Manastir Manasija sa hramom Svete Trojce - Despotovac

Kod Despotovca na reci Resavi nalazi se ovaj srednjevekovni manastir. Zadužbina je despota Stefana Lazarevića, sina kneza Lazara. Podignut je izmedju 1407 i 1418 god.Bio je opasan visokim zidom sa 11 kula koji je štitio manastirski kompleks od svog osnivanja pa sve do velike seobe Srba. Manasija je bila stecište umnih monaha gde se negovala književnost i prepisivačka škola. Odatle je nastala i resavska škola.Najveći domet je imala u doba Konstantina Filozofa, biografa despota Stefana. Osnova crkve je 46 m što je za ono vreme bio graditeljski poduhvat. Pripada moravskom silu iako je gradjena od tesanog kamena. U priprati je sačuvan prvobitni kameni pod uradjen od lepih kamenih ploča u crvenoj, zelenoj i žutoj boji.Medjutim najveći ukras Manasije su njene freske. Sačuvano ih je oko pola a radilo ih je više slikara. Spadaju medju najlepše freske iz XV veka. Izdvajaju se Sveti ratnici, proroci Gedeon, Avakum i Zaharije kao i dva Arhanjdjela. Izdvaja se i ktitorska freska Despota Stefana kako prinosi model hrama Svetoj Trojici. Manastir je rušen više puta. Prva obnova bila je 1799 god.a nov ikonostas uradjen je 1822 god. Obnavljan je više puta i izgradjen je nov konak.
Manastir je zenski, aktivan je,o njemu brinu monahinje.

Manastir Nimnik sa hramom Sv.Oca Nikolaja - Mijailovac

Manastir Nimnik ili Stari Marijanski manastir nalazi se u hrastovoj šumi sela Kurjače.
Posvećen je prazniku prenosa moštiju Sv. oca Nikolaja ,koji se slavi 22/9.maja. Do manastira se dolazi iz Požarevca putem za Veliko Gradište preko sela Majilovac. Iz centra Majilovca skreće se levo prema selu Kurjače, 6 km do manastira solidnim putem. Postoje oznake kod svakog skretanja do samog manastira.Vreme nastanka Nimnika kao metoha starog manastira Ravanice prema povelji Kneza Lazara, datira pre 1389 god. odnosno kosovske bitke. Kao ktitor manastira navodi se vojvoda Kneza Lazara, Bogosav koji se pominje u narodnoj pesmi "Knez Bogosav i Starina Novak". Za vreme Karadjordja,1813 god.od strane Turaka, manastir je bio opljačkan, spaljen i do temelja srušen. Obnovio ga je Knez Miloš ,1825 god uz narodnu pomoć.Negde izmedju 1851-1852 u manastiru je bila škola u kojoj su predavali kaludjeri. Druga obnova bila je 1891.god.Manastir Nimnik ima dve kapele. Prva se zove Svetinja i nalazi se na grobu devojčice koju su prema predanju ubili Turci zato što nije htela da im pokaže put za manastir. Upitana ona im je na vlaškom odgovorila"nišću nimnik"- ne znam ništa. Prema ovom predanju manastir je dobio ime Nimnik.Druga kapela se nalazi u manastirskom konaku i posvećena je Pokrovu Presvete Bogorodice.Crkva manastira
Nimnik zidana je od kamena. Na njenoj fasadi se mogu videti uzidani ornamentisani kameni blokovi koji potiću sa ruševina starog rimskog grada Viminacijuma koje se nalaze u blizini. Prema popisu iz 1851 god. crkva nije imala freske, već je unutrašnjost hrama bila omalterisana i okrećena sve do 1996 god. kada je počelo veliko renoviranje crkve i živopisanje koje je zavrešeno 1998.god. U svojoj dugoj prošlosti manastir Nimnik je skoro stalno bio u ulozi parohiske crkve. Godine 1936 manastir Nimnik pretvoren je u ženski manastir i takav je do današnjih dana. Aktivan je i o njemu brinu tri monahinje.

