31. maj (31.5.) je 151. dan godine po gregorijanskom kalendaru (152. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 214 dana.


1793. - Hapšenjem žirondinaca u Francuskoj je počela vladavina jakobinskog terora.

1859. - Počeo je da radi veliki sat Big Ben na kuli britanskog parlamenta u Londonu.

1902. - Mirom u Verenigingu završen je britansko-burski rat u kojem su poginula 5.774 Britanca i najmanje 4.000 Bura.

1910. - Ujedinjenjem britanskih kolonija Natal, Transval i Rt Dobre Nade, osnovana je Južnoafrička unija sa statusom britanskog dominiona.

1924. - Kina je priznala SSSR.

1931. - U Bahreinu je pronađena nafta, prvo nalazište petroleja u nekoj arapskoj zemlji.

1938. - Prvi put je prikazan film na televiziji. Bio je to film Povratak Skarlet Pimpernel, koji je prikazala američka televizijska kuća NBC.

1939. - Danska je s Nemačkom potpisala pakt o nenapadanju. U aprilu naredne godine nemačke trupe okupirale su Dansku.

1961. - Južna Afrika je proglasila republiku s predsednikom Čarlsom Robertsom Svartom na čelu i napustila Britanski komonvelt.

1970. - U zemljotresu jačine 7,9 Rihterove skale u Peruu poginulo je više od 70.000, a 600.000 ljudi ostalo je bez domova. Potpuno su razoreni gradovi Jungaj, Huares i Čimbote.

1991. - U Lisabonu je potpisan mirovni sporazum o Angoli, kojim je posle gotovo 16 godina okončan građanski rat.

1992. - U organizaciji Centra za antiratnu akciju, održane su u Beogradu demonstracije više desetina hiljada građana, koji su nošenjem crnog flora dugog 1.300 metara izrazili svoje saućešće sa žrtvama rata u Bosni i Hercegovini.

1996. - Bosanski Hrvat Dražen Erdemović priznao je pred Međunarodnim sudom za ratne zločine u Hagu da je učestvovao u masovnim pogubljenjima Muslimana u Srebrenici. To je bilo prvo priznanje krivice pred Haškim tribunalom.

1997. - Ukrajina i Rusija potpisale su sporazum o strateškom partnerstvu.

2001. - Agent FBI-ja, veteran Robert Hansen, optužen za špijunažu, izjavio je da nije kriv. Američka vlada optužila je Hansena da je 15 godina prenosio strogo poverljive informacije Moskvi za sumu od 1.400.000 dolara i određenu količinu dijamanata.

2003. - U gradu Marfiju u severnoj Karolini uhapšen je Erik Robert Rudolf, osumnjičen za postavljanje bombi na klinici za pobačaje, u noćnom klubu za homoseksualce, kao i u Atlanti, tokom Olimpijade 1996. godine.

2004. - Sletanjem na aerodrom Šarl de Gol u Parizu, supersonični avion „Konkord“ francuske kompanije Er Frans obavio je svoj poslednji let. Četiri takva aviona biće izložena u muzejima u Francuskoj, a peti na tom pariskom aerodromu.


Rođenja

1773. - Ludvig Tik, nemački književnik

1819. - Volt Volter Vitmen, američki pisac, jedan od najznačajniji pesnika američke književnosti.

1930. - Klint Istvud, američki filmski glumac, režiser i producent.

1948. - Džon Bonam, britanski bubnjar. (†1980).

1951. - Rodoljub Džamić, srpski političar i predsednik opštine Vrnjačka Banja.

1972. - Nikola Lončar, srpski košarkaš.

1984. - Milorad Čavić, srpski plivač.


Smrti

455. - Petronije Maksim, zapadnorimski car.

1594. - Đakopo Tintoreto, italijanski slikar.

1740. - Fridrih Vilijam I, pruski kralj.

1809. - Stevan Sinđelić, srpski vojvoda.

1809. - Jozef Hajdn, austrijski kompozitor.

1962. - Adolf Ajhman, šef Gestapoa i nemački ratni zločinac.

2000. - Petar Mladenov, predsednik Bugarske.

1. jun

1198. - Romejski (vizantijski) car Aleksije Anđeo dozvolio je srpskom velikom županu Stefanu Nemanji i njegovom sinu monahu Savi da "na ruševinama Hilandariona podignu novi manastir Svete Gore". Srpski manastir Hilandar, koji su njih dvojica osnovali na mestu gde su bile ruševine grčkog manastira, postao je riznica izuzetnog kulturno-istorijskog i umetničkog blaga, jedan od četiri najveća i najlepša manastira na Svetoj Gori; vekovima je središte i rasadnik srpske duhovnosti.

1495. - U izveštaju ministarstva finansija Škotske pojavljuje se prvi pisani zapis o viskiju. Proizvođač je bio monah John Cor.

1675. - Rođen je Frančesko di Mafei, italijanski dramaturg, arheolog i osnivač "Književnog časopisa".

1831. - Na književnoj večeri kod P. Pletneva dogodio se prvi susret dvojice velikana ruske književnosti - Aleksandra Sergejeviča Puškina i Nikolaja Vasiljeviča Gogolja.

