28. oktobar (28.10.) je 301. dan godine po gregorijanskom kalendaru (302. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 64 dana.


306. - Sin rimskog cara Maksimijana, Maksencije, zaobiđen prilikom podele vlasti 305., proglasio se za cara u Rimu.

312. - Bitka kod Milvijskog mosta: Pobeda Konstantina I nad rivalom Maksencijem najavila je pobedu hrišćanstva nad paganstvom.

1492. - Kristifor Kolumbo na prvom putovanju preko Atlantika otkrio Kubu i proglasio je posedom Španije.

1628. - Kraljevske trupe pod kardinalom Rišeljeom zauzele, posle višemesečne opsade, uporište protestanata, La Rošel.

1746. - U zemljotresu u Peruu, u kom su razoreni gradovi Lima i Kaljao, poginulo najmanje 18.000 ljudi.

1836. - Proglašena federacija Perua i Bolivije.

1891. - U Japanu u zemljotresu na najvećem ostrvu Nipon poginulo najmanje 10.000 ljudi, a 300.000 ostalo bez domova.

1918. - Posle raspada Austro-Ugarske u Prvom svetskom ratu, u Pragu preuzeo vlast Nacionalni komitet. Republika Čehoslovačka s predsednikom Tomašem Garigom Masarikom proglašena u novembru 1918.

1919. - U SAD stupio na snagu zakon o prohibiciji, kojim je zabranjena prodaja pića s više od pola procenta alkohola.

1922. - Oko 40.000 fašista-crnokošuljaša Benita Musolinija krenulo iz Napulja u marš na Rim. Dva dana kasnije kralj Vitorio Emanuele poverio Musoliniju mandat za sastav Vlade. Fašistički režim trajao do jula 1943.

1940. - Italijanske trupe napale Grčku iz Albanije, pošto je Grčka odbila ultimatum kojim je Italija tražila vojna uporišta na grčkoj teritoriji. Uz pomoć Nemaca Grčka okupirana u aprilu 1941.

1962. - Okončana Kubanska raketna kriza, sovjetski lider Nikita Hruščov saopštio da je naredio povlačenje raketa sa Kube, a predsednik SAD Džon Ficdžerald Kenedi da će obustaviti blokadu te zemlje.

1974. - Šefovi arapskih država, uključujući jordanskog kralja Huseina, usvojili Deklarciju kojom su zatražili stvaranje nezavisne palestinske države.

1982. - Na opštim izborima u Španiji ubedljivu pobedu odnela Socijalistička radnička partija Felipea Gonsalesa.

1992. - Završava se šahovski turnir u Tilburgu, Holandija. Pobeđuje Majkl Adams.

1995. - U požaru koji je izbio u metrou glavnog grada Azerbejžana, Bakuu, poginulo najmanje 289, povređeno 270 ljudi.

2000. - Na Kosovu, u organizaciji administracije Ujedinjenih nacija, održani lokalni izbori, na kojima je ubedljivo pobedio Demokratski savez Kosova Ibrahima Rugove. Kosovski Srbi bojkotovali izbore, jugoslovenske vlasti ih nisu priznale.

2001. - Predsednik SAD Džordž Buš formirao Grupu za praćenje inostranih terorista, kojom rukovodi javni tužilac Džon Eškroft, a zadatak grupe da pronalazi i deportuje strane državljane koji ilegalno borave u SAD.


Rođenja
1465. - Erazmo Roterdamski, holandski književnik, filologi i filozof († 1536.)
1884. - Miloje Milojević, srpski kompozitor, muzikolog, pedagog i kritičar.
1914. - Džonas Edvard Salk, američki mikrobiolog.
1930. - Berni Eklston, "formula 1 supremo".
1932. - Spiros Kiprijanu, kiparski državnik.
1955. - Bil Gejts, američki informatičar i industrijalac.
1956. - Mahmud Ahmadinežad, iranski političar
1963. - Eros Ramazoti, italijanski pesnik i muzičar.
1968. - Džulija Roberts, američka glumica.
1974. - Hoakin Finiks, portorikanski glumac.
1982. - Čedomir Vitkovac, srpski košarkaš.

Smrti
1704. - Džon Lok, engleski filozof. (*1632.)
1923. - Stojan Protić, srpski političar i publicista. (*1857.)
2005. - Ljuba Tadić, pozorišni i filmski glumac. (*1929.)



Izvor: Wikipedia

29. oktobar (29.10.) je 302. dan godine po gregorijanskom kalendaru (303. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 63 dana.



439. - Vandali, predvođeni kraljem Gejserihom, osvojili Kartaginu, koja je postala glavni grad vandalske države u Africi.

588. - Težak zemljotres pogodio Antiohiju, jedan od najvećih gradova Istočnorimskog carstva.

1814. - Prvi parni ratni brod „Fulton“, koji je konstruisao Robert Fulton, porinut u njujorškoj luci.

1881. - U Japanu osnovana prva nacionalna politička stranka.

1888. - U Carigradu potpisana Konvencija o Sueckom kanalu, prema kojoj „kanal treba da bude slobodan i otvoren, za vreme rata i u vreme mira, za sve trgovačke i ratne brodove, bez obzira na razlike u zastavama“.

1918. - Hrvatski sabor posle raspada Austro-Ugarske u Prvom svetskom ratu proglasio raskid državno-pravnog odnosa s Habzburškom monarhijom i proglasio pristupanje Hrvatske Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca.

1929. - Krah Njujorške berze, poznat kao „crni utorak“, označio početak velike krize koja je uzdrmala temelje američke privrede, a kasnije se proširila na ceo svet. Industrijska proizvodnja pala u razvijenim zemljama na nivo sa početka veka, a bez posla ostalo 26 miliona ljudi.

