9. maj  je 129. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (130. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 236 dana.


328. - Atanasije Veliki izabran za patrijarha Aleksandrije.

1502. - Španski moreplovac Kristifor Kolumbo isplovio iz španske luke Kadis na četvrto i poslednje putovanje u Novi svet. Kolumbo umro 1506. u Španiji, uveren da je na svojim putovanjima stigao u Aziju.

1788. - Parlament Velike Britanije ukinuo trgovinu robljem.

1877. - Rumunija proglasila nezavisnost, mesec dana pošto je sklopila savez s Rusijom protiv Otomanskog carstva.

1901. - U Melburnu otvoren prvi parlament Australije.

1911. - Grupa oficira, učesnici u dvorskom prevratu i ubistvu kralja Aleksandra Obrenovića 1903, u Beogradu osnovala tajnu organizaciju "Ujedinjenje ili smrt", odnosno "Crna ruka".

1926. - Amerikanci Ričard Berd i Flojd Benet prvi avionom preleteli Severni pol.

1927. - Kanbera postala glavni grad Australije, umesto Melburna.

1936. - Italija zvanično okupirala Abisiniju, danas Etiopiju, i italijanskog kralja Vitorija Emanuela III proglasila za cara Abisinije.

1945 - Nemački feldmaršal Vilhelm Kajtel u Berlinu potpisao završni dokument o okončanju Drugog svetskog rata. U ime saveznika dokument su potpisali sovjetski maršal Georgij Žukov i britanski general Artur Teder.

1945. - ostrvo Gernzi oslobođeno od okupacije Nacističke Nemačke.

1946. - Kralj Vitorio Emanuele III abdicirao, Italija postala republika.

1948. - Komunistička partija Jugoslavije odbacila optužbe sovjetskih komunista protiv politike jugoslovenskog rukovodstva. Usledila Rezolucija Informbiroa i višegodišnji politički i ekonomski pritisak sovjetskog bloka na Jugoslaviju.

1950. - Ministar inostranih poslova Francuske Rober Šuman uputio poziv za pomirenje Francuske i Nemačke i predložio stvaranje Zajednice za ugalj i čelik, prethodnice Evropske unije. Šumanov plan 1951. potpisalo šest zemalja. Taj dan se obeležava kao Dan evropskih integracija.

1952. - Širom Jugoslavije održani masovni protesti zbog Londonskog sporazuma kojim je Zona "A" Slobodne teritorije Trst pripala Italiji.

1960. - SAD postale prva zemlja u kojoj su legalizovane pilule za sprečavanje začeća.

1976. - Ulrike Majnhof, vođa zapadnonemačke terorističke grupe "Bader-Majnhof", obesila se u zatvorskoj ćeliji.

1978. - U parkiranom automobilu u centru Rima nađeno telo bivšeg premijera Italije Alda Mora, kojeg su teroristi "Crvenih brigada" oteli 54 dana ranije.

1993. - Počeli sukobi Hrvata i Muslimana u Mostaru, što je dovelo do podele grada na muslimanski i hrvatski deo. Muslimani i Hrvati do tada bili saveznici u borbama protiv Srba u bosanskom ratu, od 1992. do 1995.

1995. - Na kraju trodnevne proslave 50. godišnjice završetka Drugog svetskog rata u Evropi i Dana pobede, svetski lideri pozvali na globalno pomirenje. Centralne proslave održane u Parizu i Moskvi.

1996. - Joveri Museveni pobedio na prvim predsedničkim izborima u Ugandi posle 16 godina.

2001. -
Predsedniku Jugoslavije Vojislavu Koštunici u Njujorku uručena nagrada Instituta Istok-Zapad za svetskog državnika godine.
U haosu koji je na stadionu u Akri, u Gani, nastao kada je policija bacila suzavac na razjarene navijače, 126 ljudi izgubilo život.

2002. - U eksploziji nagazne mine tokom proslave Dana pobede, u južnoj ruskoj republici Dagestanu u gradu Kaspijsk, poginule 42, povređeno 150 osoba.



Rođenja

1800. - Džon Braun, borac za ukidanje ropstva u SAD.

1860. - Džejms Metju Beri, škotski pisac.

1882. - Džordž Barker, američki slikar (†1965.)


Smrti

1805. - Fridrih Šiler, nemački pesnik.

1850. - Žozef Gej-Lisak, francuski hemičar.

1895. - Hose Marti, kubanski revolucionar i književik

1931. - Albert Abraham Majklson, američki fizičar. (*1859.)

1986. - Tenzing Norgaj, nepalski planinar. (*1914).

10. maj

1497. - Italijanski moreplovac Amerigo Vespuči kreće na svoje prvo putovanje u Novi svet.

1570. - Ruski car Ivan IV Grozni postaje protestant.

