6. oktobar

1014. Umro je car Samuilo, koji je 976. digao ustanak protiv Romeje (Vizantija) i osnovao Makedonsko carstvo. Njegovo carstvo propalo je 1014, nakon teškog poraza od vizantijskog cara Vasilija II u bici kod Belasice. Prema predanju, umro je od srčanog udara kada je video svojih 14.000 vojnika koji su bili zarobljeni, a potom po naređenju vizantijskog cara Vasilija II oslepljeni i pušteni.

1536. Engleski verski reformator i prevodilac Biblije Vilijam Tindejl spaljen je na lomači kao jeretik, prema naređenju kralja Henrija VIII.

1552. Rođen je Mateo Riči, italijanski jezuita, prvi katolički misionar u Kini (1581), gde je tokom 30 godina uspešno upoznavao Kineze sa dostignućima zapadne civilizacije, a na Zapadu proširio oskudno poznavanje Kine.

1767. Rođen je haićanski državnik Henri Kristof, doveden sa ostrva Grenade kao rob na Haiti, gde se krajem 18. veka priključio pobuni protiv Francuza. Godine 1807. postao je predsednik Haitija, a 1811. proglasio se kraljem.

1846. Rođen je američki inženjer Džordž Vestinghaus, pronalazač vazdušne kočnice za lokomotive i tramvaje, osnivač "Vestinghaus ilektrik korporejšn" (1886).

1878. Umro je srpski trgovac Ilija Milosavljević Kolarac, koji je svoju imovinu zaveštao za prosvećivanje naroda. Iz njegove zadužbine izdat je veliki broj knjiga i podignut Kolarčev narodni univerzitet u Beogradu.

1887. Rođen je francuski arhitekta i teoretičar švajcarskog porekla Šarl Eduar Žanre, poznat kao Le Korbizje, jedan od najvećih arhitekata 20. veka, koji je korišćenjem armiranog betona, stakla i gvožđa radikalno promenio tradicionalni način gradnje.

1903. Rođen je irski fizičar Ernest Tomas Sinton Volton, jedan od pionira nuklearne fizike, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1951. Sa Džonom Daglasom Kokroftom, sa kojim je podelio Nobelovu nagradu, razvio je 1929. prvi atomski akcelerator.

1908. Austrougarska je anektirala Bosnu i Hercegovinu što je izazvalo duboku krizu u odnosima evropskih sila. Da bi izbegle rat, vodeće evropske zemlje priznale su aneksiju u martu 1909. Pod pritiskom evropskih sila aneksiju je priznala i kraljevina Srbija.

1914. Rođen je norveški etnolog i istraživač Tor Hejerdal. Godine 1947. predvodio je šestočlanu ekspediciju koja je splavom "Kon-Tiki" preplovila oko 9.000 kilometara između Perua i pacifičkog ostrva Tuamotu blizu Tahitija, da bi dokazao da su drevni narodi mogli da plove iz Južne Amerike do polinežanskih ostrva.

1915. Napadom na Srbiju, Bugarska, koja je na početku rata proglasila neutralnost, uključila se u Prvi svetski rat na strani Centralnih sila. Suočena istovremeno sa nemačko-austrougarskom ofanzivom na severu, srpska vojska je bila prisiljena da se povuče na Kosovo, a potom preko Albanije do Jadranskog mora odakle su je savezničke snage prebacile na ostrvo Krf.

1927. Premijerom filma "Pevač džeza" u Njujorku, sa tada vrlo popularnim pevačem Alom Džonsonom u glavnoj ulozi, počela je era zvučnog filma.

1930. Rođen je sirijski državnik i general Hafez al Asad, koji je na vlast došao u novembru 1970. udarom vojnog krila Arapske socijalističke partije BAAS. Predsednik Sirije bio je od 1971. do juna 2000. kada je umro u svom kabinetu.

