Miodrag Palošević

Miodrag Palošević, četnički potpukovnik.



(1901 Beograd - 13. maj 1945, Zelengora)

Biografija

Miodrag Palošević je rano ostao siroče. Kad je srpska vojska 1915. godine otpočela povlačenje pred nesrazmerno nadmoćnijim neprijateljem, on se pridružio vojsci koja je odstupala sa kraljem Petrom Karađorđevićem. Bilo mu je svega petnaest godina kad je prešao Albaniju i kada je negde pri povlačenju naišao na odred pukovnika Vojina Popovića, čuvenog Vojvode Vuka.

Tako je mladi Palošević bio povezan sa četnicima Vojvode Vuka i na taj način postao četnički vojnik. Sa četnicima je ostao do onoga dana dok srpska vlada nije našla mogućnosti da deo svoje omladine, koji se našao sa vojskom, pošalje na školovanje u savezničku Francusku.

Miodrag Palošević je posle rata sa jednom od prvih posleratnih klasa završio u Beogradu Vojnu akademiju. Kao konjički oficir, službovao je u raznim krajevima zemlje, ponajviše u Beogradu, gde je jedno vreme bio ordonans-oficir komandanta grada, generala Voje Tomića. Pred sam rat, kada su formirane jurišne jedinice vojske Kraljevine Jugoslavije, major Miodrag Palošević je postavljen za komandanta Prvog jurišnog bataljona u Novom Sadu. Na čelu tog bataljona ušao je u aprilski rat. Posle teških gubitaka, koje je bataljon pretrpeo nekoliko dana pre kapitulacije na bijeljinskom aerodromu. Major Palošević se sa nešto ljudstva povukao u bosanske planine. Krajem aprila u okolini Han-Pijeska, sreo je pukovnika Dražu Mihailovića i stavio mu se pod komandu.

Zajedno sa grupom oficira koji su pratili Dražu Mihailovića, major Palošević dolazi na Ravnu Goru i prisustvuje proglašenju četničke organizacije kao legitimnog naslednika borbe protiv Nemaca.

Major Palošević, kao jedan od najbližih Mihailovićevih saradnika je bio glavni organizator četničkog pokreta. Po crkvenim portama i školskim dvorištima sazivao je noćne zborove i objašnjavao sakupljenom narodu ciljeve četničkog pokreta.

Po uspostavljanju privremene saradnje sa partizanskim odredima, Palošević je bio zapovednik četničkim odredima koje su vodile borbe oko Kragujevca u oktobru 1941. i na Rapaj Brdu.

Major Palošević je bio uvek prisutan u Vrhovnoj Komandi JVuO . Po formiranju prvih jačih jedinica u leto 1942 . major Palošević je bio na funkciji glavnog inspektora trupa, a od 1943. bio je komandant Valjevskog korpusa, da bi po organizaciji prvih oficirskih škola JVuO postao komandant Škole rezervnih oficira za oficirske kandidate u selu Ba.

Nakon preformacija preostalih četničkih korpusa na sastanku u Modriči 10 mart 1945. Palošević je dobio zadatak da komanduje Đačkom grupom i sa njom se zajedno nalazio na Zelengori gde je organizacija JVuO pretrpela odlučujući poraz protiv partizanskih jedinica u maju 1945.

U odsudnoj bici na Zelengori potpukovnik Palošević bio u srednjoj koloni Vrhovne Komande. Posle razbijanja preostalih četničkih snaga, Palošević je ostao sa grupom od 25 vojnika i povlačio se ispred partizanskih jedinica. 13. maja 1945. u pokušaju da pređe Sutjesku, naleteo je na novu partizansku poteru, pa se povukao u pravcu Pive. Tu ga je sustigao i opkolio jedan bataljon crnogorske brigade koji je pozivao i njega i njegove borce na predaju. U pucnjavi koja je zatim nastala, Palošević je poginuo.

Da ga partizani ne bi prepoznali, neko iz njegove pratnje mu je posle pogibije odsekao kosu i bradu. Njegovo telo je skupa sa ostalim izginulima bačeno u Sutjesku na utoku Drine.

