Bitka na Zavlaci 1941.

Bitka na Zavlaci je naznačajniji okršaj koji je usledio posle osobobođenje Loznice. Četnici su se sukobili sa jednom četom Nemaca u jačinu od 207 vojnika pod komandom kapetana fon der Olenica, koji je krenuo iz Valjeva u pomoć napadnutom garnizonu u Loznici. Ta jedinica se sukobila kod Osečine sa manjom grupom četnika i uspela da se probije do Zavlake. Na Zavlaci se nalazio kapetan Draja Jeremić sa njegovim bataljonim koji je primio borbu sa Nemcima.

Bitka

U prvom sudaru Nemci, daleko bolje naoružani automatskim oružjem, potisnuli su četnike, zauzeli Zavlaku, ovladali jednim uzvišenjem iznad tog sela i zabarakadirali se u kućama osvojenog mesta radi odbrane.

Četnici su izvršili protiv napad i ovladali uzvišenjem iznad Zavlaka. U toj borbi pri jurišu poginuo je kapetan Draja Jeremić, presečen rafalom nemačkog mitraljeza. Njegov brat Dušan Jeremić, učitelj i rezervini poručnik, preuzeo je komandu i nastavio borbu. Namera mu je bila da održi obruč opsade dok Nemci ne istroše municiju, pa da ih primora na predaju. Usledila je žestoka razmena vatre, ali su četnici onda saznali da su Nemci uhvatili 30 ljudi iz sela kao taoce. Rešeno je da se pod zaštitom mraka izvrši napad u cilju njihovog osobođenja. Napad, međutim, nije uspeo, jer su Nemci bili dobro utvrđeni.

U tom trenutko na položaju kod Zavlake pojavio se kapetan Milivoj Kovačević sa jednom četom pojačanja, kojom je komandovao potporučnikik Ratko Teodisijević. Kapetan Kovačević je preuzeo kaomndu i ponovo izvršio noćni napad. Nemci su uzvratili vatrom pod kojom je glavnina njihove vojske na brzinu uspela da se potrpa u kamione koji su tu bili parkirani i da pobegnu, dok im je manja grupa štitila odstupnicu. Međutim, ti kamioni koji krenuše prema Mojkoviću nisu mogli da se izvuku, pošto je vis iznad Zavlake bio posednut sa četničkim snagama, kao i ceo put do Mojković. Kada su Nemci stigli do toga visa - stene, obasule su ih bombe četnika. Nemci su počeli panično da skaču iz kamiona i beže kud koji pomraku. Većina ih je zarobljena, a kada je svanuo dan počejelo je prebrojavanje mrtvih i ranjenih.

Zarobljeni Nemci su odmah upućeni u manastir Petkovicu radi predaje u glavni štab Dragoslavu Račiću. Njihovo sproveđenje kapetan Milivoj Kovačević je poverio potporučnik Ratku Teodosijević, koji je oprezno krenuo preko Tekeriša za Petkovicu. Između Cera i Tekeriša napalo ga je desetak Nemaca, pod komandom kapetana fon der Olenica. Ova nemačka desetina je uspela da se izvuče iz Zavlake i da po mraku stigne blizu Cera. Teodosijević je zustavio zarobljenike, oko njih je ostavio potrebno obezbeđenje i sa većinom svojih boraca pojurio poteru za napadačima. Posle kraće borbe Nemci su svi listom izginulu, zajedno sa kapetanom fon der Olenicom, koji se borio do poslednjeg metka.

U borbama na Zavlaci i okolini poginulo je 26 četnika na čelu sa kapetanom Drajom Jeremićem, dok ih je desetak ranjeno. Nemci su imali 38 mrtvih uključujući i kapetana fon der Olenic, i 169 zarobljenih nemačkih vojnika, od kojih je izvestan broj ranjen. Četnici su zarobili 12 kamiona, dva automobila, tri motocikla, 27 sanduka municije, jednu radio stanicu (premda oštećenu), skoro 200 pušaka i oko 20 komada raznog automatskog oružja.