1839. - Srpski knez Miloš Obrenović abdicirao je u korist sina Mihaila i napustio Srbiju, okončavši prvu vladavinu koju je kao vođa Drugog srpskog ustanka započeo 1815. Otišao je zbog sukoba sa starešinskim slojem, koji je zahtevao učešće u vlasti i donošenje ustava i zakona, što autokratskom vladaru nikako nije odgovaralo. Pod pritiskom Miletine bune, u februaru 1835. donet je liberalni Sretenjski ustav, ali ga je knez zbog protivljenja Rusije, Austrije i Otomanskog carstva sa zadovoljstvom suspendovao već sledećeg meseca. Krajem 1838, turski sultan je izdao hatišerif, prema kojem je s knezom vlast delio Sovjet, što Milošu nije bilo po volji. Posle neuspelog mirenja sa ustavobraniteljima, morao je da napusti zemlju, u koju se vratio 1859, posle odluke Svetoandrejske skupštine 1858. o zbacivanju kneza Aleksandra Karađorđevića, i vladao je do smrti 1860.

1883. - Izašao je prvi broj ruskog dnevnog lista "Novosti dnja"

1889. - Rođen je Karl Ogden, engleski pisac, lingvista, tvorac uprošćenog engleskog jezika, koji je u to vreme smatran prototipom novog "međunarodnog" jezika.

1926. - Rođena je Merlin Monro (Norma Jean Baker), američka filmska glumica, simbol erotike svoga vremena. Glavni filmovi: "Džungla na asfaltu", "Nijagara", "Muškarci vole plavuše", "Sedam godina vernosti", "Neki to vole vruće"....

1929. - Rođen je Džejms Hedli Bilington, istoričar i filolof, direktor Kongresne biblioteke SAD, autor više knjiga iz oblasti istorije i kulture Rusije.

1936. - Italijanski kralj Viktor Emanuel III proglasio se carem Etiopije.

1938. - Izašao je prvi broj strip-časopisa "Action Comics", u kom se pojavio i jedan od najpoznatijih strip junaka svih vremena - Supermen. Časopis je koštao deset centi.

1939. - Prvi put je televizija prenosila jedan boks-meč teške kategorije. Bio je to meč između Max Baera i Lou Nova.

1941. - Nemci su zabranili sve publikacije katoličke crkve.

1944. - Jugoslovenski kralj Petar II Karađorđević je u Drugom svetskom ratu, pod pritiskom britanskog premijera Vinstona Čerčila, odstranio iz vlade vođu četnika Dražu Mihailovića i potpisao ukaz o imenovanju za premijera bivšeg hrvatskog bana Ivana Šubašića, čime je otvoren put komunistima da posle rata preuzmu vlast u Jugoslaviji.

1948. - Umro je srpski političar i pisac Jaša Prodanović, član Srpske akademije nauka. U kraljevini Srbiji bio je ministar prosvete i ministar privrede, a posle Drugog svetskog rata, potpredsednik jugoslovenske vlade. Kao ministar privrede, izborio je 1910. u skupštini usvajanje Zakona o radnjama, kojim su stvorene radničke i druge komore i uvedeno zaštitno radno zakonodavstvo. S Ljubom Stojanovićem osnovao je 1921. Republikansku stranku, koju je predvodio do smrti. Uređivao je više časopisa ("Narodna misao", "Odjek", "Glasnik Profesorskog društva"), priredio dve antologije narodnih pesama i pripovedaka i celokupna dela Jovana Jovanovića Zmaja, Jove Ilića, Svetislava Vulovića i Laze Lazarevića. Ostala dela: "Ustavni razvitak i ustavne borbe u Srbiji", "Vuk Karadžić i Miloš Obrenović", "Istorija političkih stranaka i struja u Srbiji", "Naši i strani", "Naša narodna književnost".

1949. - Prvi magazin na mikrofilmu ponuđen je pretplatnicima časopisa "Newsweek".

1993. - Savezna skupština je većinom glasova u oba doma smenila prvog predsednika Savezne Republike Jugoslavije, Dobricu Ćosića, pod optužbom da je kršio Ustav. Inicijativu za glasanje o poverenju formalno su pokrenuli poslanici Srpske radikalne stranke.

1999. - Poginuo je srpski general-pukovnik pilot Ljubiša Veličković, pomoćnik načelnika Štaba Vrhovne komande za Ratno vazduhoplovstvo i Protivvazdušnu odbranu (RV i PVO) Vojske Jugoslavije, u trenutku kad je obilazio jedinice na prvoj liniji odbrane od agresije NATO na Jugoslaviju; Veličković je inače jedini general koji je poginuo tokom agresije. On je i prvi Srbin koji je leteo avionom "MiG 29".

2. jun

1491. - Rođen je engleski kralj Henri VIII (1509 - 1547). Bio je surovi apsolutista koji je nastavio proganjanje seljaka sa zemlje, raskinuo sa papom zbog ženidbe sa Anom Bolen (ženio se šest puta), proširio vlast na Vels, Škotsku i Irsku i izgradio flotu.