Izvor:Wikipedia

Jovan N. Popović

Jovan N. Popović (Beograd 12. januar 1899. - Beograd, 25. septembar 1943) je bio srpski političar, advokat i član Centralnog Nacionalnog Komiteta Kraljevine Jugoslavije.

Biografija

Popović je osnovnu školu završio u Beogradu, a gimanzijske dane je morao da prekine usled početka Prvog svetskog rata. Godine 1915. je otišao u Cirih (Švajcarska) gde je završio srednju školu i Pravni fakultet.

U zemlju se vratio 1919. i pristupio članstvu Demokratske stranke i kao njen član je nekoliko puta biran u Narodnu Skupštinu SHS. Politički život je privremeno napustio 1929. u vreme kraljevog apsolutizma i od tada se posvetio advokaturi. Radio je kao pravni zastupnik u mnogim gradovima širom Srbije.

Po donošenju Oktroisanog ustava ponovo se vratio u politički život, ali kao pristalica Radikalne stranke, a kasnije i kao član Jugoslovenske radikalne zajednice, da bi uskoro napustio članstvo i pristupio Zemljoradničkoj stranci.

U vladi Milana Stojadinovića obavljao je dužnost pomoćnika ministra privrede, a u vladi Cvetković-Maček kratko vreme je bio pomoćnik ministra zdravlja i socijalne politike.

Po izdvajanju dr Dragoljuba Jovanovića, Popović je ostao na liniji dr Milana Gavrilovića i kao veliki protivnik Cvetkovićeve politike napustio svoj dotadašnji položaj.

Za vreme Aprilskog rata ostao je u Beogradu, a po nemačkoj okupaciji bio je među prvima koji je pokrenuo štampanje ilegalnog lista „Slobodna demokratija“.

U junu 1941. pristupio je Ravnogorskom pokretu, a u avgustu je ušao u izvršni Odbor CNK. Posle nemačkog razbijanja Beogradskog odbora CNK u oktobru 1941. uhapšen je i sproveden u logoru na Banjici, gde je kao politički krivac provodio logorske dane.

Streljan je u Jajincima kod Beograda 25. septembra 1943.

Izvor:Wikipedia

Nikola Stojanović

dr Nikola Stojanović (Mostar, 1880 - Beograd,1964).Advokat, publicista, član Centalnog Nacionalnog Komiteta Kraljevine Jugoslavije, osnivač Jugoslovenskog odbora u Parizu.

Biografija

Svoje školovanje je završio u Beogradu, a pravne nauke i doktorat u Beču. Posle velikih protesta u Zagrebu 1902. bio primoran da se vrati iz Austrije i posveti se novinarskom poslu. Bio je urednik opozicionog lista „Narod“ koji je u početku izlazio u Mostaru.

U vreme aneksije Bosne i Hercegovine 1908. bio je u Cirihu i tamo objavio knjigu na nemačkom jeziku pod naslovom „Autonomija Bosne i Hercegovine“.

Od 1910.bio je poslanik u Bosansko-Hercegovačkom Saboru, da bi pred početak prvog svetskog rata napustio zemlju i otišao se u Pariz gde je agitovao na ujedinjavanju svih jugoslovenskih političara, pa je 1915. bio jedan od osnivača Jugoslovenskog odbora sa još nekolicinom pristalica.

Za vreme rada Mirovne konferencije u Versaju 1919. učestvovao je u delegaciji SHS kao ekspert za pitanje Bosne i Hercegovine.

Od 1920. do početka novog rata posvetio se advokatskom zanimanju, a po formiranju Srpskog kulturnog kluba 1935.u Beogradu pristupio je udruženju kao počasni član.

Za vreme aprilskog rata nalazio se u Beogradu sa ostalim pripadnicima kluba. Već u leto počeo je da radi u beogradskoj organizaciji Draže Mihailovića, a zvanično je ušao u sastav Centralnog Nacionalnog Komiteta u avgustu 1943.