1594. - Mošti oca srpske državotvornosti i prvog srpskog arhiepiskopa, Svetog Save, Turci su spalili na Vračaru u Beogradu. Spaljivanju moštiju 359 godina posle svetiteljeve smrti prethodio je ustanak Srba u Banatu pod episkopom banatskim Svetim Teodorom Vršačkim, u kojem su ustanici na zastavama nosili ikone Svetog Save. Turski sultan Muhamed III naredio je Sinan paši da po svaku cenu uguši pobune Srba, a ovaj je - znajući da grob Svetog Save u manastiru Mileševa hodočaste čak i muhamedanci, koji se potom vraćaju veri predaka - preneo mošti u Beograd i spalio ih. U narodu je tada nastala pesma: "Na Vračaru Sinan viče,/gori, gori svešteniče,/to si od nas zaslužio,/što si raju prosvetio."

1752. - Bendžamin Frenklin, američki fizičar, pisac i političar prvi put je testirao svoj pronalazak gromobran.

1774. - Luj XVI stupa na francuski presto.

1844. - Popečiteljstvo prosveštenija (Ministarstvo prosvete) Srbije naložilo je svim okružnim načelstvima da se staraju o sakupljanju starina. Taj datum uzet je kao dan osnivanja Narodnog muzeja u Beogradu, a akt o osnivanju jedne od najznačajnijih nacionalnih kulturnih institucija je - na inicijativu srpskog pisca Jovana Sterije Popovića, tada načelnika popečiteljstva prosveštenija - potpisan 4. septembra 1844.

1872. - Prvi put je jedna žena nominovana za predsednika SAD. Bila je to Victoria Woodhull.

1899. - Rođen je Fred Aster, američki filmski glumac i igrač. U svojoj igri spaja klasicizam s početka veka sa modernim shvatanjima plesa. Filmovi: "Vesela raspuštenica", "Vreme svinga", "Cilindar"...

1923. - Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca i Grčka sklopile su konvenciju o osnivanju "slobodne zone u Solunu", koja je predata na upotrebu na period od 50 godina 6. marta 1925. Zona je obuhvatala 94.000 kvadratnih metara, a Jugoslavija je dobila isključivo pravo upotrebe i carinsku upravu, ali ne i policijsku, jer je područje ostalo pod grčkim suverenitetom. Novi aranžman SFRJ i Grčke o tranzitu jugoslovenske robe preko slobodne zone luke u Solunu potpisan je 3. februara 1975. u Atini, s važnošću od 10 godina, posle čega se automatski produžava svakih pet godina.

1930. - U Čikagu je otvoren prvi planetarijum u SAD-u.

1931. - U Burlingtonu (SAD) je padao grad veličine loptica za golf.

1940. - Vinston Čerčil stupa umesto Nevila Čembrlena na mesto premijera Velike Britanije.

1968. - U Parizu otpočinju mirovni pregovori SAD-a i Severnog Vijetnama.

1969. - "Apolo 10" prenosi prve kolor slike Zemlje iz svemira.

1979. - Umrla je srpska filmska glumica Italina - Ida Kravanja, poznata kao Ita Rina, posle udaje Tamara Đorđević, najpoznatija filmska glumica u Jugoslaviji između dva svetska rata i prva naša glumica koja je ušla u svetsku enciklopediju filma. Pre Drugog svetskog rata, igrala je niz glavnih uloga u filmovima nemačke i češke produkcije, a posle rata, epizodne uloge u nekoliko domaćih filmova. Filmovi: "Erotikon", "Galgentoni", "Fantom Durmitora", "A život teče dalje".

1994. - Nelson Mandela položio je zakletvu kao prvi crni predsednik Južnoafričke Republike.

1994. - Silvio Berluskoni formirao je italijansku vladu sa pet neofašista.

11. maj  je 131. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (132. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 234 dana.



330. Rimski car Konstantin I Veliki inaugurisao Novi Rim na mestu nekadašnje grčke kolonije Vizanta. Grad, docnije nazvan Konstantinopolj (Konstantinov grad), postaće kasnije prestonica Istočnog Rimskog Carstva (Vizantije), a posle
1453. i Osmanskog carstva.

1745. Francuske trupe pobedile Britance u bici kod Fontenoa i preuzele Holandiju od Austrije.

1824. Britanske snage preuzele Rangun u Burmi.

1867. Londonskim ugovorom zagarantovane samostalnost i neutralnost Luksemburškog Vojvodstva.

1931. Propast najveće austrijske banke „Kredit-Anstalt“ označila početak finasijskog kolapsa centralne Evrope.

1949. -
Sijam promenio ime u Tajland.
Izrael primljen u Ujedinjene nacije.

1950. Konrad Adenauer, nemački kancelar, postao predsednik jedinstvenog CDU (Hrišćansko-demokratske unije)

1968. U nastojanju da okonča žestoke sukobe studenata s policijom premijer Francuske Žorž Pompidu učinio ustupke studentima.

1973. Uspostavljeni diplomatski odnosi Savezne Republike Nemačke i Demokratske Republike Nemačke, čime je okončano razdoblje nepriznavanja DR Nemačke kao suverene države.