1740. - Rođen je Markiz de Sad, francuski književnik, po kojem je sadizam (bolesna strast koja nalazi uživanje u mučenju drugih) dobio ime, jer je on tu bolesnu pohotljivost prvi opisivao u svojim romanima. Napoleon ga je kao duševno bolesnog zatvorio u šarantonsku bolnicu. Dela: "Justina", "Žilijeta"...

1790. - U Novom Sadu je otvorena prva knjižara, čiji je vlasnik, Emanuel Janković, nabavljao u Pragu knjige najznačajnijih svetskih pisaca - na nemačkom i francuskom jeziku. U svojoj štampariji u Novom Sadu štampao je katalog knjiga, prvi te vrste kod nas.

1842. - Na svetlost dana je izašao prvi deo poeme "Mrtve duše" Nikolaja Vasiljeviča Gogolja.

1857. - James Gibbs je patentirao šivaću mašinu.

1882. - Umro je Đuzepe Garibaldi, italijanski revolucionar i demokrata, vođa pokreta za ujedinjenje Italije.

1892. - Srpski naučnik Nikola Tesla doputovao je iz SAD u jedinu posetu Beogradu, gde mu je na železničkoj stanici priređen veličanstven doček. S ministrom prosvete Androm Mitrovićem primljen je u audijenciju kod kralja Aleksandra Obrenovića. Posetio je i Narodni muzej i Veliku školu, gde je o svom radu govorio studentima i profesorima, a sa srpskim fizičarem Đorđem Stanojevićem razgovarao je o započetoj gradnji prve električne centrale u Beogradu.

1897. - "The New York Times" je, opovrgavajući glasine o smrti Marka Tvena, citirao njegov telegram iz Londona: "Vesti o mojoj smrti su izuzetno preuveličane."

1910. - Na Novoj Gvineji je otkriveno da žive Pigmeji. Odrasli pigmeji visoki su prosečno do 145 sm.

1924. - Američko državljanstvo zagarantovano je svim Indijancima.

1946. - Nakon plebiscita sprovedenog u Italiji, narod se odlučio za republiku umesto monarhije.

1955. - Jugoslovenski i sovjetski lideri Josip Broz i Nikita Hruščov potpisali su Beogradsku deklaraciju kojom su normalizovani odnosi Jugoslavije i ŠSR, narušeni rezolucijom Informbiroa iz 1948. Dve zemlje su izrazile privrženost principima miroljubive koegzistencije i razvijanju svestrane saradnje na ravnopravnim osnovama.

1969. - U saobraćajnoj nesreći kod Bogošće nadomak Sarajeva poginuo je Radivoj Korać, lider reprezentacije Jugoslavije u košarci i najbolji strelac države i Evrope. I dan-danas je rekorder po broju koševa na utakmici Kupa evropskih šampiona, ali kako je pored tog takmičenja postojao i Kup pobednika kupova, njegovim imenom nazvano je takmičenje koje je uvedeno kao treće po snazi. Uspomena na Radivoja Koraća brižljivo se čuva. Svake godine se u Beogradu, u periodu kad je godišnjica njegove smrti, održavaju "Koraćevi dani", koje organizuje Koraćev matični klub - OKK Beograd.

1979. - Papa Jovan Pavle II je, posetivši Poljsku, postao prvi papa koji je posetio jednu komunističku zemlju.

3. jun

Danas je hrišćanski praznik Sveti car Konstantin i carica Jelena. Crkva je taj rimski carski par proglasila svecima, jer je car Konstantin Veliki Milanskim ediktom 313. dao hrišćanima slobodu vere i okončao njihov progon. Hrišćanskoj crkvi, u kojoj je počeo da traži oslonac, dao je mnoge privilegije i na Prvom vaseljenskom saboru u Nikeji 325. pomogao je u borbi protiv arijevske jeresi.

1098. - Krstaši su ušli u Antiohiju.

1706. - Guliver je "završio" svoje drugo putovanje - u zemlju divova.

1778. - U Kanadi je izašao prvi broj dnevnog lista "Monreal gazet".

1851. - Prvi put su nošene uniforme (dresovi) na bejzbol utakmici - bela košulja, duge plave pantalone i slamani šeširi.

1875. - Umro je Žorž Bize, francuski kompozitor. Njegovo stvaralaštvo predstavlja najviši domet francuskog operskog realizma druge polovine 19. veka. Dela: opere "Karmen", "Lovci bisera"; scenska muzika za Dodeovu "Arlezijanku"; simfonijska muzika "Roma"...

1881. - U holandskom zoološkom vrtu umro je veliki japanski daždevnjak u 55-oj godini života. Bio je to najstariji vodozemac.

1886. - Rođen je srpski socijalista i publicista Kosta Novaković, jedan od prvaka Srpske socijaldemokratske partije. Zbog revolucionarne delatnosti, osuđen je 1924. na šest meseci, a 1926. na pet godina robije. Iz zatvora je pobegao 1927. i emigrirao u ŠSR, gde je 1937. uhapšen u staljinističkim čistkama i likvidiran - pretpostavlja se 1938.

1902. - Nemački novinar L. Golgberger je prvi upotrebio izraz "zemlja neograničenih mogućnosti", misleći na SAD.