1956. - Suecka kriza: dva dana uoči francusko-britanskog napada na Egipat izraelska vojska napala poluostrvo Sinaj.

1964. - Ujedinjena Republika Tanganjika, Zanzibar i Pemba promenila naziv u Tanzanija.

1996. - U Beču održana aukcija oko 8.000 slika, skulptura i ostalih umetničkih dela koja su od austrijskih Jevreja u Drugom svetskom ratu oteli austrijski i nemački nacisti. Prihod dodeljen ljudima koji su preživeli holokaust.

1998. -
Komisija za istinu Južne Afrike predala izveštaj predsedniku Nelsonu Mendeli u kom su bivši predsednik Bota, Mendelina bivša supruga Vini, Butelezi i Afrički nacionalni kongres optuženi za kršenje ljudskih prava.
Veteran američke astronautike Džon Glen u 77. godini spejs-šatlom „Diskaveri“ ponovo poleteo u kosmos, 36 godina posle svoje prve kosmičke misije.

1999. - Iranski predsednik Muhamed Katami završio posetu Parizu, prvu od 1979, a tokom koje je apelovao na globalnu toleranciju i bolje povezivanje sa Zapadom.

2000. - Više od 30.000 ljudi demonstriralo protiv neonacista u nemačkom gradu Diseldorfu.

2001. -
Japan usvojio kontroverzan zakon koji dozvoljava japanskim oružanim snagama, prvi put posle Drugog svetskog rata, da budu angažovane u inostranstvu kao podrška američkim napadima u Avganistanu.
Pod pritiskom pakistanskog predsednika zatvoreno 12 pripadnika Islamskog militarističkog pokreta radi istrage o oružanom napadu na jednu hrišćansku crkvu, u kom je ubijeno 16 osoba.

Rođenja
1017. - Henrik III, car Svetog rimskog carstva
1507. - Fernando Alvares de Toledo, španski vojskovođa, vojvoda od Albe.
1656. - Edmund Halej, engleski astronom, matematičar, meteorolog i fizičar. (†1742).
1897. - Jozef Gebels, nemački nacistički političar. (†1945).
1910. - Džuls Alfred Ejer, engleski filozof.
1974. - Albert Nađ, srpski fudbaler.
1979. - Igor Duljaj, srpski fudbaler.

Smrti
1321. - Stefan Uroš II Milutin, srpski kralj iz dinastije Nemanjića.
1889. - Nikolaj Gavrilovič Černiševski, ruski pisac, književni kritičar i revolucionar.
1911. - Džozef Pulicer, američki novinski magnat.
1932. - Žozef Babinski, francusko-poljski neurolog. (* 1857).
1950. - Gustav V, švedski kralj.



Izvor: Wikipedia

30. oktobar (30.10.) je 303. dan godine po gregorijanskom kalendaru (304. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 62 dana.


1864. - Potpisan Bečki mir kojim je Danska prinuđena da Pruskoj prepusti pokrajine Šlezvig, Holštajn i Lauenburg.

1905. - Tokom Prve ruske revolucije ruski car Nikolaj II Aleksandrovič Romanov „Oktobarskim manifestom“ ponudio šire biračko pravo, izabran parlament sa zakonodavnom vlašću i garanciju građanskih sloboda.

1918. - Kapitulacijom Turske, koja je u Prvi svetski rat ušla 1914. na strani Centralnih sila, prestala da postoji Otomanska imperija.

1922. - dva dana posle „Marša na Rim“ Benito Musolini formirao prvu fašističku vladu u Italiji.

1938. - Milione Amerikanaca uhvatila panika, misleći da se radi o napadu Marsovaca na Zemlju, dok su na radiju CBS slušali radio-dramu, koju je prema romanu Herberta Džordža Velsa „Rat svetova“ snimio Orson Vels.

1974. - Nokautom nad Džordžom Formanom Muhamed Ali se u 32. godini vratio boksu.

1975. - Knez Huan Karlos preuzeo vođstvo Španije od teško obolelog diktatora Fransiska Franka.

1975. - Kod Praga se srušio avion DC-9 jugoslovenske kompanije „Inex-Adria“, u kom je poginulo 75 putnika, čehoslovačkih turista koji su se vraćali sa letovanja na Jadranu.

1990. - Kina objavila rezultate popisa stanovništva prema kom njena populacija 1,013 milijardi ljudi.

1995. - Sa 50,6 odsto glasova „za“ stanovnici Kvebeka izjasnili se na referendumu protiv nezavisnosti te kanadske
provincije.

1998. - Na osnovu sporazuma predstavnika Vojske Jugoslavije i NATO, potpisanog 15. oktobra, avioni NATO počeli misiju nadgledanja vazdušnog prostora Kosova pod nazivom „Orlovo oko“.

2000. - Sudija Vrhovnog suda Španije, njegov telohranitelj i vožač ubijeni, još 35 osoba povređeno u eksploziji automobila-bombe u Madridu, za koju su osumnjičeni pripadnici baskijskog separatističkog pokreta ETA.

2001. - Londonski klub poverilaca smanjio Jugoslaviji dug za 600 miliona dolara, sa 2,8 na 2,2 milijarde.




Rođenja
1735. - Džon Adams, američki državnik. (†1826.)
1751. - Ričard Brinsli Šeridan, engleski dramatičar.
1762. - Andre de Šenije, francuski pisac.
1932. - Božidar Timotijević, srpski književnik, pesnik i novinar. (†2001.)
1957. - Kevin Polak, američki glumac.
1960. - Maradona (Diego Armando Maradona), argentinski fudbaler.
1963. - Kristina Vagner, američka glumica.
1981. - Ivanka Tramp, američki model, ćerka Donalda Trampa.
1986. - Tomas Morgenštern, austrijski ski-skakač

Smrti
1830. - Petar I Petrović Njegoš, crnogorski vladika.
1910. - Žan Anri Dinan, švajcarski filantrop.



