Mustafa Mulalić

Mustafa Mulalić, Političar. Publicista

(1898 - 1951)

Biografija

Rođen je 1898. u Livnu.

Pre rata bio je član Jugoslovenske Narodne Stranke (JNS) i njen poslanik (1931. i 1935. godine) Pre aprilskog rata bio je administrator i saradnik lista "Sokolski glasnik".

Po okupaciji, živi u Beogradu. Tada se povezao sa nekim oficirima Draže Mihailovića, a zatim je otišao na Ravnu Goru, dok je njegovu ulogu u vođenju muslimanskog centra preuzeo Abdulah Kemura.

Po dolasku u štab na Ravnoj Gori postaje urednik lista "Ravna Gora i Ravnogorska misao". U Mihailovićevom štabu ostaje sve do aprila 1945. Bio je jedini Musliman u toj komandi i autor napisa za radiografsku emisiju Vrhovne Komande JVuO za Muslimane u kojima se pozivaju Muslimani na ideološku borbu protiv komunizma.

Bio je član političkog (civilnog) dela Vrhovne Komande JVuO, potpredsednik Centralnog nacionalnog komiteta i urednik lista "Istok" Za vreme rata angažovao se među Muslimana na stvaranju četničkih jedinica, ali nije imao rezultata.

Početkom 1944. Mulalić je trebao zajedno sa dr Lazarom Markovićem da predstavlja četničku delegaciju u Londonu radi novih pregovora sa jugoslovenskom vladom.

Međutim, nakon sednice CNK u selu Rošcima rešeno je da umesto njega i Markovića putuje Adam Pribićević.

Nakon četničkog sloma na Zelengori, dolazi u Beograd i predaje se vlastima DFJ.

Osuđen zbog četničke ideologije na pet godina zatvora koje je izdržao u Beogradskoj Glavnjači.

Po puštanju iz zatvora, umire 1951. godine.

Mustafa Mulalić sa četničkim prvacima u Bijeljini 1944. (prvi s desna)

Izvor:Wikipedia

Bitka za Valjevo 1941.


Bitka za Valjevo je započela oko 10. septembar 1941. godine. Četnici su stupili u borbu protiv Nemaca za oslobođelje Valjeva na osnovu plana o masovnom ustanku srpskog naroda protiv okupatora. Komandant četničkog Štaba za napad na Valjevo, sa sedištem u selu Paune, najpre je bio poručnik Voja Popović, a zatim poručnik Neško Nedić. Komandant Grupe valjevskih četničkih odreda bio je potpukovnik Sveta Protić.

Bitka

Jedinice Prvog valjevskog četničkog odreda zatvorile su sve prilaze gradu, prinudivši Nemce da svoj garnizon snadbevaju vazdušnim putem. Na strani Nemaca borila se i žandarmerija koja se nalazila u gradu, odbivši da se pridruže četnicima. Dok je bitka uveliko trajala, Valjevski partizanski odred nalazio se na putu Užice - Valjevo, gde je spaljivao seoske opštinske arhive i "viškove" pšenice da ne bi pali Nemcima u ruke, mada su seljaci te viškove dobro skrivali.

Partizani su se pridružili opsadi Valjeva tek 20. septembra. Tada je severno od grada zauzeo položaja njihov Valjevski partizanski odred, ojačan delovima Posavskog odreda. Prvu borbu imali su 21. septembra, kada ih je razbila nemačka kolona upućena iz Beograda da pojača valjevski garnizon. Bezuspešni napadi na grad, praćeni nemačkim pokušajima proboja obruča, nastavljeni su narednih mesec dana. Partizani su iznenada napustili položaje 22. oktobra, otišavši da zaposednu prazan Krupanj, iz kojeg su Nemci upravo krenuli prema Valjevu. Sledećeg dana, 23. oktobra, vodile su se najkrvavije borbe na valjevskom frontu, u prisustvu pukovnika Dragoljuba Mihailovića, majora Aleksandra Mišića, Ivana Fregla, i Zaharija Ostojića, kao i engleski kapetan Hadson. U protiv napadu 24. oktobra, valjevski četnički odredi bacili su Nemce u grad, zarobivši 10 minobacača i 15 puškomitraljeza. Ali 25. oktobra glavnina nemačke 342. divizije ulazi u Valjevo i delimično razbila opsadu. " Za vreme ovih borbi kapetan Hadson se lično uverio da borbu protiv Nemaca vode isključivo četnici pukovnika Mihailovića".

Poslednji napad na Valjevo Prvi valjevski četnički odred preduzeo je 2. novembra. Došao je do poljoprivredne škole i Unkovićeve centrale, odakle je morao da se povuče. Toga dana skinuta je opsada Valjeva, jer su prethodne noći komunisti s leđa napali četnike na predstraži u Markovcu.

Izvor:Wikipedia

Bitka za Kruševac 1941.

Odluka o napadu na Kruševac doneta je prvih nedelja u septembru 1941. godine kao akcija koja će proširiti ustanak na području Rasine. Ovaj napad je trebao da se izvede u sadejstvu partizanskih i vojno-četničkih odreda iz Rasine. Takođe, napad i eventualno zauzimanje grada je trebalo da poveže ustaničku teritoriju u Rasini sa teritorijom u Zapadnoj Srbiji.

Plan napada

Plan napada je pripremio i razredio pešadijski major Dragutin Keserović, koji je u aprilskom ratu izbegao zarobljavanje i sredinom aprila pristupio četnicima Koste Pećanca. U napadu je trebao da učestvuje i Rasinski partizanski odred.

Na sastanku sa partizanima u selu Bovnu, 19. septembra 1941, major Keserović se dogovorio o zajedičkom napadu na Kruševac Zadatak Rasinskog partizanskog odreda bio je da 23. septembra sruši most na Rasini, kako bi sprečio dolazak nemačkog pojačanja iz pravca Stalaća, Niša i Kraljeva.