1937. - Vojvoda od Vindzora, Evdard VIII, oženio se amerikankom Valis Simpson, zbog čega je morao da se odrekne engleskog prestola u korist brata, Džordža VI.

1964. - Grupa Rolling Stones otpočela je svoju prvu turneju po SAD-u.

1968. - U Beogradu su izbile najveće studentske demonstracije u Jugoslaviji posle Drugog svetskog rata, čiji je uzrok bio ogroman raskorak između stvarnosti - sve većeg socijalnog raslojavanja i udaljavanja od proklamovanih ideala - i zvanične propagande o socijalnoj pravdi i vodećoj ulozi radničke klase u društvu. Demonstracije je milicija rasturila brutalnom silom, a sedmog dana protesta je jugoslovenski diktator Josip Broz javno podržao većinu studentskih zahteva, obećavši istragu i kažnjavanje krivaca za obračun milicije sa studentima, što se, međutim, nikad nije ostvarilo. Potom su sa najvišeg mesta u državi "glavni krivci" pronađeni u "grupi profesora" Filozofskog fakulteta i njih osmoro je na kraju, zbog "kvarenja omladine", isključeno iz nastavnog procesa na Beogradskom univerzitetu.

1989. - Kineske trupe su ubile više od stotinu studenata koji su demonstrirali na trgu Tjenamen u Pekingu.

1991. - Najgora erupcija u istoriji Japana (Unzen).

1993. - U kasarni u Vranju vojnik Jožef Meneder je iz automatske puške ubio sedmoricu vojnika Vojske Jugoslavije i ranio četvoricu, a zatim izvršio samoubistvo.

1999. - Predsednik Jugoslavije Slobodan Milošević prihvatio je mirovni predlog koji su u Beograd doneli međunarodni posrednici, Marti Atisari i Viktor Černomirdin. Odmah potom, Skupština Srbije je na vanrednoj sednici, posle rasprave iza zatvorenih vrata, usvojila Dokument za postizanje mira, odnosno plan SAD, Evropske unije i Rusije o dolasku stranih trupa na Kosovo i Metohiju - uslov za okončanje agresije NATO na Jugoslaviju. Za dokument je glasalo 136 poslanika, a 74 protiv, uz tri uzdržana glasa.

4. jun

780. p. n. e. - Prvo potpuno pomračenje Sunca pouzdano su zabeležili Kinezi na današnji dan.

1647. - Engleska vojska je uhapsila kralja Čarlsa I, nakon čega ga je revolucionarni sud osudio na smrt i dve godine kasnije pogubio.

1784. - Gospođa Thible je prva žena koja je letela u balonu.

1859. - Rođen je srpski slikar Paja Jovanović, predstavnik akademskog realizma, član Srpske akademije nauka, prvi srpski slikar koji je stekao evropsku reputaciju. Najveći deo života proveo je u Beču, gde je umro 1957. Bio je izvanredan poznavalac slikarskog zanata i inspirisao se srpskom nacionalnom istorijom. Naslikao je velike ikonostase u Sabornoj crkvi u Novom Sadu i crkvi u Dolovu i portretisao više vladara i crkvenih dostojanstvenika. Radio je i folklorne i istorijske kompozicije, uključujući "Seobu Srba", "Proglašenje Dušanovog zakonika", "Takovski ustanak", "Mačevanje", "Kićenje neveste".

1884. - Rođen je srpski pisac Milutin Uskoković, autor lirskog temperamenta, u čijim se delima sukobljavaju romantizam i moderno shvatanje sveta. Završio je prava u Beogradu i doktorirao u Ženevi. Prilikom povlačenja srpske vojske u Prvom svetskom ratu 1915, izvršio je samoubistvo. Pokušao je da stvori tzv. beogradski društveni roman, ulazeći u dramatične sudare ličnosti s gradskom sredinom, ali je više prikazivao unutrašnja stanja intelektualaca nego kompleksnu sliku vremena. Dela: romani "Došljaci", "Čedomir Ilić", zbirka pripovedaka "Kad ruže cvetaju", crtice "Pod životom", "Vitae fragmenta".

1896. - Henri Ford je provozao svoj prvi model automobila ulicama Detroita.

1940. - Britanska mornarica je završila sa evakuisanjem 234.000 engleskih i 112.000 francuskih vojnika iz Denkerka za samo šest dana, i to pored žestokih i neprekidnih nemačkih napada i bombardovanja. U operaciji je učestvovao veliki broj brodova i motornih čamaca svih kategorija.

1964. - Svetska turneja Bitlsa otpočinje koncertom u Kopenhagenu, u Danskoj.

1989. - Održani su prvi slobodni izbori u istočnoj Evropi za 40 godina. Bili su to izbori u Poljskoj.

