ETNIČKO ČIŠĆENJE KOSOVA (9)

Etničko čišćenje Kosova i Metohije od drugog svjetskog rata do danas (7)

Srbija ulagala u privredni razvoj

Srbija je dnevno na Kosovo i Metohiju investirala u proseku od milion do milion i dvesta hiljada dolara. U ovu sumu nisu uračunati inostrani krediti

Usvajanjem Ustava iz 1974. godine, Pokrajina je postala konstitutivni element Federacije. Usvojen je Ustav Kosova, formiran Ustavni i Vrhovni sud Kosova, a posle prvih delegatskih izbora u Jugoslaviji konstituisani su svi izvršni i zakonodavni organi vlasti.

Neravnopravne skupštine

Zakonodavni i izvršni organi Socijalističke Republike Srbije na osnovu ustavnih rešenja nisu bili u mogućnosti da utiču na zakonske i druge akte koje je usvajala Skupština Kosova, a koji nisu bili u interesu Srbije kao celine.

Kao najizraženiji primer neravnopravnosti republičke i pokrajinske Skupštine bilo je da su u Pokrajini za sva tri veća Skupštine Srbije, veće udruženog rada, veće opština i u društveno-političko veće na delegatskim izborima birana po 33 delegata.

Republika Srbija pravo nije imala da bira delegate za Skupštinu Socijalističke Autonomne Pokrajine. Druga bitna stvar je da su skupštine socijalističkih autonomnih pokrajina mogle da odbiju zakonska rešenja i odluke Skupštine Srbije.

Dinamičan razvoj

Ovaj period karakterističan je i po dinamičnom društveno-ekonomskom i privrednom razvoju. Fond za razvoj nedovoljno razvijenih republika i Pokrajine Kosovo usmerio je velika i značajna sredstva za brži i dinamičniji razvoj Kosova i Metohije. Pored ovih sredstava, i značajni inostrani krediti bili su usmereni za razvoj Pokrajine.

Podignuti su značajni elektroprivredni kapaciteti, izgrađeni brojni privredni objekti prerađivačke, tekstilne, gumarske industrije, savremeni hidromelioracioni sistemi, plantažni voćnjaci i vinogradi, vinarski podrumi u Velikoj Krupi, Suvoj Reci i Orahovcu. Sagrađeni su savremeni magistralni putni pravci tako da je teritorija Pokrajine bila povezana i sa Republikom Makedonijom, Crnom Gorom i Srbijom.
Ne mala sredstava bila su usmerena na proširenje i modernizaciju Kombinata "Trepča", kao i na izgradnji i puštanju u proizvodnju kapaciteta "Feronikla" u Glogovcu. To su samo neki od velikog broja privrednih i drugih objekata koji su izgrađeni na Kosovu i Metohiji i koji su u velikoj meri angažovali radno sposobno stanovništvo.

Velika ulaganja

Osim novca koji se obezbeđivao putem Fonda za razvoj nedovoljno razvijenih republika i Kosova, kao i preko značajnih inostranih kredita koje je Pokrajina koristila, veoma značajna materijalna sredstva za budžet Kosova obezbeđivala je Socijalistička Republika Srbija.
Preko budžeta finansirana su izvršna, zakonodavna i sudska vlast, Univerzitet, obrazovanje, zdravstvo, nauka i kultura. Dnevno je na Kosovo i Metohiju iz svih ovih izvora, izuzimajući inostrane kredite, dolazilo u proseku od milion do milion i dvesta hiljada dolara.

MAJORIZACIJA

Majorizacija je na Kosovu i Metohiji bila evidentna na svim nivoima, a posebno u zapošljavanju. U privrednim, obrazovnim, zdravstvenim, kulturnim i u društveno-političkim zajednicama, normativnim aktima predviđeno je obavezno poznavanje albanskog jezika. Na osnovu tih kriterijuma, na četiri zaposlena Albanca mogao je da se zaposli jedan Srbin, Crnogorac, ili pripadnik neke druge nacionalnosti. Nisu bili retki primeri da se i za nekvalifikovane radnike tražilo obavezno poznavanje albanskog jezika.

Glas javnosti: 13.03.2007.

ETNIČKO ČIŠĆENJE KOSOVA (10)

Etničko čišćenje Kosova i Metohije od drugog svjetskog rata do danas (8)

Demonstranti tražili ,,Kosovo republiku,,

Rušilačke demonstracije 1981. godine pokazale su prave namere albanskih secesionista.

Početkom osamdesetih godina prošlog veka, tačnije četiri meseca uoči martovskih kontrarevolucionarnih i separatističkih demonstracija na Kosovu i Metohiji 1981. godine, najviši partijski i državni organi zemlje dobili su detaljnu informaciju o namerama Albanaca. Znalo se da će albanski nacionalisti i separatisti odmah posle fudbalske utakmice između Prištine i Partizana izazvati masovne proteste, koji će se preneti van fudbalskog stadiona na ulice Prištine. Do tih nemira i protesta nije došlo, ali su oni izbili sutra dan, tačnije između 11. i 12. marta, kada je veliki broj srednjoškolaca i studenata albanske narodnosti Prištinskog univerziteta izazvao demonstracije. Razlog navodnog protesta bila je nekvalitetna ishrana u studentskoj menzi, ali se ubrzo pokazalo da nije tako. U tim demonstracijama prvi put se čila parola "Kosovo - republika", što je jasno upućivalo na njihov karakter.