1987 Premijer Indije Radživ Gandi stavio Pendžab pod federalnu kontrolu zbog pobune Siika.

1992. Zbog umešanosti jugoslovenske vojske u sukobe u Bosni, ministri inostranih poslova Evropske zajednice doneli odluku da povuku ambasadore iz Beograda i tražili suspendovanje članstva Jugoslavije u OEBS-u.

1996. - Američki putnički avion DC9 srušio se u močvaru Everglejds na Floridi ubrzo po poletanju sa aerodroma u Majamiju. Poginulo svih 110 putnika i članova posade.

1997. - Superkompjuter kompanije IBM „Duboko plavo“ pobedio svetskog šampiona u šahu, ruskog velemajstora Garija Kasparova, u meču od šest partija.

2000. - Indija dočekala svog milijarditog stanovnika, u državnoj bolnici „Safdarjang“ u Nju Delhiju rođena devojčica.

2001. - Beogradska grupa Kanda, Kodža i Nebojša održala oproštajni koncert u bašti SKC-a. Grupa se, ipak, ponovo okupila dve godine kasnije.

2003. - Potpredsednik Demokratske partije socijalista Filip Vujanović izabran za predsednika Crne Gore.



Rođenja

483. - Justinijan I Veliki, vizantijski car. (†565.)

1901. - Viktor Starčić, srpski glumac . (†1980.)

1918. - Ričard Fejnmen, američki fizičar. (†1988.)

1896. - Josip Slavenski, jugoslovenski kompozitor. (†1955.)

1888. - Irving Berlin, američki kompozitor.

1904. - Salvador Dali, španski nadrealistički slikar. (†1989.)

1933. - Zoran Radmilović, srpski glumac (†1985.)

1949. - Vojislav Voja Brajović, srpski glumac



Smrti

912.- Lav VI Mudri, vizantijski car (886.-912.).

1686. - Oto fon Gerike, nemački fizičar i pronalazač.

1778. - Vilijam Pit Stariji, engleski državnik.

1925. - Stevan Todorović, srpski slikar, član Srpske kraljevske akademije

1976. - Alvar Alto, finski arhitekta. (*1898).

1981. - Bob Marli, rege-muzičar. (*1945.)

1988. - Harold Adrijan Rasel Kim Filbi, britanski novinar i dvostruki agent.

1992. - Jovan Milićević, srpski glumac.

2001. - Daglas Adams, britanski radio dramaturg i pisac (*1952.)

2004. - Fil Gerš, jedan od najpoznatijih holivudskih agenata.

12. maj

- Danas je praznik Sveti Vasilije Ostroški. Sveti Vasilije Ostroški rođen je u Popovom selu u Hercegovini od prostih i blagorodnih roditelja. Od malena je bio ispunjen ljubavlju prema veri i Crkvi a, kada je odrastao, otišao je u trebinjski manastir Uspenije Bogorodice i tu se zamonašio. Kao monah, ubrzo se pročuo zbog ozbiljnog i strogog podvižničkog života, a docnije je izabran i posvećen za episkopa zahumskog i skenderijskog. Kao arhijerej je živeo u manastiru Tvrdošu i odatle utvrđivao u pravoslavlju svoje vernike čuvajući ih od turskih svireposti i latinskog lukavstva. Kada su Turci razorili Tvrdoš, Vasilije se preselio u manastir Ostrog, gde je nastavio svoj život. Umro je u 16. veku, a njegove čudotvorne i celebne mošti i njegov grob čuvaju se do današnjeg dana. U njihovu moć isceljenja i utehe veruju i pritiču im i hrišćani i muslimani. U Ostrogu se svake godine na Trojice održava veliki narodni sabor.

1733. - Marija Terezija, austrijska carica, u Pragu je krunisana i za kraljicu Češke.

1777. - New York Gazette objavio je prvu reklamu za sladoled.

1792. - Patentiran je toalet koji sam ispušta vodu posle upotrebe.

1925. - Uzbekistan i Kirgistan postaju autonomne republike unutar Sovjetskog Saveza.

1926. - U Petrogradu je premijerno izvedena Prva simfonija Dmitrija Šostakoviča.

1928. - Musolini ukida prava žena u Italiji.

1942. - Ruske snage okupiraju Krakov, gde ostaju do 23. avgusta 1943. godine.

1947. - Posle godinu dana snimanja, prikazana je "Slavica", prvi jugoslovenski igrani film posle Drugog svetskog rata. Režiser i scenarista bio je Vjekoslav Afrić, snimatelj Žorž Skrigin, a tumači glavnih uloga - Irena Kolesar, Marjan Lovrić i Ljubiša Jovanović.

1949. - U SAD je stigla prva žena ambasador. Bila je to S. V. L. Pandit iz Indije.

1952. - Charlton Playground preimenovan je u Bronks.

1959. - Elizabet Tejlor, američka glumica, udala se po četvrti put. Ovog puta njen muž postao je Edi Fišer.

1976. - Bajern iz Minhena osvaja 21. Evropski kup u fudbalu.