5. jun

- Srpska pravoslavna crkva danas slavi praznik Vaznesenje Gospodnje - Spasovdan. Spasovdan uvek pada u četvrtak, i to tačno četrdesetog dana posle Uskrsa. Gospod Isus Hristos se posle svog vaskrsenja javljao apostolima još četrdeset dana i učio ih kako da propovedaju i šire njegovu veru. U Jevanđeljima je zapisano ukupno jedanaest javljanja. Posebno je značajno Hristovo javljanje apostolima kada je među njima bio i Toma, koji u početku nije verovao da je njegov Učitelj vaskrsao. Tek kada je video vaskrslog Hrista i svojim rukama opipao rane od klinova, njegova sumnja je pobeđena. Zato i danas u narodu postoji izreka za onoga ko sumnja i ne veruje da je "neverni Toma". Hristos se vazneo na nebo sa Jeleonske (Maslinske) gore blizu Jerusalima u prisustvu svih apostola. Blagoslovio ih je i rekao im da idu u Jerusalim i da, provodeći vreme u molitvi, očekuju silazak Duha Svetog, koga će im On poslati i koji će ih utvrditi u svakoj istini, duhovno naoružati i ohrabriti da podnesu sva iskušenja ovog sveta. U spomen na taj događaj slavi se Spasovdan.

1723. - Rođen je Adam Smit, najpoznatiji predstavnik engleske klasične ekonomije. Napisao je samo dva rada: "Teoriju moralnih osećanja" i "Bogatstvo naroda". Po njemu, altruizam vlada u etici, a egoizam u ekonomici.

1805. - Zabeležen je prvi tornado u južnom Ilionoisu, poznatom kao Dolina tornada.

1837. - Srpski knez Miloš Obrenović postavio je prve ekonome (agronomi), čiji je zadatak bio da savetuju seljake i nastoje da svaki od njih zaseje određenu količinu pšenice, ovsa, ječma, kukuruza, krompira.

1887. - Rođen je srpski lekar Kosta Todorović, stručnjak za zarazne bolesti, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske akademije nauka i umetnosti i Nacionalne akademije za medicinu u Parizu. Napisao je više od 150 radova na srpskom i na stranim jezicima. Značajan je i njegov rad na bibliografiji jugoslovenskih publikacija iz mikrobiologije, imunologije, epidemiologije i higijene. Dela: "Udžbenik akutnih i infektivnih bolesti", "Priručnik za lečenje tuberkuloznog meningitisa".

1898. - Rođen je Federiko Garsija Lorka, španski pesnik iz Granade. Njegov arijelski lirizam pun najsmelijih obrta, neočekivanih metafora, zrelo osećajan i detinje bezazlen, lirizam koji crpe snagu iz andaluzijskog tla - ostaje neponovljiva umetnost. U želji da približi klasike narodu, stvorio je putujuće pozorište i s njim obilazio najzabačenije krajeve Španije. Glavna dela: "Ciganski Romansero", "Pesnik u Njujorku", "Tameritski divan", "Krvave svadbe", "Dom Bernarde Albe"...

1917. - Počela je mobilizacija deset miliona Amerikanaca u Prvom svetskom ratu.

1940. - Izložena je prva automobilska guma načinjena od sintetičke gume.

1941. - U detonaciji oko 450 vagona municije i drugog eksploziva koje su u srednjovekovnoj trvrđavi u Smederevu lagerovali nemački nacistički okupatori u Drugom sveskom ratu, poginulo je približno 4.000 ljudi. Od siline eksplozije koja je u 14:20 časova potresla ceo grad i okolinu, srušeno je 445 kuća i oštećeno više od 2.000. Uzrok eksplozije ostao je nepoznat.

1953. - Danska je usvojila novi ustav.

1954. - Umro je srpski inženjer ruskog porekla, Vladimir Farmakovski, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske akademije nauka, prvi mašinski inženjer akademik kod nas. Objavio je više od 50 naučnih i stručnih radova, uglavnom iz oblasti lokomotiva. Dela: "Prilog teoriji isticanja vode iz reakcionih turbina", "Promena stanja u cilindru parne mašine za vreme punjenja cilindra", "Raspored grejne površine lokomotivskog kotla na peć i cevi", "Prstenasti pregrejači pare lokomotivskih kotlova".

1968. - Sirhan Sirhan je izvršio atentat na senatora Bobija Kenedija, koji je sutradan preminuo.

1977. - Prvi personalni računar - "Apple II" - pušten je u prodaju.

1984. - Indira Gandi je izdala naređenje o napadu na najsvetije mesto Sika - Zlatni hram.

6. jun
(6.6.) je 157. dan godine po gregorijanskom kalendaru (158. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 208 dana.Sadržaj [sakrij]

1508. - Maksimilijan I, car Svetog rimskog carstva poražen od strane Mlečana u Furlaniji. Zauzvrat potpisuje trogodišnje primirje i prepušta nekoliko teritorija Veneciji.

1513. - Italijanski ratovi: Bitka kod Novare - Masimilijano Sforca uz pomoć švajcarskih najamnika nanosi poraz Francuzima i ponovo preuzima vlast u Milanu.

1654. - Abdicirala švedska kraljica Kristina pod optužbama za rasipništvo i razuzdanost, a na presto je došao Karl X Gustav. Kraljica je ostatak života provela po kulturnim centrima Evrope, a sahranjena je u crkvi Svetog Petra u Rimu.