Izvor: Wikipedia

31. oktobar (31.10.) je 304. dan godine po gregorijanskom kalendaru (305. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 61 dan.



1848. — Carske čete pod vođstvom feldmaršala Alfreda Vindišgreca zauzele su Beč, čime je ugušen osmomesečni Bečki ustanak tokom kojeg je bila uspostavljena revolucionarna vlada.

1864. — Nevada je postala savezna država SAD.

1871. — Na osnovu Ustava iz 1869. (Namesnički ustav), donet je prvi zakon o poroti u Srbiji, koji je stupio na snagu 1. januara 1872.

1912. — Grad Peć i cela Metohija su oslobođeni od Turaka.

1922. — Benito Musolini je došao na vlast u Italiji.

1925. — Reza Kan je došao na Iranski presto i osnovao dinastiju Pahlavi, koja je vladala tom zemljom do Islamske revolucije 1979.

1940. — Pobedom britanske avijacije završena je Bitka za Britaniju koju su u julu počeli Nemci snažnim bombardovanjem i pomorskom blokadom Velike Britanije. Pošto su Britanci su preuzeli vazdušnu kontrolu nad Lamanšom, Nemci su odustali od invazije.

1952. — Na Maršalskim ostrvima u Tihom okeanu SAD su izvele prvu probu hidrogenske bombe.

1956. — Bombardovanjem egipatskih aerodroma, Velika Britanija i Francuska su počele napad na Egipat, tokom Suecke krize.

1961. — U procesu destaljinizacije Sovjetskog Saveza, Staljinovi posmrtni ostaci premešteni su iz mauzoleja na Crvenom trgu u grobnicu koja se nalazi uz zidine Kremlja.

1991. — Na prvim višepartijskim izborima u Zambiji, Frederik Čiluba je pobedio protivkandidata Keneta Kaundu, lidera u borbi za nezavisnost i prvog predsednika zemlje.

1999. — Tokom 113. fudbalskog derbija između „Partizana“ i „Crvene zvezde“ u sukobima navijača poginuo je sedamnaestogodišnji Aleksandar Radović. To je bio prvi slučaj nasilne smrti na fudbalskim utakmicama prve lige u Jugoslaviji.

2000. — Ruska raketa u kojoj su se nalazili prvi stanovnici međunarodne svemirske stanice, eksplodirala je u Kazahstanu.

Rođenja
1632. — Johanes Vermer, holandski slikar. (umro 1675)
1795. — Džon Kits, engleski književnik.
1922. — Norodom Sihanuk, kambodžanski princ.
1929. — Bad Spenser, italijanski glumac.
1939. — Ron Rifkin, američki glumac.
1963. — Karlos Dunga, brazilski fudbaler.
1963. — Rob Šnajder, američki glumac, komičar, scenarista i režiser.

Smrti
1448. — Jovan VIII Paleolog, vizantijski car. (rođen 1390)
1517. — Fra Bartolomeo, italijanski slikar.
1851. — Petar II Petrović Njegoš, crnogorski vladika, filozof i državnik. (rođen 1813)
1918. — Ištvan Tisa, mađarski premijer.
1926. — Hari Hudini, američko-mađarski mađioničar, poreklom Jevrejin.
1984. — Indira Gandi, indijska premijerka. (rođena 1917)
1993. — Federiko Felini, italijanski režiser. (rođen 1920)



Izvor: Wikipedia

1. novembar (1.11.) je 305. dan godine po gregorijanskom kalendaru (306. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 60 dana.



79. - Erupcija vulkana Vezuv

1501. - Portugalski moreplovci otkili zaliv Svih Svetih u Brazilu,

1509. - Javnosti predstavljene slike na plafonu Sikstinske kapele koje je naslikao Mikelanđelo.

1755. - U zemljotresu u Lisabonu, koji je razorio dve trećine grada, poginulo 60.000 ljudi.

1886. - U Beogradu osnovana Kraljevska srpska akademija, kasnije Srpska akademija nauka i umetnosti. Prvi predsednik bio Josif Pančić. Prve edicije koje je izdavala bile su Glas i Spomenik, a najkrupniji poduhvat bio je izrada "Rečnika srpskog književnog jezika", početa 1893.

1918. -
Prva srpska armija pod komandom vojvode Petra Bojovića u Prvom svetskom ratu oslobodila Beograd.
Italijani potopili bojni brod Viribus Unitis u Puli: više od 200 mrtvih.

1928. - U Turskoj, arapsko pismo zamenjeno latinicom, kao deo reformi osnivača moderne turske države Mustafe Kemala Ataturka.

1936. - Građanski rat u Španiji: otpočela je bitka za Madrid.

1944. - Predsednik Nacionalnog komiteta oslobođenja Jugoslavije Josip Broz Tito i predsednik izbegličke vlade Kraljevine Jugoslavije Ivan Šubašić u Beogradu potpisali sporazum o obrazovanju jedinstvene jugoslovenske vlade koja treba da pripremi izbore za Ustavotvornu skupštinu.

1945. - Velika Britanija saopštila da je lider nacističke Nemačke Adolf Hitler najverovatnije izvršio samoubistvo u svom bunkeru u Berlinu.

1946. -
Karol Vojtila postao je kaplan.
Generalna skupština Ujedinjenih nacija osnovala Međunarodni fond Ujedinjenih nacija za pomoć deci, UNICEF.

1952. - SAD na Maršalskim ostrvima izvršile probu prve hidrogenske bombe.

1954. - U Alžiru počeo ustanak protiv francuske kolonijalne vlasti, završen 1962, sticanjem nezavisnosti.