Radio je na uređivanju lista „Za slobodu i demokratiju“, a bio je takođe i urednik jednog broja listova koje je u ilegali štampala omladina Ravnogorskog pokreta (JURAO). Za vreme okupacije dva puta je hapšen i zatvaran u logoru na Banjici. U maju 1943. Nemci ga interniraju u Francusku, gde je dočekao kraj rata.

Posle rata se vraća u zemlju i prijavljuje novim vlastima koje su ga odmah zatvorile i sudile na zatvorsku kaznu zbog političkog delovanja, da bi tu kaznu posle jedne godine robije, zamenili za oslobađajuću, ali su mu oduzeli građanska prava u trajanju od 10 godina, tako da više nije mogao politički da deluje.

U Beogradu je provodio svoje postzatvorske dana, živeći kod svojih rođaka, jel mu je kuća bila konfiskovana. Tada je pokušao da završi svoju pre rata započetu knjigu „Mladost jednog pokoljenja“ ali nije uspeo.

Umro je u Beogradu 1964. godine, a knjiga mu nija objavljena.

Izvor:Wikipedia

Aleksandar Aksentijević

Aleksandar Aksentijević (Požarevac, 1886. - Beograd,1970). Advokat, član Centralnog Nacionalnog Komiteta Kraljevine Jugoslavije

Osnovnu školu i gimnaziju je završio u Beogradu, a po završetku Prvog svetskog rata završava Pravni fakultet u Beogradu i pristupa članstvu Radikalne stranke. U članstvu ostaje sve do 1929. kada je pristupio članstvu Jugoslovenske Nacionalne Stranke (JNS).

U periodu predratne Kraljevine Jugoslavije bio je stalni narodni poslanik u Skupštini. Iz političkog života se povukao 1940. kada je zvanično penzionisan. Početak aprilskog rata ga zatiče u Beogradu, a po okupaciji odlazi u rodni grad gde se kasnije povazao sa pojedinim političarima Ravnogorskog pokreta i u septembru iste godine, posle prvog sastanka između Tita i Draže Mihailovića zvanično pristupio Ravnogorskom pokretu. Nakon stvaranja Centralnog Nacionalnog Komiteta u avgustu 1941.ulazi u sastav Komiteta kao njen politički predstavnik bloka JNS-a. Krajem 1941. i početkom 1942. skrivao se na prostoru Ravne Gore, a u martu 1942. odlazi u istočnu Srbiju gde je uspostavio vezu sa majorom Milanom Kalabićem. Ponudu Nedića da se angažuje u vlasti je odbio posle čega se morao povući iz Srbije. Nakon povratka Mihailovića u Srbiju i on se vraća, a posle Svetosavskog Kongresa u selu Ba, izabran u izvršni Odbor CNK. U zapadnoj Srbiju ostaje sve do februara 1944. kada je sa savezničkom misijom na kratko vreme otputovao iz zemlje radi političkih pokušaja da se saveznici upoznaju sa pravim stanjem u zemlji. U Srbiju se ponovo vraća u junu 1944., a posle rasturanja CNK u septembru 1944. odlazi sa Vrhovnom Komandom u pravcu Bosne. Tu se predao Jugoslovenskoj armiji koja ga je spovela u Beograd.

Suđen je avgusta 1945. u Beogradu i osuđen na kaznu zatvora u trajanju od 10 godina. Svoje zatvorske dane je provodio u Sremskoj Mitrovici, da bi ga vlasti posle amnestirale i pustile na slobodu.

Umro je u Beogradu 1970. godine.

Izvor:Wikipedia

Blagoje Jovović

Blagoje Jovović-Blago je rođen 1922. godine, umro je 2. juna 1999 u Rosariu, Argentina. Rodio se u selo Kosić, u blizini Danilovgrada, u plemenu Bjelopavlovića, od oca Jova i majke Raduše ( devojačko Delibašić ). Bio je borac Jugoslovenske vojske u Otadžbini u Bjelopavlovićkoj vojno-četničkoj brigadi i čovek koji je izvršio atentat na Antu Pavelića 10. aprila 1957. u Lomas de Palamor, predgrađu Buenos Ajresa.