Izvor: Wikipedia

Blagoje Jovović

Blagoje Jovović-Blago je rođen 1922. godine, umro je 2. juna 1999 u Rosariu, Argentina. Rodio se u selo Kosić, u blizini Danilovgrada, u plemenu Bjelopavlovića, od oca Jova i majke Raduše ( devojačko Delibašić ). Bio je borac Jugoslovenske vojske u Otadžbini u Bjelopavlovićkoj vojno-četničkoj brigadi i čovek koji je izvršio atentat na Antu Pavelića 10. aprila 1957. u Lomas de Palamor, predgrađu Buenos Ajresa.


Drugu svetski rat

Aprilski rat ga je zatekao na vojnoj službi u Strumici, na granici Kraljevine Jugoslavije i Grčke. Tu je bez ičije komande pucao na Nemce i za to dobio odlikovanje. Posle kratkog rata uputio se u rodni kraj u selo Kosić u Bjelopavlovićima.

Jula 1941. priključio se narodnom ustanku protiv fašističke Italije. Bio je izabran za komandira Kosićkog partizanskog odreda i sa njim učestvovao u borbama na Pljevljima.

Kada je dobio naređenje od komandanta Ivana Milutinovića da sa svojim odredom krene u napad na Baju Stanišića, koji se pod Ostrog digao na oružje jer je čuo da komunisti ubijaju političke neistomišljenike, Blagoje se povukao sa dužnosti komandira i odbio da učestvuje u bratoubilačkoj borbi.

Posle toga prešao je u četnike, kod pukovnika Baje Stanišića, koji mu je pre rata bio pretpostavljeni u školi za podoficire u Bileći. Krajem 1941. komunisti su bili proterani iz Crne Gore. 1943. bio je premešten u štab pomorskog oficira i novog komandanta Bjelopavlovićke vojno-četničke brigade, kapetana Jakova Jovovića. Blago je postavljen za vodnika u štabskoj četi.

Marta i aprila 1943. godine učestvavao je u borbama u Hercegovini za odbranu Jadranskog zaleđa od komunističkih snaga, koje su probojom do primorja želeli da spreče najavljeno savezničko iskrcavanje.

Septembra 1944. godine nalazio se u sastav delegacije koja je bila određena da krene u Italiju na pregovore sa Englezima. Za predsednika misije je određen Dušan Vlahović, a za potpredsednika Jakov Jovović. Putovala su malim brodom koji se zvao "Tender" od Kotora do Torantoa u Italiji. Kada su pristali, sačekao ih je američki kapetan i odveo ih u njihov klub. Posle par dana stupili su u pregovore sa Englezima, koji su ih obavestili da se saveznička politika promenila u korist Tita i njegovih partizana.

Emigracija

Blagoje je u Italiji je boravio u raznim izbegličkim logorima. Radio je jedno vreme u Intelidžens Servisu i tom prilikom upoznao Randolfa Čerčila.

Za vreme rada u Intelidžens Servisu upoznao je neke Jevreje koji su ga obavestili da Antu Pavelića u Italiji, krije Katolička crkva pod lažnim imenom. Tada je Blagoje prvi put došao na ideju da pronađe Pavelića i da ga likvidira.

Septembra 1947. isplovio je iz Đenove za Buenos Ajres. U Argentini Blagoje je radio razne poslove, bio je kamenorezac, konobar, mornar, hotelijer, trgovac. Stvorio je znatan kapital i postao industrijalac.

Blagoje je bio utemeljivač i dobrotvor crkvene opštine "Sveti Sava", jedan od osnivača Udruženja boraca "Draža Mihailović".

Atentat na Pavelica

Zahvaljujući jednom bivšem italijanskom generalu, Pavelić je otkriven početkom 1957. godine. Podaci nisu sadržali informaciju o pravom identitetu Ante Pavelića, već gde se nalazio i kuda se kretao. Planom ubistva rukovodio je Jakov Jovović, a dobrovoljno se prijavio njegov brat Blagoje. Kasnije im se pridružio Milo Krivokapić.

Odluka je donesena da se atentat izvrši 9. aprila 1957. godine, odnosno, dan uoči proslave "dana nezavisnosti" NDH. U predviđeno vreme Blagoje Jovović i Krivokapić su se uputili u mesto Palamor, gde je Pavelić duže živeo. Tog dana, Pavelić je pošao sa ženom i ćerkom, pa su odlučili da atentat izvrše narednog dana.