1958. Američka nuklearna podmornica "Sivulf" izronila je na površinu kod obale Nove Engleske nakon dva meseca provedena u morskim dubinama, što je bio svetski rekord u ostajanju pod morem.

1972. Više od 200 ljudi je poginulo i više od hiljadu povređeno u železničkoj nesreći kod meksičkog grada Saltiljo.

1973. Napadom Egipta i Sirije na izraelske položaje na istočnoj obali Sueca i na Golanskoj visoravni počeo je četvrti vojni sukob Izraela i Arapa, okončan 22. oktobra rezolucijom Saveta bezbednosti UN o prekidu vatre.

1976. Vojna hunta je u Tajlandu srušila vladu Senija Pramođa, a vojska je na univerzitetu u Bangkoku masakrirala veliki broj studenata levičara.

1981. Na vojnoj paradi u Kairu islamski ekstremisti ubili su Anvara el Sadata, predsednika Egipta od oktobra 1970. Bilans spektakularnog atentata bio je 12 mrtvih i više od 25 ranjenih.

1988. Pod pritiskom demonstracija, tokom kojih je Slobodan Milošević učvršćivao svoju vlast u Srbiji, rukovodstvo Vojvodine podnelo je ostavke. Tokom protesta, demonstranti su na funkcionere koji su pokušali da im se obrate, bacali jogurt, zbog čega je ovaj događaj kasnije popularno nazvan "jogurt revolucija".

1989. Umrla je američka filmska glumica Bet Dejvis, dobitnica dva Oskara za filmove "Opasna" i "Džezabel", a proslavila se i filmovima "Sve o Evi", "Male lisice" , "Šta se dogodilo sa Bebi Džejn".

1990. Umrla je prva žena-ratni pilot u Jugoslaviji Marija Draženović-Đorđević koja je u sastavu 113. lovačkog puka učestvovala u Drugom svetskom ratu u borbama na Sremskom frontu 1945. Letački ispit je položila 1939. kada je imala 15 godina.

1991. Indonežanski vojni avion udario je u Džakarti u zgradu vlade, poginule su 102 osobe, a ranjeno više od 5.000.

1998. Pod pritiskom međunarodne zajednice i pretnjama vazduhoplovnim napadom NATO-a, počelo je povlačenje srpskih snaga bezbednosti sa Kosova prema centralnoj Srbiji.

2002. Premijer Belgije Gaj Verhoštat uputio je prvo zvanično izvinjenje za deportovanje desetine hiljada Jevreja u koncentracione logore u nacističkoj Nemačkoj, koje su činili lokalni zvaničnici.

7. oktobar

1571. Španska i mletačka mornarica kod Lepanta u jugozapadnoj Grčkoj potukle tursku flotu. U najvećoj pomorskoj bici posle bitke kod Akcijuma 31. p.n.e. poginulo oko 25.000 turskih vojnika i potopljeno 80 turskih brodova. To je bila i poslednja velika bitka s brodovima na vesla.

1806. Ralf Vedživud u Londonu patentirao indigo.

1813. Padom Beograda u turske ruke ugušen Prvi srpski ustanak. Turci uspostavili upravni aparat i organizaciju kakva je postojala pre izbijanja ustanka 1804.

1849. Umro američki pisac Edgar Alan Po. Za života gotovo nepoznat, postao jedan od najuticajnijih pesnika kada su vrednost njegovog dela otkrili francuski pesnici Bodler, Malarme i Valeri. U spisu "Filozofija kompozicije" analizirao nastanak svoje najčuvenije poeme "Gavran". Njegove kratke pripovetke smatraju se pretečom detektivskih romana.

1885. Rođen danski atomski fizičar Nils Henrik David Bor, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1922. za istraživanja strukture atoma, jedan od osnivača atomske fizike.

1908. Po oslobađanju od turske vlasti Krit se ujedinio s Grčkom. Grčka 1912. anektirala to ostrvo, a Londonskim ugovorom 1913. aneksija međunarodno priznata.

