9. septembar (9.9.) je 252. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (253. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 113 dana.

337. - Posle višemesečnog interegnuma sinovi rimskog cara Konstantina Velikog Konstantin II, Konstancije II i Konstans I su se proglasili za avguste.

1776. - Američki Kontinentalni kongres uveo zvaničan naziv države Sjedinjene Američke Države, umesto Ujedinjene kolonije.

1894. - Kineski revolucionar Sun Jat Sen osnovao Društvo za preporod Kine i počeo da organizuje ustanak u Kantonu, posle poraza Kine u ratu s Japanom. Ustanak nije uspeo, a učesnici uhvaćeni i pogubljeni. Sun Jat Sen uspeo da pobegne iz zemlje i do revolucije 1911. živeo u inostranstvu.

1907. - Završen šahovski turnir u Karlsbadu (Karlove Vari), Češka pobedom Akibe Rubinštajna.

1914. - U Prvom svetskom ratu okončana prva velika bitka na Marni u Francuskoj, tokom koje su ukupni nemački gubici procenjeni na 800.000 ljudi. U julu 1918. vođena druga bitka na Marni, poslednja nemačka ofanziva u Prvom svetskom ratu.

1944. - Dan po ulasku sovjetskih trupa u Bugarsku bugarski komunisti preuzeli vlast u zemlji.

1945. - Trupe SAD iskrcale se na kraju Drugog svetskog rata u Južnoj Koreji, sovjetske od Japana preuzele Severnu Koreju, a 38. paralela postala linija podele dve korejske države.

1987. - Iračko ratno vazduhoplovstvo počelo seriju udara na iranske električne centrale i naftna postrojenja.
1
993. - Izrael i Palestinska oslobodilačka organizacija sporazumeli se o međusobnom priznanju, otvarajući put ka okončanju sukoba Arapa i Jevreja.

1996. - U tajfunu koji je pogodio priobalna područja kineske provincije Guangdong poginulo više od 130 ljudi, na hiljade povređeno.

2001. - Na predsedničkim izborima u Belorusiji pobedio Aleksandar Lukašenko.

2002. - Viši sud u Bijelom Polju osudio Nebojšu Ranisavljevića iz Despotovca na 15 godina zatvora zbog učešća u otmici i likvidaciji putnika, pretežno muslimana, iz voza na pruzi Beograd-Bar u stanici Štrpci u februaru 1993.

Rođenja
214. - Aurelijan, rimski car, jedan od najvećih vladara 3. veka.
1585. - Arman Žan de Plesi Rišelje, francuski državnik, kardinal.
1737. - Luiđi Galvani, italijanski lekar i fizičar.
1772. - Joakim Vujić, srpski književnik i pozorišni pisac.
1828. - Lav Nikolajevič Tolstoj, ruski pisac.
1858. - Karl Auer, austrijski hemičar († 1929.)
1941. - Denis Riči, američki informatičar
1944. - Abdulah Sidran, bosanskohercegovački pesnik i filmski scenarista.
1959. - Stanko Subotić Cane, srpski kontroverzni biznismen
1966. - Adam Sandler, američki glumac
1984. - Andrej Silnov, ruski skakač u vis.

Smrti
1087. - Vilijam I, normanski vojvoda i engleski kralj.
1513. - Džejms IV, škotski kralj.
1898. - Stefan Malarme, francuski pisac. (*1842).
1901. - Anri de Tuluz-Lotrek, francuski slikar i grafičar. (*1864.)
1976. - Mao Ce Tung, kineski revolucionar i državnik.
1997. - Predrag Laković,srpski i jugoslovenski filmski i pozorišni glumac (1929.)
2001. - Ahmad Šah Masud, lider avganistanske opozicione Severne alijanse.
2003. - Edvard Teler, američki fizičar mađarskog porekla. (*1908).

10. septembar (10.9.) je 253. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (254. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 112 dana.

1526. - Turski sultan Sulejman Veličanstveni je, posle pobede nad Mađarima na Mohačkom polju, zauzeo Budim, koji je postao sedište Budimskog pašaluka, provincije Otomanskog carstva u narednih 150 godina.

1721. - Švedska i Rusija su mirom u Nistadu u Finskoj okončale Veliki severni rat, započet 1700, u kojem je ruski car Petar Veliki potukao Šveđane i dobio izlaz na Baltičko more. Rusiji je pripala teritorija od Finskog do Riškog zaliva i gradovi Riga, Revel i Narva.

1906. - Izašao je prvi broj humorističko-satiričnog lista „Šabačka čivija“. List je izlazio do 1909.

1939. - Kanada je objavila rat Nemačkoj, čime je sukob u Evropi prerastao u svetski rat. Kanadske jedinice su se u Drugom svetskom ratu borile u sastavu britanske armije.