Drugu svetski rat

Aprilski rat ga je zatekao na vojnoj službi u Strumici, na granici Kraljevine Jugoslavije i Grčke. Tu je bez ičije komande pucao na Nemce i za to dobio odlikovanje. Posle kratkog rata uputio se u rodni kraj u selo Kosić u Bjelopavlovićima.

Jula 1941. priključio se narodnom ustanku protiv fašističke Italije. Bio je izabran za komandira Kosićkog partizanskog odreda i sa njim učestvovao u borbama na Pljevljima.

Kada je dobio naređenje od komandanta Ivana Milutinovića da sa svojim odredom krene u napad na Baju Stanišića, koji se pod Ostrog digao na oružje jer je čuo da komunisti ubijaju političke neistomišljenike, Blagoje se povukao sa dužnosti komandira i odbio da učestvuje u bratoubilačkoj borbi.

Posle toga prešao je u četnike, kod pukovnika Baje Stanišića, koji mu je pre rata bio pretpostavljeni u školi za podoficire u Bileći. Krajem 1941. komunisti su bili proterani iz Crne Gore. 1943. bio je premešten u štab pomorskog oficira i novog komandanta Bjelopavlovićke vojno-četničke brigade, kapetana Jakova Jovovića. Blago je postavljen za vodnika u štabskoj četi.

Marta i aprila 1943. godine učestvavao je u borbama u Hercegovini za odbranu Jadranskog zaleđa od komunističkih snaga, koje su probojom do primorja želeli da spreče najavljeno savezničko iskrcavanje.

Septembra 1944. godine nalazio se u sastav delegacije koja je bila određena da krene u Italiju na pregovore sa Englezima. Za predsednika misije je određen Dušan Vlahović, a za potpredsednika Jakov Jovović. Putovala su malim brodom koji se zvao "Tender" od Kotora do Torantoa u Italiji. Kada su pristali, sačekao ih je američki kapetan i odveo ih u njihov klub. Posle par dana stupili su u pregovore sa Englezima, koji su ih obavestili da se saveznička politika promenila u korist Tita i njegovih partizana.

Emigracija

Blagoje je u Italiji je boravio u raznim izbegličkim logorima. Radio je jedno vreme u Intelidžens Servisu i tom prilikom upoznao Randolfa Čerčila.

Za vreme rada u Intelidžens Servisu upoznao je neke Jevreje koji su ga obavestili da Antu Pavelića u Italiji, krije Katolička crkva pod lažnim imenom. Tada je Blagoje prvi put došao na ideju da pronađe Pavelića i da ga likvidira.

Septembra 1947. isplovio je iz Đenove za Buenos Ajres. U Argentini Blagoje je radio razne poslove, bio je kamenorezac, konobar, mornar, hotelijer, trgovac. Stvorio je znatan kapital i postao industrijalac.

Blagoje je bio utemeljivač i dobrotvor crkvene opštine "Sveti Sava", jedan od osnivača Udruženja boraca "Draža Mihailović".

Atentat na Pavelića

Zahvaljujući jednom bivšem italijanskom generalu, Pavelić je otkriven početkom 1957. godine. Podaci nisu sadržali informaciju o pravom identitetu Ante Pavelića, već gde se nalazio i kuda se kretao. Planom ubistva rukovodio je Jakov Jovović, a dobrovoljno se prijavio njegov brat Blagoje. Kasnije im se pridružio Milo Krivokapić.

Odluka je donesena da se atentat izvrši 9. aprila 1957. godine, odnosno, dan uoči proslave "dana nezavisnosti" NDH. U predviđeno vreme Blagoje Jovović i Krivokapić su se uputili u mesto Palamor, gde je Pavelić duže živeo. Tog dana, Pavelić je pošao sa ženom i ćerkom, pa su odlučili da atentat izvrše narednog dana.

U sredu, 10. aprila u 9 časova, po izlasku iz omnibusa Pavelić je posumnjao u svog prvog pratioca i okrenuo se i u pravcu Blagoja ispalio nekoliko metaka. Jovović je potrčao za Pavelićem i ispalio pet metaka u njegovom pravcu. Dva metka su pogodila Pavelića, koji se zateturao, ali je pognut počeo da jauče od bolova i moli za milost.