1914. Rođen Mihailo Lalić, jedan od najistaknutijih jugoslovenskih autora ratne proze.

1919. Osnovana holandska avionska kompanija KLM, najstariji postojeći avioprevoznik u svetu.

1931. Rođen južnoafrički nadbiskup Dezmond Tutu, borac protiv aparthejda, dobitnik Nobelove nagrade za mir 1984, prvi crnac nadbiskup u Južnoj Africi.

1940. Nemačka u Drugom svetskom ratu okupirala Rumuniju i preuzela kontrolu nad njenim naftnim poljima.

1949. Na području sovjetske okupacione zone proglašena Nemačka Demokratska Republika, s predsednikom Vilhelmom Pikom i premijerom Otom Grotevolom. Dve nemačke države, Istočna i Zapadna, ponovo se ujedinile 3. oktobra 1990.

1959. Umro američki operski pevač i filmski glumac italijanskog porekla Mario Lanca.

1959. Sovjetski vasionski brod Luna 3 prvi fotografisao tamnu stranu Meseca.

1981. Potpredsednik Egipta Hosni Mubarak postao šef države posle ubistva Anvara el Sadata 6. oktobra.

1985. Palestinski gerilci oteli u Mediteranu italijanski putnički brod Akile Lauro sa oko 440 ljudi i zapretili da će ga eksplozijom uništiti ako Izrael ne oslobodi iz zatvora 50 Palestinaca.

1992. Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija usvojio rezoluciju o formiranju međunarodne komisije eksperata za ispitivanje ratnih zločina na prostoru SFRJ i naveo da je zabrinut zbog informacija o masovnom ubijanju i sprovođenju etničkog čisćenja.

1996. Istražioci Međunarodnog suda za ratne zločine na prostoru SFRJ iz masovne grobnice u Ovčari kraj Vukovara izvadili 200 tela.

1997. Oko 30.000 muzičara, umetnika, radničkih lidera i političara iz celog sveta stiglo u Boliviju na komemorativan skup povodom 30. godišnjice smrti Če Gevare.

2000. U Beogradu konstituisana Skupština Jugoslavije. Vojislav Koštunica položio predsedničku zakletvu. U narednim danima novi predsednik primio mnoge državnike, a Jugoslavija, posle desetogodišnje izolacije, otvorila proces pomirenja sa svetom.

2000. Slovenački skijaš Davo Karničar postao prvi čovek koji je uspeo da se na skijama spusti sa najviše planine na svetu, 8.848 metara visokog Maunt everesta.

2001. SAD i Velika Britanija počele vazdušne napade na Avganistan zbog odbijanja avganistanskih vlasti da izruče Osamu bin Ladena. Vlasti SAD optužile Bin Ladena za teroristički napad 11. septembra te godine na Svetski trgovinski centar u Njujorku i zgradu Pentagona, kada je poginulo nekoliko hiljada ljudi.

2003. Holivudski glumac austrijskog porekla Arnold Švarceneger izabran za guvernera Kalifornije.

2004. Abdicirao kralj Kambodže Norodom Sihanuk. Nedelju dana kasnije za novog kralja izabran njegov sin Norodom Sihamoni.

8. oktobar

1354. Ubijen rimski tribun Kola di Rienco. Ponet idejom o obnavljanju antičke republike i ujedinjenju Italije pod vođstvom Rima, 1347. proglasio Rimsku Republiku. Ubijen u ustanku koji je organizovalo rimsko plemstvo.

1469. Umro firentinski slikar fra Filipo Lipi, najznačajniji predstavnik rane renesanse u slikarstvu, Botičelijev učitelj.

1803. Umro italijanski pisac Vitorio Alfijeri, prvi autentični tragičar u italijanskoj književnosti, čije je delo inspirisalo italijanski nacionalni preporod.