U sredu, 10. aprila u 9 časova, po izlasku iz omnibusa Pavelić je posumnjao u svog prvog pratioca i okrenuo se i u pravcu Blagoja ispalio nekoliko metaka. Jovović je potrčao za Pavelićem i ispalio pet metaka u njegovom pravcu. Dva metka su pogodila Pavelića, koji se zateturao, ali je pognut počeo da jauče od bolova i moli za milost.

Odmah nakon pucnjave, Jovović je pobegao u jednom, a Krivokapić u drugom pravcu i sakrio se kod svojih prijatelja, očekujući reakcije argentinske vlasti, koje su odmah intervenisala.

Argentinski novinari uspeli su da dođu do ranjenog Pavelića tražeći od njega intervju. Iako je bio u bolničkom krevetu, primio ih je i predstavio se kao čovek "koji je mnogo učinio za hrvatski narod". Između ostalog osvrnuo se se i na pokušaj atentata i rekao:
Викицитати „Znajte, gospodo, atentat nije izvršio nekakav emisar jugoslovenskog poslanstva, niti agent internacionalnog komunizma. Iza ovog krije se druga ličnost...“
({{{2}}})

Zadobijene rane od atentata Paveliću nikad se nisu zacelile, pošto je bolovao od dijabetesa. Umro u rano jutro 28. decembra 1959. u 71. godini u Madridu.

Naručilac atentata je bio bivši predsednik jugoslovenske vlade Milan Stojadinović[traži se izvor], koji je u Buenos Ajresu radio kao finansijski savetnik i vlasnik dnevnog lista. Stojadinović je atentatorima pružio zaštitu od argentinskih vlasti i njegova je zasluga što nikada nisu otkriveni.


Izvor: Wikipedia

Vlasta Petković

dr Vlastimir Petković-Vlasta (Beograd, 1901. - Beograd, 1943.).

Advokat, član Centalnog nacionalnog komiteta Kraljevine Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 10. novembra 1901. u Beogradu, gde je završio osnovnu školu i gimnaziju. Godine 1930. odlazi u Pariz i na Sorboni završava pravne studije, a zatim i doktorat. Pre rata je bio član udruženja Rotari-kluba u Beogradu. Sve do početka Drugog svetskog rata nije se politički angažovao, niti politički delovao.

Nakon nemačke okupacije, živi i radi ilegalno u Beogradu. Bio je jedan od utemeljivača političkog odbora Ravnogorskog pokreta u Beogradu, a zatim i predsednik Beogradskog političkog odbora. U avgustu je kooptiran za člana Centralnog nacionalnog komiteta i ušao u njegov izvršni odbor. Radio je na organizaciji JURAO u Beogradu, Obrenovcu, Mladenovcu i Šapcu.

Nemci su ga uhapsili decembru 1942. i sprovoden u logor na Banjici. Tu je ostao sve do 10. februara 1943. kada je odveden i streljan u Jajincima.


Izvor: Wikipedia

Vojislav Lukačević

Vojislav Lukačević, četnički potpukovnik

(1908,Beograd - avgust 1945, Beograd.)
Biografija...

Rođen u imućnoj bankarskoj porodici. Gimnaziju i vojnu akademije završio u Beogradu. Imao je čin kapetana vojske Kraljevine Jugoslavije u rezervi. Radio je pred sam rat u građevinskom društvu "Batinjol".

Po kapitulaciji, pristupio pokretu Draže Mihailoviću u leto 1941. i u njemu ostao sve do jeseni 1944. Lukačević je bio na visokim položajima. Bio je prvo komandant Starog Rasa, komandant Hercegovine, komandant grupe korpusa. Kao četnički komandant u Bosni, rukovodio operacijama protiv NOV i PJ, kao i Ustaša.Jedno vreme komandovao i četničkim snagama u Crnoj Gori i Sandžaku. U bici na Neretvi rukovodio četničkim položajima oko Glavatičeva, Drine i Kalinovika. Kao vojni izaslanik vrhovne komnade JVuO februara 1943. odlazi u Kairo, a zatim u London kao delegat JVuOna venčanju kralja Petra i kraljice Aleksandre. U zemlju se ponovo vraća krajem maja 1944. Lukačević je bio glavni pregovarač sa jugoslovenskom izbegličkom vladom u Londonu i raznim funkcionerima oko stvaranje "Nezavisne grupe otpora" JVuO koji bi imao zadatak da obezbedi povratak kralja Petra u zemlju i obnovu monarhije u posleratnoj Jugoslaviji.