Snage četnika i partizana pred borbu

Rasinski četnički odred je tada imao 2-3000 ljudi, a prema anonimnom kruševačkom hroničaru, procene se kreću i do 10.000, ali nije bilo dovoljno oružja. Keserovićevi četnici su imali 500 pušaka, a dosta ih je bilo sa vilama, sekirama, kosama, čak i motkama, dok je najveći broj bio bez ikakvog oružja. Rasinski partizanski odred je imao 43 partizana, plus 45 mobilisanih seljaka- oko 90 boraca. U napadu na Kruševac je trebao da učestvuje i Stalaćki četnički odred, Jastrebački četnički odred, Gočki četnički odred i deo Kopaoničkog četničkog odreda. Predlog za saradnju je upućen i Ljubostinjskom četničkom odredu, ali je on odbio da učestvuje u borbi jel nije imao dovoljno ljudi. Ostali su prihvatili predlog.

Napad na grad
   
Napad na Kruševac je počeo 23.septembra 1941. godine oko 16:00 časova popodne kada je prva četnička kolona savladala nemačke predstraže oko Bagdale i krenula na grad. U isto vreme, u gradu su provalili i druga i treća četnička kolona. U dogovoreno vreme, major Keserović je izvršio juriš i došao do centra grada. Nemački garnizon sa oko 400 ljudi bio je savladan u jednom mahu, izuzev njegovih delova koji su pružali snažan otpor iz gimnazije. Velike borbe su se vodile oko spomenika, na prilazima kasarne, oko Krajskomandanture i oko sreskog načelstva odakle su Nemci pružali takođe žestok otpor.
   
U napadu je izostalo učešće partizanskog odreda koji se izgovarao da nije dobro razumeo datum napada. Nemci su počeli lagano da potiskuju četnike i da ih vraćaju na polazne položaje, a već sutradan su počeli da vrše akcije po okolnim selima, da pronalaze četnike i streljaju ih na licu mesta.


Odmazda u Kruševcu

U Kruševcu nije primenjena Hitlerova odmazda 100:1 i 50:1 i to je bio jedini grad u Srbiji koji akciju, bilo četnika ili partizana, nije platio sa preko hiljadu pogubljenih ljudi. Glavna odmazda je otpočela 24.septembra 1941. kada su Nemci najpre na trgu vešali javno oca Keserovićevog barjaktara Ljuboslava Marića-Bisu kao opomena narodu. Istoga dana, na brdu Bagdala streljali su 55 Roma i 25 uhvaćenih četnika, a zatim su prekinuli odmazdu. Tako je za gubitke Nemaca streljano ukupno 80 lica.

Na intervenciju predsednika kruševačke opštine, a takođe i na insistiranje Koste Pećanca i vladike Nikolaja Velimirovića streljanje je obustavljeno. Kosta Pećanac je davao garancija da će urazumiti svog vojvodu Keserovića, a Nikolaj Velimirović je preko nemačkog komandanta uspeo da dalja streljanja obustavi.

Ukupni gubici

U napadu na Kruševac Rasinski četnički odred je imao 16 mrtvih, 73 ranjenih i 25 zarobljenih vojnika (svi su streljani). U ruke četnika je palo kao plen 29 puškomitraljeza tipa "zorka" i dosta municije.
   
Izvor:Wikipedia

Bitka za Loznicu 1941.

Bitka za Loznicu je započela 31. avgusta 1941. godine. Ustanakom srpskog naroda protiv okupatora, otpočele su prve četniček akcije prema Nemcima sa onesposobljavanjem i zatvaranjem glavnih puteva koji vode iz Šapca i Valjeva prema unutrašnjosti Podrinja. Posle toga četnici su napali Nemce stacionirane u naseljenim mestima. Napadnuti su Bogatić, Mačvanska Mitrovica, Loznica, rudnik Zajača i Zavlaka., a usledila je i koncetracija četničkih snaga radi napada na Banju Koviljaču i Krupanj.

Bitka za Loznicu

Napad na Loznicu 31. avgusta 1941. godine izvršio je potpukovnik Veselin Misita sa četnicima toga kraja. Nemci su bili utvrđeni u tri jaka objekta u gradu: u gimnaziji, domu kulture i kafani Laze Hajdukovića. Napad je započeo u sedam sati ujutru i okončan do noći. Potpukovnik Misita poginuo je na čelu svojih boraca, bacajući bombe na Nemce. Posle njegove pogibije, komandu preuzima kapetan Bogdan Drljača i starešina manastir Tronoša Georgije Bojić, koji uspešno savlađuju Nemce u gimnaziji. Svi Nemci su se predali.

U borbama za oslobođenje Loznice zarobljena su 93 Nemca. Izvestan broj je poginuo i ranjen, a ostali su sprovedeni u manastir Tronošu, a ranjeni upućeni u bolnicu. Sa zarobljenim Nemcima postupano je humano - svima kojim je bilo potrebno ukazana je lekarska pomoć. Četnici su imali osam poginulih, na čelo sa potpukovnikom Veselinom Misitom, i četiri ranjena borca. Zaplenjena je veća količina oružja.

Loznica je bila prvi oslobođen grad u okupiranoj Kraljevini Jugoslaviji i u porobljenoj Evropi za vreme Drugog svetskog rata

Oktobra 1941. godine Nemci su u Dragincu u znak odmazde streljali 2.960 ljudi, žene i dece. Ovaj ratni zločin protiv nedužnih civila izuzetno je pogodio četničke komandante u Podrinju. Što je dovelo do promene taktike u ratu protiv Nemaca.

Izvor:Wikipedia

Bitka na Zavlaci 1941.

Bitka na Zavlaci je naznačajniji okršaj koji je usledio posle osobobođenje Loznice. Četnici su se sukobili sa jednom četom Nemaca u jačinu od 207 vojnika pod komandom kapetana fon der Olenica, koji je krenuo iz Valjeva u pomoć napadnutom garnizonu u Loznici. Ta jedinica se sukobila kod Osečine sa manjom grupom četnika i uspela da se probije do Zavlake. Na Zavlaci se nalazio kapetan Draja Jeremić sa njegovim bataljonim koji je primio borbu sa Nemcima.