Odmah nakon pucnjave, Jovović je pobegao u jednom, a Krivokapić u drugom pravcu i sakrio se kod svojih prijatelja, očekujući reakcije argentinske vlasti, koje su odmah intervenisala.

Argentinski novinari uspeli su da dođu do ranjenog Pavelića tražeći od njega intervju. Iako je bio u bolničkom krevetu, primio ih je i predstavio se kao čovek "koji je mnogo učinio za hrvatski narod". Između ostalog osvrnuo se se i na pokušaj atentata i rekao:
           
„Znajte, gospodo, atentat nije izvršio nekakav emisar jugoslovenskog poslanstva, niti agent internacionalnog komunizma. Iza ovog krije se druga ličnost...“


Zadobijene rane od atentata Paveliću nikad se nisu zacelile, pošto je bolovao od dijabetesa. Umro u rano jutro 28. decembra 1959. u 71. godini u Madridu.

Naručilac atentata je bio bivši predsednik jugoslovenske vlade Milan Stojadinović, koji je u Buenos Ajresu radio kao finansijski savetnik i vlasnik dnevnog lista. Stojadinović je atentatorima pružio zaštitu od argentinskih vlasti i njegova je zasluga što nikada nisu otkriveni.

Izvor:Wikipedia

Doktor Đuro Đurović (Rođen je 11. januara 1900. u selu Vranići kod Čačka, a umro 1980. u Beograd) .

Gimnaziju je učio u Čačku. Tu ga je stigla mobilizacija za Prvi Balkanski rat 1912. godine. Kao trećepozivar nije otišao u armiju i vraćen je zbog nedostatka vojne opreme i oružja kao „prekobrojan“. Po završetku gimnazije odlazi u Pariz gde je završio i doktorirao prava. Doktorsku tezu odbranio je na Sorboni 10. marta 1928. pod naslovom „Le protocole de Geneve devant l`opinion Anglaise.“ (Ženevski protokol prema engleskom shvatanju).

Po povratku iz Francuske radi kao advokat i jedno vreme kao službenik Beogradske opštine. Po aprilskom slomu se povlači iz advokatske komore i odlazi u Crnu Goru. Dolazi u štab Vrhovne Komande JVuO u aprilu 1942. godine. Na tom položaju je dobio zaduženje da uređuje novine i radi sa intelektualnom omladinom. Isticao se naročito po pitanju propagande i štampe. Po osnivanju Jugoslovenske ravnogorske omladine (JURAO) u novembru 1942. bio je prvo vreme predsednik organizacije da bi tu funkciju uskoro preuzeo dr Vojin Andrić, advokat iz Beograda.

Đurović dobija novu funkciju sekretara Centralnog Nacionalnog Komiteta i kao takav radi na uređenju i realizaciji sadržaja koji će putem radio stanice prenositi u inostranstvo. Bio je saradnik i lista „Ujedinjeno Srpstvo“.

Nakon proširenja CNK posle Svetosavskog kongresa u selu Ba postaje sekretar Izvršnog komiteta CNK. Septembra 1944. odlazi u Beograd sa zadatkom da se poveže sa beogradskom četničkom organizacijom. Tu ga je dočekalo i oslobođenje grada od strane Narodnoslobodilačkog pokreta i Crvene Armije. Po uspostavljanju prvih organa vlasti, odlučuje da se preda novim vlastima. Uhapšen je i sproveden u beogradsku Glavnjaču gde je čekao svoje suđenje.

Izveden je pred prvo javno suđenje organizaciji Draže Mihailovića u Beogradu pred Vojnim Sudom 1. Armije u avgustu 1944. za jedno sa četnilkim komandantima Vojislavom Lukačevićem i Dragutinom Keserovićem.