1942. - Britansko ratno vazduhoplovstvo je u Drugom svetskom ratu napalo Diseldorf sa 476 aviona, koji su izbacili 100.000 bombi na taj nemački grad.

1943. - Posle kapitulacije Italije u Drugom svetskom ratu, Nemci su okupirali Rim i stavili pod protektorat Vatikan.

1945. - Vidkun Kvisling šef marionetske norveške vlade (1942-45) proglašen je krivim za izdaju i osuđen na smrt zbog saradnje sa nacističkom Nemačkom u Drugom svetskom ratu.

1967. - Građani Gibraltara odbacili su na referendumu pripajanje Gibraltara Španiji i opredelili se da ostanu pod britanskom upravom.

1976. - U sudaru putničkih aviona „Trajdent“ britanske kompanije „Britiš ervejz“ i „DC-9“ jugoslovenske kompanije JAT severno od Zagreba, poginulo je svih 176 ljudi u oba aviona.

1981. - Slika „Gernika“ Pabla Pikasa vraćena je u Španiju. Naslikana 1937, posle nacističkog bombardovanja baskijskog mesta Gernika u Španskom građanskom ratu, „Gernika“ je od 1939. bila u Njujorku. Prema Pikasovom zavetu, slika nije mogla biti vraćena dok se u Španiji ponovo ne uspostavi demokratska država.

1989. - Mađarska je otvorila granicu prema Zapadu i dopustila odlazak oko 7.000 izbeglica iz Istočne Nemačke u Zapadnu Nemačku. Taj masovni egzodus doveo je do pada Berlinskog zida.

1994. - Papa Jovan Pavle II stigao je u Hrvatsku, u prvu posetu poglavara rimokatoličke crkve regionu bivše Jugoslavije. Papa se založio za mir na Balkanu.

1994. - Počeo šahovski turnir u Tilburgu, Holandija.

1995. - Tokom vazdušne operacije protiv bosanskih Srba, NATO je, sa američkog broda „Normandija“ u Jadranskom moru, krstarećim raketama „tomahavk“ počeo da gađa protivvazdušne položaje u okolini Banja Luke.

2000. - U sukobima pristalica različitih političkih opcija tokom lokalnih izbora u Makedoniji ranjeno je nekoliko desetina ljudi. Napetost izmedju etničkih Albanaca i Makedonaca eskalirala je u proleće 2001. u sukobe koji su zemlju doveli na ivicu građanskog rata.

2001. - Savet bezbednosti UN ukinuo je ambargo na prodaju oružja SR Jugoslaviji. Embargo je uveden 31. marta 1998. zbog, kako je obrazloženo, nasilja koji režim Slobodana Miloševića sprovodi na Kosovu.

2002. - Švajcarska je posle referenduma, postala članica Ujedinjene nacije.


Rođenja
1839. - Čarls Sanders Pirs, američki filozof i logičar.
1855. - Robert Koldevej, nemački arheolog.
1890. - Franc Verfel, austrijski pisac.
1892. - Artur Kompton, američki fizičar. (†1962).
1927. - Ima Sumak, peruanska pevačica.


Smrti
685. - Konstantin IV, vizantijski car (*oko 650)
954. - Luj IV Prekomorski, francuski kralj (*920)
1898. - Elizabeta, austrougarska carica, žena Franca Jozefa.

11. septembar

- Danas se slavi Usekovanje glave svetog Jovana Krstitelja. Smrt Jovana Krstitelja dogodila se pred Pashu, a praznovanje na današnji dan ustanovljeno je zato što je tog dana osvećena crkva koju su nad Jovanovim moštima u Sevastiji podigli car Konstantin i carica Jelena.

1852. - Rođen je srpski lekar Milan Jovanović Batut, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu, koji je bezmalo sedam decenija posvetio modernizovanju srpskog saniteta. Uporno se borio i za osnivanje Medicinskog fakulteta, što mu je uspelo 1919, posle više decenija polemika i priprema. Objavio je veliki broj radova, posebno u oblasti zdravstvenog prosvećivanja.

1875. - Prvi put je u okviru jednih dnevnih novina objavljen i strip.

1880. - Rođen je srpski glumac Dobrica Milutinović, najveći srpski romantičarski pozorišni glumac izuzetnog glasa i retkog temperamenta, koji je kao prvak drame Nacionalnog teatra više od pola veka s ogromnim uspehom igrao niz uloga iz klasičnog pozorišnog repertoara i najznačajnije likove iz nacionalnog repertora. U Beograd je došao 1898. na poziv upravnika Narodnog pozorišta Branislava Nušića. Muzej pozorišne umetnosti i Savez dramskih umetnika Srbije ustanovili su 1980. godine, u saradnji sa Zlatarom "Majdanpek", Prsten Dobrice Milutinovića, nagradu za glumačko životno delo.