Bitka

U prvom sudaru Nemci, daleko bolje naoružani automatskim oružjem, potisnuli su četnike, zauzeli Zavlaku, ovladali jednim uzvišenjem iznad tog sela i zabarakadirali se u kućama osvojenog mesta radi odbrane.

Četnici su izvršili protiv napad i ovladali uzvišenjem iznad Zavlaka. U toj borbi pri jurišu poginuo je hrabri kapetan Draja Jeremić, presečen rafalom nemačkog mitraljeza. Njegov brat Dušan Jeremić, učitelj i rezervini poručnik, preuzeo je komandu i nastavio borbu. Namera mu je bila da održi obruč opsade dok Nemci ne istroše municiju, pa da ih primora na predaju. Usledila je žestoka razmena vatre, ali su četnici onda saznali da su Nemci uhvatili 30 ljudi iz sela kao taoce. Rešeno je da se pod zaštitom mraka izvrši napad u cilju njihovog osobođenja. Napad, međutim, nije uspeo, jer su Nemci bili dobro utvrđeni.

U tom trenutko na položaju kod Zavlake pojavio se kapetan Milivoj Kovačević sa jednom četom pojačanja, kojom je komandovao potporučnikik Ratko Teodisijević. Kapetan Kovačević je preuzeo kaomndu i ponovo izvršio noćni napad. Nemci su uzvratili uraganskom vatrom pod kojom je glavnina njihove vojske na brzinu uspela da se potrpa u kamione koji su tu bili parkirani i da pobegnu, dok im je manja grupa štitila odstupnicu. Međutim, ti kamioni koji krenuše prema Mojkoviću nisu mogli da se izvuku, pošto je vis iznad Zavlake bio posednut sa četničkim snagama, kao i ceo put do Mojković. Kada su Nemci stigli do toga visa - stene, obasule su ih bombe četnika. Nemci su počeli panično da skaču iz kamiona i beže kud koji pomraku. Većina ih je zarobljena, a kada je svanuo dan počejelo je prebrojavanje mrtvih i ranjenih.

Zarobljeni Nemci su odmah upućeni u manastir Petkovicu radi predaje u glavni štab Dragoslavu Račiću. Njihovo sproveđenje kapetan Milivoj Kovačević je poverio potporučnik Ratku Teodosijević, koji je oprezno krenuo preko Tekeriša za Petkovicu. Između Cera i Tekeriša napalo ga je desetak Nemaca, pod komandom kapetana fon der Olenica. Ova nemačka desetina je uspela da se izvuče iz Zavlake i da po mraku stigne blizu Cera. Teodosijević je zustavio zarobljenike, oko njih je ostavio potrebno obezbeđenje i sa većinom svojih boraca pojurio poteru za napadačima. Posle kraće borbe Nemci su svi listom izginulu, zajedno sa kapetanom fon der Olenicom, koji se borio do poslednjeg metka.

U borbama na Zavlaci i okolini poginulo je 26 četnika na čelu sa kapetanom Drajom Jeremićem, dok ih je desetak ranjeno. Nemci su imali 38 mrtvih uključujući i kapetana fon der Olenic, i 169 zarobljenih nemačkih vojnika, od kojih je izvestan broj ranjen. Srpski borci su zarobili 12 kamiona, dva automobila, tri motocikla, 27 sanduka municije, jednu radio stanicu (premda oštećenu), skoro 200 pušaka i oko 20 komada raznog automatskog oružja.

Izvor:Wikipedia

Mladen Žujović

Mladen Žujović, Četnički potpukovnik. Političar.(1895 - 1969)



Biografija

Rođen je 5. juna 1895. u Beogradu u imućnoj porodici.

Detinjstvo je proveo uz mlađu braću. Osnovnu školu i Drugu mušku gimnaziju s velikom maturom završio je u Beogradu i u jesen 1913. godine stupio na Vojnu akademiju (46. klasa). Posle svega devet meseci školovanja, stupio je u rat kao pitomac podnarednik.

Ceo Prvi svetski rat proveo je na prvim linijama fronta kao vodnik i zastupnik komandira Mitraljeskog odeljenja. Za zasluge u ratu odlikovan je ordenom Belog orla s mačevima, dvema zlatnim medaljama za hrabrost, jednom srebrnom medaljom za hrabrost i engleskim Vojničkim krstom.

Godine 1920. zajedno s preživelim ratnicima iz 45. i 46. klase beogradske Vojne akademije podneo je ostavku na vojnu službu u znak protesta što su posle ujedinjenja novoprimljeni oficiri iz bivše austrougarske vojske iz političkih razloga unapređeni za kapetane II klase, dok su oni koji su zajedno sa njim izašli kao pobednici iz rata ostali sa činovima poručnika.

Tada je razrešen vojne službe. . Nakon napuštanja vojne službe, odlazi u Pariz gde je diplomirao na Pravnom fakultetu 1923. godine i doktorirao 1928. godine, odbranivši tezu "O ustavnoj vlasti u srpskim ustavima".

Po povratku u Beograd stupio je u advokatsku kancelariju svog prijatelja književnika Dragiše Vasića, budućeg podpredsednika Srpskog kulturnog kluba.

Po objavljivanju mobilizacije, ponovo oblači vojnu uniformu i u aprilskom ratu 1941. učestvuje kao oficir štaba đenerala Miodraga Damjanovića, sve do kapitulacije koja ga je zatekla u Prijepolju.

Nakon toga, ilegalno živi u raznim krajevima Šumadije sve do jula 1941. kada odlazi na Ravnu Goru gde se stavlja na raspolaganju pukovniku Draži Mihailoviću u njegovoj predstojećoj borbi.

Tom prilikom podneo je Mihailoviću poznati "Nacrt za formiranje i organizaciju organa civilnih i političkih vlasti na koje bi se vojnička strana Pokreta imala oslanjati".