1683. - U Oksfordu, u Engleskoj otvoren prvi javni muzej u svetu "Ešmolien".

1801. - Mirovnim sporazumom u Badahozu završen šestogodišnji rat između Španije i Portugalije. Portugalija je izgubila deo teritorieje istočno od reke Gvadijane.

1871. - Nemačka je anektirala Alzas, nakon poraza Francuske u francusko-pruskom ratu.

1933. - U Nju Džersiju je otvoren prvi auto bioskop, koji je mogao da primi 400 automobila.

1944. - Savezničke snage u Drugom svetskom ratu iskrcale se u Normandiji u najvećem desantu u istoriji, nazvanom "D-Day".

1949. - Objavljena knjiga Džordža Orvela "1984", vizija sveta kojim vlada Veliki Brat.

1954. - Prenosom manifestacije „Festival cveća“ iz Švajcarske počela je s radom Evrovizija, televizijska mreža evropskih zemalja.

1967. - Egipat zatvorio Suecki kanal, dan posle izbijanja izraelsko-arapskog rata.

1972. - U eksploziji u rudniku uglja u Rodeziji je poginuo 431 rudar.

1981. - U najtežoj nesreći u istoriji železnice poginulo najmanje 800 ljudi kad je sedam vagona pretrpanog putničkog voza iskliznulo iz šina i palo u reku Kosi u državi Bihar u Indiji.

1982. - Izrael počeo invaziju Libana u nastojanju da istera pripadnike Palestinske oslobodilačke organizacije.

1984. - U sukobu vojske i ekstremističkih Sika koji su se zabarikadirali u kompleks „Zlatnog hrama“ u Amricaru, prema indijskim vojnim izvorima poginulo je najmanje 250 Sika i 47 vojnika. Pojedini mediji su objavili da je poginulo oko hiljadu ljudi.

1985. - Izrael je posle trogodišnje okupacije povukao veći deo snaga iz Libana, ali je zadržao granični pojas unutar te zemlje.

1994. - Srušio se kineski avion koji je leteo na unutrašnjoj liniji iz turističkog centra Sijan. Poginulo je svih 160 putnika i članova posade.

1995. - U Južnoafričkoj Republici ukinuta smrtna kazna.

2000. - Ferenc Madl postao novi predsednik Mađarske.

2001. - Poslanik Liberalnog saveza Vesna Perović postala je predsednica Skupštine Crne Gore, kao prva žena u istoriji Crne Gore izabrana na tu funkciju. Francuskinja Mari Bremont, za koju se verovalo da je najstarija osoba na svetu, umrla je u snu u 115-oj godini života.

2002. - Indijske snage bezbednosti ubile su Mohameda Rafika Lonea, vođu islamske pobunjeničke grupe Harkat-ul-Džehadi, koja se bori za pripajanje indijske provincije Kašmir Pakistanu.

2003. - Žena, bombaš samoubica, usmrtila je sebe i još najmanje 17 ljudi, ulazeći u autobus u severnoj ruskoj republici Osetija, koja se graniči sa Čečenijom.

7. jun

1502. - Rođen je papa Grgur XIII, jedan od nosilaca katoličke reakcije. Ostao je upamćen po reformi kalendara izvršenoj 1582. godine (Gregorijanski kalendar).

1654. - Luj XIV krunisan je za kralja Francuske. Ostao je upamćen kao kralj Sunce. Digao je apsolutizam na najveću moguću meru; vodio je mnogobrojne ratove da bi obezbedio francusku hegemoniju u Evropi; sagradio je Versaj i bio mecena mnogih književnika i umetnika.

1917. - Rođen je Din Martin, američki pevač i glumac komičar, partner Džerija Luisa u mnogobrojnim filmovima.

1935. - Umro je srpski hemičar Sima Lozanić, prvi rektor Beogradskog univerziteta, član Srpske kraljevske akademije. Bio je profesor hemije na Filozofskom fakultetu Velike škole, potom Univerziteta u Beogradu, ministar privrede i spoljnih poslova u vladama Srbije 1894. i 1905. Izučavao je organsku hemiju, agrikulturnu hemiju i mineralne sirovine.

1938. - Studenti Beogradskog univerziteta organizovali su akademiju pod parolom "Vernost za vernost", posvećenu odbrani Čehoslovačke od nacističke Nemačke. Prijavilo se oko 60.000 dobrovoljaca, ali oni nisu angažovani, jer su Čehoslovačku njeni zapadni saveznici prepustili na milost i nemilost Trećem rajhu.

1939. - Kralj Džordž VI i kraljica Elizabeta bili su prvi kraljevski par koji je posetio SAD.

1942. - U Jajincima je streljan srpski slikar jevrejskog porekla, Bora Baruh, koji je zarobljen kao učesnik narodnooslobodilačke borbe u Drugom svetskom ratu. Izlagao je u Parizu, Londonu i Beogradu. Slikao je pretežno pejzaže Pariza i Beograda, mora, zatim mrtvu prirodu, portrete, kompozicije. U poslednjim godinama života slikao je pak motive iz rata i logora. Realističku koncepciju ostvarivao je toplom impresionističkom obradom.

