Od kosovske izdaje, do lenjog Ajnštajna: 5 zabluda u koje se još veruje :: Drustvena hronika ~ Obrazovanje ~ Zaposlenje ~ Finansije

Često su mašta i predanja slađi i pitkiji od istine i dokaza. Ovo je kratka lista zabluda i besmislica u koje mnogi i dalje veruju, iako su ih istorija i nauka iznova pobijali.

1. Vuk Branković i kosovska izdaja

Nema istorijske ličnosti o koju su se mit i narodna predanja više ogrešili od Vuka Brankovića (1345 - 1397), srpskog velikaša koji je imao tu "nesreću" da preživi Kosovski boj. I dan-danas je njegovo ime sinonim za izdaju iako je, mimo popularnog verovanja, celog života bio trn u oku Turcima.

S druge strane, neki njegovi savremenici su bili lojalni turski vazali, poput kralja Marka Mrnjavčevića, poznatijeg kao Kraljević Marko, a stekli su večnu slavu u narodu. Svi znamo kako se Kraljević Marko bije s Musom Kesedžijom i opominje Turke da ne gaze oranje, a istorijska činjenica je da je poginuo kao turski vojnik boreći se upravo protiv hrišćana. Očigledno da je PR bio od ključnog značaja u Srbiji i u srednjem veku.

"Narodno predanje osudilo je teško i nepravedno Vuka Brankovića, kao da je on izdao na Kosovu. On je, zna se, i pre i posle Kosova bio protivnik Turaka ... a od Turaka niti je što tražio, niti dobio. Njemu narodno predanje ... nije htelo oprostiti što na Kosovu nije našao smrt i on, uz tolike druge vitezove 'kneza čestitoga'", piše Vladimir Ćorović u svojoj "Istoriji Srba".

U Srbiji se malo zna i da je Vuk Branković bio ktitor Hilandara, a sahranjen je na Svetoj gori nakon što je 1397. godine umro kao turski sužanj. Sudbinu mu je zapečatilo odbijanje da sa drugim srpskim velmožama kao turski vazal učestvuje u bici protiv hrišćanske vojske kod Nikopolja 1396. godine. Ironično, u toj bici se na otomanskoj strani istakao upravo Stefan Lazarević, sin kneza Lazara, koji je, što je još veća ironija, kao nagradu dobio veći deo zemalja Vuka Brankovića.

Lazarevići su, inače, posle poraza na Kosovu polju bili daleko predusretljiviji prema Turcima od "izdajice" Brankovića, što se Lazarevićima na kraju isplatilo, a Vuku obilo o glavu.

Vuk je naposletku pao u sultanove ruke i poslat je u izgnanstvo, gde je i umro u okovima. Verovatno nije očekivao da će njega, osvedočenog turskog neprijatelja, Srbija danas više pamtiti kao izdajicu, prevtljivca i turskog čankoliza. Tako je i prikazan u zloglasnom filmu Zdravka Šotre "Boj na Kosovu" iz 1989. godine.

2. Kolumbo je otkrio Ameriku

Kristofor Kolumbo, italijanski moreplovac pod španskom zastavom, nije bio prvi Evropljanin koji je kročio na tle američkog kontinenta, pa samim tim se ne može smatrati čovekom koji je otkrio Ameriku.

Pouzdano se zna da ga je pretekla bar jedna osoba, skandinavski avanturista Lejf Erikson koji je u 10. veku, nekih 500 godina pre Kolumba, otkrio teritoriju koju danas zovemo Njufaundlend.

Erikson nikada nije kročio na teritoriju koju danas zauzima ono što popularno nazivamo Amerikom - Sjedinjene Američke Države, ali to nije uradio ni Kolumbo. Na sva četiri putovanja, uključujući i ono čuveno iz 1492. godine, iskrcavao se uglavnom na ostrvima u Karibima.

Ono što jeste istina je da su tek posle Kolumbovog "otkrića" Amerike počeli masovni istraživački i osvajački poduhvati Evropljana ka "novom" kontinentu.

3. Nektarine su nastale ukrštanjem breskve i šljive

Ova besmislica je kratka, ali slatka.