Posle upada partizanskih snaga s jeseni u Srbiju, Vojislav Lukačević septembra 1944. sa svojom grupom sandžačkih jedinica i kombinovanim hercegovačkim četnicima je opkolio Nemce u Trebinju. U toku napada na Trebinje, 29 hercegovačka NO divizija je napala njegove snage u gradu, što su iskoristili Nemci i povukli se.

Lukačević beži prema Gacku. Tu se nalazila grupa Engleza koja se još ranije iskrcala kod Dubrovnika. Lukačević je otišao da pregovara sa tom grupom u nameri da se preda i pođe s njima. Međutim, razoružan je, uhapšen i sproveden prema Nikšiću, gde je predat partizaniskim jedinicama.

Protiv njega, Dragutina Keserovića i Đure Đurovića je organizovano prvo javno posleratno suđenje u glavnom gradu.

Avgusta 1945. pred vojnim sudom 1. Armije u Beogradu organizovano je suđenje protiv njega, Keserovića i Đure Đurovića.

Vojni tužilac, pukovnik Miloš Minić je optužio Lukačevića da je kao komandant četničkih snaga u Bosni organizovao pokolj u Foči, da je učestvovao u istrebljenju muslimanskog stanovništva, da je sarađivao sa okupatorom u četvrtoj i petoj neprijateljskoj ofanzivi, da je vršio zločine nad pripadnicima NOP-a i da je sarađivao sa kvinsliškom vladom generala Milana Nedića.

Vojno veće ga je kao i Keserovića osudilo na kaznu smrti streljanjem. Kazna je izvršena u Beogradu krajem avgusta 1945. Mesto streljanja nikada nije objavljeno.




Izvor: MTS-Mondo

Omilj Glišić

Omilj Glišić (1892, Beograd — 21/3 1912, Šumata Trnica) bio je pješadijski potporučnik i četnički vojvoda .

Šest razreda gimnazije i Vojnu akademiju završio je u Beogradu. Kako je u to vrijeme organizacija nastojala da u vojvodski kadar uvuče što više mladih oficira, Glišić se javio među prvima, prešao je granicu i stupio u četu vojvode Petka Ilića. Kad je vojvoda Petko u sukobu sa Bugarima poginuo 17/3 1912, četa mu je podijeljena na dva dijela. Sa jednim dijelom čete Glišić se sukobio s turskom vojskom u selu Šumatoj Trnici. U toj borbi Glišić je poginuo s još 5 drugova, među kojima je bio i mlađi Antonije Sokolović, sin vojvode Gligora.





Izvor: Wikipedia

Milorad Gođevac

GOĐEVAC MILORAD DR. (1/3 1860, Valjevo - 1933. Beograd), liječnik i nacionalni radnik, pokretač i organizator srpske četničke akcije.

Gimnaziju je svršio u Beogradu 1880, a medicinu u Beču 1889. Četiri godine služio je kao državni liječnik u Knjaževcu i Beogradu, pa je onda stupio u službu beogradske opštine, u kojoj je ostao do 1/4 1925. Od 1899 bio je šef opštinskog saniteta. Kao opštinski liječnik došao je Gođevac u dodir sa Starosrbijancima i Makedoncima, koji su živjeli u Beogradu, zalazio u njihove radnje, upoznao se sa njihovim životom i preko njih sa prilikama na jugu. Tako se upoznao i sa četnicima, koji su dolazili u Beograd na zimovanje, i koji su pripadali bugarskoj komitetskoj organizaciji. Od njih je Gođevac saznao, da nema drugoga spasa za srpsko ime u tim krajevima nego poći istim putem, kojim su Bugari još ranije pošli. i koji ih je doveo čak do Bujanovca i Vranje na našoj granici, do Ohrida na zapadu i do Soluna na jugu.