Nacrt dr Žujovića je usvojen na konferenciji održanoj na Ravnoj Gori i tada je obrazovan Centralni Nacionalni Komitet u koji je Mladen Žujović ušao kao član Mihailovićevog Vrhovnog štaba.

Marta 1942. uhapšen je od strane Gestapoa u Beogradu, ali je posle dva meseca uslovno pišten zbog nedostatka dokaza.

Ponovo dolazi u štab Draže Mihailovića 1942. godine na Sinjajevinu u Crnu Goru. Tada je je bio izabran za članove Izvršnog odbora CNK, zajedno sa Vasićem, dr Moljevićem.

Maja 1943. postavljen je za komandanta vojnih četničkih snaga u zapadnim krajevima Jugoslavije (Zapadna Bosna, Lika i Dalmacija) sa zadatkom da tamo uvede više reda i discipline i preduzme ofanzivu protiv partizana u zapadnoj Bosni.

Tada je unapređen u čin potpukovnika.

U Splitu uspeva da sa pokret Draže Mihailovića još više veže za ugledne Hrvate koji su bili jugoslovenski orijentisani, ali je tu bio uhapšen po drugi put, ovoga puta od Italijana.

Nakon Musolinijevog pada, iskoristio je priliku posle predaje italijanskih snaga i pušten iz zatvora. U jednom napadu na partizanske odrede pod Dinarom, teško je bio kontuzovan, dok je njegov načelnik štaba major Dušan Mirić poginuo.

U okolini Dinare ostaje sve do upada partizanskih snaga u Sušak, pa zatim na ribarskom brodićem prelazi Jadransko more i iskrcava se u savezničkoj bazi u Brindiziju u Italiji.

Draža Mihailović ga tada postavlja za svog glavnog delegata u Predsedništvu Jugoslovenske kraljevske vlade i Vojne komande u Kairu gde odlazi savezničkim avionom. Nakon govora kralja Petra II preko radija septembra 1944, Mladen Žujović napušta Afriku i odlazi u oslobođeni Pariz zahvaljujući pomoći francuskih vojnih vlasti, na avionu generala Testara.

Nekoliko je puta komunističke vlasti iz Beograda tražile su njegovo izručenje jugoslovenskim vlastima. Na suđenju Draži Mihailoviću zajedno sa još 23 lica optuženih za izdaju zemlje i ratne zločine, koje je održano od 10. juna do 15. jula u dvorani Vojnopešadijskog učilišta na Topčideru u Beogradu, Mladen Žujović je osuđen na smrt u odsustvu.

Pritisak jugoslovenskih vlasti na Francusku vladu bio je tako veliki da je sam Žujović morao da napusti Francusku i ode u Ameriku.

Decembra 1950. se vraća u Pariz.

Tu je i umro 15. novembra 1969. godine. Sahranjen je na Pariskom groblju "Moparnas" u grobnici svog tasta generala Remon Pižoa.

Izvor:Wikipedia

Centralni nacionalni komitet

Uvod

Kao političko telo u okvirima organizacije JVuO, polovinom meseca avgusta 1941 godine, pukovnik Draža Mihailović je na Ravnoj Gori formirao Cenralni Nacionalni Komitet (CNK), kao najviše političko telo.

Za vreme trajanja rata, Centralni komitet je stalno proširivan. U njemu su se našli ljudi iz vođstva gotovo svih srpskih građanskih partija, uključujući i socijaliste. Centralni Komitet je branio i propagirao ciljeve koji su se ticali isključivo odluka koje je doneo dr Stevan Moljević još 1942. godine o budućem uređenju Jugoslavije. Glavni ideolozi CNK su bili osim dr Moljevića i književnik Dragiša Vasić.

Na Svetosavskom kongresu u selu Ba januara 1944. odlučeno je da se CNK proširi predstavnicima političkih stranaka, grupa i organizacija koje su se okupile oko četničkog pokret, kao Jugoslovenska demokratska narodna zajednica (JDNZ). Prošireni CNK je konstituisan maja 1944. u selu Subjela.

Tada je formiran njegov izvršni odbor i odbori za pojedine sektore delatnosti. Posle konstituisanja CNK, ušli su kao predsednik Mihailo Kujundžić, koji je predstavljao Demokratsku liniju, i pet potpredsednika: dr Risto Jeremić, dr Vladimir Belajčić, dr Milutin Kopša, Adam Pribićević i Mustafa Mulalić.

Centralni Nacionalni Komitet je imao ukupno 47 članova, a oko 15 članova je kooptirano.

Na drugom sastnku CNK u selu Rošci (kraj juna-početak jula 1944) CNK je doneo rezoluciju protiv sporazuma Tito-Šubašića. Posle neuspelog pokušaja dr Živka Topalovića da, po odlasku u inostranstvo-Italiju, kod savezničkih vlada obezbedi ravnopravan položaj NOP i četničkog pokreta u rešavanju posleratnog uređenja Jugoslavije, CNK je obrazovao Odbor CNK u inostranstvu (oktobar 1944., u Italiji).

Predsednik tog Odbora CNK je bio dr Živko Topalović, a članovi su bili: Adam Pribićević, Miha Krek, vladika Irinej Đorđević, advokat Jovan Đonović, dr Mladen Žujović i Konstantin Fotić.

Kao što je Svetosavski kongres u selo Ba bio reakcija na Drugo zasedanje AVNOJ-a, tako je i CNK bio zamišljen kao protivteza NKOJ- kao privremenoj vladi nove Jugoslavije. Propali su svi pokušaji da se preko JDNZ i CNK ospore odluke Drugog zasedanja AVNOJ-a i negira sporazum Tito-Šubašić.

Četnički pokret bio je pred kraja rata politički potpuno razbijem, napušten od saveznika i prepušten Komunistima na milost i nemilost.

U 1945. godine CNK se osipao i nestao tako što se izvestan broj njegovih članova povukao, drugi su prebegli u inostranstvo ili predali organima narodne vlasti nove Jugoslavije.