1956. - Na predlog Jugoslavije, Generalna skupština Ujedinjenih nacija usvojila rezoluciju kojom je traženo da Velika Britanija, Francuska i Izrael odmah obustave oružane akcije, povuku se sa teritorije Egipta i omoguće otvaranje Sueckog kanala.

1963. - U vojnom udaru u Južnom Vijetnamu ubijeni predsednik Ngo Din Dijem i njegov brat Ngo Din Nu.

1964. - Privremeno je otvoren prolaz u Berlinskom zidu.

1981. - Antigva i Barbuda je dobila nezavisnost.

1987. - Lider Kine Deng Sjaoping povukao se sa svih funkcija u Komunističkoj partiji.

1993. - Nastala je Evropska unija.

1995. - U američkom vojnoj bazi u Dejtonu, Ohajo, počeli mirovni pregovori o Bosni i Hercegovini. Posle tri sedmice, mirovni sporazum kojim je okončan rat u toj bivšoj jugoslovenskoj republici parafirali predsednici Srbije, Hrvatske i BiH - Slobodan Milošević, Franjo Tuđman i Alija Izetbegović.

1998. - Osnovan je Evropski sud za ljudska prava.

2000. -
Savezna Republika Jugoslavija primljena u Ujedinjene nacije. Vlasti Jugoslavije po raspadu SFRJ i formiranja nove države SRJ, 1992, odbile da podnesu zahtev za prijem u Ujedinjene nacije kao nova država, insistirajući na kontinuitetu s bivšom državom.
Skupština Crne Gore usvojila Zakon o Centralnoj banci, a marka, koja je od 2. novembra 1999. bila paralelna valuta, postala jedino sredstvo plaćanja u Crnoj Gori.

2001. - Turska, članica NATO-a, kao prva muslimanska zemlja, poslala trupe u rat protiv Avganistana.

2003. - Mađarska uvela vize za građane Srbije i Crne Gore, u skladu sa standardima Evropske unije. Mađarska postala članica Evropske unije u maju 2004.

2004. - Poljska je postala punopravna članica Evropola.

Rođenja
1500. - Benvenuto Celini, vajar, zlatar i pisac. († 1571.)
1855. - Guido Adler, austrijski muzikolog. († 1941.)
1880. - Alfred Vegener, nemački meterolog i geolog. († 1930.)
1902. - Eugen Johum, nemački dirigent. († 1987.)
1923. - Gordon Rupert Dikson, kanadski pisac naučne fantastike.
1923. - Viktorija de los Anheles, španski operski pevač.
1931. - Gustav Zemla, poljski vajar.
1944. - Keit Emerson,rok muzičar.
1952. - Lari Flint, američki izdavač.
1955. - Neđo Danilović, srpski vojni naučnik
1973. - Ajšvarija Raj, indijska glumica i Mis sveta 1994. godine.
1952. - Bora Đorđević, Riblja Čorba,srpski rok pevač i pisac

Smrti
1496. - Filip Kalimah, italijanski humanista i pisac. (* 1437.)
1700. − Karlos II od Španije, poslednji španski kralj iz dinastije Habzburg
1893. - Jan Matejko, poljski slikar. (* 1838.)
1894. - Aleksandar III Aleksandrovič, car Rusije. (* 1845.)
1903. - Teodor Momsen, istoričar, pesnik i nemački pravnik. (* 1817.)
1907. - Alfred Žari, francuski pesnik i pisac. (* 1873.)
1932. - Tadeuš Makovski, poljski slikar. (* 1882.)
1956. - Pietro Badoglio, italijanski vojskovođa i političar. (* 1871.)
1971. - Jadviga Smosarska, poljska glumica. (* 1898.)
1971. - Gertrud von Le Fort, nemačka spisateljica. (* 1876.)
1972. - Ezra Pound, američki pesnik. (* 1885.)
2003. - Henrik Mahalica, poljski glumac. (* 1930.)



Izvor: Wikipedia

2. novembar (2.11.) je 306. dan godine po gregorijanskom kalendaru (307. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 59 dana.




1642. - Šveđani su u drugoj bici kod Brajtenfelda, u Tridesetogodišnjem ratu, pobedili austrijske carske trupe pod nadvojvodom Leopoldom, koji je izgubio najmanje 10.000 ljudi.

1687. - U pobuni janjičara u Carigradu, zbačen je sa vlasti turski sultan Muhamed IV, a na presto je došao njegov mlađi brat Sulejman III.

1721. - Posle ratova protiv Otomanskog carstva i Švedske, kojima je učvrstio Rusiju na Crnom moru i Baltiku, Petar Veliki je proglašen carem cele Rusije.

1785. - Londonski proizvođač kočija Lionel Lukin patentirao je prvi čamac za spasavanje.

1841. - Revoltirani britanskom okupacijom Kabula, Avganistanci su masakrirali 24 britanska oficira, što je izazvalo drugi Avganistanski rat.

1789. - U Francuskoj je konfiskovana imovina katoličke crkve, što je bio prvi težak udarac katoličkoj crkvi u njenoj istoriji.

1914. - Rusija, Velika Britanija i Francuska su objavile rat Turskoj.

1917. - Britanski ministar inostranih poslova Artur Džejms Balfur objavio je Deklaraciju, poznatu kao Balfurova deklaracija, o osnivanju jevrejske države u Palestini.

1920. - U SAD je nastala prva društvena radio stanica.

1930. - Haile Selasije I krunisan je za cara Etiopije.

1938. - Mađarska je anektirala južnu Slovačku, priključivši se rasparčavanju Čehoslovačke nakon potpisivanja Minhenskog sporazuma u septembru.

1941. - Započeo bratoubilački rat u Jugoslaviji.

1949. - Za vreme konferencije okruglog stola priznata je nezavisnost Indonezije.

1953. - Pakistanski parlament je proglasio Islamsku republiku Pakistan.