1885. - Rođen je David Herbert Lorens, engleski književnik. Zbog siromaštva je ostavio školu i zaposlio se, a docnije je završio učiteljsku školu i bio učitelj. Godine 1911. objavio je prvi roman, "Beli paun", i od tada je živeo samo od književnog rada. Objavio je 20 velikih romana ("Duga", "Sinovi i ljubavnici", "Ljubavnik lejdi Četerli"...), sedam knjiga pripovedaka, drame, putopise, pesme i polemičke spise. Bio je puno kritikovan, a roman "Ljubavnik lejdi Četerli" izazvao je buru negodovanja. Uza sve to, on je izvrstan pisac koji je za svoju oblast uzeo najjače ljudsko osećanje - ljubav i sukob između muškarca i žene.

1887. - Rođena je srpska lekarka Nadežda Spasojević, prva Srpkinja pedijatar, autor više knjiga iz pedijatrije, profesor Babičke škole u Beogradu. Medicinu je studirala u Petrogradu, a u Parizu je specijalizirala pedijatriju. U Beogradu je osnovala savetovalište za majke i dispanzer za odojčad.

1921. - Osnovan je Jugoslovenski atletski savez.

1951. - Florens Čedvik (Florence Chadwick) je prva žena koja je preplivala Engleski kanal (Lamanš) od Engleske ka Francuskoj. Bilo joj je potrebno 16 sati i 19 minuta.

1973. - Čileanske oružane snage, predvođene generalom Pinočeom, izvele su državni udar protiv predsednika Salvadora Aljendea, prvog demokratski izabranog marksističkog vođe u Latinskoj Americi. Aljende se povukao sa svojim pristalicama u predsedničku palatu u Santjagu koja je bila okružena tenkovima i bombardovana iz aviona. Preživeo je vazdušne napade, ali se zatim očigledno ubio pištoljem koji mu je poklonio kubanski vođa Fidel Kastro dok su trupe jurišom osvajale palatu u plamenu.

2001. - U 8:45 izjutra, "boing 767" udario je u severni toranj Svetskog trgovinskog centra u Njujorku. Udar je ostavio zjapeću rupu u vatri blizu 80. sprata ove 110-spratne zgrade, istovremno usmrtivši stotine ljudi i zarobivši hiljade na višim spratovima. Dok je tekla evakuacija ove i susedne "blizankinje", televizijske kamere direktno su zabeležile sledeći udar drugog "boinga 767", tačno 18 minuta posle prvog udara, ali ovog puta u južni toranj, na visini oko 60. sprata. Amerika je bila napadnuta... Kako se kasnije ispostavilo, iza ovih napada stajala je ekstremistička organizacija Al Kaida.

12. septembar

1609. - Henri Hadson je otkrio reku Hadson u SAD-u. Ova reka bitna je utoliko što su njome povezani Njujork, Klivlend, Detroit, Čikago i drugi gradovi. Njom je zaplovio i prvi parobrod, "Klermont", koji je konstruisao Robert Fulton 1807. godine.

1876. - Rođen je srpski političar, pozorišni i književni kritičar, Milan Grol, dugogodišnji dramaturg i upravnik Narodnog pozorišta u Beogradu, od 1940. šef Demokratske stranke. Kao blizak saradnik jednog od najuglednijih srpskih književnih kritičara, Jovana Skerlića, objavio je mnoštvo književnih i pozorišnih kritika u "Srpskom književnom glasniku". U Drugom svetskom ratu bio je ministar u jugoslovenskoj emigrantskoj vladi u Londonu. U zemlju se vratio 1945. i jedno vreme bio potpredsednik vlade, ali je ubrzo odstranjen iz političkog života, jer je režim Josipa Broza prihvatio parlamentarnu demokratiju kao formu bez ikakvog sadržaja, a i to samo privremeno. Dela: članci i eseji "Pozorišne kritike", "Iz pozorišta predratne Srbije", "Iz predratne Srbije"

1913. - Rođen je Džesi Ovens, američki crni atletičar, između dva rata jedno od najvećih imena svetske atletike. Iznenadio je javnost postigavši dva fenomenalna rezultata: 100 metara za 10,2 sekunde i skok u dalj 8,13 metara. Na Olimpijskim igrama u Berlinu 1936. osvojio je zlatne medalje u trčanju na 100 i 200 metara, skok u dalj i u štafeti 4 h 100 metara.

1916. - Na Kajmakčalanu je u Prvom svetskom ratu otpočela ofanziva srpske vojske protiv Bugara i Nemaca. U ogorčenim borbama, vrh planine Nidže više puta je prelazio iz ruke u ruku, da bi Drinska divizija, ojačana pukovima Dunavske divizije, u strahovitom naletu konačno ovladala Kajmakčalanom 3. oktobra 1916, što je bila prva pobeda srpske vojske posle povlačenja preko Albanije.