Kontardiktorne izjave

Rukovodeći deo partijskog vrha, izvršni i zakonodavni organi Pokrajine ove proteste su okarakterisali kao socijalni bunt. Međutim, tadašnji sekretar Pokrajinske konferencije SSO Azem Vlasi samo dva dana kasnije definisao je proteste kao kontrarevoluciju. Poznavaoci političkih prilika na Kosovu i Metohiji shvatili su njegovu izjavu kao politički samoubilački akt. Tok događaja spasao ga je političkog linča. Dalja njegova politička karijera i izjave koje je davao i koje sada daje sasvim su suprotne. Sadašnja njegova opcija je nezavisno Kosovo i Metohija.

Martovski protesti bili su probni čin kako će partijski i organi vlasti na njih reagovati. Pošto je to ocenjeno kao socijalni bunt i nezadovoljstvo u svim većim gradovima i opštinama, 1. aprila su izbile masovne i rušilačke demonstracije sa pozicija separatističkog i velikoalbanskog nacionalizma. Najveće demonstracije su bile u Prištini. Sve što je bilo moguće uništiti i razbiti u centru grada je uništeno. Nedovoljno spremni, a negde i sami učesnici demonstracija pripadnici organa unutrašnjih poslova Pokrajine nisu bili u stanju da uguše nemire. Jedinicama unutrašnjih poslova Srbije i Jugoslavije koje su se nalazile na administrativnoj granici Pokrajine (Bujanovac, Raška i Kuršumlija) nije dozvoljeno da uđu na Kosovo. Tek posle dva dana, kada su demonstracije prešle u rušilačke i kada je bilo ugroženo stanovništvo, data je saglasnost jedinicama da mogu da uđu na Kosmet. Posle nekoliko dana, uz nekoliko izgubljenih života, demonstracije su ugušene.

U takvoj političkoj, društveno-ekonomskoj i bezbednosnoj situaciji obavljen je popis stanovništva. Registrovan je 1.584.440 stanovnika ili 27,4 više u odnosu na prethodni popis (1971).

Sve je više Albanaca

Apsolutni porast je za 340.747 stanovnika. Od toga Albanaca 310.568 ili 91,1 odsto od ukupnog apsolutnog porasta. Nacionalni sastav: Albanaca 77,4, Srba 13,2, Crnogoraca 17, muslimana 37, Turaka 0,7, roma 2,2 i kategorije "ostalo" stanovništvo 1,1 odsto. Došlo je do apsolutnog i relativnog pada srpskog, crnogorskog i turskog stanovništva u svim opštinama, pa i u onim u kojima su oni činili većinu: Štrpcu, Zubinom Potoku, Zvečanu, Leposaviću, Kosovom Polju. Time je došlo do daljeg narušavanja etničke strukture stanovništva u Pokrajini na štetu srpske i crnogorske populacije.

Od ukupnog broja naselja (1.450) etnički čista nastanjena albanskim, muslimanskim i hrvatskim stanovništvom 648 ili 44,8 odsto. NJihov broj povećan je za novih 74 i isti se približava u kojima neše biti Srba i Crnogoraca. U isto vreme smanjen je broj naselja u kojima je većinsko srpsko i crnogorsko stanovništvo. NJihov broj je manji za novih 68 naselja, tako da sada u Pokrajini istih ima 309 ili 21,2 odsto. Broj multietničkih naselja u kojima je većinsko albansko stanovništvo 493 ili 34,0 odsto.

I u većim urbanim i industrijskim centrima došlo je do daljeg relativnog narušavanja odnosa srpskog i crnogorskog stanovništva prema albanskom: Gnjilane 16,4 prema 72,7 odsto, Peć 20,0 prema 67,3 odsto, Prizren 13,2 prema 63,8 odsto, Priština 19,5 prema 70,1 odsto, Kosovska Mitrovica 29,7 prema 61,3 odsto, Đakovica 7,8 prema 90,7 odsto i Uroševac 14,5 prema 75,3 odsto.

OSTAVKE

Posle demonstracija svi čelnici Pokrajine podneli su ostavke, počev od predsednika predsedništva, predsednika Pokrajinskog komiteta Saveza komunista, pa do svih predsednika društveno-političkih organizacija i zajednica (SSRN Kosova, Saveza sindikata, omladine, predsednika Skupštine i Izvršnog veća). No, jezgro separatističkog pokreta ostalo je nedirnuto. Rektor i dekani fakulteta, članovi Akademije nauka i kulture, sudije Vrhovnog i Ustavnog suda, kao i najveći deo rukovodilaca u opštinama, privrednim organizacijama i drugim organizacijama i institucijama ostali su na radnim mestima. Sačuvani su kadrovi da bi i dalje nesmetano vodili svoju velikoalbansku i separatističku politiku.

Glas javnosti: 14.03.2007.