1956. - Mađarska vlada je odbacila članstvo u Varšavskom paktu i zatražila pomoć Ujedinjenih nacija zbog napada sovjetskih trupa; SSSR je stavio veto u Savetu bezbednosti Ujedinjenih nacija na zahtev zapadnih sila da se razmotri kriza u Mađarskoj.

1964. - U Saudijskoj Arabiji je svrgnut kralj Saud, a za novog kralja proglašen je princ Fejsal.

1978. - Dvojica sovjetskih kosmonauta - Jurij Romanenko i Georgij Grečko - vratila su se na Zemlju sa svemirske stanice "Saljut 6" nakon 139 dana i 14 časova, što je bio novi rekord boravka u vasioni.

1988. - Na Internetu se po prvi put u istoriji javio virus.

1994. - Više od 430 ljudi poginulo je u požaru posle eksplozije u velikom skladištu nafte blizu jednog sela u južnom Egiptu.

1995. - Vrhovni sud Argentine doneo je odluku o ekstradiciji nacističkog oficira Eriha Pribkea Italiji, gde je optužen za ratne zločine tokom Drugog svetskog rata.

1998. - Uragan Mič, koji je harao kroz Centralnu Ameriku sedam dana, izazvao je ogromna razaranja, posebno u Hondurasu i Nikaragvi, a najmanje 9.000 ljudi je poginulo.

1999. - Crna Gora je uvela nemačku marku kao paralelnu valutu uz jugoslovenski dinar.

2001. - Posle više od pola veka, u škole u Srbiji ponovo je uvedena veronauka.

2003. - Sveštenik Kenon V. Džin Robinson imenovan je za biskupa američke Episkopalne crkve. On je prvi sveštenik koji je javno priznao da je homoseksualac.

2004. - Džordž V. Buš pobedio na izborima za predsednika Sjedinjenih Američkih Država protiv demokrate Džon Kerija.

Rođenja
1667. - Jakub Ludvig Sobijeski, poljski kraljević. († 1737)
1755. - Marija Antoaneta, kraljica Francuske. († 1793)
1766. - Jozef Radecki, austrijski vojskovođa. († 1822)
1777. - Alojzi Fortunat Žulkovski, poljski glumac. († 1858)
1815. - Džordž Bul, engleski matematičar i filozof. († 1864)
1861. - Mauris Blondel, francuski filozof. († 1949)
1865. - Voren Harding, predsednik SAD. († 1923)
1868. - Jokojama Taikan, japanski slikar. († 1958)
1879. - Valeri Slavek, poljski političar, trostruki premijer Poljske. († 1939)
1890. - Moa Martinson, švedska spisateljica. († 1964)
1906. - Lučino Viskonti, italijanski filmski reditelj. († 1976)
1911. - Odisejas Elitis, grčki pesnik. († 1996)
1913. - Bert Lankaster, američki glumac. († 1994)
1931. - Zvonko Marić ,srpski akademik,fizičar. (†2006)
1941. - Ježi Osjatinjski, poljski političar.
1946. - Đuzepe Sinopoli , italijanski dirigent i kompozitor. († 2001)
1950. - Ljubomir Ljubojević, srpski šahista.
1989. - Stevan Jovetić, crnogorski fudbaler.

Smrti
472.- Olibrije, zapadnorimski car.
1802. - Čarls Leklerk, francuski general. (* 1772)
1887. - Alfred Domet, engleski pesnik, novozelandski političar. (* 1811)
1905. - Albert fon Keliker, švajcarski anatomista, istoričar i embriolog. (* 1817)
1942. - Kitahara Hakušu, japanski pesnik. (* 1885)
1950. - Džordž Bernard Šo, engleski dramaturg, kritičar i publicista. (* 1856)
1960. - Dimitri Mitropulos, grčki dirigent. (* 1896)
1963. - Ngo Dinh Diem, predsednik Južnog Vijetnama. (* 1901)
1966. - Peter Debije, holandski fizičar i hemičar, nosilac Nobelove nagrade iz 1936. godine. (* 1884)
1977. - Hans Erik Nosah, nemački pisac. (* 1901.)



Izvor: Wikipedia

3. novembar (3.11.) je 307. dan godine po gregorijanskom kalendaru (308. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 58 dana.



1534. - Engleski parlament usvojio je povelju kojom je kralj Henri VIII postao poglavar crkve, čime je papi oduzeta vlast nad crkvom u Engleskoj. Tome je prethodio sukob sa papom Leonom X, koji nije hteo da poništi kraljev brak sa Katarinom Aragonskom i ozakoni njegovu vezu sa Anom Bolen.

1839. - Britanske fregate su kod Kantona potopile nekoliko kineskih džunki. Time je počeo Prvi opijumski rat protiv Kine, koji je završen potpisivanjem mirovnog sporazuma 1842. u Nankingu, pod veoma nepovoljnim uslovima za Kinu.

1867. - Bitka kod Montane.

1883. - Ugušena je Timočka buna, koja je počela u Zaječarskom okrugu mesec dana ranije, zbog odluke vlasti o oduzimanju oružja, dotad poverenog svim vojnim obveznicima. Među vođama, koji su uhapšeni i streljani, bilo je istaknutih članova Radikalne stranke. Neki od njih, kao Nikola Pašić, uspeli su da pobegnu van zemlje, a stranka je pretrpela tešku krizu.

1903. - Panama je, uz podršku SAD, koje su poslale u panamske vode krstaricu "Nešvil", proglasila nezavisnost od Kolumbije.

1912. - Zaključeno primirje u Prvom balkanskom ratu.

