Ko brine o ljudima posle lečenja u psihijatriji :: Drustvena hronika ~ Obrazovanje ~ Zaposlenje ~ Finansije

Ko brine o ljudima posle lečenja u psihijatriji
Teški bolesnici potežu nož, sekiru...
Autor: Slavica Tuvić | Foto:FoNet | 07.06.2009. - 00:02

Ubistvo dečaka, koga je sekirom iskasapila majka psihijatrijski bolesnik, šokiralo je javnost. U ovom, kao i u svim prethodnim slučajevima, zatajile su sve institucije koje su važna karika kada su u pitanju ovakvi pacijenti, počev od porodice, centra za socijalni rad, zdravstvenih ustanova, policije, suda...

Za počinjene zločine nisu krivi psihijatrijski bolesnici, već nemar institucija koje nisu blagovremeno reagovale. Zbog teških krivičnih dela, u Specijalnoj zatvorskoj bolnici u Beogradu na lečenju je 250 pacijenata, a polovina njih su zbrinuti zbog ubistva ili višestrukog ubistva. Dr Miodrag Anđelković, upravnik zatvorske bolnice, kaže da osim institucija odgovornost snose u velikoj meri sredina i porodice koje imaju takve pacijente u kući.
Lečenje psihijatrijskih bolesnika u zajednici tendencija je svuda u svetu. Ovaj model se pokazao ne samo humanim, već i mnogo efikasnijim u lečenju, ali samo pod uslovom da je mreža dispanzera i dnevnih bolnica dobro razvijena. To kod nas nažalost nije urađeno, tako da su sve češći incidenti psihijatrijskih bolesnika koji u krizama napadaju članove porodice, komšije...
Neuropsihijatar Ivan Dimitrijević, docent na Medicinskom fakultetu, kaže da psihijatrijske bolnice ne mogu otpuštati pacijente, a da pri tom prethodno nisu uspostavili dobru saradnju sa lokalnim psihijatrijskim službama, koje će pacijenta dalje pratiti.
– Kada pacijenta otpustimo iz bolnice, posle akutne faze lečenja kada je opasan i za sebe i za druge, mora se nastaviti sa programom produženog lečenja. To podrazumeva redovnu kontrolu pacijenta kod nadležnog psihijatra, uz punu saradnju porodice. Danas ova saradnja veoma često izostaje – kaže dr Dimitrijević. To je jedan od razloga zbog kog se dešavaju ubistva koja počine psihijatrijski pacijenti u trenutku nervnog rastrojstva. Saradnja između velikih psihijatrijskih bolnica i psihijatrijskih dispanzera je veoma važna zbog ranog prepoznavanja pogoršanja stanja. Porodica je ta koja signalizira službama na terenu da se stanje pacijenta pogoršalo, a korigovanjem terapije, kraćim bolničkim lečenjem ili upućivanjem u veću psihijatrijsku ustanovu, ovakvi incidenti se mogu sprečiti.
– Članovima porodice koji imaju psihijatrijskog bolesnika, mora biti omogućeno savetovanje sa lekarom u domovima zdravlja čim primete da njihovi potencijali nisu dovoljni da reše problem. Takođe, treba ih naučiti kako da postupaju sa psihijatrijskim bolesnicima kada dođe do pogoršanja – kaže dr Dimitrijević.
U Srbiji danas ima oko 1.000 psihijatara, što nije dovoljno za lečenje različitih psihijatrijskih bolesti. Zbog toga je važno početi sa edukacijom lekara primarne zdravstvene zaštite radi praćenja i lečenja pojedinih psihijatrijskih oboljenja.
Dragan Vulević iz Ministarstva za rad i socijalnu politiku kaže da ukoliko dođe do pogoršanja stanja psihijatrijskog bolesnika, sve institucije moraju da reaguju sinhrono. Počev od porodice, centra za socijalni rad, zdravstvenih ustanova, policije, suda...
– Ukoliko je zdravstveno stanje pacijenta pogoršano, zdravstvene ustanove su te koje mogu da traže prinudnu hospitalizaciju. I centar za socijalni rad može da da predlog sudu da se pacijent prinudno hospitalizuje. Međutim, da bi centar dao takav predlog, on mora da ima saznanje sa terena da je došlo do pogoršanja stanja pacijenta, kao i da ima urednu medicinsku dokumentaciju koja to potvrđuje – kaže Vulević.
Pitanje koje se nameće jeste kako zaštititi decu kojima je jedan roditelj psihijatrijski bolesnik, a drugi prinuđen da zarađuje za život? Vulević kaže da u takvim situacijama nije praksa da se deca izdvajaju iz porodice, jer brigu o njima može da preuzme drugi, zdrav roditelj.
– Decu izdvajamo samo kada su životno ugrožena i kada nema lica koje mu može pružiti sigurnost. Tokom 2007. godine imali smo 650 slučajeva oduzimanja dece. Podaci za 2008. još se obrađuju, ali je tokom prošle godine bilo još više oduzimanja mališana – zaključuje Vulević.

Sve više psihijatrijskih pacijenata
Mentalno zdravlje stanovnika Srbije posebno je narušeno u poslednje dve decenije. Prema podacima Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut“, broj dijagnostikovanih slučajeva mentalnih poremećaja i poremećaja ponašanja (F00 i F99). Statistika kaže da je 1999. godine ovih pacijenata bilo 271.944 da bi ih 2002. godine bilo 309.281. Poremećaji ove vrste sada se nalaze na drugom mestu najvećih zdravstvenih problema stanovništva, odmah posle kardiovaskularnih bolesti.

Ubistva psihijatrijskih bolesnika
Nebojša Jovanović (34) iz Aleksinca sekirom ubio nepokretnog oca Momčila Jovanovića (54). Nebojša se godinama lečio u psihijatrijskoj bolnici u Gornjoj Toponici kod Niša. (jun 2006)
Miloš D. (45) mašinom za mlevenje mesa ubio je svog komšiju Stojmira Mladenovskiog (81) u pančevačkom naselju Kotež 2. Miloš, inače psihijatrijski bolesnik, bez ikakvog povoda napao starca dok je uzimao poštu sandučeta. (novembra 2006)
Nikola Radosavljević iz Jabukovca lovačkom puškom ubio je devetoro komšija i troje ranio. Veštačenjem lekara ustanovljeno da Radosavljević boluje od paranoidne psihoze.
(jula 2007)
S. S. (20) iz zaječarskog sela Lasovo, svojoj jednogodišnjoj ćerki žiletom isekla vene na levoj ruci. S. S. je povredila dete u trenutku nervnog rastrojstva. (decembar 2007 )
Branislav P. (34) iz Pančeva medicinskim skalpelom ubio je svoju majku Snežanu P. (56). Branislav P. je na isti način ubio i svog oca, zbog čega je pet godina proveo u specijalnoj zatvorskoj bolnici. (mart 2008)
Psihički bolesnik Željko Ajder (33) mačetom i sekirom pretio prolaznicima i razbijao automobile u ulici Goce Delčeva. Policajci ga je ranjavanjem u nogu sprečila da uđe u vrtić „Maja“ u koji se uputio. (septembar 2008)

Izvor: Blic