1928. - Ketrin Hepbern je debitovala na njujorškoj sceni u komadu "Night Hostess".

1940. - U blizini grada Montignac u Francuskoj, četvoro tinejdžera slučajno je otkrilo više praistorijskih pećinskih slika. Slike su stare između 15.000 i 17.000 godina i uglavnom se sastoje od kompozicija na kojima su predstavljene životinje. Predstavljaju jedan od najznačajnijih primeraka umetnosti iz perioda paleolita.

1953. - Šest meseci nakon smrti Staljina, Nikita Hruščov ga je nasledio nakon izbora za predsednika komunističke partije Sovjetskog saveza.

1953. - Američki senator Džon Ficdžerald Kenedi oženio se Žaklinom Buvije. Više od 750 gostiju prisustvovalo je ceremoniji, a više od 3000 znatiželjnika čekalo je ispred crkve, ne bi li bacilo makar letimičan pogled na mladence. Sedam godina kasnije, Kenedi je izabran za 35. predsednika SAD-a.

1965. - Održana je 17. godišnja dodela nagrada Emi.

13. septembar

1321. - Umro je Dante Aligijeri, najveći italijanski pesnik, centralna figura celokupne italijanske kulture XIII i XIV veka. Najznačajnije njegovo delo je "Božanstvena komedija" ("Pakao", "Čistilište" i "Raj"), u kojoj pominje i naš narod, naše krajeve i srpskog kralja Milutina. Ostala dela: "Novi život" (autobiografija u kojoj opisuje svoju ljubav prema Beatriče), "Gozba", "O narodnom govoru"....

1739. - Rođen je Grigorij Potemkin, ruski knez, maršal, ljubimac ruske carice Katarine. Kao komadant vojske i prvi ministar, imao je ogromnu vlast. Učestvovao je u prvom ratu protiv Turske i gušenju seljačkog ustanka Pugačova. U drugom rusko-turskom ratu bio je glavnokomandujući ruskih snaga. Kao državnik, postigao je znatne uspehe: kolonizovao južnu Ukrajinu, pripojio Krim Rusiji, osnovao i izgradio crnomorsku flotu, podigao luke Sevastopolj i Herson. Danas se figurativno za neku laž koristi izraz "Potemkinova sela", otuda što je Potemkin na brzinu digao niz sela u Ukrajni, duž puta kojim je trebalo da prođe carica, kako bi joj predstavio svu uspešnost svog rada na kolonizaciji Ukrajine.

1788. - Njujork je postao glavni grad SAD-a.

1804. - Vođa Prvog srpskog ustanka Karađorđe uputio je u Rusiju prvu ustaničku delegaciju da bi je zainteresovao za ustanak i tražio pomoć u oružju za borbu protiv Turaka. Prota Mateja Nenadović, Petar Čardaklija i Jovan Protić primljeni su hladno na ruskom dvoru i rečeno im je da Srbi mogu da se nadaju samo moralnoj podršci. Rusija se rukovodila isključivo sopstvenim interesom da ne bi kvarila odnose s Otomanskim carstvom.

1842. - Aleksandar Karađorđević, sin vođe Prvog srpskog ustanka Karađorđa, proglašen je za kneza Srbije, pošto su ustavobranitelji proterali Mihaila Obrenovića. Zbog suprotstavljanja ustavobraniteljskom Savetu i vezivanja za Austriju, "kajmakamska" struja ustavobranitelja zbacila ga je 1858. na Svetoandrejskoj skupštini i vratila na presto kneza Miloša Obrenovića. U vreme njegove vladavine, objavljeno je "Načertanije" Ilije Garašanina (spoljnopolitički program), donesen je Građanski zakonik i reformisano je sudstvo, a Srbiji su 1856. na Pariskom kongresu date garancije velikih sila.

1903. - Rođen je srpski pisac Branimir Ćosić, koji je mahom pisao o životu mladih posle Prvog svetskog rata, problemima njihovog unutrašnjeg života i morala. Dela: romani "Pokošeno polje", "Vrzino kolo", "Dva carstva", pripovetke "Priče o Boškoviću", "Egipćanka i druge priče", eseji "Deset pisaca - deset razgovora", "Kroz knjige i književnost".

1906. - Prvi let avionom u Evropi.

1943. - Čang Kaj Šek postao je predsednik Kine.

1965. - Bitlsi su izdali singl "Yesterday".

14. septembar (14.9.) je 257. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (258. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 108 dana.


1262. - Kralj Kastilje Alfonso zauzeo luku Kadiz na obali Atlantskog okeana, okončavši petovekovnu mavarsku okupaciju grada.