1918. -
Predstavnici austrougarske vojske potpisali su u Padovi kapitulaciju u Prvom svetskom ratu, što je bio poslednji državni akt 700-godišnje Habzburške monarhije.
Nedelju dana uoči kapitulacije Nemačke u Prvom svetskom ratu, na ratnim brodovima u Kilu izbila je pobuna mornara koja se proširila na više gradova (Hamburg, Libek, Bremen), gde su formirane privremene revolucionarne vlade. Nakon obračuna vlasti sa pobunjenicima, nemački parlament je 6. februara 1919. ukinuo njihovu vlast.

1946. - Japanski car Hirohito odrekao se, izjavom preko radija, božanskih atributa, a carska vlast prešla je na izborni parlament.

1957. - SSSR je lansirao veštački satelit Sputnjik 2 sa psom Lajka na njemu.

1956. - Velika Britanija i Francuska prihvatile su prekid vatre na Bliskom istoku, uz uslov da u područje Sueckog kanala budu poslate mirovne snage Ujedinjenih nacija.

1961. - U Tant je izabran za generalnog sekretara Ujedinjenih nacija, nakon pogibije Daga Hamaršelda.

1964. - Za predsednika SAD je izabran Lindon Džonson.

1970. - Kandidat Fronta narodnog jedinstva Salvador Aljende postao je predsednik Čilea, kao prvi marksista u zapadnoj hemisferi izabran na slobodnim izborima. Ubijen je 1973. u državnom udaru generala Augusta Pinočea.

1976. - Džimi Karter je postao predsedik SAD.

1978. - Dominikanska Republika je dobila nezavisnost.

1991. - Hrvatske paravojne formacije proterale su stanovništvo i razorile 18 srpskih sela na području zapadne Slavonije.

1992. - Kandidat Demokratske stranke Bil Klinton je na izborima za predsednika SAD pobedio republikanca Džordža Buša, dotadašnjeg šefa države.

2002. - Na parlamentarnim izborima u Turskoj pobedila je Turska partija pravde i razvoja, ali je njenom lideru Tajipu Erdoganu zabranjeno da preuzme premijerski položaj jer je ranije osuđen zbog islamističkih pobuna.

2004. - Džordž Buš je postao predsednik SAD po drugi put.



Rođenja
1560. - Anibale Karači, italijanski slikar. († 1609.)
1801. - Karl Badeker, nemački izdavač knjiga. († 1859.)
1801. - Vincenzo Belini, italijanski kompozitor. († 1835.)
1845. - Zigmunt Gloger, poljski arheolog, etnograf. († 1910.)
1877. - Karol Hubert Rostvorovski, poljski dramaturg i pesnik. († 1938.)
1879. - Valeri Slavek, direktor Nepartijskog bloka saradnje sa vladom, premijer Poljske. († 1939.)
1901. - Andre MAlreuks, francuski pisac. († 1976.)
1901. - Leopold III, kralj Belgije. († 1983.)
1901. - Stanislav Tolpa, poljski botaničar. († 1996.)
1911. - Džin Harlov, američka glumica. († 1937.)
1921. - Čarls Bronson, američki glumac. († 2003.)
1927. - Zbignjev Cibulski, poljski glumac. († 1967.)
1941. - Monika Viti, italijanska glumica.
1959. - Dolf Lundgren, švedski glumac.
1971. - Dvajt Jork, fudbaler Trinidada i Tobaga.
1982. - Boris Pašanski, srpski teniser.

Smrti
361. - Konstancije II, rimski car. (* 331.)
1231. - Vladislav III Laskonogi, knez Velikopoljske.
1599. - Andžej Batori, kardinal varminjski (* 1563.)
1766. - Tomas Abt, nemački filozof. (* 1738.)
1914. - Džordž Trakl, austrijski pesnik. (* 1887.)
1918. - Aleksandar Lapunov, ruski matematičar. (* 1857.)
1928. - Ludomir Savicki, poljski geograf. (* 1884.)
1954. - Henri Matis, francuski slikar. (* 1869.)
1970. - Johanes Uridil, austrijski pisac. (* 1896.)
1991. - Roman Vilhelmi, poljski glumac. (* 1936.)
1996. - Džin-Bedel Bokasa, car Centralnoafričke Republike. (* 1921.)
2001. - Ernst Gombrih, britanski istoričar umetnosti. (* 1909.)



Izvor: Wikipedia

4. novembar (4.11.) je 308. dan godine po gregorijanskom kalendaru (309. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 57 dana.



1307. - Švajcarska Konfederacija je proglasila nezavisnost od Austrije.

1814. - Proglašen je norveški ustav, kojim je ta zemlja postala nezavisna Kraljevina Norveška, vezana za Švedsku personalnom unijom.

1890. - U Londonu je otvorena prva linija podzemne električne železnice u svetu.

1922. - U dolini kraljeva kod Luksora u Egiptu engleski arheolog Hauard Karter je otkrio grob faraona Tutankamona.

1931. - Društvo naroda optužilo je Japan zbog agresije na Mandžuriju. Zbog osude svetske javnosti, Japan je napustio Društvo naroda u martu 1933.

1939. - Na predlog predsednika Frenklina Ruzvelta, američki Kongres je doneo zakon Plati pa nosi o prodaji ratnog materijala. U martu 1941. izglasan je Zakon o zajmu i najmu, sa još većim povlasticama zemljama koje su se borile protiv fašizma u Evropi.

1942. - Završena je bitka kod El Alamejna u Drugom svetskom ratu u kojoj su Britanaca pod komandom generala Montgomerija porazili nemačko-italijanski Afrički korpus generala Ervina Romela. Time je otvoren put iskrcavanju Saveznika u severnoj Africi.

1946. - Osnovan je UNESKO (Organizacija UN za obrazovanje, nauku i kulturu).