1982. - U Portugalu je jedan španski sveštenik sprečen u pokušaju atentata na papu Jovana Pavla II.

1997. - Susie Maroney iz Australije preplivala je destinaciju od Kube do Floride.

13. maj (13.05) je 133. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (134. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 232 dana.

1787. - Prvi brodovi s robijašima krenuli iz Engleske prema novoj koloniji, Australiji, tada kažnjeničkoj koloniji Engleske.

1830. - Osnovana Republika Ekvador, za prvog predsednika izabran Huan Hose Flores.

1846. - Kongres SAD formalno objavio rat Meksiku, mada su borbe u Kaliforniji počele nekoliko dana ranije.

1848. - U Sremskim Karlovcima počelo zasedanje „Majske skupštine“ na kojoj su delegati 175 crkvenih opština iz Vojvodine i Srbije izabrali Josifa Rajačića za patrijarha, a pukovnika Stevana Šupljikca za vojvodu. Skupština 15. maja proglasila Srpsko Vojvodstvo, ali austrijska i mađarska vlada nisu priznale srpsku autonomiju.

1887. - U Beogradu osnovana Provizorna opservatorija Velike škole. Osnivanjem Republičkog hidrometeorološkog zavoda Srbije 1947. Opservatorija postala njegov deo.

1888. - U Brazilu ukinuto ropstvo.

1941. - u Srbiji, na Ravnoj gori pukovnik Dragoljub Mihailović osnovao Jugoslovensku vojsku u otadžbini

1945. - Bitka na Zelengori, poslednja bitka u građanskom ratu između partizanskog i četničkog pokreta u Srbiji

1949. - Prvi put poleteo prvi britanski mlazni avion „Kanbera“.

1968. - U Parizu počeli zvanični pregovori predstavnika Severnog Vijetnama i SAD o okončanju rata u Vijetnamu.

1981. - Na Trgu svetog Petra u Rimu u atentatu ranjen papa Jovan Pavle II. Atentator Mehmed Ali Agdža uhapšen. Pušten iz zatvora posle 20 godina i u junu 2000. predat Turskoj.

1990. - U Zagrebu, na stadionu u Maksimiru, na fudbalskoj utakmici zagrebačkog „Dinama“ i beogradske „Crvene zvezde“ dogodio se krvav obračun navijača.

1994. - Ministri inostranih poslova SAD, Evropske unije i Rusije u Ženevi postigli saglasnost o zajedničkoj strategiji u rešavanju bosanskog konflikta.

1999. - Peru i Ekvador potpisali dokument o razgraničenju okončavši šest decenija dug spor zbog kojeg su tri puta ratovali.

2000. - U Novom Sadu ubijen Boško Perošević (rođ. 1956), predsednik Izvršnog veća Autonomne pokrajine Vojvodine.

2007. - Nakon dogovora čelnika DS-a, DSS-a, i G 17+ o formiranju nove srpske Vlade, predsednik Skupštine Srbije Tomislav Nikolić podneo ostavku posle samo pet dana provedenih na toj dužnosti.

14. maj (14.05) je 134. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (135. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 231 dana.

1610. - Verski fanatik ubio u Parizu francuskog kralja Anrija IV, prvog monarha iz dinastije Burbona.

1643. - Na francuski presto došao četvorogodišnji Luj XIV nakon smrti oca Luja XIII. Regentkinja je bila njegova majka Ana Austrijska, ali je stvarnu vlast imao kardinal Mazaren.

1796. - Engleski lekar Edvard Džener uspešno vakcinisao protiv velikih boginja jednog osmogodišnjeg dečaka i označio početak moderne imunologije.

1811. - Paragvaj proglasio nezavisnost od Španije.

1900. - U Parizu otvorene druge moderne Olimpijske igre, na kojima su prvi put učestvovale žene.

1940. - Tokom pregovora o predaji holandske vojske u Drugom svetskom ratu, nemački bombarderi razorili su dve trećine Roterdama. Poginulo je oko hiljadu ljudi, a 80.000 je ostalo bez kuća.

1948. - Proglašena Država Izrael.

1955. - U Varšavi potpisan ugovor o osnivanju Varšavskog pakta. Ugovor su potpisale Albanija, Bugarska, Mađarska, Nemačka Demokratska Republika, Poljska, Rumunija, SSSR i Čehoslovačka.

1962. - Milovan Đilas izveden pred Okružni sud i osuđen na 13 godina zatvora i ograničenje građanskih prava u trajanju od pet godina.

1968. - Komunistička vlada u Čehoslovačkoj na čelu sa Aleksandrom Dubčekom objavila početak širokih društvenih reformi, poznatih kao „Praško proleće“. Reforme su prekinute već u avgustu, ulaskom sovjetskih trupa u Prag.

1973. - Lansirana prva američka vasionska laboratorija „Skajlab I“.

1989. - Vođa peronista Karlos Menem postao predsednik Argentine, pobedivši na izborima kandidata vladajuće Radikalne partije Eduarda Angelosa.