1810. Rođen Džejms Vilijem Maršal. Njegovo otkriće zlatnog rudnika u Kaliforniji pokrenulo Zlatnu groznicu 1849.

1856. Velika Britanija počela Drugi opijumski rat protiv Kine, u kom joj se pridružila Francuska. 1857. anglo-francuske trupe zauzele Kanton, Kina kapitulirala i potpisala mir u Tjencinu.

1864. Rođen Branislav Nušić, srpski i jugoslovenski komediograf. Uzor mu bili Gogolj i raniji srpski komediografi Sterija i Trifković. Njegove komedije i danas na pozorišnim repertoarima.

1871. U Čikagu izbio veliki požar koji je, prema legendi, počeo u jednoj štali kada je krava ritajući se oborila kerozinsku lampu na gomilu slame i strugotine. U požaru koji je trajao tri dana poginulo 300 osoba, a oko 90.000 ostalo bez kuća.

1895. Rođen argentinski državnik Huan Domingo Peron, predsednik od 1946. do 1955, kada je oboren u vojnom udaru. Posle 17 godina egzila trijumfalno se vratio u Argentinu 1972, a 1973. ponovo izabran za predsednika. Umro 1974, predsednica Argentine postala njegova supruga Izabela.

1895. Ubijena korejska kraljica Min. Pokušala da zaustavi japansku dominaciju u Koreji, a zaveru na korejskom dvoru organizovao Japan, preko svog konzula, generala Goroa Miura.

1912. Crna Gora objavila rat Turskoj i istog dana napala turske položaje kod Skadra. Početak Prvog balkanskog rata.

1953. Velika Britanija i SAD povukle trupe iz Slobodne zone Trst i predale Italiji civilnu upravu u zoni A, što je izazvalo krizu u jugoslovensko-italijanskim odnosima, rešenu Londonskim sporazumom 5. oktobra 1955.

1954. Vojne snage Severnog Vijetnama ušle u glavni grad Hanoj.

1967. Umro britanski državnik Klement Ričard Atli, laburista, premijer od 1945. do 1951. Njegova vlada sprovela niz socijalnih reformi u posleratnoj Britaniji i priznala nezavisnost Indije, 1947, i Burme, 1948.

1970. Nobelovu nagradu za književnost dobio ruski pisac Aleksandar Isajevič Solženjicin.

1975. Žestoki okršaji u Bejrutu i severnom Libanu odneli najmanje 25 života i prekinuli poslednje primirje hrišćana i muslimana.

1991. Posle isteka tromesečnog brionskog moratorijuma, Slovenija i Hrvatska potvrdile samostalnost i nezavisnost od SFRJ.

1992. Umro Vili Brant, kancelar Zapadne Nemačke od 1969. do 1974, kada je podneo ostavku jer je otkriveno da je njegov blizak saradnik istočnonemački špijun. Vodio politiku popuštanja i doprineo političkoj stabilizaciji u Evropi. 1970. se poklonio žrtvama nacizma u Varšavi. Dobitnik Nobelove nagrade za mir 1971.

1993. Ujedinjene nacije ukinule sankcije Južnoj Africi, uvedene 1960. zbog politike aparthejda vlasti te zemlje.

1998. Savet NATO-a usvojio detaljan operativan plan vazdušnih udara u fazama na Kosovu. Predsedniku Jugoslavije Slobodanu Miloševiću data 24 časa da ispuni zahteve iz rezolucije
UN. Vlada Srbije donela Uredbu o posebnim merama u uslovima oružanih pretnji NATO-a.

2001. U udesu aviona švedske kompanije SAS na milanskom aerodromu Linate poginulo 118 osoba.

2005. U zemljotresu jačine 7,6 stepeni Rihterove skale u delovima Pakistana, Indije i Avganistana poginulo više od 80.000 ljudi, od kojih 17.000 dece, oko 79.500 osoba povređeno. Broj beskućnika dostigao 3,3 miliona.