1953. - Izveden je prvi televizijski prenos programa u koloru.

1954. - Otvorena je prva mikrobiološka laboratorija.

1974. - U Ivanjici je puštena u rad prva zemaljska satelitska stanica u Jugoslaviji za međukontinentalne telefonske linije i TV programe. Stanica je potpuno razorena bombardovanjima iz vazduha u proleće 1999, tokom napada NATO na Jugoslaviju.

1989. - Povukao se Zola Budd, 23-godišnji južnoafrički bosonogi olimpijski trkač.

8. jun

452. - Hunski kralj Atila (Bič Božji), izvršio je invaziju na Italiju.

1786. - U Njujorku je prodat prvi komercijalno napravljen sladoled. Inače, sladoled je poslastica poreklom sa istoka; ideju o pravljenju sladoleda je odatle čuveni mletački istraživač preneo u Evropu, a kasnije je u SAD-u otvorena prva fabrika za proizvodnju sladoleda.

1810. - Rođen je Robert Šuman, nemački kompozitor i jedan od najznačajnijih predstavnika romantizma. Ističe se kao muzički liričar i autor klavirskih minijatura. Osnovao je časopis "Neue Zeitschrift fur Musik", u kom je vodio odlučnu borbu protiv negativnih pojava i konzervatizma u muzici svoga vremena. Dela: solo pesme (ciklusi "Pesnikova ljubav", "Ljubav i život žene"), klavirske kompozicije "Karneval", "Simfonijske etide", "Dečje scene", koncerti za klavir, za violončelo i orkestar, simfonije, kamerna muzika i dr.

1824. - Noah Cushing iz Kvebeka patentirao je veš mašinu.

1889. - U Los Anđelesu je počela sa radom prva žičara.

1922. - U Sabornoj crkvi u Beogradu venčali su se kralj Aleksandar Karađorđević i rumunska princeza Marija (kći rumunskog kralja Ferdinanda I i Marije, princeze od Saks-Koburg-Gota). Prvi kum im je bio engleski kralj Džordž, kojeg je zastupao njegov sin Albert, a drugi kum - knez Arsen Karađorđević.

1937. - U Beogradu su održane antifašističke demonstracije radnika i studenata povodom dolaska šefa nemačke diplomatije Konstantina fon Nojrata; tokom protesta, policija je uhapsila mnoge demonstrante. Nojrat je posetio Mađarsku, Jugoslaviju i Bugarsku da bi ojačao nemački uticaj i zbližio Jugoslaviju i Mađarsku radi izolovanja Čehoslovačke.

1940. - Otkriven je neptunijum, veštački radioaktivni hemijski element pod rednim brojem 93.

1943. - Umro je srpski matematičar Mihajlo Petrović, osnivač Beogradske matematičke škole, profesor Univerziteta u Beogradu, član Srpske kraljevske akademije i mnogih inostranih akademija nauka. Kao dečak je izučio ribarski zanat kod beogradskog alasa Gašpara Čuklje, potom položio majstorski ispit ribarskog esnafa i tako dobio nadimak Mika Alas. Napisao je više od 400 radova iz teorijske i primenjene matematike, matematičke fizike i hemije, mehanike, geometrije i opšte fenomenologije. Tvorac je matematičke fenomenologije, teorije matematičkih spektara koja je praktično primenjena u astronomskim, statističkim i drugim izračunavanjima i veoma je doprineo matematičkoj analizi, posebno teoriji diferencijalnih jednačina i teoriji funkcija. Dela: "Kvalitativna integracija diferencijalnih jednačina", "Elementi matematičke fenomenologije", "Fenomenološko preslikavanje", "Predavanja o matematičkim spektrima", putopis "Kroz polarnu oblast", popularno napisan roman "Jegulje".

1969. - U postavci grupe Rolling Stones dolazi do zamene - na mesto Briana Jonesa dolazi gitarista Mick Taylor.

1986. - Boston Celtics osvaja NBA šampionat pobedom nad timom Houston Rockets-a.

1991. - Monika Seleš je pobedom nad Arančom Sančez Vikario (6:3,6:4) osvojila French Open.

9. jun (9.6.) je 160. dan godine po gregorijanskom kalendaru (161. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 205 dana.


68. - Rimski car Neron izvršio samoubistvo pošto ga je Senat proglasio neprijateljem naroda i osudio na smrt.

518.- Istočnorimski (vizantijski) car Justin I stupio na presto. Njegova vlada bila je uvod u sjajno doba njegovog sestrića i naslednika Justinijana I.

1357. - U Pragu na Vltavi počela gradnja kamenog mosta koji je dobio naziv Karlov most po imenu tadašnjeg imperatora Nemačko-rimskog carstva i češkog kralja Karla IV. Prema predanju, datum početka gradnje odredili astrolozi.

1462. - Poslednji bosanski kralj Stjepan Tomašević, uzdajući se u pomoć hrišćanske koalicije, otkazao danak turskom sultanu Mehmedu II i priznao vrhovnu vlast ugarskog kralja Matije I Korvina. Turci 1463. osvojili Bosnu i pogubili Stjepana.