1991.
- Radio-televizija Srbije počela emitovanje satelitskog programa
- Samoubistvo je izvršila Đang Ching, udovica kineskog lidera Mao Cedunga, jedan od vođa „Kulturne revolucije“.

1992. - Glavnoj ulici u Beogradu, ulici Maršala Tita, posle 47 godina promenjen je naziv u Ulicu srpskih vladara. Naziv je kasnije promenjen u Kralja Milana.

1999. - U vazdušnim udarima NATO na SR Jugoslaviju pogođena kolona izbeglica kod sela Koriša na Kosovu. Poginulo je 87 osoba, među kojima je najveći broj dece.

2001. -
Savet NATO odobrio povratak jugoslovenske vojske i policije u sektor B Zone kopnene bezbednosti na administrativnoj granici između Kosova i Srbije, počev od 24. maja.
Lider koalicije desnog centra Silvio Berluskoni pobedio na parlamentarnim izborima u Italiji i potom formirao 59. italijansku vladu od 1945.

2002. - Na donatorskoj konferenciji u Njujorku, koju su pokrenule UN za prikupljanje pomoći za obnovu Srebrenice, koja je tokom rata u BiH bila enklava pod zaštitom UN, obećano 5,2 miliona dolara za obnovu tog grada.

2003. -
Pred Tribunalom u Hagu počelo je suđenje grupi bivših oficira snaga bosanskih Srba, Vidoju Blagojeviću, Draganu Obrenoviću, Draganu Jokiću, optuženih za zločine u Srebrenici u julu 1995. Četvrti optuženi Momir Nikolić je nakon priznanja krivice i nagodbi sa Tužilaštvom, izuzet iz postupka.
Irački zvaničnici saopštili da je iz masovnih grobnica u toj zemlji otkopano preko 2.200 tela, žrtava režima Sadama Huseina.
Alžirska vojska oslobodila 17 evropskih turista, koje su oteli islamski militanti i držali ih dva meseca u Sahari.
Posle blizu četrdeset godina planiranja i debata, otpočeli podzemni radovi na zaštiti Venecije od tonjenja.

15. maj (15.5.) je 135. dan godine po gregorijanskom kalendaru (136. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 230 dana.Sadržaj

1536. - Engleski sud je proglasio krivim za preljubu i incest Anu Bolen, drugu ženu kralja Henrija VIII, i njenog brata lorda Rošfora i osudio ih na smrt.

1571. - Tatari su osvojili i zapalili Moskvu.

1767. - Đenova je prodala Francuskoj ostrvo Korziku.

1796. - Trupe Napoleona Bonaparte ušle su u Milano.

1848. - U Beču je izbio ustanak protiv apsolutističkog režima koji je primorao vladu da povuče oktroisani ustav donet 25. aprila i da raspiše izbore.

1918. - Prva avionska pošta u svetu krenula je između Njujorka, Filadelfije i Vašingtona.

1923. - Velika Britanija priznala je Transjordan pod emirom Abdulahom kao nezavisnu državu.

1935. - otvorena prva linija moskovskog metroa

1940. - U SAD su počele da se prodaju prve najlon čarape.

1940. - Kapitulirala je holandska vojska u Drugom svetskom ratu.

1943. - Raspuštena je Komunistička internacionala (Kominterna).

1945. - Nemačke trupe napustile Jugoslaviju u Drugom svetskom ratu. U četvorogodišnjem ratu poginulo je, po zvaničnim podacima, 1.706.000 ljudi, a zemlja je porušena i opustošena.

1948. - Novostvorenu državu Izrael su napali egipatski avioni, a sa severa i istoka libanske i jordanske trupe čime je počeo Arapsko-izraelski rat 1948.

1955. - U Beču je potpisan Austrijski državni ugovor kojim je okončana desetogodišnja saveznička okupacija, a Austrija postala nezavisna republika u granicama od 1. januara 1938.

1957. - Velika Britanija je izvršila prvu probu hidrogenske bombe u centralnom Pacifiku.

1989. - Osnovan Radio B92
Sovjetski predsednik Mihail Sergejevič Gorbačov objavio je u Pekingu kraj kinesko-sovjetskih raskola.

1991. - Edit Kreson postala je prva žena premijer Francuske.

1992. - Hiljade pristalica opozicije u Azerbejdžanu zauzelo je u Bakuu zgradu parlamenta i predsedničku palatu. Narednog dana s vlasti je zbačen predsednik Ajaz Mutalibov koji je potom izbegao u Moskvu.

1992. - Tokom povlačenja Jugoslovenske narodne armije iz Bosne, u Tuzli je napadnut vojni konvoj. Ubijeno 49 vojnika.