9. oktobar

1701. U Nju Havenu, u američkoj državi Konektikat, osnovan Univerzitet Jejl.

1789. U austrijsko-turskom ratu austrijski feldmaršal Gideon Ernst Laudon zauzeo Beograd.

1806. Pruska prekinula neutralnu politiku prema Napoleonu i objavila rat Francuskoj, u kom je poražena uz teške teritorijalne gubitke. Mirom u Tilzitu 1807. izgubila celo područje između Rajne i Labe i veći deo zemalja stečenih deobom Poljske.

1831. Predsednik Grčke Joanis Kapodistrijas, jedan od vođa borbe za oslobođenje od turske vlasti, ubijen u atentatu. Kao predsednik, od 1827, vladao apsolutistički, oslanjajući se na vojsku, što je izazvalo revolt liberalnih političara.

1835. Rođen francuski kompozitor i klavirski virtuoz Kamij Sen Sans, jedan od osnivača Nacionalnog muzičkog društva. Njegov bogat opus obuhvata sve vrste mužičkih dela.

1854. Rođen srpski fizičar i izumitelj Mihailo Pupin, profesor matematike i fizike na Univerzitetu Kolumbija. Njegov najznačajniji izum, samoindukcioni kalemovi, 1890, omogućio telefonski i telegrafski prenos na velike daljine pomoću kabla. Za autobiografsku knjigu "Od iseljenika do pronalazača" 1924. dobio Pulicerovu nagradu.

1892. Rođen Ivo Andrić, jedini jugoslovenski književnik dobitnik Nobelove nagrade za književnost, 1961.

1915. Nemačke i austrougarske trupe u I svetskom ratu zauzele Beograd.

1934. U Marseju ubijen jugoslovenski kralj Aleksandar I Karađorđević. Atentat organizovali lideri hrvatskog ustaškog pokreta i makedonskih nacionalista, izvršio ga Vlada Černozemski. U atentatu poginuo i ministar
inostranih poslova Francuske Žan Luj Bartu.

1944. Počela Treća moskovska konferencija. Premijer Velike Britanije Vinston Čerčil i lider SSSR-a Josif Visarionovič Staljin razmatrali pitanja u vezi s Poljskom, Grčkom i Jugoslavijom i dogovarali se o uređenju Evrope posle II svetskog rata.

1962. Uganda stekla nezavisnost posle gotovo 70 godina britanske kolonijalne uprave.

1963. Više od 2.000 ljudi poginulo u poplavama posle pucanja oko 300 metara visoke brane Vajont kod Beluna, u severoistočnoj Italiji.

1967. U Boliviji ubijen argentinski revolucionar Ernesto Če Gevara, simbol revolucije u Južnoj Americi. Kao beskompromisan borac za pravdu stekao veliku popularnost širom sveta, posebno među mladima. Učesnik Kubanske revolucije, ministar u vladi Fidela Kastra, u novembru 1966. postao lider gerilaca u Boliviji. U oktobru 1967. zarobljen, potom ubijen.

1975. Sovjetski fizičar i disident Andrej Saharov dobio Nobelovu nagradu za mir.

1983. U eksploziji bombe u Rangunu, glavnom gradu Burme, ubijeno 18 funkcionera Vlade Južne Koreje, među njima četiri ministra i šef diplomatije Li Bum Suk. Južnokorejske vlasti za podmetanje bombe optužile agente Severne Koreje.

1992. U pokušaju da spreči razbuktavanje rata u Bosni i Hercegovini, Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija usvojio rezoluciju o zabrani vojnih letova u vazdušnom prostoru BiH, a mirovnim snagama, UNPROFOR, naloženo da nadgledaju poštovanje zabrane.

1993. U sukobima muslimana i Hrvata u Mostaru, u BiH, srušen Stari most, simbol grada, sagrađen u XVI veku, za vreme turske vladavine. Most bio pod zaštitom UNESKO-a.