Gođevac je za tu ideju zagrijao svoga intimnog prijatelja, Luku Ćelovića, predsjednika Beogradske Zadruge, i tako su oni osnovali prvi odbor za potpomaganje četničke akcije u Staroj Srbiji. Tajno od vlade, Gođevac i Ćelović započinju rad. Poslije 29/5 1903 prišao im je i đeneral Jovan Atanacković, ali i vlada i konzuli iz naših konzulata na jugu bili su apsolutno protivni četničkoj akciji. U maju 1904 bila je poslata od odbora iz Beograda prva četa vojvode Anđelka, koja se sukobila na Četircima sa turskom vojskom i sva izginula. To je izazvalo buru u Beogradu. Beogradska štampa, inspirisana iz službenih krugova, napala je najoštrije Gođevca i drugove mu, što šalju ljude na klaonicu. Ali već krajem iste godine četnički pokret je uzeo tolikog maha, da su se oduševili njime i Beograd i cijela zemlja. Ideja Gođevca i drugova triumfirala je. Za nepunu godinu dana četničke akcije dobilo se više, nego kroz duge godine propagande. Poslije Miloša Milojevića ni jedan naš čovjek nije se toliko založio u radu za Staru Srbiju kao Gođevac Početkom aprila 1925. Gođevac je izišao iz opštinske službe i postao načelnik Ministarstva Socijalne Politike, a poslije mjesec dana je penzioniran.


Izvor: Wikipedia

Jovan Grković Gapon

Jovan Grković Gapon (1879, Prizren — 8.10. 1912. Kumanovo). Počeo je učiti prizrensku bogosloviju, pa se onda zamonašio i otišao u Hilandar. Zbog velikih sukoba sa grčkim i bugarskim kaluđerima nije mogao ostati u Sv. Gori i jedva se spasio otuda, u isto vreme kada i Vasilije Trbić. Došavši u srpske krajeve odmah je ušao u Četničku akciju i na tome poslu ostao je do smrti. Neobično borben i revolucionaran a pri tom bivši kaluđer, on je dobio nadimak „Gapon“, po čuvenome ruskome raskaluđeru i revolucionaru Gaponu. Poginuo je 8.10. 1912. u borbi ispred Kumanova.




Izvor: Wikipedia

Jovan Deroko

Četnički kapetan, Jovan V. Deroko

Jovan V. Deroko (1916, Prokuplje - 6. novembar 1941, Selo Ljubić kod Čačka), četnički kapetan II klase.

Biografija:

Rođen u siromašnoj porodici. Nakon izbijanja Topličkog ustanka, porodica se prebacila u istočnu Srbiju.

Vojnu akademiju je završio u Beogradu nekoliko godina pred početak Drugog svetskog rata i ubrzo je unapređen u čin kapetana. Za zasluge u službi odlikovan je ordenom belog orla, a potom je unapređen u čin kapetana II klase i preveden u đeneralštabnu pripremu. Pred početak rata u Jugoslaviji službovao je u Zagrebu kao artiljerijski kapetan. Na tom položaju ga je dočakao i Aprilski rat. Njegov divizion je bio raspoređen na periferiji Zagreba gde je doživeo izdaju hrvatskih oficira. Pošto je nemačka armija bez borbe ušla u Zagreb, kapetan Deroko se povlači u pravcu Crne Gore da bi izbegao zarobljavanje i nastavio eventualni otpor po Simovićevom planu R-41 na Bojani.

Nakon potpisivanja kapitulacije, sa nekolicinom oficira odlazi u Boku Kotorsku u nameri da se poveže sa izbegličkom vladom u Londonu i stavi joj se na raspolaganje kao oficir koji želi da nastavi borbu. Tu mu se pridružio i poručnik Zvonimir Vučković koji je posle kapitulacije pobegao u Crnu Goru.

Kapetan Deroko je u Boki Kotorskoj saznao da se negde u zapadnoj Srbiji krije i pukovnik Mihailović i tražio je vezu da dođe do njega. Deroko je uskoro uhvatio vezu sa istaknutijim političarima koji su mu otkrili gde se nalazi pukovnik Mihailović. Kapetan Deroko stiže na Ravnu Goru polovinom juna i ubrzo se ističe kao jedan od najsposobnijih komandanta. Pored toga, Jovan Deroko je bio najmlađi kapetan u čitavoj četničkoj organizaciji. Posle organizacije prvih četničkih odreda, Deroko je dobio zadatak da organizuje Ljubićki srez.