Većina njih je na političkim procesima osuđeno na duge zatvorske kazne, jedan deo je i osuđen na smrt, a samo manji broj je uspeo da se spasi suđenja i da nastavi propagiranje četničkog pokreta u emigraciji.

Sastav CNK u zemlji:

Dužnost u CNK    Ime i prezime člana
Predsednik CNK    Mihailo Kujundžić
Potpredsenik CNK    Adam Pribićević
Potpredsednik CNK    Vladimir Blejačić
Potpredsednik CNK    Mustafa Mulalić
Potpredsednik CNK    drRisto Jeremić
Predsednik Izvršnog Odbora CNK    dr Stevan Moljević
Potpredsednik Izvršnog Odbora CNK    dr Živko Topalović
Potpredsenik Izvršnog Odbora CNK    Aleksandar Aksentijević
Član Izvršnog Odbora CNK    drBožidar Popadić
Generalni sekretar CNK    Dragiša Vasić
Zamenik Generalnog sekretara CNK    dr Đuro Đurović
Član CNK    Jovan N.Popović
Član CNK    dr Mladen Žujović
Član CNK    dr Dragoslav Stranjaković
Član CNK    Aleksandar Č.Pavlović
Član CNK    dr Vojin Andrić
Član CNK    Pero Slijepčević
Član CNK    dr Savko Dukanac
Član CNK    dr Đura Vilović
Član CNK    Nikica Stefanović
Član CNK    Josip Cvetić
Član CNK    Radoslav Radić
Član CNK    Sava Božić
Član CNK    dr Aleksandar Popović-Šaca
Član CNK    Vladimir Predavec
Član CNK    Petar Milićević
Član CNK    Bora Radenković
Član CNK    Nikola Raspopović
Član CNK    dr Milutin Kopša
Član CNK    Brana Ivković
Član CNK    Velimir Jojić
Član CNK    Anton Krejči
Član CNK    dr Lazar Trklja
Član CNK    Života Todorović
Član CNK    Dragoljub Lazić
Član CNK    Nikola Đonović
Član CNK    Slobodan Subotić
Član CNK    Radomir Janković
Član CNK    Muhamed Preljubović
Član CNK    dr Zvonimir Begić
Član CNK    Stevan Stanković
Član CNK    Dragiša Joksimović
Član CNK    Mihailo Stefanović
Član CNK    Milutin Dragović
Član CNK    Nikola Škerović
Član CNK    dr Petar Zec
Član CNK    Bogdan Kirilović
Član CNK    dr Vojislav Vujanac
Član CNK    dr Nikola Stojanović
Član CNK    Vlastimir Petković
Član CNK    Slobodan Drašković

Sastav CNK u inostranstvu (Rimski ogranak)

Dužnost u CNK    Ime i prezime člana
Predsednik CNK    dr Živko Topalović
Član Izvršnog Odbora CNK    dr Irinej Đorđević
Član Izvršnog Odbora CNK    Miha Krek
Član Izvršnog Odbora CNK    Jovan Đonović
Član Izvršnog Odbora CNK    dr Konstantin Fotić
Član Izvršnog Odbora CNK    Dimitrije Lazarević
Član Izvršnog Odbora CNK    Ivan Kovač
Član Izvršnog Odbora CNK    dr Konstantin Fotić
Član Izvršnog Odbora CNK    dr Milan Gavrilović
Član Izvršnog Odbora CNK    patrijarhGavrilo Dožić
Član Izvršnog Odbora CNK    Dušan Petković
Član Izvršnog Odbora CNK    episkopNikolaj Velimirović

Izvor:Wikipedia

Zvonimir Vučković

Zvonimir-Zvonko Vučković (1916. - 2004.), rođen je sredinom Prvog svetskog rata u julu 1916. godine. Preminuo je na dan kada je Skupština Srbije usvojila zakon o izjednačavanju prava partizana i ravnogorskog pokreta 29. decembra 2004. Bio je poručnik u Kraljevoj gardi vojske Kraljevine Jugoslavije i komandant 1. ravnogorskog korpusa Jugoslovenske vojske u Otadžbini za vreme Drugog svetskog rata.
 
Biografija

Rodio se u Bijeljini u hrvatskoj porodici, od oca Petra Prkića i majke Anke. Otac mu je bio rodom iz Vareša a majka Dalmatinka iz Makarske. Oni su se trbuhom za kruhom doselili iz pasivnih hrvatskih krajeva u Bijeljinu, u plodnu ravnicu zvanu Semberija. Otac mu je ubrzo otvorio knjižaru od koje je cela porodica živela. U braku koji je trajao pet godina, roditelji su mu imali dvoje dece, Zvonimira i njegovu mlađu setru Mirjanu. Otac mu je umro 1920. godine od tuberkuloze, kojoj u to vreme nije bilo leka. Mlada i lepa, majka Anka je u svojoj dvadeset i četvrtoj godini ostala udovica sa dvoje sitne dece i mnogo krupnih dugova koji su se gomilali, kako zbog Petrovog bolovanja tako i zbog knjižare koju je on otvorio u Bijeljini. U Zvonkovo rodno mesto krajem 1921. godine stigao je potpukovnik Aleksandar Vučković, na čelu bataljona srpske vojske. Upozanao se sa Zvonkovom majkom u knjižari gde je svakodnevno kupovao novine. Od ljubavi na prvi pogled za nepunu godinu dana stigli su pred oltar. Zvonkov očuh je bio rodom iz Vranja. 1923. godine premešten je iz Bijeljine u Kotor, gde se seli i cela porodica. Tu je Zvonko završio osnovnu školu i naučio da čita i piše. Završio je Nižu školu Vojne akademije 1936, potom služio u Zagrebu i u Vojno-geografskom institutu u Beogradu. Događaji pred rat zatekli su ga u Kraljevoj garadi; posle saznanja da će se zvanična Jugoslavija prebaciti na stranu Trojnog pakta, poručnik Vučković je sa svoja dva druga prešao jugoslovensko-grčku granicu 15. marta 1941. i prijavio se grčkoj vojsci kao dobrovoljac za borbu protiv fašističke Italije i nacističke Nemačke. Kada je 27. marta vlada, koja je dva dana ranije potpisala sa Hitlerom i njegovim saveznicima Trojni Pakt, bila zbačena, poručnik Vučković vratio se u zemlju i pridružio svojoj jedinici u Južnom Banatu.