1997. Više od 200 ljudi poginulo kada je uragan Paulina pogodio meksičko letovalište Akapulko.

2001. Američki naučnici Erik Kornel i Karl Vimen i Nemac
Volfgang Keterle dobili Nobelovu nagradu za fiziku. Otkrili novo stanje materije, ultra-hladni gas, čija primena otvara nove mogućnosti za razvoj precizne elektronike.

2002. Prvi put u istoriji parlamentarizma u Srbiji održan TV duel kandidata za predsednika Srbije koji su ušli u drugi izborni krug. Suočili se Vojislav Koštunica i Miroljub Labus.

2002. Umro jugoslovenski televizijski reditelj Sava Mrmak.

2004. U Avganistanu održani prvi direktni predsednički izbori u istoriji te zemlje. Pobedio dotadašnji privremeni predsednik Hamid Karzai.

10. oktobar

680. U stranačkim borbama koje su dovele do rascepa islamskog sveta na sunite i šiite, u bici kod Karbale, na Eufratu, ubijen Husein, pretendent na kalifski presto dinastije Alida. Kasnije postao šiitski svetac.

1733. Francuska objavila rat austrijskom caru Karlu VI zbog njegove podrške knezu Avgustu III u nameri da postane poljski kralj, umesto francuskog kandidata Stanislava Lešćinskog. Rat za poljsko nasleđe trajao do 1735.

1813. Rođen italijanski kompozitor Đuzepe Verdi, uz Riharda Vagnera najistaknutiji romantičarski operski stvaralac XIX veka. Njegove opere "Aida, "Otelo", "Rigoleto" i "Travijata" i danas ključna dela repertoara operskih kuća širom sveta.

1837. Umro francuski ekonomista Šarl Furije, socijalista-utopista. Pred kraj života stekao značajan broj pristalica koje su širile i pokušavale da ostvare njegovu ideju o eksperimentalnim zajednicama. falangama, kao prelaznom stupnju ka društvu harmonije.

1888. Rođen ruski revolucionar Nikolaj Ivanovič Buharin, jedan od vodećih ideologa boljševika, funkcioner Kominterne. Zbog protivljenja Staljinovoj brutalnoj kolektivizaciji sela, 1929. isključen iz Politbiroa partije, uhapšen 1937. i posle montiranog procesa streljan 1938.

1901. Rođen švajcarski skulptor, slikar i grafičar Alberto Đakometi, poznat po nadrealističkim prostornim konstrukcijama i ekstremno izduženim bronzanim ljudskim figurama.

1911. Kineski nacionalni vođa Sun Jat Sen u Vučangu proglasio republiku i počeo revoluciju u kojoj je oborena dinastija Manču. Time završena vladavina kineskih careva duga 2.000 godina.

1913. Završena izgradnja Panamskog kanala, dugog 81,6 kilometara, kojim su spojeni Atlantski i Tihi okean.

1917. Brazil u I svetskom ratu objavio rat Nemačkoj pošto su Nemci torpedovali brazilske brodove.

1918. Prva srpska armija pod komandom vojvode Petra Bojovića počela operacije za oslobađanje Niša, u I svetskom ratu. Grad zauzet 12. oktobra, austrougarska vojska primorana da se povuče ka severu.

1954. Vijetnamski lider Ho Ši Min ušao u glavni grad Vijetnama Hanoj, koji su dva dana ranije napustile francuske kolonijalne trupe.

1964. U Tokiju otvorene Olimpijske igre, prve u Aziji.

1970. Umro francuski političar Eduar Daladje. Kao premijer Francuske potpisao Minhenski sporazum 1938, kojim je Hitleru omogućeno da Sudetsku oblast u Čehoslovačkoj pripoji Nemačkoj.