1812. - Francuske trupe pod Napoleonom Bonapartom ušle u Moskvu. Postoji legenda da su Rusi zapalili Moskvu u povlačenju, ali je Moskva gorela pre svega zato što više nije bilo nikog da spreči požare.

1829. - Potpisan Jedrenski mirovni ugovor kojim je okončan rusko-turski rat. Srbija na osnovu Jedrenskog mira 1830. dobila hatišerif o samoupravi, a Grčka nezavisnost.

1930. - Nacional-socijalistička partija Adolfa Hitlera postala druga partija po veličini u nemačkom parlamentu.

1939. - Helikopter „VS-300“ ruskog konstruktora Igora Ivanoviča Sikorskog, koji je emigrirao u SAD, izveo prvi uspešan let.

1960. -
U Kongu izvršen vojni udar pod vođstvom pukovnika Žozefa Mobutua, a premijer Patris Lumumba stavljen u kućni pritvor.
Na sastanku predstavnika zemalja-proizvođača nafte u Bagdadu osnovana Organizacija zemalja izvoznica nafte, OPEK.

1975. - U Amsterdamu jedan nezaposlen učitelj nožem isekao „Noćnu stražu“, jednu od najcenjenijih Rembrantovih slika.

1992. - Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija usvojio rezoluciju o povećanju broja i proširenju mandata međunarodnih mirovnih snaga u Bosni i Hercegovini.

1995. Pobedile tri nacionalne stranke, Srba, Hrvata i muslimana, čiji su lideri bili glavni vinovnici trogodišnjih ratnih sukoba.

1996. -
Kambodžanski kralj Norodom Sihanuk dao oprost jednom od lidera Crvenih Kmera Jengu Sariju zbog njegove uloge u periodu „polja smrti“, kada je u Kambodži ubijeno između milion i dva miliona ljudi.
U Bosni održani prvi opšti izbori posle potpisivanja mirovnog sporazuma u Dejtonu u decembru *1997. - U požaru u rafineriji nafte u Visakapatamu, na jugu Indije, poginulo najmanje 56 osoba, a istog dana u centralnom delu te zemlje poginuo 81 putnik kada se pet vagona ekspresnog voza survalo s mosta u reku.

2001. - Senat SAD usvojio rezoluciju kojom se predsedniku SAD Džordžu Bušu odobrava da „preduzme sve neophodne i odgovarajuće mere“ povodom napada 11. septembra. Predsednik Buš odobrio mobilizaciju 50.000 rezervista.



Rođenja
1769. - Aleksandar fon Humbolt, nemački geograf i prirodnjak
1826. - Ljubomir Nenadović, srpski književnik. († 1895.)
1852. - Simo Matavulj, srpski pisac. († 1908.)

Smrti
407. - Jovan Zlatousti, carigradski patrijarh, čuveni teolog i propovednik, hrišćanski svetac i jedan od četiri crkvena oca pravoslavne crkve;
775. - Konstantin V Kopronim, vizantijski car (*718.)
1321. - Dante Aligijeri, italijanski pesnik. (*1265).
1852. - Vojvoda Artur Velzli Velington, engleski fildmaršal.
1860. - Miloš Obrenović, srpski knez. Vođa Drugog srpskog ustanka (*1815).
1911. - Petar Arkadijevič Stolipin, ruski premijer.
1927. - Isidora Dankan, američka igračica.
1937. - Tomaš Masarik, češki državnik i filozof.
1976. - Knez Pavle Karađorđević, srpski knez. (*1893).
1982. - Princeza Grejs od Monaka, bivša američka filmska glumica Grejs Keli.
1982. - Bešir Džemail, predsednik Libana.
2001. - Ahmad Šah Masud, komandant avganistanske gerile u borbi protiv Talibana.

15. septembar (15.9.) je 258. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (259. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 107 dana.


533. - Vizantijski vojskovođa Velizar zauzeo Kartaginu, prestonicu Vandalske kraljevine.

1014. - Bitka na Belasici u kojoj je vizantijska vojska do nogu potukla trupe cara Samuila.

1776. - Tokom Američkog rata za nezavisnost britanske trupe pod komandom generala Vilijama Haua zauzele Njujork.

1810. - U Meksiku počeo ustanak protiv španske vlasti koji je s prekidima trajao do 1820, kada je proglašena nezavisnost Meksika od Španije.

1822. - Britanske trupe zauzele Kairo, a Rabi-paša, koji se predao Britancima, proteran na Cejlon. Kairo ostao pod britanskom kontrolom do 1922, kada je Egipat proklamovao nezavisnost, a grad postao prestonica države.

1864. - Tokom lova na jarebice nesrećnim slučajem ubio se engleski istraživač Džon Haning Spik, prvi Evropljanin koji je u avgustu 1858. video afričko jezero Viktorija, tvrdeći da je ono izvorište Nila.

