1976. - Ahmad Al-Duki, fudbaler Saudijske Arabije.

Smrti
1363. - Vojislav Vojinović, srpski knez.
1400. - Džefri Čoser, engleski pisac.
1647. - Evangelista Toričeli, italijanski matematičar i fizičar.
1963. - Karl Tercagi, otac mehanike tla.
1973. - Abebe Bikila, etiopski atletičar. (*1932).
1997. - Marko Vukobrat Jarić, srpski fizičar.



Izvor: Wikipedia

26. oktobar (26.10.) je 299. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (300. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 66 dana.



1896. - Potpisan je sporazum u Adis Abebi kojim je uspostavljen mir između Italije i Abisinije (Etiopija) i priznata nezavisnost Abisinije.

1905. - Tokom Prve ruske revolucije (1905-07), radnici su u Petrogradu osnovali prvi Sovjet (radničku skupštinu).

1911. - U Kini je ukinuta monarhija i proglašena republika sa Sun Jat Senom kao privremenim predsednikom.

1917. - Brazil je objavio rat Nemačkoj u Prvom svetskom ratu.

1955. - General Ngo Din Diem proglasio je Republiku Vijetnam u južnom Vijetnamu, a sebe predsednikom i zaveo diktatorski režim. Ubijen je u vojnom udaru u novembru 1963.

1955. - Parlament Austrije prihvatio je, dan posle odlaska poslednjih savezničkih okupacionih vojnika, Državni ugovor kojim se obavezala na stalnu neutralnosti zemlje.

1961. - Nobelovu nagradu za književnost dobio je jugoslovenski književnik Ivo Andrić i postao prvi Jugosloven dobitnik te prestižne svetske nagrade.

1972. - U kampanji Saveza komunista Jugoslavije protiv „anarholiberala“ smenjeni su najviši funkcioneri Saveza komunista Srbije Marko Nikezić i Latinka Perović. Nakon toga smenjeni su i funkcioneri u državnom aparatu i privredni rukovodioci koji su se zalagali za liberalizaciju i modernizaciju društva.

1976. - Generalna skupština UN je jednoglasno osudila aparthejd i pozvala vlade zemalja članica da zabrane sve kontakte sa Transkejom, koja je samoproklamovala nezavisnost sa belom manjinom na čelu.
1986. - Počinje šahovski turnir u Tilburgu, Holandija.
1994. - Izrael i Jordan potpisali su sporazum, kojim je posle 46 godina formalno okončano ratno stanje dveju susednih zemalja.

1998. - Predsednici Perua i Ekvadora potpisali su formalnu deklaraciju kojom je rešen pogranični spor dveju južnoameričkih zemalja nastao početkom 19. veka, zbog kojeg su više puta ratovale.

1999. - Savet bezbednosti UN odobrio je upućivanje međunarodnih mirovnih snaga, 11.000 vojnika i policajaca, u Istočni Timor.

2000. - Na sastanku u Bukureštu SR Jugoslavija je postala punopravni član Pakta stabilnosti za jugoistočnu Evropu.

2001. - Beogradski sud osudio je Dobrosava Gavrića na 20 godina zatvora zbog ubistva Željka Ražnatovića Arkana i još dve osobe u hotelu „Interkontinental“ u Beogradu 15. januara 2001.

2002. - U akciji oslobađanja oko 800 talaca, koje su čečenski teroristi držali tri dana u jednom moskovskom pozorištu, stradalo je 128 osoba, a svih 50 terorista je likvidirano.

Rođenja
1685. - Đuzepe Domeniko Skarlati, italijanski kompozitor.
1759. - Žorž Žak Danton, jedan od vođa Francuske revolucije. (†1794.)
1811. - Ajzak Merit Singer, američki izumitelj i glumac. (†1875.)
1842. - Vasilij Vasiljevič Vereščagin, ruski slikar.
1846. - Borislav Todorović, tvorac prvog srednjoškolskog programa hemije u Srbiji
1893. - Miloš Crnjanski, književnik
1916. - Fransoa Miteran, francuski državnik. (†1996).
1952. - Lazar Ristovski, srpski glumac

Smrti
899. - Alfred Veliki, engleski kralj.
1440. - Žil de Re, jedan od boraca Jovanke Orleanke.
1957. - Gerti Kori, američka biohemičarka i dobitnica Nobelove nagrade za fiziologiju (*1896.)
1972. - Igor Ivanovič Sikorski, ruski konstruktor aviona i helikoptera.
1995. - Fati Škaki, vođa palestinske terorističke islamske organizacije „Islamski džihad“.