1996. -
Desničarski lider Atal Bihari Vadžpaji je postao premijer Indije, pošto je njegova Baratija Džanata partija na parlamentarnim izborima osvojila relativnu većinu. To je bilo prvi put da Hindu nacionalista dobije mesto premijera.
Skupština SR Jugoslavije smenila je guvernera Narodne banke Jugoslavije Dragoslava Avramovića, tvorca privredne reforme koja je početkom 1994. zemlju izvukla iz hiperinflacije. Avramović je prethodnog dana u svom ekspozeu u Skupštini optužio vladu SR Jugoslavije da blokira pregovore sa međunarodnim finansijskim organizacijama i time gura zemlju u propast.

1999. - Italija je dobila novog predsednika Karla Azelja Čampija.

2001. - Šef UNMIK-a Hans Hekerup potpisao je u Prištini "Ustavni okvir za samoupravu na Kosovu" i pored protivljenja Srba sa Kosova, koji su smatrali da taj najviši pravni akt pokrajine nije u skladu s rezolucijom UN o njenom budućem statusu.

2002. - Narodna banka Jugoslavije saopštila da je dinar postao konvertibilan u svim tekućim transakcijama sa inostranstvom, po prvi put od 1946, kada je bivša Jugoslavija postala član MMF.

2003. -
Haški tribunal za ratne zločine počinjene u Ruandi osudio je na doživotnu robiju bivšeg ministra informacija Eliezera Nijitegeka, a bivšeg gradonačelnika Lorenta Semanzu na 25 godina zatvora, zbog učešća u genocidu 1994. godine.
Bivši direktor najveće aukcijske kuće Sotebis A. Alfred Taubam oslobođen je iz zatvora, u kome je bio oko godinu dana, zbog "nameštanja" provizije sa rivalskom kućom Kristis.

2007 - Srbija posle višemesečnih pregovora dobila novu Vladu - premijer ponovo Vojislav Koštunica,lider DSS

16. maj


1532. - Ser Tomas Mor, engleski humanista i državnik, daje ostavku ne funkciju lorda kancelara kralja Henrija VIII.

1568. - Škotska kraljica Marija Stjuart pobegla je u Englesku, gde je posle dugog zatočeništva, po nalogu kraljice Elizabete, predata sudu i pogubljena.

1770. - Marija Antoaneta, kći Marije Terezije, udaje se za budućeg francuskog kralja Luja XVI. Narod ju je omrznuo zbog rasipničkog života i negativnog uticaja na kralja, nazvavši je Gospođom deficit, pa je pogubljena za vreme Francuske revolucije.

1792. - U Danskoj je zabranjena trgovina robljem.

1812. - Počeli su pregovori posle šestogodišnjeg rusko-turskog rata u kojem su Turci poraženi i primorani na velike ustupke Rusiji. U tom ratu Srbi su se borili na strani Rusije, pa je Bukureštanski mir, zaključen 28. maja 1812, predvideo da sultan amnestira srpske ustanike. Dogovoreno je i da turska vlada stupi u direktne pregovore s predstavnicima Srbije radi sporazuma o njenoj autonomiji u okviru Otomanskog carstva, ali su Turci 1813. napali Srbiju i ugušili Prvi srpski ustanak, iskoristivši zauzetost Rusije ratom protiv agresorske armije francuskog cara Napoleona I.

1881. - Prvi tramvaj na struju pušten je u saobraćaj u gradiću Lichterfelder, u blizini Berlina.

1898. - Rođen je srpski pisac Rastko Petrović, jedan od najoriginalnijih i najznačajnijih srpskih pesnika posle Prvog svetskog rata. U ratu je sa srpskom vojskom prošao albansku golgotu, posle čega je poslat u Francusku i u Parizu je diplomirao prava. U diplomatskoj službi bio je od 1923. - radio je u Rimu, a zatim u Vašingtonu, gde je umro 1949. Njegovi posmrtni ostaci preneti su u otadžbinu 1986. Pripadao je prvoj generaciji srpskih modernista i bio sinonim za temperamentnu i nekonvencionalnu literaturu. Njegova knjiga pesama "Otkrovenje" najznačajnije je delo srpske poezije između dva svetska rata. Pisao je i putopise s putovanja po Africi i Americi, a o Prvom svetskom ratu u romanu "Dan šesti". Ostala dela: roman "Burleska gospodina Peruna boga groma", lirska proza "Ljudi govore", putopis "Afrika", drama "Sibinjanke".

1898. - Rođena je srpska književnica Desanka Maksimović, član Srpske akademije nauka i umetnosti, čija se topla, senzibilna, neposredna i muzikalna poezija odlikuje rodoljubljem i humanošću. Završila je Filozofski fakultet u Beogradu i bila profesor u Obrenovcu, Dubrovniku i Beogradu. Dela: zbirke pesama "Pesme", "Zeleni vitez", "Pesnik i zavičaj", "Otadžbino, tu sam", "Miris zemlje", "Tražim pomilovanje", "Nemam više vremena", "Pesme iz Norveške", "Letopis Perunovih potomaka", "Ničija zemlja", "Slovo o ljubavi", priče "Ludilo srca", romani "Otvoren prozor", "Ne zaboraviti", dečji roman "Pradevojčica", zbirka bajki i proze u stihu "Oraščići palčići", putopis "Snimci iz Švajcarske".