1815. - Završen Bečki kongres, koji je zasedao od septembra 1814, kada su ga sazvale velike sile da bi otklonile posledice Francuske revolucije i Napoleonovih ratova u evropskim zemljama. Predstavnik Srba u Beču, prota Matija Nenadović, pokušao preko ruskog cara Aleksandra I da zainteresuje Kongres za srpsko pitanje, ali nije uspeo zbog protivljenja Austrije i Engleske.

1875. - Na brdu Gradac kod Nevesinja izbio jedan od prvih većih sukoba Hercegovaca s Turcima u Bosansko-hercegovačkom ustanku. „Nevesinjska puška“ se brzo širila i za mesec dana zahvatila i Bosansku krajinu.

1898. - Potpisan sporazum kojim je Kina Velikoj Britaniji Hong Kong ustupila na 99 godina. Hong Kong vraćen Kini 1. jula 1997.

1914. - U Beogradu svečano otkriven spomenik srpskom prosvetitelju Dositeju Obradoviću, rad vajara Rudolfa Valdeca. Spomenik postavljen na ulaz u Kalemegdan, a posle Prvog svetskog rata prenet u park na Studentskom trgu.

1923. - U Bugarskoj državnim udarom oborena vlada Aleksandra Stamboliskog, lidera Zemljoradničkog narodnog saveza Bugarske. Nekoliko dana posle prevrata Stamboliski i njegovi saradnici ubijeni.


1928. - Engleski mikrobiolog Aleksander Fleming pronašao penicilin. Njegovo otkriće iskorišćeno tek 10 godina kasnije kada su ga Hauard Flori i Ernst Čejn primenili kao prvi antibiotik. Njih trojica 1954. podelila Nobelovu nagradu za medicinu.

1934. - Nastao Paja Patak, jedan od najpopularnijih likova u stripovima američkog crtača, filmskog animatora i producenta Volta Diznija.

1943. - Prilikom nemačkog bombardovanja partizanskih položaja na Milinkaldama, bitke na Sutjesci, renjen Vrhovni komandat NOVJ Josip Broz Tito. Tom prilkom su poginuli: Đuro Vujović, pratilac Vrhovnog komandata i narodni heroj, član britanske vojne misije kapetan Bil Stjuart i još nekoliko partizana.

1945. - Predsedništvo Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije donelo Zakon o konfiskaciji imovine i izvršenju konfiskacije, na osnovu kojeg je država preuzela imovinu Trećeg rajha i jugoslovenskih državljana koji su sarađivali sa okupatorom.
Jugoslavija s Velikom Britanijom i SAD postigla sporazum kojim je Julijska krajina podeljena na dve okupacione zone, A i B. Prva pala pod savezničku, druga pod jugoslovensku vojnu upravu.

1972. - Američki bombarderi napali Hanoj i Hajfong. To je bilo najžešće bombardovanje Severnog Vijetnama od početka Vijetnamskog rata.

1991. - Od posledica erupcije vulkana na planini Pinatubo na Filipinima poginulo stotinak ljudi, 250.000 ostalo bez domova.

1995. - Kolumbijska policija uhapsila vođu kartela Kalija Hilberta Rodrigesa Orehuelu, šefa najvećeg svetskog sindikata droge.

1999. - Predstavnici Vojske Jugoslavije i NATO-a potpisali u Kumanovu potpisali Vojno-tehnički sporazum o povlačenju jugoslovenske vojske i policije sa Kosova. Time okončani vazdušni udari NATO-a na Jugoslaviju, a na Kosovu, na osnovu rezolucije 1244 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija, raspoređene međunarodne snage, među njima najveći broj vojnika iz zemalja-članica NATO-a. S povlačenjem vojske i policije sa Kosova masovno počeli da odlaze i Srbi i Crnogorci.
Prema izveštajima državnih medija, više od 2.000 ljudi ubijeno, a oko 5.000 ranjeno u napadima NATO-a na Jugoslaviju, koji su počeli 24. marta. Teško oštećeni infrastruktura, privredni objekti, škole, zdravstvene ustanove, medijske kuće i spomenici kulture.

2000. - SB UN produžio mandat mirovnim snagama UN na Kosovu, ne obazirući se na zahtev Jugoslavije da se te snage povuku.

2001. - Pakistanski sud osudio je bivšeg premijera Benazir Buto na tri godine zatvora zbog odbijanja da se pojavi u sudu pred kojim je optužena za korupciju.

Rođenja
1672. - Petar I Aleksejevič Romanov, Petar Veliki, ruski car.
1781. - Džordž Stivenson, engleski inženjer i izumitelj, konstruktor lokomotiva.
1892. - Kol Porter, američki kompozitor, autor popularnih šlagera.
1963. - Džon Kristofer Dep poznatiji kao Džoni Dep, američki glumac.
1967. - Dejan Tršić, srpski snimatelj i montažer, autor mnogih popularnih obrazovnih i dokumentarnih filmova

Smrti
1870. - Čarls Džon Hafem Dikens, engleski pisac.
1874. - Kočiz, poglavica apačkog plemena Čirikahua.
2000. - Džordž Sigal, američki vajar i pop-arta umetnik.