Zbog svoje idejno-političke linije koju je obavljao u četničkoj organizaciji osuđen je na kaznu zatvora od 20 godina sa prisilnim radom, konfiskacijom celokupne imovine i gubitkom građanskih i pojedinih prava od 10 godina. Kazne smrti ga je jedino spasilo to što nije vojnički učestvovao u organizaciji Draže Mihailovića. Takvu sudbinu nisu doživeli Lukačević i Keserović. Na izdržavanje kazne u Sremskoj Mitrovici je odveden odmah nakon kapitulacije Japana 2. septembra 1945. Tu je izdržao 18 godina. Pomilovan je i izašao je iz zatvora 1973. godine. U zatvoru je počeo da se bavi prevođenjem knjiga sa engleskog i francuskog jezika odmah po ukidanju sistema izolacije u vreme najvećih sukoba Jugoslavije i IB-a. Tako je pod pseudonimom J.R preveo čuvenog Doktora Dulitla, koje će po njegovom izlasku iz zatvora štampati „Dečija Knjiga“ iz Gornjeg Milanovca.

Po izlasku iz zatvora kratko vreme ostaje na slobodi i ponovo se nalazi na optuženičkoj klupi. Optužen je da je pisao panflete protiv samoupravnog sistema SFRJ, pa je osuđen na novih pet godina zatvora. Drugu robiju je proveo u Požarevačkoj „Zabeli“, pomilovan je i pušten 1975. godine.


Izvor: Wikipedia

Jevrem Simić-Ješa. četnički pukovnik

Bio u 43. klasi niže vojne akademije sa budućim generalom Dražom Mihailovićem. Učestvovao je u oba balkanska rata, kao i u Prvi svetski rat.

Pred Drugi svetski rat penzionisan kao artiljerijski pukovnik. Jedno vreme radio kao i direktor firme "Hanau" u Beogradu. Tada je počeo da radi za britansku obaveštajnu službu.

Za vreme aprilskog rata, krio se u Beogradu. Posle okupacije, Gestapo ga je često pozivao na saslušanja, a jedno vreme je bio i u zatvoru. Pukovnik Simić ostaje u Beogradu sve do početka 1943. godine. Tada se povazao sa svojim nekadašnjih drugom sa akademije Dražom Mihailovićem

U njegov štab stigao je februara 1943. godine. Tada ga je generala Mihailović postavio u svojstvu inspektora Vrhovne Komande i poslao na svoj prvi zadatak u Valjevski okrug, gde se nalazio Nikola Kalabić.

Bio je poznat pod svojim nadimkom "Drška".

Boravio je i na prostoru Ivanjice, Požege, a bio je prisutan i u korpusu Dragutina Keserovića.

Pukovnik Jevrem Simić je od početka 1944. samovoljno sklopio niz sporazuma sa nemačkim komandantima u Srbiju. Sa nemačkim pukovnikom Frikeom je napravio sporazum da radi za Gestapo i primio je od njega 500.000 dinara da potkaže Dražu Mihailovića. Ovo je otkrio četnički obaveštajni centar u Beogradu i odmah alarmirao komandanta Prvog Ravnogorskog korpusa, majora Predraga Rakovića, na čijem se terenu tada nalazio pukovnik Simić. Pored Rakovića, poslata je i depeša u Vrhovnu Komandu generalu Mihailoviću.

Draža Mihailović šalje hitnu depešu u kojoj traži da se pukovnik Simić pošalje kod njega u Štab i da će njegov slučaj ispitati Vrhovna Komanda. U okolini Čačka, pukovnika Simića je uhvatila grupa iz Prvog Ravnogorskog korpusa i sprovela u štab majora Predraga Rakovića.

Protiv pukovnika Jevreme Simića organizovan je Preki vojni sud koji ga je osudio na smrt i streljao u maju 1944. godine.

Mihailović je prilikom ispitivanja na suđenju drugačije opisao Simićevu smrt:


Izvor: Wikipedia

Jovan Stojković, vojvoda Babunski:

Rođen kao Jovan Stojković, nadimak je dobio po planini Babuni, u Makedoniji. Živeo je 42 godine (1878. - 1920.). Počeo je da ide u školu tek u desetoj godini, zatim ga je otac odveo u Veles, koji je bio bugarska tvrđava u Makedoniji. Otac ga je upisao u , tada jedinu, bugarsku osnovnu školu u Velesu. Učitelj ga je odmah prekrstio u Bugarina i upisao pod imenom Ivan Stojkov. Jovanovom ocu to nije bilo po volji, pa ga je nakon završenog četvrtog razreda odveo u srpski konzulat u Skoplju, odakle je poslat u Beograd.