1917. - Srpski pisac Vladislav Petković Dis, jedan od najtalentovanijih srpskih pesnika, utopio se u Jonskom moru kod Krfa, kada je brod kojim se vraćao u otadžbinu u Prvom svetskom ratu torpedovala nemačka podmornica. S piscem Simom Pandurovićem, jednim od osnivača srpske moderne, uređivao je časopis "Književna nedelja". U Prvom svetskom ratu povukao se sa srpskom vojskom preko Albanije, posle čega je otišao u Francusku. Lirika mu je autentična, veoma senzibilna i fluidna, muzikalna u ritmu i emocijama, okrenuta unutarnjem životu, maštanju i halucinacijama. Njegov pesimizam iskazuje viziju smrti, zloslutnosti i dubok lični bol, a pesma "Možda spava" ubraja se u najizrazitija lirska ostvarenja simbolizma u srpskoj poeziji. Dela: zbirke pesama "Utopljene duše", "Mi čekamo cara".

1920. - Katolička crkva proglasila je Jovanku Orleanku sveticom.

1941. - Poslednji nemački vazdušni napad na Veliku Britaniju. Bombardovan je grad Birmingem.

1972. - U rad je pušten hidroenergetski i plovidbeni sistem "Đerdap", zajednički graditeljski poduhvat Jugoslavije i Rumunije. Sistem je koštao oko 400 miliona dolara, a elektroprivrede dveju zemalja dobile su 5,6 milijardi kilovat-časova struje godišnje.

1989. - Sovjetski predsednik Mihail Gorbačov i kineski predsednik Deng Xiaoping okončali su 30-godišnji prekid dobrih odnosa svojih dveju zemalja, nakon zvaničnog susreta u Pekingu.

17. maj (17.5.) je 137. dan godine po gregorijanskom kalendaru (138. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 228 dana.Sadržaj [sakrij]

1102. - Prvi ugarski kralj iz dinastije Arpadovića krunisan u Biogradu za kralja Hrvatske i Dalmacije.

1814. - Norveška proglasila nezavisnost od Švedske i usvojila novi ustav.


1861. - Tomas Kuk organizovao prvi turistički „paket aranžman“ u svetu, šestodnevno putovanje iz Londona u Pariz.

1903. - U Španiji nacionalizovana imovina crkve i ukinute su crkvene škole.

1939. - Švedska, Norveška i Finska odbile su Hitlerov predlog da potpišu pakt o nenapadanju. Pakt su potpisale Danska, Estonija i Litvanija.

1940. - Trupe nacističke Nemačke u Drugom svetskom ratu ušle su u Brisel.

1946. - Premijer Rumunije u vreme Drugog svetskog rata Mitri Antonesku osuđen na smrt i streljan zbog saradnje s nemačkim nacistima.

1949. - Velika Britanija priznala nezavisnost Republike Irske i potvrdila pripadnost Severne Irske Ujedinjenom Kraljevstvu.

1954. - Vrhovni sud SAD osporio propis iz 1896. da obrazovanje treba da bude „odvojeno ali jednako“, čime je formalno odbačena rasna segregacija u državnom školskom sistemu.

1965. - Prvi put prenet TV program u boji iz Velike Britanije u SAD. To je bio prenos emisije američke TV mreže NBC „Novi pogled na staru Englesku“ preko američkog komercijalnog telekomunikacionog satelita „Erli Bird“.

1966. - Osnovana Matematička gimnazija u Beogradu

1973. - Specijalni komitet američkog Senata počeo istragu o aferi Votergejt u kojoj su pristalice republikanske stranke bile optužene da su pred predsedničke izbore 1972. radi špijunaže provalile u sedište Demokratske stranke. Administracija tadašnjeg predsednika SAD Ričarda Niksona optužena je da ometa istragu, pa je pokrenut postupak za opoziv predsednika. Nikson je u avgustu 1974. dao ostavku, a predsednički položaj preuzeo je dotadašnji potpredsednik Džerald Ford.

1974. - U tri eksplozije automobila-bombi u centru Dablina 32 osobe su poginule, a više stotina je ranjeno.

1987. - Irački ratni avion „F-I Miraž“ ispalio je dve „egzoset“ rakete na američki vojni brod „Stark“ koji je patrolirao Zalivom. Poginulo je 37, a ranjena su 62 mornara.

1997. - Loran Kabila je sa svojim trupama ušao u Kinšasu, preuzeo vlast u Zairu i promenio naziv države u Demokratska Republika Kongo. Kabila je ubijen u pokušaju državnog udara u januaru 2001, a vlast je preuzeo njegov sin Žozef.

1998. - Pripadnici separatističkog pokreta „Tamilskih tigrova“ ubili su Sarodžinija Jogesvarana, gradonačelnika Džafne, grada na severu Šri Lanke.