Izvor: Wikipedia

27. oktobar (27.10.) je 300. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (301. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 65 dana.


1806. - Napoleonove trupe ušle u Berlin posle pobede nad Prusima u bici kod Jene.

1807. - U dvorcu u Fontenblou Napoleon Bonaparta i španski kralj Karlos IV potpisali sporazum o podeli Portugala.

1871. - Velika Britanija anektirala dijamantska polja u Kimberliju u Južnoj Africi.

1918. - Britanske, francuske i italijanske snage porazile, u Prvom svetskom ratu, austrijsku vojsku na italijanskom frontu.

1922. - Pod pritiskom fašističkog pokreta Benita Musolinija italijanska vlada podnela ostavku.

1966. - Generalna skupština Ujedinjenih nacija oduzela Južnoj Africi mandat nad Jugozapadnom Afrikom.

1969. - Razoran zemljotres pogodio Banju Luku.

1971. - Kongo promenio naziv države u Republika Zair.

1973. - Mirovne snage UN stigle u Kairo da uspostave liniju razdvajanja egipatskih i izraelskih snaga.

1978. - Egipatski predsednik Anvar el Sadat i izraelski premijer Menahem Begin dobili Nobelovu nagradu za mir.

1998. - Savet NATO odložio, na neodređeno vreme, aktivirajuću naredbu o vojnoj intervenciji protiv ciljeva u Jugoslaviji pošto su srpske vlasti povukle vojsku na Kosovu u kasarne i smanjile policijske snage u Pokrajini.

1998. - Gerhard Šreder preuzeo dužnost kancelara Nemačke pošto je Helmut Kol, izgubivši na izborima, podneo ostavku.

1999. -
Haljina, koju je holivudska zvezda Merlin Monro nosila dok je pevala „Happy Birthay, Mr. President“ predsedniku SAD Džonu Kenediju, prodata za 1.267.500 dolara, što je rekordna suma za deo odeće prodat na aukciji.
Naoružani napadači upali u parlament Jermenije u Jerevanu i ubili devet osoba, uključujući premijera Vazgena Sarksijana, predsednika Parlamenta Karena Demirkijana, dva njegova zamenika i jednog ministra.

2000. - Zbog jake oluje, ronilačka ekipa nije uspela da uđe u podmornicu „Kursk“. Dan ranije otkriveni dokazi da su 23 mornara preživela prvu eksploziju zbog koje je ta ruska atomska podmornica potonula 12. avgusta u Barencovom moru. Stručnjaci procenili da mornari nisu mogli živeti duže od osam sati od početka katastrofe u kojoj je svih 118 članova posade izgubilo život.

2001. - Švedski dnevnik „Ekspresen“ preneo izjavu Kristera Petersona, koji je oslobođen optužbi za ubistvo švedskog premijera Ulofa Palmea 1986, da on jeste ubio premijera.

Rođenja
1728. - Džejms Kuk, engleski istraživač, poznat kao Kapetan Kuk. (†1779).
1760. -Avgust fon Gnajzenau, pruski vojskovođa
1782. - Nikolo Paganini, italijanski violinista i kompozitor. (†1840).
1811. - Ajzak Merit Singer, američki pronalazač. (†1875).
1846. - Mita Rakić, srpski književnik. (†1890).
1855. - Ivan Vladimirovič Mičurin, ruski biolog (†1935).
1858. - Teodor Ruzvelt, predsednik SAD od 1901. do 1909. (†1919).
1874. - Oven Jong, američki industijalac i advokat. (†1962).
1927. - Stevan Mirković, general JNA.
1964. - Žarko Petrović, jugoslovenski odbojkaš. (†2007).
1975. - Predrag Drobnjak, crnogorski košarkaš.

Smrti
1505. - Ivan III Vasiljevič, ruski vladar.
1553. - Migel Serveto, španski lekar i teolog.
1968. - Lisa Mitner, austrijski fizičar. (*1878).
1995. - Slobodan Selenić, srpski književnik.



Izvor: Wikipedia