Došao je u Beograd, u gimnaziju i učio godinu dana, pa prešao u bogoslovsko-učiteljsku školu, otvorenu za Srbe iz Turske. Zatim je opet nešto učio u Valjevu, tamo završio nižu gimnaziju, pa učiteljsku školu u Nišu i Beogradu. Postao je srpski učitelj u Tetovu. Protiv vojvode Babunskog odmah se digla VMRO. Imao je više sukoba sa njima i zajedno sa vojvodama Gligorom Sokolovićem iz okoline Prilepa, Trenkom Tujanovićem, Josifom i Mihailom iz Broda, Dolgačem, Vasilijem Trbićem i Cenom Markovićem očistio je desnu obalu Vardara od bugarskih četa ili VMRO-a. Treba znati da su ove borbe bile žestoke, na nož. Godišnje je ginulo u Makedoniji po dve hiljade srpskih, bugarskih ili grčkih četnika.

Kada je 1908. godine u Turskoj izvršen prevrat i kada su došli na vlast Mladoturci, proglasili su Ustav i opšte pomirenje, vojvoda Babunski je neko vreme prekinuo četovanje. Međutim, balkanski čir se nije mogao lečiti frazama. Mlado-turci su uhapsili vojvodu Babunskog ali je uspeo da pobegne u Srbiju, odakle je 1912. na čelu srpske vojske sastavljene od elitnih četnika prošao Balkanski rat od Kumanova do Bitolja. Isto tako se istakao i na Solunskom frontu i dobio najviša srpska i francuska vojna odlikovanja. Umro je u Velesu gde mu je između dva svetska rata podignut spomenik, koji su 1941. godine porušili bugarski okupatori.

O Jovanu Babunskom je ispevana pesma, koja je kasnije prepevana u poznatu četničku pesmu, Spremte se spremte, četnici.


Izvor: Wikipedia

Bogdan Jugović Hajnc

Bogdan Jugović Hajnc, Vojvoda Bogdan, pešadijski poručnik i četnički vojvoda (Valjevo 1882. — 30. 5. 1905, selo Petraljica kod Kumanova).

Sin Poljaka, sanitetskog oficira, koji je kao emigrant našao utočišta u Srbiji, Hajnc se od malena odgajao kao pravi srpski rodoljub. Ostavši rano bez roditelja prešao je na školovanje u Beograd i po završetku 6 razreda gimnazije, stupio je u vojnu akademiju 1. 9. 1899, a 2.8. 1901 postao je pešadijski potporučnik.

Odličan oficir, oduševljen rodoljub i uveren demokratski duh, Hajnc nikako nije mogao da prežali što ga njegovi drugovi zaverenici nisu uveli u zaveru (Majski prevrat) od 29. 5. 1903. U proleće 1905. Jugović je sve svoje imanje oporukom odredio za ciljeve četničke organizacije, izuzimajući jedan legat od 3.000 dinara jednom svome drugu, i onda je i sam pošao u rat.

Uoči 30. 5. 1905. četa, koju su vodili Borivoje Jovanović odn. vojvoda Brana i Jugović zanoćila je u selu Petraljici. Neko ih je prijavio Turcima. Ujutro, kada je hteli da krenu dalje, četa je videla da je opkoljena turskom vojskom sa svih strana. Borba je trajala skoro ceo dan. Poginula su oba vojvode i svi četnici, izuzevši jednog jedinog, koji se kao čudom spasio. Vojvoda Hajnc je poginuo među prvima, vojvoda Brana poslednji. Vojvoda Brana se bacio u vatru i umro pevajući slobodi pred zaprepašćenim neprijateljima.