1999. - Izbore u Izraelu dobio vođa Laburističke partije Ehud Barak, čime je okončana trogodišnja vladavina premijera Benjamina Netanjahua, lidera desničarskog Likuda.

2000. - Vlada Srbije preuzela beogradski radio i televiziju „Studio B“ upadom policije u redakcije. Vlasti su u narednim mesecima na različite načine onemogućavale rad nezavisnih elektronskih medija u Srbiji i istovremeno otvarale nove pod državnom kontrolom i kontrolom vladajućih partija.
U Indoneziji održano prvo suđenje za kršenje ljudskih prava. U tom procesu dvadesetčetvoro vojnika i civila optuženo je za ubistvo desetina seljaka u masakru u provinciji Aseh 1999.

2001. - Svih 30 putnika, uključujući i iranskog ministra saobraćaja Rahmana Dadmana i zamenike ministara iz njegove delegacije poginulo je kada se na severu Irana srušio ruski avion Jak-40.

2003. - U najvećoj poplavi u poslednjih 50 godina, koja je posle velikih kiša zadesila Šri Lanku, poginulo je oko 250 ljudi, oko 55.000 kuća je potpuno uništeno, a neka sela su zbrisana sa lica zemlje. Procenjeno je da je oko 150.000 ljudi ostalo bez krova nad glavom.

18. maj (18.5.) je 138. dan godine po gregorijanskom kalendaru (139. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 227 dana.


    * 1803. - Britanija objavila rat Francuskoj zbog Napoleonovog uplitanja u unutrašnje stvari u Italiji i Švajcarskoj.
   
* 1804. - Napoleon Bonaparta proglašen za cara Francuske. U decembru krunisan kao Napoleon I.
   
 * 1944. - U Sovjetskom Savezu počelo proterivanje više od 200.000 Tatara sa Krima pod optužbom da su sarađivali s Nemcima.
   
* 1954. - Na snagu stupila Evropska konvencija o ljudskim pravima.
   
* 1974. - Indija izvršila prvu nuklearnu probu u pustinji u Radžastanu i postala šesta zemlja koja je izvela nuklearnu eksploziju.
 
  * 1988. - Počelo povlačenje sovjetskih vojnika iz Avganistana.
   
* 1992. - Komesarijat Ujednijenih nacija za izbeglice saopštio da je iz SFRJ zbog rata izbeglo 1,3 miliona ljudi, što je stvorilo najveću izbegličku krizu u Evropi od Drugog svetskog rata.
   
 * 1996. -
          o Romano Prodi postao premijer 55. saziva Vlade Italije od Drugog svetskog rata.
          o Pod pritiskom međunarodne zajednice ratni lider bosanskih Srba Radovan Karadžić povukao se sa mesta predsednika Republike Srpske. Dužnost predsednika preuzela potpredsednica Biljana Plavšić. Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu u novembru 1995. optužio Karadžića za ratne zločine i genocid.
   
 * 1998. - Vlada SAD podnela veliku tužbu protiv korporacije "Majkrosoft", najjače softverske kompanije na svetu, zbog monopola.
   
 * 1999. - Vlada u Sijera Leoneu i pobunjenici dogovorili prekid vatre, okončane sedmogodišnje borbe.
   
 * 2000. - Savet bezbednosti UN jednoglasno usvojio embargo na oružje protiv Etiopije i Eritreje, kao posledicu ponovnog zahuktavanja njihovog dvogodišnjeg pograničnog rata.



Rođenja
   
* 1711. - Ruđer Bošković, srpski astronom i matematičar. (†1787).
   
* 1810. - Johan Piter Hazenklever, nemački slikar. (†1853.)
   
* 1836. - Vilhelm Štajnic, austrijski šahovski velemajstor. Prvi zvaničan svetski šampion. (†1900)
   
 * 1868. - Nikolaj II Aleksandrovič Romanov, ruski car.
   
 * 1872. - Bertrand Rasel, britanski filozof i matematičar. (†1970).
 
  * 1883. - Valter Adolf Gropijus, nemački arhitekta.
   
 * 1897. - Frenk Kapra, filmski reditelj.
   
 * 1912. - Peri Komo, američki pevač.
 
  * 1919. - Margot Fontejn, britanska primabalerina.
 
  * 1920. - Karol Vojtila, 1978. postao papa Jovan Pavle II. (†2005).
 
  * 1955. - Čau Jun-Fat, kineski glumac.
 
  * 1987. - Luisana Lopilato, argentinska glumica, model i pevačica.


Smrti

* 1781. - Tupaka Amarua II, peruanski revolucionar.
   
 * 1799. - Pjer Bomarše, francuski dramski pisac.
 
  * 1800. - Aleksandar Suvorov, ruski vojskovođa i strateg.
 
  * 1911. - Gustav Maler, austrijski kompozitor i dirigent.
 
  * 1981. - Vilijam Sarojan, američki književnik. (*1908.)
 
  * 1973. - Dženet Renkin, američka političarka.
 
  * 1995. - Aleksandar Godunov, ruski baletski igrač.