Manastir Pokajnica sa hramom brvnarom Sv.Oca Nikolaja - Velika Plana

Na 3 kilometra od Velike Plane nalazi se crkva brvnara Pokajnica. Do nje se stiže na sledeći način:
Kada se siđe sa auto puta odmah posle naplatne rampe postoji znak i skreće se levo i na prvom semaforu postoji putokaz sa oznakom Koporin desno a Pokajnica pravo do Starog Sela. U centru postoji tabla sa skretanjem desno do motela i manastira. Crkvu je 1818 godine uz novčanu pomoć Miloša Obrenovića i prekljinjanje Knjeginje Ljubice podigao knez smederevske nahije Vujica Vuličević u znak pokajanja zbog ubistva svog kuma Vožda Karađorđa.Priča se da je jula 1917 godine prilikom nošenja voždove glave sa mesta ubistva iz Radovanjskog luga,njegovog odela,sablje,ordena ruskog cara i voždovih bisaga sa 4000 dukata, Vujica seo da se odmori na proplanku gde poče da ga muči savest te sagleda težinu zločina. Pribra se i pokaja.Tako je i crkva dobila ime Pokajnica. Ovaj narodni srpski dragulj napravljen je od drveta. Crkva je kružne osnove sa tremom dograđenim 1880 kada je i prekrivena šindrom.Temelj je od lomljenog kamena a zidovi i prozori od tesanih hrastovih greda. Originalni ikonostas uradio je Konstantin zograf 1818 godine. Crkva je mogla pod naletom Turaka da se rasklopi i prenese na neko sigurnije mesto. U porti manastira se nalazi drvena zvonara i konak verovatno iz vremena gradnje crkve sa drvenim rešetkama na prozorima. Zvonik je sličan onima u Takovu i Orašcu ali dugo nije bio u funkciji jer turci nisu dozvoljavali da se čuju zvona. Do 1952 Pokajnica je bila parohijska crkva a sledeće godine je proglašena za muški manastir da bi 1992 zamenila status u ženski manastir i o njoj danas brinu monahinje.
Aktivan je.
U neraskidivoj vezi sa Pokajnicom je i Radovanjski lug do koga se stiže od motela i Pokajnice putem do mesta Radovanje oko 3 - 4 km. Postoji tabla za skretanje desno, pa put vodi oko 150 metara na dole, pored restorana Voždova koliba do luga.To je mesto gde je ubijen Vožd Karađorđe. Na mestu ubistva podignuta je crkva zahvalnica 1930 godine u kojoj se nalazi velika Voždova slika čije vas oči prate gde god da stanete.Crkvu je podigao srpski narod u znak zahvalnosti Karađorđu za podizanje ustanka protiv Turaka.Pored crkve je i grob gde je prvobitno bio sahranjen. Tu se nalazi veliko razgranato drvo,ploča i drveni krst.

Manastir Ravanica sa hramom Vaznesenja Gospodnjeg - Senje

Na 11 km od Ćuprije nalazi se ovaj čuveni manastir koji je podigao, kao svoju zadužbinu i grobnicu Knez Lazar u periodu izmedju 1375-1381 god. Kao uzor gradnje poslužili su svetogorski manastiri a Ravanica je posle toga bila, takodje, uzor za gradnju mnogih manastira. Pripada moravskom stilu. Sama crkva ima 5 manjih i 1 centralnu kupolu a fasada je radjena u dekorativnoj plastici sa više boja i rezanog kamena, izmedju kojih je redjana opeka da deluje ukrasno. Veoma su lepi ukrasi na prozorima kao i rozete i venci na fasadama. Ceo kompleks je bio opasan visokim bedemima sa sedam kula od kojih je danas sačuvano malo. Sve očuvane freske nastale su oko 1385 god. Veoma su lepe i čuveni su portreti Kneza Lazara, Kneginje Milice i njihove dece Stefana i Vuka. Uz njih se lepotom izdvajaju i Sveti ratnici sa mačevima i štitovima i prelepim ratničkim uniformama. Freske je radilo više majstora od kojih je sačuvan potpis Konstantina. Izmedju pada srpske despotovine 1459 god i obnove Pećke patrijaršije manastir Ravanica je doživeo opustelost, pljačke i razaranje. Zamišljen kao grobnica Kneza Lazara dugo je bila bez mošti svoga ktitora koje su bez glave, koja je u Carigradu, u zbegovima od Turaka čuvane i nošene svuda po tadašnjoj Srbiji, da bi se konačno iz Manastira Vrdnik i Patrijaršije u Beogradu 1989 god na 600 god. od Kosovske bitke bile vraćene u manastir Ravanicu gde se i danas nalaze. Legenda kaže da će se Srbi složiti i ratovi prestati kada se glava srpskog Kneza Lazara spoji sa njegovim telom. Manastir je više puta obnavljan. U modernom dobu obnova i konzervacija započeti su 1956 god. i prakticno traju do danas. Manastir je pod zaštitom države. Za razliku od drugih manastira freske u Ravanici su radjene na vlažnom malteru takozvanom fresko tehnikom. To je razlog što su na mnogim freskama danas boje izbledele.
Manastir je Ženski, aktivan je i o njemu brinu monahinje.

Manastir Sisojevac sa hramom Hristovog Preobraženja - Senjski Rudnik

Na 12 km od manastira Ravanice u mestu Sisojevac na reci Crnici nalazi se ovaj manastir. Ktitor je bio poznati monah Sisoje Sinait kome je
knjeginja Milica dala zemlju u okolini tadašnjeg Paraćinova Brda. Izgradjen je krajem 14 veka. Sam monah Sisoje sahranjen je u južnom delu crkve. Po jednom predanju bio je rodjak kneza Lazara i njegov duhovnik. Manastir je bio metoh manastira Ravanice. Po predanju Turci su su napali mesto na Djurdjevdan i pobili narod koji se sakupio u crkvi. Jedna mlada devojka, da bi sačuvala svoju čast skočila je u reku povukavši sa sobom i turke. Na uspomenu na ovaj dogadjaj narod je reku nazvao Crnica. Posle velike seobe Srba pod Arsenijem Čarnojevicem monasi su se povukli i manastir je opusteo. Na ostacima manastira osamdesetih godina rekonstruisana je stara crkva,
konaci i zvonik. Nekada je manastir bio opasan visokim zidovima i kulama. Freske su nastale negde oko 1402 ali je samo mali deo očuvan i konzerviran. Manastir je ženski. Aktivan je i o njemu brinu monahinje.