1956. - Sovjetske trupe su ugušile pobunu u Mađarskoj, a za novog premijera postavljen je Janoš Kadar. Dotadašnji premijer Imre Nađ sa još nekoliko saradnika sklonio se u jugoslovensku ambasadu u Budimpešti. Uprkos garancija novih vlasti da neće progoniti političke zatvorenike, Nađ je posle napuštanja ambasade 22. novembra uhapšen i nakon montiranog procesa pogubljen u junu 1958.

1956. - Generalna skupština UN usvojila je rezoluciju o slanju mirovnih snaga na Bliski istok.

1966. - Najteže poplave u istoriji Italije zahvatile su trećinu zemlje. U Firenci je znatno oštećeno kulturno blago, uključujući mnoge freske na zidovima palata i crkava.

1976. - Velika Britanija je predložila nezavisnost Južne Rodezije pod vladavinom crnačke većine od 1. marta 1978.

1979. - Militantni islamski fundamentalisti okupirali su ambasadu SAD u Teheranu i uzeli 90 taoca, od kojih su 52 držali zatočene 444 dana. Oni su tražili izručenje iranskog šaha Reze Pahlavija, koji je nakon zbacivanja sa vlasti u islamskoj revoluciji izbegao iz zemlje.

1980. - Republikanac Ronald Regan izabran je za predsednika SAD koji je na položaju ostao dva mandata pošto je dobio i izbore 1984. godine.

1983. - U Libanu je poginulo više od 40 izraelskih vojnika u detonaciji kamiona napunjenog eksplozivom koju je izazvao arapski terorista-samoubica.

1991. - Završava se šahovski turnir u Tilburgu, Holandija. Pobeđuje Gari Kasparov.

1995. - U Tel Avivu je ubijen izraelski premijer Jicak Rabin, koji je po dolasku na vlast 1992. počeo proces pomirenja sa Arapima. Atentat je izvršio izraelski ekstremista Jigal Amir, nakon mirovnog skupa na kojem je učestvovao premijer.

1998. - Nakon kraćeg primirja, na Kosmetu su obnovljeni sukobi srpskih snaga bezbednosti i naoružanih grupa kosovskih Albanaca.

1998. - Završen šahovski turnir u Tilburgu, Holandija. Pobedio je Višvanatan Anand.

2000. - U Beogradu je izabrana nova vlada SR Jugoslavije, prva od 1990. u kojoj ne učestvuju članovi Socijalističke partije Srbije Slobodana Miloševića.

2002. - Kina i deset država članica ASEAN-a, potpisale su ugovor kojim je osnovana najveća bescarinska trgovinska zona na svetu, sa preko 1,7 milijardi ljudi.

2004. - Sjedinjene Američke Države priznale su Makedoniji njeno ustavno ime Republika Makedonija.

Rođenja
1650. - Vilijam III Oranski, engleski kralj.

Smrti
1847. - Feliks Mendelson, nemački kompozitor i dirigent.
1918. - Vilfred Oven, engleski pisac.
1932. - Marko T. Leko, srpski hemičar, rektor Velike škole, akademik i predsednik Crvenog krsta. (* 1853).
1956. - Miloje Vasić, srpski arheolog.
1995. - Jicak Rabin, izraelski premijer



Izvor: Wikipedia

5. novembar (5.11.) je 309. dan godine po gregorijanskom kalendaru (310. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 56 dana.




1630. - Mirovnim sporazumom u Madridu završen je englesko-španski rat, u kojem su Španija i njena saveznica Austrija poražene na moru i kopnu. Na strani Engleza borili su se Francuzi i Holanđani.

1688. Vilijem Oranski se sa vojskom iskrcao u jugozapadnoj Engleskoj.

1911. - Italija je anektirala turske pokrajine u Libiji, Tripoli i Kirenaiku, i držala ih do 1943, kada su nemačko-italijanske snage u Drugom svetskom ratu potisnute iz Afrike.

1914. -
Francuska i Velika Britanija su u Prvom svetskom ratu objavile rat Turskoj.
Pod komandom generala Oskara Poćoreka u Prvom svetskom ratu počela je nova austrougarska ofanziva na Srbiju, a srpske snage su prisiljene da se povuku. Usledila je kontraofanziva 3. decembra pod komandom Živojina Mišića koja je završena pobedom srpske vojske u Kolubarskoj bici polovinom decembra.

1926. - Nakon četvrtog atentata na Musolinija, u Italiji je donet Zakon o zaštiti države, kojim je uveden totalitarni fašistički režim.

1943. - U Jajcu je u Drugom svetskom ratu osnovana Telegrafska agencija Nove Jugoslavije - Tanug. Prvi direktor bio je Vladislav Ribnikar.

1956. - Britanski padobranci su izveli desant na Port Said tokom britansko-francusko-izraelske agresije na Egipat; Sovjetski Savez je zapretio da će upotrebiti rakete ukoliko Francuzi i Englezi ne prihvate prekid vatre.

1991. -
Predsednici Srbije i Crne Gore Slobodan Milošević i Momir Bulatović odbacili su na Međunarodnoj konferenciji o Jugoslaviji u Hagu četvrtu verziju Sporazuma za opšte rešenje jugoslovenske krize, koju su ponudili međunarodni posrednici.
Britanski medijski magnat češkog porekla Jan Robert Maksvel nađen je mrtav u vodama kod Kanarskih ostrva gde je krstario jahtom.

1996. -
Pakistanski predsednik je smenio premijera Benazir Buto, pod optužbom da je njena vlada ogrezla u korupciji i nepotizmu.
Kandidat Demokratske stranke Bil Klinton ponovo je izabran za predsednika SAD, pobedivši republikanca Boba Dola.