Drugi svetski rat

Polovinom marta 1941, kad se saznalo da će se potpisati Trojni pakt, poručnici Kraljeve garde Zvonimir Vučković, Momčilo Smiljanić i Sava Konvalinka napustili su Beograd i otišli u Grčku — da se tamo, kao dobrovoljci, bore i za slobodu svoje zemlje. Na granici, ostavili su, sa svojim sabljama, i pismo za kneza Pavla ove sadržine: "Vaše Kraljevsko Visočanstvo! Izdaju koju spremate osudiće celi narod. Mi smo za nju saznali pre njenog izvršenja. I zato je odmah osuđujemo, napuštajući Kraljevu gardu kojom Vi komandujete. Odlazimo u Grčku. Stavićemo se prijateljima na raspoloženje za borbu protiv tiranije. A ako Vas narod kazni u času izdaje za Vaš zločin, vratićemo se u zemlju da se kao i naši očevi sa velikim neprijateljem naše slobode do poslednjeg daha borimo. Poručnici: Smiljanić, Konvalinka, Vučković."

Posle 27. marta, sva trojica vratila su se u Jugoslaviju. Izbegao je posle neuspelog rata zarobljeništvo i odmah se, jula 1941. pridružio pokretu otpora Draže Mihailovića koji ga je naimenovao za komandanta Takovskog odreda. U borbi protiv Nemaca septembra 1941. Vučkovićev odred je zarobio nekoliko stotina nemačkih vojnika. Kada je novembra 1941. izbio građanski rat između Mihailovićevih jedinica i partizan. Vučković je razočaran razvojem u pokretu otpora napustio komandu, ali je 1. decembra preuzeo komandu svog odreda,jer je uvideo da glavnu krivicu za izbijanje bratoubilačke borbe nosi Komunistička partija Jugoslavije. Prilikom reorganizacije Jugoslovenske vojske u Otadžbini, u jesen 1942. Vučković je unapređen u čin kapetana i postavljen za komandanta Prvog ravnogorskog korpusa, kao i odlikovan Karađorđevom zvezdom sa mačevima. Početkom 1944. njemu je bio poveren zadatak da se stara o zaštiti i evakuaciji savezničkih avijatičara oborenih iznad teritorije Jugoslavije. U pripremanju Svetosavskog kongresa, Vučković je igrao vidnu ulogu uz Mihailovića koji ga je avgusta 1944. poslao kao svog vojnog izaslanika savezničkoj komandi u Italiji.

Emigracija

Posle rata, Vučković se prebacio u Francusku i potom u Sjedinjene Države Amerike,gde je radio inžinjerske poslove u izvesnim metalnim industrijama. Između 1952. i 1956. bio je član odbora "Demokratske misli", na čijem je čelu bio Adam Pribićević (1880. - 1957.). Sarađivao i u "Glasu kanadskih Srba" i u "Našoj reči". Od godine 1966. Vučković je biran za Glavnog odbora saveza OSLOBOĐENjE.

Knjizevna nagrada

Vučkovićeva prva knjiga „Sećanje iz rata“ dobila je, od strane Udruženja srpskih pisaca i umetnika u Londonu, nagradu Slobodana Jovanovića kao najbolja knjiga objavljena u 1977. godini izvan zemlje.

Feliks

Zvonimir Vučković je tokom rata izabrao svoje ratno ( konspirativno ) ime: Feliks (koje je koristio prilikom slanja radio-šifrovanih poruka).

Izvor:Wikipedia

Miroslav Trifunović

Miroslav Trifunović, Četnički general i Vojvoda Šumadijski(1894 - 1945)



Biografija

Rođen je u Kragujevcu 1894. godine.

U Prvom svetskom ratu se kao omladinac borio na položajima oko Kajmakčalana i posle rata je odlikovan ordenom Karađorđeve zvezde sa mačevima. Vojnu akademiju je završio u Beogradu 1925. U čin brigadnog generala unapređen 1938. godine. Završio je i đeneralštabnu pripremu. Pre rata radio jedno vreme i na Vojnoj akademiji kao predavač. Držao je predmet "Taktika" i "pešadijska obuka". Napisao nekoliko značajnih knjiga o pašadijskom načinu ratovanja.

Pred početak rata odlikovan je Karađorđevom zvezdom sa mačevima II stepena. U aprilskom ratu, bio je intendantski komandant u 3 Armiji generala Milana Nedića. Po zauzeću Skoplja, povlači se pravcem Niša, a po kapitulaciji krio se u oblasti Toplice.

U leto 1941. stavlja se pod komandom pukovnika Draže Mihailovića i dobija zadatak da organizuje prostor Srbije. Nakon naimenovanja Draže Mihailovića za armijskog generala, general Trifunović dobija direktivu da uspstavi organizaciji JVuO na prostoru Trstenika i Vrnjačke Banje. Po organizaciji prvih korpusa, general Trifunović je postavljen za delegata Štaba Draže Mihailovića u Srbiji oktobra 1942. i istovremeno je naimenovan za komandanta Srbije sa ovlašćenjem da rešava pitanje svih korpusa.

Za vreme boravka Vrhovne Komande u Crnoj Gori u leto 1942. general Trifunović je uspeo da organizuje 35 korpusa i 4 velike grupe korpusa koje su se tada nalazile u Srbiji. Krajem 1943. dobio je široka oblašćenja od Draže Mihailovića. Legalizovao se kod generala Milana Nedića još početkom 1942. i ostao je legalizovan sve do partizanskog upada u Srbiju.