U prvim četničko-partizanskim akcijama u zapadnoj Srbiji, Jovan Deroko je učestvovao u oslobođenju Čačka zajedno sa Jeličkim partizanskim odredom. U gradu su zarobljena dva nemačka topa koja su odmah predata kapetanu Deroku koji ih je uvrstio u svoju jedinicu. Tako je Deroko postao komandant prve artiljerijske jedinice četničkih snaga u zapadnoj Srbiji. Po oslobođenju grada, Deroko je postavljen za privremenog predstavnika četničke komande u Čačku, dok je Ratko Mitrović bio određen sa predstavnika partizanske komande. Pukovnik Mihailović je zatim kapetanu Deroku poverio dužnost načelnika štaba Vrhovne Komande, a zatim mu je dodeljena komanda nad artiljerijskom jedinicom koja je učestvovala u opsadi Kraljeva.

Opsada Kraljeva je izvedena u toku prvih dana oktobra i trajala je skoro mesec dana. Komandant četničkih snaga bio je major Radoslav Đurić, a kapetan Deroko je imao funkciju Načelnika Štaba majora Đurića i istovremeno komandanta artiljerijskih jedinica koje su bile locirane na Ibru. Tokom opsadnih dejstava, Deroko je uspeo da onesposobi nemački aerodrom u okolini Kraljeva (danas Lađevci) i da preseče komunikaciju Kraljevo-Beograd.

Neuspeh opsade Kraljeva je bio praćen i početkom građanskog rata između partizana i četnika. Posle četničkog napada na Užice 2.novembra 1941. (Bitka na Trešnjici), Deroko je poseo nove položaje. Po otpočinjanju prvih ozbiljnijih borbi između četnika i partizana, kapetan Deroko je predstaljao četničku delegaciju na pregovorima o prestanku sukoba. Prvi sastanak je održan u selu Drakčići blizu Čačka. Na tom sastanku se pored Deroka pojavio i major Đurić sa četničke i Sredoje Urošević-Uča sa partizanske strane. Međutim pregovori su završeni bez rezultata. Za vreme pregovora, Deroko je naredio da se uhapsi partizanska delegacija kao odgovor na napad partizana na četnički štab u Čačku. Posle mučnih pregovora, Deroko je ipak oslobodio delegaciju, ali su partizani tada već opkoljavali selo. Tako je došlo do oružanog obračuna koji je trajao sve do proterivanja Deroka i njegove grupe iz sela.

Tada je Deroko poseo sa topovima novi položaj na Ljubiću u nameri da izvrši bombardovanje Čačka kojeg su tada držali partizani. Partizanska izvidnica otkrila je Derokov položaj na Ljubiću, pa je kao preventiva upućen Jelički partizanski odred da osujeti Deroka. Do borbe je došlo u popodnevnim časovima 6. novembra 1941. na Ljubiću. Partizani su gledali da unište dva topa sa kojima je Deroko raspolagao. Deroko je zauzeo položaje na brdašcu pored jednog potoka sa kojeg je imao dobar uvid u situaciju na terenu. Međutim u pokušaju da odbije partizansku kolonu koja je napredovala uz brdo, poginuo je pored svojih topova kada ga je puščano zrno pogodilo u glavu. Posle toga, partizani su preoteli dva topa i uvrstili ih u sastav svojih jedinica.

Po drugoj verziji, Deroko je bio lakše ranjen, pa je sišao do potoka da previje ranu. Tu ga je pronašao jedan partizanski vod i streljao na licu mesta.

Kada je poginuo Deroko je imao svega 25 godina. Bio je jedan od najmlađih kapetana u vojsci Kraljevine Jugoslavije i jedan od sposobnijih komandanata. Za Deroka je važila naročita maksima da je bio izvrstan „diverzant“. On bi noću sa još dvojicom pratilaca razoružavao na prepad nemačke stražare i špijunirao njihovu teritoriju. Osim što se pokazao kao sposoban komandant, bio je i odličan pisac.

Pošto je živeo u Topličkom regionu u godinama otpočinjanja slavnog Topličkog ustanka 1916.godine, Deroko je napisao knjigu „Toplički ustanak“, još kada se pripremao da stupi u đeneralštabnu pripremu.