1903. - U Porto Alegreu, Brazil, osnovan Fudbalski klub Gremio Porto Alegre.

1916. - U bici na Somi u Prvom svetskom ratu Britanci prvi put upotrebili tenkove, napravljene prema projektu Ernesta Svintona.

1935. - Nemački Rajhstag na vanrednom zasedanju u Nirnbergu doneo zakon o oduzimanju državljanstva Nemcima jevrejskog porekla i zakon o zaštiti nemačke krvi i časti kojim je bilo zabranjeno sklapanje brakova između Nemaca i Jevreja i zapošljavanje Nemaca kod jevrejskih poslodavaca.

1949. - Konrad Adenauer izabran za prvog kancelara Zapadne Nemačke, a Teodor Hojs za prvog predsednika republike.

1972. - Španija i Sovjetski Savez potpisali ugovor o trgovini, prvi ugovor dve zemlje od okončanja Španskog građanskog rata.

1987. - Nemački hakeri, „Haos klub“, upali u kompjuterski sistem NASA i instalirali program nazvan „Trojanski konj“.

1989. - Počinje šahovski turnir u Tilburgu, Holandija.

1995. - Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija produžio je za još šest meseci delimičnu suspenziju sankcija protiv Jugoslavije.

1996. - Vođa italijanske secesionističke partije „Severna liga“ Umberto Bosi proglasio je sever Italije Federalnom Republikom Padanijom, što su oštro osudile ostale političke snage u zemlji.

1999. - Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija odobrio formiranje međunarodnih snaga za Istočni Timor zbog talasa nasilja koji su izazvale proindonežanske snage posle referenduma na kom su se stanovnici te indonežanske pokrajine izjasnili za nezavisnost.

2000. -
U francuskom delu Baskije uhapšen je najtraženiji španski begunac Injasio Grasija Aregui, prema zvaničnom Madridu vođa baskijske terorističke grupe ETA.
U Sidneju otvorene 27. Olimpijske igre. Jugoslovenski sportisti na tim igrama osvojili tri medalje, tj. zlatnu odbojkaši, srebrnu Jasna Šekarić u gađanju iz vazdušnog pištolja, a bronzanu vaterpolisti.

2001. - Predsednik Džordž Buš prvi put je rekao da su SAD 'u ratu', označivši vođu islamističke terorističke mreže Al Kaida Saudijca Osamu bin Ladena kao organizatora terorističkih napada četiri dana ranije na Njujork i Vašington.

2002. -
Južna i Severna Koreja sporazumele su se da otpočnu uklanjanje mina duž granice dveju zemalja.
Na parlamentarnim izborima u Makedoniji, četvrtim od osamostaljenja te bivše jugoslovenske republike, pobedila opoziciona koalicija „Za Makedoniju zajedno“, predvođena Socijaldemokratskim savezom Branka Crvenkovskog.


Rođenja
1830. - Porfirio Dijas, meksički general i državnik.
1890. - Agata Kristi, engleska književnica. (†1976.)
1904. - kralj Umberto II, poslednji kralj Italije.
1941. - Viktor Zubkov, premijer Rusije.
1986. - Sanja Jovanović, hrvatska plivačica

Smrti
668. - Konstans II Pogonat, vizantijski car.
1915. - Isidor Bajić, srpski kompozitor.
1967. - Abdel Hakim Amer, egipatski komandant.
1973. - Gustav VI Adolf, švedski kralj.
2007. - Kolin Mekre, britanski automobilista.



Izvor: Wikipedia

16. septembar (16.9.) je 259. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (260. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 106 dana.


681. U vizantijskoj prestonici Konstantinopolju, pod pokroviteljstvom cara Konstantina IV, zaključen Šesti vaseljenski sabor.

1859. - Škotski istraživač Dejvid Livingston u istočnoj Africi otkrio veliko jezero Njasa, koje sada dele Malavi, Tanzanija i Mozambik.

1908. - Beč i Moskva se sporazumeli da se Austro-Ugarska ne protivi otvaranju Bosfora za ruske brodove, a Rusija austrougarskoj aneksiji Bosne i Hercegovine, čime je okončana Aneksiona kriza. Rusija i Srbija pod pritiskom Austro-Ugarske i Nemačke u martu 1909. priznale aneksiju.

1941. - Iranski šah Reza Kan Pahlavi abdicirao u korist 22-godišnjeg princa Mohameda Reze. Abdikaciju iznudili Velika Britanija, SAD i SSSR zbog šahove pronemačke politike.

1955. - Vojnim udarom sa vlasti značen predsednik Argentine Huan Peron. Posle 18 godina provedenih u egzilu Peron se vratio u Argentinu 1973, kada je formirana peronistička vlada Ektora Kampore i iste godine ponovo postao predsednik Argentine. Posle njegove smrti 1974. zamenila ga supruga Izabela Peron.