Manastir Mileševa

Manastir Mileševa, na šestom kilometru od Prijepolja na reci Mileševci. Raški po stilu, podigao ga je kralj Stefan Dragutin (1234-1243) u prvoj polovini XIII veka kao svoju zadužbinu. U njoj je i sahranjen, a u priprati, koju je dogradio 1235. godine, položio je mošti svog strica svetog Save. U manastirskoj crkvi se 1377. godine za kralja Srbljem i primorjem krunisan je Tvrtko I Kotromanić. Stefan Vukčić Kosača se u njoj 1446. godine proglasio „hercegom od svetog Save“, po čemu je Hercegovina dobila ime.

Freske Mileševe se ubrajaju među najbolja evropska ostvarenja 13. veka, a od njih najpoznatiji je Beli Anđeo.

Manastir je danas sedište episkopije Srpske Pravoslavne Crkve na čijem je čelu episkop Filaret Mićević

Manastir Lipovac sa crkvom Svetog Stefana - Katun

Blizu Aleksinca kod mesta Katun nalazi se ovaj manastir čija crkva je prvobitno bila posvećena Preobraženju. Podigao ga je monah German prema natpisu koji se nalazi iznad vrata i to 1399 god. Prvi pisani izvori potiču iz 1413 god a u turskim zapisima se javlja 1536. Veća obnova bila je u XVII veku i za nju je zasluzan srpski despot Stefan Lazarević. Zidan je od kamena. Imitacija zidanja opekom je nastala najverovatnije kod velike obnove u XVII veku. Od starih fresaka su sačuvani samo fragmenti. Prilikom obnove manastira 1939 god uradjene su i freske u donjoj zoni. U blizini manastira nalaze se ostaci srednjevekovnog utvrdjenog grada Lipovac.
Manastir je aktivan, ženski je i o njemu brinu monahinje.

Manastir Đunis sa crkvom Pokrova Presvete Bogorodice

Devojci Milojki Jočić iz Djunisa se 1898 god. došavši da zahvati vodu na izvoru, prikazala Bogorodica rekavši joj da, na tom mestu, podigne crkvu i da se u njoj redovno obavlja služba. Iste godine podignuta je skromna kapela od dasaka sa krovom od ćeramide. Porušena je 1899 god. da bi na istom mestu bila podignuta nova crkva 1921 god. a 1960 proglašena za manastir.
Manastir je aktivan, ženski i o njemu brinu monahinje.

Manastir Sveti Roman - Đunis

Na desnoj obali Južne Morave u blizini Djunisa nalazi se ovaj manastir u kome je kao monah živeo Roman Sinait koji je proglašen za svetitelja pa je manastir po njemu i dobio ime. Grob Svetog Romana Sinaita sa moštima i danas se nalazi u manastiru. On se poštuje kao čudotvorac i iscelitelj. Monasi sinaiti su sledbenici solunskog čudotvorca Grigorija Palame koji su prihvatili njegovo učenje i u Srbiju su došli za vreme Kneza Lazara. O vremenu nastanka manastira nema podataka. Prvo pominjanje je iz 1498 god. Na starim temeljima podigao ga je upravnik ergele Kneza Lazara. Obnovio ga je Djordje Pile 1795 god. koji se u njemu i izlečio. Živopis iz 1795 god. sačuvan je u pevnicama i potkupolama. Smatra se da ispod sloja kreča ima još starijih freski. Novi živopis je uradjen 1831 god. Manastr je aktivan, ženski i o njemu brinu monahinje.

Manastir Naupare sa crkvom Svete Bogorodice - Kruševac

U podnožju planine Jastrebac 20 km. od Kruševca, u selu Naupare nalazi se ovaj manastir. Izgradjen je oko 1380 god. a prvi put se pominje u povelji koju je potpisao Knez Lazar a izdao monah Dorotej i njegov sin Danilo budući srpski patrijarh Danilo III i to 1382 god. gde se manastiru Drenci poklanja i dvor Naupare.Smatra se po predanju da su ga podigli Knez Lazar i njegov sin Stefan Visoki. Turci su manastir sa crkvom srušili 1454 god i dugo je bio u ruševinama, Za vreme Karadjordjevog ustanka crkva je raščišćena ,osvećena i u njoj su se pričešćivali ustanici.Freske nisu očuvane sem u fragmentima. Na zapadnoj fasadi nalazi se rozeta izuzetne lepote i po oceni stručnjaka je remek delo iz XIV veka. Crkva je obnovljena 1835 god za vreme Miloša Obrenovića.Kao uzor poslužila je crkva Lazarica u Kruševcu.Izgradjena je u moravskom stilu. Manstirski konak izgradjen je 1990 god.
Manastir je aktvan i o njemu brinu monahinje.