2000. - Poslednji etiopski car Hajle Selasije sahranjen je u sabornoj crkvi Svete Trojice u Adis Abebi, 25 godina nakon što je, u 83. godini, umro pod sumnjivim okolnostima, a potom sahranjen na način koji ne dolikuje jednom vladaru. Harizmatični afrički vođa, koji je po legendi direktni potomak kralja Solomona i kraljice od Sabe, svrgnut je nakon 44 godine vladavine u vojnom udaru 1974.

2001. - U Beogradu je potpisan sporazum o saradnji jugoslovenskih vlasti i UNMIK-a, kojim su, po mišljenju srpske strane, potvrđeni osnovni principi i obaveze iz rezolucije 1224 Saveta bezbednosti UN, čime je otvoren put za učešće Srba na izborima na Kosovu.

Rođenja
1854. - Pol Sabatje, fransuski hemičar, dobitnik Nobelove nagrade
1909. - Milena Pavlović-Barili, srpska slikarka i pesnikinja.
1913. - Vivijen Li, britanska pozorišna i filmska glumica.
1938. - Milovan Ilić Minimaks, poznati televizijski i radijski novinar. (†2005).

Smrti
1879. - Džejms Klark Maksvel, teorijski fizičar 19. veka.
1882. - Đura Daničić, srpski naučnik i filolog, sekretar Društva srpske slovesnosti, profesor Liceja i Velike škole u Beogradu.
1930. - Kristijan Ajkman, holandski lekar.
1955. - Moris Utrilo, francuski slikar. (* 1883.)
1960. - Mak Senet, američki filmski režiser kanadskog porekla.
1989. - Vladimir Horovic, američki pijanista poreklom ruski Jevrejin.
1991. - Jan Robert Maksvel, britanski medijski magnat češkog porekla.
1994. - Milan Mladenović, srpski muzičar, pevač i gitarista grupe Ekatarina Velika. (* 1958.)
2001. - Roj Bolting, britanski filmski producent.
2004. - Sergej Lukač, srpski novinar.



Izvor: Wikipedia

6. novembar (6.11.) je 310. dan godine po gregorijanskom kalendaru (311. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 55 dana.


355. - Rimski car Konstancije II je u Milanu proglasio svog brata od strica Julijana za svog savladara-cezara.

1632. - Švedski kralj Gustav II Adolf, veliki vojskovođa i vojni reformator, poginuo u Tridesetogodišnjem ratu, u bici kod Licena, u kojoj je njegova vojska potukla snage Protivreformacije pod komandom generala Valenštajna.

1860. - Za predsednika SAD izabran Abraham Linkoln. U januaru 1863. proglasio oslobađanje robova, tokom njegovog mandata vođen Američki građanski rat, od 1861. do 1865, u kom je Unija severnih država pobedila robovlasnički jug. Šest dana po završetku rata ubijen u pozorišnoj loži u atentatu koji je izvršio glumac J.V. Bat.

1880. - Francuski mikrobiolog Šarl Laveran, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1907, otkrio uzročnika malarije, ali nije mogao da objasni kako dospeva u organizam. Engleski lekar Ronald Ros 15 godina kasnije utvrdio da malariju prenose komarci.

1911. - Fransisko Madero, vođa revolucije protiv diktatora Porfirija Dijaza, postao predsednik Meksika.

1917. - Posle pet meseci borbi, u Prvom svetskom ratu, pobedom zapadnih saveznika nad Nemcima, okončana treća bitka kod belgijskog grada Ipera. Linija fronta pomerena nepunih 10 kilometara, poginulo 240.000 vojnika.

1931. - Održan antirežimski protestni skup na Beogradskom univerzitetu, studenti potom krenuli u protestnu šetnju Knez-Mihailovom ulicom. Policija uhapsila 13, povređeno šest studenata.

1943. - Sovjetska armija u Drugom svetskom ratu oslobodila Kijev, posle dvogodišnje nemačke okupacije.

1950. - Osnovan Muzej primenjene umetnosti u Beogradu

1964. - U saobraćajnoj nesreći poginuo Slobodan Penezić Krcun, predsednik Izvršnog veća SR Srbije i funkcioner KPJ i KP Srbije. Posle Drugog svetskog rata bio načelnik OZNA za Srbiju, potom ministar unutrašnjih poslova Srbije.

1975. - Na inicijativu kralja Hasana, počeo Zeleni marš. 350.000 Marokanaca sa zastavicama i Kuranom u rukama prešlo u Zapadnu Saharu, tražeći dekolonizaciju te oblasti. Narednih dana u Madridu potpisan sporazum kojim je Španija predala Zapadnu Saharu Maroku i Mauritaniji.

1986. - Završava se šahovski turnir u Tilburgu, Holandija, pobedom Aleksandra Beljavskog.

1996. - Bivša republika SFRJ Hrvatska postala 40. članica Saveta Evrope.

1999. - Australijanci na referendumu s 55 odsto glasova odbacili predlog da britanski monarh kao šef države bude zamenjen republikanskim ustrojstvom države.

2001. - Medijski magnat, republikanac Majkl Blumberg, izabran za gradonačelnika Njujorka. Nasledio Rudolfa Đulijanija.

2005. - Monsinjor Kiro Stojanov u Skoplju, u katedrali Presvetog srca Isusovog, postavljen za skopskog biskupa i apostolskog egzarha u Makedoniji. Prvi Makedonac posle 104 godine na rukovodećem položaju u katoličkoj crkvi u toj zemlji.



Rođenja
1494. - Sulejman I Veličanstveni, turski sultan. (†1566).
1771. - Alojz Zenefelder, pronalazač litografije.
1923. - Tatjana Lukjanova,srpska glumica. (†2003).
1977. - Dušan Kecman, srpski košarkaš.
1987. - Ana Ivanović, srpska teniserka.

Smrti
1632. - Gustav II Adolf, švedski kralj vojskovođa, vojni i državni reformator. (* 1594.)



Izvor: Wikipedia