1966. - Izvođenjem opere Samjuela Barbera „Antonije i Kleopatra“ otvorena nova zgrada Metropoliten opere u Linkolnovom centru u Njujorku.

1978. - U Iranu poginulo 25.000 ljudi u zemljotresu jačine između 7,5 i 7,9 stepeni Rihterove skale. Grad Tabas i velik broj sela potpuno razrušeni.

1987. - Počinje šahovski turnir u Tilburgu, Holandija.

2001. -
Kina posle 15 godina pregovora primljena u Svetsku trgovinsku organizaciju.
Odbojkaši Jugoslavije osvojili prvo mesto na Evropskom šampionatu.

2005. - Počelo Evropsko Prvenstvo u košarci u Srbiji i Crnoj Gori.


Rođenja
1387. - Henri V, engleski kralj.
1745. - Mihail Ilarionovič Kutuzov, ruski vojskovođa.
1823. - knez Mihailo Obrenović, knez Srbije.
1894. - Aleksandar Deroko, srpski arhitekta, istoričar umetnosti i pisac.
1923. - Li Kuan Ju, singapurski državnik.
1976. - Adel Čadli, tunižanski fudbaler.
1984. - Dušan Đurić, švedski fudbaler srpskog porekla.

Smrti
1380. - Karlo V Mudri, francuski kralj.
1498. - Tomas de Torkemada, španski dominikanac.
1736. - Gabrijel Danijel Farenhajt, nemački fizičar.
1931. - Omara Muhtara, libijski nacionalni vođa.
1977. - Marija Kalas, grčka operska pevačica.



Izvor: Wikipedia

17. septembar (17.9.) je 260. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (261. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 105 dana.



1631. - U tridesetogodišnjem ratu Šveđani i nemački protestanti pod komandom švedskog kralja Gustava Adolfa kod Lajpciga pobedili carsku vojsku pod vođstvom grofa Tilija.

1665. - U Londonu izbila epidemija kuge u kojoj je umrlo oko 70.000 ljudi.

1796. - Prvi predsednik SAD Džordž Vašington uputio američkom narodu oproštajnu poruku i povukao se na svoje imanje. Za predsednika izabran 1788.

1809. - Mirom u Fredrikshamu završen švedsko-ruski rat u kom je Rusija osvojila Finsku.

1889. - Povodom 500. godišnjice Kosovske bitke u kraljevini Srbiji ustanovljen „Orden kneza Lazara“, koji su mogli da nose samo vladar i punoletni prestolonaslednik.

1900. - Britanska kraljica Viktorija I Aleksandrina potpisala dokument kojim je Australija ušla u Komonvelt kao federalna unija šest bivših britanskih kolonija.

1939. - Sovjetska Crvena armija ušla u Poljsku sa istoka, zaposela krajeve zapadne Belorusije i Ukrajine i zarobila 217.000 Poljaka. Nemci napali Varšavu iz vazduha i sa kopna.

1944. - Spuštanjem britanskih padobranaca kod grada Arnhema u Holandiji počela operacija Market Garden u Drugom svetskom ratu, s ciljem uspostavljanja mostobrana na reci Rajni i zaobilaženj nemačke linije odbrane. Savezničke trupe naišle na neočekivano jak otpor Nemaca, a operacija propala uz velike gubitke saveznika.

1978. - Potpisivanjem okvirnog plana za mir na Bliskom istoku u Kemp Dejvidu završeni razgovori predsednika Egipta Anvara el Sadata, premijera Izraela Menahema Begina i predsednika SAD Džimija Kartera.

1997. - U blizini Fojnice, u centralnoj Bosni, srušio se helikopter Ujedinjneih nacija u kom su poginuli 12 predstavnika UN i pomoćnik predstavnika UN za Bosnu i Hercegovinu Gerd Vagner.

2001. -
Okružni sud u Beogradu obustavio krivični postupak protiv čelnika zapadnih zemalja i NATO zbog agresije na Jugoslaviju 1999. Postupak obustavljen pošto je javni tužilac odustao od optužnice, a Vrhovni sud Srbije ukinuo presudu kojom su optuženi osuđeni na po 20 godina zatvora.

Makedonska vlada saopštila da će NATO trupama dozvoliti da ostanu u zemlji i po završetku njihovog mandata.


Rođenja
879. - Karlo III Prosti, francuski kralj (†929.)
1580. - Fransisko Gomes de Kevedo i Viljegas, španski pisac.
1826. - Georg Fridrih Bernhard Riman, nemački matematičar.
1853. - Marko T. Leko (+1932), srpski hemičar, rektor Velike škole, akademik i predsednik Crvenog krsta
1857. - Konstantin Eduardovič Ciolkovski, ruski fizičar.
1905. - Vladan Desnica (+1967), srpski i hrvatski pisac.
1908. - David Fjodorovič Ojstrah, ruski violinista i dirigent.