Logično je pomisliti da su nektarine nastale ukrštanjem breskve, od koje su nasledile sočnost i ukus ploda, i šljive, od koje su dobile glatku koru.

Istina je da su breskve i nektarine zapravo ista vrsta voća i da nektarine nisu nastale ukrštanjem sa šljivama. Nektarina je, bukvalno, breskva koja je prirodnim genetskim mutacijama ostala bez "dlačica" na kori.

Breskve možemo da posmatramo kao kinesko nacionalno voće, jer se tamo uzgajaju već 3.000 godina. Kina je i najveći svetski proizvođač breskvi i nektarina.

4. Ajnštajn je bio slab matematičar, proslavio se na grbači Mileve Marić

Ovo je jedna od besmislica koje prijaju svačijoj sujeti jer ulivaju nadu da, bez obzira na to koliko kečeva dobijemo u školi, uvek postoji mrvica šanse da ćemo jednog dana otkriti Teoriju relativiteta, ili njen ekvivalent.

Elem, Teorija o Ajnštajnu glasi:

Slavni fizičar Albert Ajnštajn je bio loš matematičar i relativno lenja osoba.
Narodski rečeno, dobio je keca i pao iz matematike u školi.
Ajnštajn se švercovao na račun briljantnog matematičkog uma Mileve Marić.
Mileva Marić mu je radila sve proračune, dok je on nezasluženo preuzeo svu slavu za Teoriju relativiteta i čuveno E=mc2.

Ipak, Ajnštajn jeste bio odličan matematičar. Kada se već proslavio, bio je šokiran kad su mu pokazali jedan od tekstova sa tvrdnjom da je bio loš u računu.

- Nikad nisam pao iz matematike... Pre nego što sam napunio 15 godina ovladao sam diferencijalnim i integralnim računom - komentarisao je iznenađeni Ajnštajn.

Istina je da je Ajnštajn pao na prvom prijemnom ispitu za Saveznu politehničku školu u Cirihu 1895. godine, ali je u to vreme bio dve godine mlađi od ostalih kandidata. Na prijemnom je, inače, "razbio" matematički deo.

Što se tiče poređenja sa Milevom Marić, njen matematički talenat je neosporan, ali je i Ajnštajn bio odličan student. Mileva Marić je, na primer, 1899. godine imala prosečnu ocenu 5,05 (na skali od 1 do 6), dok je Ajnštajn prethodne godine bio najbolji u generaciji sa prosekom 5,7. Naredne godine Marić je pala na završnom ispitu sa prosečnom ocenom 4, a iz matematičke teorije funkcija je dobila nisku ocenu 2,5. Ajnštajn je na istom ispitu bio četvrti u generaciji sa prosekom 4,91.

5. Kineski zid se vidi iz svemira i sa Meseca

Tvrdnja da je veliki KIneski zid jedina građevina na Zemlji koja je vidljiva iz Svemira, pa čak i sa Meseca, pobijana je bezbroj puta, a opet je uvrežena u današnjoj popularnoj kulturi.

Što se pogleda sa Meseca tiče, tu su stvari jasne: ništa od zemaljskih građevina nije vidljivo golim okom. Nijedan od astronauta sa "Apola" koji su posetili Mesec 1969. godine nije uspeo da razazna bilo koju ljudsku tvorevinu na matičnoj planeti sa te udaljenosti.

Kad je pogled iz svemira u pitanju, Kineski zid je zapravo jedva vidljiv čak i iz niske Zemljine orbite. Astronaut Kris Hedfild, komandant Međunarodne svemirske stanice, pokušao je da ga vidi iz svemira, ali je rekao da je to "teško jer je uzak i tamne boje".

Inače, tvrdnje da se Kineski zid vidi iz svemira i sa Meseca su spekulacije iz 18. i 19. veka, kada ljudski rod još nije imao pojma šta se zaista na Zemlji vidi sa tih udaljenosti. Toliko o tome.

Pa, da li se ijedno ljudsko delo uopšte vidi iz svemira?!

Od "neuglednog" Kineskog zida se iz svemira mnogo bolje vidi jedna mnogo manje slavna ljudska kreacija: kompleks staklenika u Almeriji, u španskoj provinciji Andaluziji, koji se prostire na skoro 200 kvadratnih kilometara.