Protiv njega su Nemci jula 1943. preduzeli operacije "Heinrich" i" Trajbjagt", koje su bile usko povezane sa operacijom "Schwarz" u Crnoj Gori. Namera je bila da se general Trifunović i čitav njegov štab zarobe.

Po invaziji partizanskih odreda na Srbiju, general Trifunović je 17. maja 1944. učestvovao na sastanku sa Dimitrijem Ljotićem u blizini Gornjeg Milanovca . Tada je napravljen sporazum za formiranje zajedničkog nacionalnog fronta u Srbiji radi borbe protiv komunista.

Potom je general Trifunović sazvao konferenciju svih viđenijih seoskih domaćina u Takovskom srezu i objašnjavao im vojno-političku situaciju u Srbiji. Kao rezultat pregovora Trigunovića i Ljotića, trebao je da usledi sastanak između Mihailovića i Ljotića, ali do njega nikad nije došlo. Na završnim pregovorima sa ljotićevcima, Miroslav Trifunović je izdejstvovao da se Srpska državna straža i Srpska granična straža transformišu u Srpski udarni korpus (SDK), koji će se pod njegovom komandom povlačiti preko Sandžaka i Bosne. Krajem decembra 1944. došao je u Mihailovićev Vrhovni Štab i u njemu je ostao do kraja.

Zajedno se povlačio sa četničkim snagama u Bosnu i probijao se prema Srbiji u maju 1945. godine.

Poginuo je na Bitka na Zelengori 13. maja 1945. kada ja granata pala neposredno blizu samog štaba Vrhovne Komande. Sahranjen je pod kišom metaka i vojnim počastima u šumama Zelengore.

Ratno ime

Po stupanju na dužnost komandanta Srbije, leta 1942. godine, general je odabrao svoja konspiratvna imena: Tajfun, Asen, Čika Marko, Blac, Doktor Onja, Ditrih, Titanik i Hans. Ratna imena služila su prilikom slanja radio - šifrovanih poruka.

Izvor:Wikipedia

Četništvo u Vlasotinačkom kraju

Tokom Drugog svetskog rata su na teritoriji Vlasotinca i okoline delovale raznorazne četničke formacije. Ovo je pristip istoriji četništva u Vlasotinačkom kraju koji bazira na činjenicama iz Drugog svetskog rata. Lokalni etnolog i istoričar Miroslav Mladenović je zabeležio sledeće o delovanju četnika:

Hronologija četničkih aktivnosti

Ratna 1942. godina

23.februar 1942.godine: U Gornjoj Bistrici su saradnici NOP-a obavestili partizane da se u Donjoj Bistrici nalazi major bivše jugoslovenske vojske Jovan Filipović, koji vrbuje ljude za četnike Draže Mihajlovića. Grupa partizana (desetar Vukašin Stoljković, Čedomir Stanković) ubrzo ga je pronašla i dovela u Gornju Bistricu.

Maja 1942.godine: U Vlasotincu se pojavljuju četnici Draže Mihajlovića (dotada ih nije bilo): poručnik Živojin Mitić iz Surdulice, podoficir Vojislav Guberović i Dragiša Bogosavljević iz Vlasotinca. Ova četvorka je tada sačinjavala četničko rukovodstvo, bez jedinica, jer ih u to vreme u rejonu Vlasotinca nije bilo.

Juna 1942.godine: U šumi Sokolovica kod Vlasotinca održan je sastanak radi dogovora o atentatu na četničkog vojvodu Jovana Ivkovića-Korvinskog. 23.juna 1942.godine na drugom kilometru puta Vlasotince-Leskovac, grupa skojevaca koju su sačinjavali: Dragoljub Jović, Vladimir Jovanović-Dulac i Đura Cekić, izvršila je atentat na četničkog vojvodu Jovana Ivkovića-Korvinskog, koji nije uspeo.

24.juna 1942.godine: U Vlasotincu su uhapšeni atentatori na četniškog vojvodu Korvinskog. Neki su pusteni, dok su Dobrivoje Dikić, Slaviša Jović, Milja Kalanović i Vera Popović, iz četničkog zatvora, predati Gestapou u Leskovcu, da bi potom nešto kasnije Dobrivoje Dikić, Milja Kalanović, bili sprovedeni u nemački koncentracioni logor na crvenom krstu u Nišu.

20. avgusta 1942. godine: Partizani Dragoljub Jović-Luka i Vladimir Jovanović-Gorća, u povratku sa zadataka kod sela Lipovica naišli na četnike, zarobili Jovanovića (jednog od atentatora na četničkog komandanta Korvinskog) i predali nemcima, koji je kasnije iz logora na Crvenom krstu u Nišu uspeo da pobegne, potom uhapšen i predat nemcima i streljan.

Septembar 1942.godine: Grupa četnika Draže Mihajlovića, predvođena poručnikom Živojinom Mitićem, prodrla je na crnotravski teren i kod sela Mlačište u Sinadinovoj vodenici, zarobila partizane Dragoljuba Petkovića-Stoleta i Milorada Veličkovića-Časlava, kao i organizovane saradnike NOP-a. četnici su zarobljenike doterali u selo Bankovce, gde su na intervenciju mestana, pustili Sinadina i Vatroslava, a Stoleta i Časlava poveli u Donju Lopušnju. U mahali Ivkovci zarobljene partizane čuvali su četnici Čedomir Ristić i mobilisani mladić David. Kada je pijani Ristić zadremao, David je odvezao partizane, a zatim svoju pušku dao Časlavu. U puškaranju koje je nastalo, poginuo je Časlav, nešto kasnije Ristić je ubio mobilisanog četnika Davida. Stole je uspeo da pobegne kroz prozor. Seljaci su partizane Časlava i Mladića sahranili u istu raku.