Smrti [
1943. - Marija Bursać, narodni heroj
1948. - Folke Bernadot, švedski grof, posrednika Ujedinjenih nacija u konfliktu Izraela i Arapa.
1961. - Adnan Menderes, turski premijer.
1980. - Anastasio Somosa Debajle, general, diktator Nikaragve.
1994. - Karl Rajmund Poper, britanski filozof austrijskog porekla.



Izvor: Wikipedia

18. septembar (18.9.) je 261. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (262. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 104 dana.



1502. - Španski moreplovac italijanskog porekla Kristifor Kolumbo stigao je u Kostariku na svom četvrtom i poslednjem putovanju u Novi svet.

1739. - Potpisivanjem Beogradskog mira okončan je rat između Austrije i Turske, započet 1736. Austrija je potisnuta sa Balkana, a Turska se vratila na Dunav i Savu. Srbija je ponovo postala deo Otomanskog carstva, a Austrija je bila prisiljena da Turcima vrati i Malu Vlašku i delove Bosne koje je dobila Požarevačkim mirom 1718.

1759. - Francuzi su posle vojnog poraza morali da prepuste Englezima provinciju Kvebek u Kanadi, a u poslednjoj bici su poginula oba komandanta - engleski Džejms Volf i francuski Luj Monkalm.

1810. - U Čileu je počeo ustanak protiv španske kolonijalne vlasti pod vođstvom Bernarda O'Iginsa, kasnije predsednika Čilea (1817-23).

1822. - Francuski egiptolog Žan Fransoa Šanpoljon dešifrovao je egipatsko pismo, (hijeroglife).

1851. - Izašao je prvi broj američkog dnevnika „Njujork tajms“, koji je osnovao Henri Džervis Rejmond.

1931. - Japan je počeo napad na severoistočnu Kinu, Mandžuriju, a 3. marta 1932. proglasio je nezavisnost Mandžurije na čelu sa svrgnutim kineskim carem Pu Jiem (carevima Mandžuko).

1934. - SSSR je pristupio Ligi naroda.

1944. - Nakon teških borbi, američke oklopne jedinice pod komandom generala Džordža Patona zauzele su u Drugom svetskom ratu luku Brest, značajno vojno pomorsko uporište u severozapadnoj Francuskoj.
Prvi proleterski korpus NOVJ oslobodio Valjevo. *1973. - Generalna skupština UN aklamacijom je primila u članstvo obe nemačke države - Istočnu i Zapadnu Nemačku; u članstvo UN primljeni su i Bahami.

1982. - U masakru koji je, uz podršku izraelske vojske, počinila libanska hrišćanska milicija u palestinskim izbegličkim logorima Sabra i Šatila u Bejrutu, ubijeno je najmanje 800 ljudi. To je bila odmazda za atentat izvršen četiri dana ranije, u kojem je ubijen predsednik Libana Bešir Džemajel.

1988. - Tokom antivladinih demonstracija, u kojima je ubijeno hiljade ljudi, vojna hunta je oborila vladu predsednika Burme Maunga Maunga.

1989. -
Nakon 22 godine prekida, Izrael i Mađarska su obnovili diplomatske odnose.
Indijska vlada odlučila je da obustavi vojne operacije protiv Tamilskih tigrova i da do kraja godine povuče trupe iz Šri Lanke.

1997. - Islamski teroristi su u centru Kaira napali turistički autobus i ubili devet nemačkih turista i egipatskog vozača.

2001. - Okružni sud u Beogradu saopštio je da je iz masovne grobnice u Batajnici kod Beograda iskopano najmanje 269 tela za koja se sumnja da su posmrtni ostaci kosovskih Albanaca ubijenih i poginulih za vreme rata na Kosovu 1999.



Rođenja
1709. - Semjuel Džonson, engleski pisac i leksikograf.
1819. - Leon Fuko, francuski fizičar
1876. - Milan Rakić, srpski pesnik i diplomata
1905. - Greta Luiza Gustafson, poznata kao Greta Garbo, švedska filmska glumica.
1980. - Ahmad Al-Bari, fudbaler Saudijske Arabije.


Smrti
1783. - Leonard Ojler, švajcarski matematičar (*1707.)
1961. - Hjalmar Agne Dag Hamaršeld, generalni sekretar UN.
1967. - Džon Kokroftov, engleski fizičar. (*1897).
1970. - Džimi Hendriks, američki pevač i gitarista.
2002. - Margita Stefanović Magi, srpska muzičarka, klavijaturistkinja grupe Ekatarina Velika. (*1959)



Izvor: Wikipedia