Izvor: Wikipedia

Rehabilitacija za idejnog tvorca Ravnogorskog pokreta
Dragiša Vasić pogubljen tajno
Autor: Nevena Erac | 29.04.2007 - 00:20


Okružnom sudu u Beogradu podnet je zahtev za rehabilitaciju Dragiše Vasića, idejnog tvorca Ravnogorskog pokreta, akademika, književnika i advokata. Vasiću je na tajnom suđenju 1945. godine u Banjaluci suđeno po kratkom postupku, proglašen je narodnim neprijateljem, oduzeta su mu građanska prava i slobode, a odmah posle toga je streljan. Zahtev za rehabilitaciju podnela je njegova ćerka Tatjana Vasić-Janićijević.
- Dugo nismo znali šta je s njim. Jedni su tvrdili da su ga ustaše ubile ili da su ga živog spalili i da je na najstrašniji način umro. Druga verzija je bila da on nije produžio sa četničkim komandantom Pavlom Đurišićem, već je ostao sa delom vojske kod Banjaluke. Tu su ga uhvatili udbaši i streljali. Nesreća je što ja jako dugo nisam smela da se raspitujem. Na Srpskoj akademiji nauka su ga odgurnuli, sklonili ga iz književnosti, a njegovo ime nije smelo da se spominje, sem u najgorem smislu. Posle smrti bio je glineni golub za sve one koji su hteli da napreduju - priča Tatjana Vasić-Janićijević.
Početkom prošlog veka Dragiša Vasić došao je iz Gornjeg Milanovca u Beograd da bi se školovao. Postao je ugledni književnik, novinar, advokat i član Srpske akademije nauka. Oženio se s Radmilom, ćerkom Stojana Ribarca, predsednika srpske vlade. Žena mu je ubrzo umrla i po povratku iz Prvog svetskog rata zatekao je samo dvogodišnju ćerku Branku.
- Moju majku Natašu upoznao je desetak godina kasnije u Beogradu, kao izbeglicu iz Petrograda. Njen otac je bio general, inženjer Sergej Aleksandrov, glavni graditelj Kronštata. Majka je bila vrlo mlada, mnogo mlađa od oca i on joj nije dozvoljavao da radi. Moj otac je imao 40 godina kada sam se ja rodila i s njim sam provela detinjstvo i mladost sve do svoje petnaeste. Bio je jedan od osnivača i potpredsednik Srpskog kulturnog kluba, a ja sam bila najmlađi član. Predsednik je bio Slobodan Jovanović. Otac je imao ogroman autoritet među tada najobrazovanijim ljudima u Srbiji. Bio je ranjavan u Prvom svetskom ratu i odlikovan ordenom belog orla. Bio je veoma hrabar i kao novinar i kao političar - kaže Tatjana.
Dragiša Vasić se iz Prvog svetskog rata vratio vrlo nezadovoljan. Govorio je javno protiv ratnih profitera, tražio da se socijalno stanje najugroženijih popravi, bio član Republikanske stranke Jaše Prodanovića, pokrenuo list "Progres", pisao u časopisu "Republika". Smatrao je da je srpski narod formiranjem Jugoslavije postao "dezorijentisan". Uoči Drugog svetskog rata posetio je Moskvu i bio je gost na proslavi godišnjice socijalističke revolucije. Napisao je knjige "Utisci iz Sovjetskog Saveza", "Karakter i mentalitet jednog pokolenja", istorijska dela "Devetsto treća", "Utuljena kandila", roman "Crvene magle", kojim se zamerio komunističkom pokretu. Bio je siguran da je komunizam samo prolazna pojava. U predvečerje Drugog svetskog rata bio je glavni urednik "Srpskog glasa". Poslednji broj ovog lista izašao je 27. marta.
- Draža Mihajlović ga je pozvao da pristupi četničkom pokretu, zajedno sa Mlađom Žujovićem, koji je ocu bio i ortak u advokaturi. Tada su četnici i partizani bili zajedno u borbi protiv okupatora i nama su spalili svu imovinu u Gornjem Milanovcu. Nemci su uhapsili mene i moju majku i bile smo šest meseci u logoru na Banjici, kao taoci. Posle toga krile smo se po selima i manastirima. Oca sam poslednji put videla u Ivanjici, krajem 1944. u jesen, kada se četnički pokret pripremao za povlačenje u Bosnu - kaže Tatjana Vasić-Janićijević.
Vasićima je posle rata konfiskovana sva imovina u Gornjem Milanovcu i tek dovršena kuća u Beogradu u koju nisu uspeli da se usele. Početkom devedesetih knjige nekada anatemisanih pisaca ponovo su štampane. Među njima i odabrana dela Dragiše Vasića.


Izvor: Blic

Ево неколико слика са сабора на Равној Гори 8.мај 2007