11.novembra 1942.godine: Babičku grupu opkoljavaju neprijateljske snage: 12.odred srpske državne poljske straze, 2. ljotićev odred, dobrički četnički odred, četnički odred Jovana Ivkovića-Korvinskog. Nedićev odred srpske državne straže iz Vlasotinca sa žandarmeriskim stanicama iz Ravne Dubrave, Dušnika, Gadžinog Hana, Pukovca i drugih mesta.

12. novembra 1942.godine: Dva seljaka iz Zapađa, zaselak Stupnice, obavestili su kvislinge o prisustvu partizana u njihovoj mahali. Oko podne odred nedićeve srpske državne poljske straže opkoljava mahalu Zapađe. U borbi pri proboju iz okruženja poginuo je politički komesar babičkog NOP odreda Sinisa Janić-Pera, organizator ustanka u Vlasotinačkom srezu i Dragomir Miladinović-Dragiša, prvoborac iz Crvenog Brega kod Predejana. Tada su ranjeni i zarobljeni Miodrag Milenković-Jova i Stojan Petrović-Uča, koji su kasnije streljani na Bubnju kod Niša. U ovoj borbi bili su ranjeni Dragomir Nikolić-Aca iz Svođa, zamenik političkog komesara babičkog NOP odreda i Jelena Spasić-Lala.

Decembar 1942.godine: Preko sela Ravni Del, pošla je u pravcu Bistrica grupa četnika Draže Mihajlovica, koju su partizani naterali u bekstvo.

Ratna 1943. godina

4.maj 1943. godine druga vlasotinačka četa kojom je komandovao Živko Kocić, napala je štab Vlasinskog četničkog korpusa u rajnopoljskim šumama. Tada je poginuo četnički narednik, a ostali su, zajedno sa komandantom korpusa Živojinom Mitićem, naterani u bekstvo.

Ratna 1944. godina

1.januar 1944.godine: Na prostoru sela Lipovice, Rajnog Polja i Komarice, nalazio se štab Vlasinskog četničkog korpusa sa prvom brigadom u jačini oko 130-150 cetnika. Komandant korpusa bio je poručnik bivše kraljevske vojske Zivojin Mitić iz Surdulice. U selo Velika Sejanica bila je locirana druga četnička brigada vlasotinačkog korpusa sa oko 130 četnika. Komandant brigade bio je podnarednik bivše vojske jugoslovenske Čedomir Todorović-Ahil. U selo Dadince bila je locirana treća četnička brigada Vlasinskog korpusa sa oko 80-100, četnika.. Komandant brigade bio je poručnik bivše jugoslovenske kraljevske vojske Sćepan Cerović.

25. februar 1944.godine: Preko dana vođena je borba sa četnicima, nedićevcima, koji su iz pravca Vlasotinca i sela Konopnica napadali partizanske položaje u Lipovici. Napad četnika i žandarma podržavala je bugarska avijacija, sa dva aviona sa niškog aerodroma. Poginuo je jedan a ranjeno više partizana.

3-8. april 1944.godine: Partizani su napali drugu četničku brigadu u selo Velika Sejanica. U kraćoj borbi poginula su deset četnika sa ozoglašenim koljačem, žandarmeriskim narednikom Petrom Mihajlovićem.

24.april 1944. godine: Četnička crna trojka iz sastava Vlasinskog četničkog korpusa zaklala je saradnika NOP-a Aleksandra Nagornog, učitelja u selu Ladovica.

9/10. jul 1944. godine: Na prostoru Vlasotince, Ravna Dubrava, Gadžin Han, Južna Morava, bile su kvislinške formacije: četničkih korpusa (Manojlovca, Slatina), Vlasinski korpus (Konopnica, Lipovica, Rajno Polje, Čegarski četnički korpus (Jarsenovo, Stupnica, Dragovlje), a u Vlasotincu odredi nedićeve srpske državne poljske i granične straže. Glavni štab NOV i PO Srbije, pojačao je 22. srpsku diviziju (njena 8. brigada je tada bila u Makedoniji) 11. brigadom, a kasnije i 3.bugarskom partizanskom brigadom-a divizija je dobila zadatak da napadne i razbije navedene četničko-nedićevske formacije.

Štab 22. divizije uputio je samo 12. brigadu, ostale snage je zadržao na levoj obali Južne Morave u rejonu Miroševca i Vučja. 12. srpska brigada je padom mraka 9.jula prešla železničku prugu između Leskovca i Đorđeva i Južnu Moravu kod sela Gložane, a zatim je u ponoći napala Vlasinski četnički korpus u Konopnici i Lipovici. Brigada je uspela da u noćnim jurišima nanese teške gubitke četnicima i da ih razbije. Po razbijanju Vlasinskog četničkog korpusa, 12. srpska brigada je posela položajem rejon sela Lipovice. Tu su je oko 10 časova napale velike neprijateljske snage: nedicevci iz pravca Vlasotinca, četnički čegarski korpus iz pravca Popovog gumna i kozjački četnički korpus od Beljanice i Slatine. Zapretila je opasnost da brigada bude okružena, pa je stab NOP naredio posedovanje novih polozaja po dubini, na liniji Vita Kruška-Gunjetina-Komarički Vis. Brigada je sa ovih polozaja odbijala sve napade do pada mraka, a zatim je na čekanju - štab divizije prešao demarkacionu liniju i došao u rejon Ravni del, Jakovljevo, Javorje.

26.avgust 1944.godine: 8. brigada je kod sela Dadince napala i razbila drugu četničku brigadu iz sastava Vlasinskog četničkog korpusa. U borbi je tada poginulo 15, a zarobljeno 25 četnika. 9.septembar 1944.godine 12. srpska brigada je u rejonu Gadžinog Hana likvidirala Čegarski četnički korpus. Tada je zarobljeno 250 četnika. Likvidacijom 2.niške četničke brigade, delovi Vlasinskog četničkog korpusa i zarobljavanjem gotovo celokupnog ljudstva iz čegarskog četničkog korpusa, 12.srpska brigada je očistila Zaplanje od četništva.

Izvor:Wikipedia