Na Petrovdan 1923. armijski oficiri I i III armije otkrili su spomenik vojvodama Hajncu i Brani i njihovim četnicima, na mestu, gde su junački pali. O dvadesetgodišnjici od dana petraljičke bitke, 30. 5. 1925, kod petraljičke crkve posvećen je spomenik, koji je vojvodi Hajncu podigao njegov drug đeneral Petar Živković. Njihova smrt dugo je opevana u narodu. Između dva rata bio je popularan pozorišni komad "Vojvoda Brana" i često je igran u Južnoj Srbiji, kako se onda zvala Makedonija.

U Beogradu jedna ulica nosi njegovo ime, ali ne i u rodnom gradu Valjevu.

Luka Ćelović

Luka Ćelović (18. oktobra 1854, Pridvorica, kod Trebinja - 15. avgust 1929. Beograd), predsjednik Beogradske Zadruge, nacionalni radnik i veliki srpski prosvjetni dobrotvor.

Osnovnu školu učio je u Trebinju, Banja Luci i Brčkom. To mu je bilo sve školovanje. 1872 morao je napustiti Bosnu i došao je u Beograd svome zemljaku, arhimandritu Nićiforu Dučiću, koji ga je dao kao šegrta u tadašnju poznatu radnju Radosavljevića i Ignjatijevića. 1875. g. Kada je pukla Nevesinjska puška, odnosno izbio Srpski ustanak u Hercegovini 1875. godine, Luka se, kao dobrovoljac, vraća u rodnu Hercegovinu. U borbama sa Turcima bio je lakše ranjen, ali se brzo oporavlja i u svojoj četi nastavlja borbu. Pošto i Srbija objavljuje rat Turskoj, dobrovoljci iz Hercegovine vraćaju se u Beograd, sa njima i Luka, pa nastavlja vojevanje u oba srpsko - turska rata, 1876. i 1877. - 1878. godine. Po završetku rata, Ćelović je otpočeo samostalnu trgovinu domaćim proizvodima (šljive, žito i druga hrana), uz pomoć svojih zemljaka, poznatih trgovaca Krsmanovića i Paranosa. U jesen 1882. osnovana je Beogradska Zadruga za međusobno pomaganje i štednju, kao zavod manjih ljudi, s neznatnim udjelima i malim kapitalom. 1899. izabran je za predsjednika upravnog odbora Beogradske Zadruge. Jedva pismen, samouk, Ćelović je napornim trudom od Beogradske Zadruge načinio jedan od najjačih i najsolidnijih srpskih novčanih zavoda i industrijskih preduzeća. Predsednik Zadruge bio je do svoje smrti 1929.

Pored toga Ćelović je stigao da djeluje i u važnim narodnim poslovima. Vrlo štedljiv i škrt za sebe lično, Ćelović nije žalio novaca, kad se ticalo opšte stvari. Ćelovac i dr Milorad Gođevac počeli su opremati čete i slati ih u Staru Srbiju. Bugarski komitet uočio je svu opasnost takvog rada za bugarske ciljeve i osudio je Ćelovića, kao i dr Gođevca, na smrt. Poslati atentatori nisu uspjeli stići do Beograda. Poslije 29/5 1903. Ćeloviću i dr Gođevcu prišao je i đeneral Jovan Atanacković kao vođa mladih oficira, koji su u Majskom prevratu izvršili oficirki puč i promjenu na prijestolu. Tako je obrazovan i formalno središnji komitetski odbor, u čijem su akcionom dijelu Ćelović i dr Gođevac ostali sve do oslobođenja Stare Srbije i Makedonije. Da nije bilo Ćelovića, prema rečima dr Gođevca, glavnog pokretača ideje o četničkoj akciji, od cijelog tog posla ne bi bilo ništa, jer je on sam davao po 40.000 do 50.000 dinara godišnje za opremanje četa.

Ćelović je sve svoje imanje testamentom ostavio Beogradskom univerzitetu izuzimajući male legate rodbini što je iznosilo preko 50 miliona dinara. Osnovao je "Zadužbinu Luke Ćelovića - Trebinjca, beogradskog trgovca" 1926. u sklopu proslave dana Svetog Save na Beogradskom univerzitetu, njegovo pismo pismo pročitao je tadašnji rektor Pavle Popović.


Izvor: Wikipedia