1975. Filmske zvezde Ričard Barton i Elizabet Tejlor venčale se drugi put. Sledeće godine ponovo se razveli.

1980. U zemljotresu u Alžiru poginulo 2.590 ljudi, oko 330.000 stanovnika grada El Asnam ostalo bez domova.

1982. SAD uvele sankcije Poljskoj zbog odluke Vlade te zemlje da zabrani sindikat Solidarnost.

1985. Umro američki filmski i pozorišni glumac Jul Briner, dobitnik Oskara za ulogu u filmu "Kralj i ja", mjuzikl u kom je godinama igrao i u pozorištu.

1985. Umro američki filmski glumac, režiser i producent Orson Vels. Njegov prvi film "Građanin Kejn" ubraja se u najveće klasike kinematografije. 1971. dobio Oskara za životno delo.

1990. SSSR i Nemačka potpisali ugovor o povlačenju sovjetskih vojnika iz Nemačke do kraja 1994. U Istočnoj Nemačkoj bilo stacionirano 380.000 sovjetskih vojnika s 220.000 članova porodica.

1991. Skupština Srbije donela odluku da zastava Srbije bude trobojka, bez komunističkog simbola, zvezde petokrake.

1995. Izrael je, u skladu s mirovnim sporazumom s Palestinskom oslobodilačkom organizacijom, počeo povlačenje sa Zapadne obale i oslobodio iz zatvora 300 Palestinaca.

2000. Umrla Sirimavo Bandaranaike, bivša premijerka Šri Lanke, prva premijerka na svetu. Učestvovala u osnivanju Pokreta nesvrstanih.

2001. Nobelovu nagradu za ekonomiju dobili Amerikanci Džordž Akerlof, Majkl Spens i Džozef Stiglic. Svojom analizom tržišta sa asimetričnim informacijama pokazali u kojoj meri informacije utiču na funkcionisanje tržišta, od prodaje polovnih automobila do uspona i kolapsa na velikim berzama.

2003. Umro američki pijanist Judžin Istomin, poslednji živi član čuvenog kamernog tria u kom su bili Ajzak Štern i Leonard Rouz.

2005. U Beogradu proglašen početak pregovora o Sporazumu o stabilizaciji i pridruženju Srbije i Crne Gore Evropskoj uniji.

11. oktobar

1521. Papa Lav X dodelio je engleskom kralju Henriju VIII titulu "Branitelja vere" pošto je kralj objavio knjigu u kojoj je osudio ideje verskog reformatora Martina Lutera. Henri VIII je 12 godina kasnije osporio autoritet rimokatoličke crkve, a 1534. se proglasio poglavarom anglikanske crkve.

1531. Vojska švajcarskih katoličkih kantona porazila je kod Kapela snage grada Ciriha i njegovih protestantskih saveznika. U bici je poginuo i protestanski verski reformator Ulrih Zvingli, jedan od najvećih teologa reformacije.

1579. U Carigradu je ubijen turski državnik i vojskovođa poreklom iz Bosne Mehmed-paša Sokolović. Proslavio se u mnogim ratovima, obnovio je tursku flotu uništenu u bici kod Lepanta 1571, a od 1566. bio je veliki vezir. Atentat je izvršio jedan derviš.

1806. Rođen je Aleksandar Karađorđević, sin vođe Prvog srpskog ustanka Karađorđa, srpski knez od 1842. do 1858. Tokom njegove vladavine pokrenute su ozbiljne reforme u Srbiji i modernizacija zemlje. Na presto su ga doveli ustavobranitelji posle svrgavanja kneza Mihaila Obrenovića.

1851. Rođen je kompozitor i horovođa Josif Marinković, jedan od najznačajnijih predstavnika srpske romantičarske muzike. Uveo je u srpsku muziku hor i solo pesmu sa klavirskom pratnjom ("Kola", "Narodni zbor", "Junački poklič", "Čežnja").

1899. Počeo je Burski rat između južnoafričkih burskih država Transval i Oranž i Velike Britanije. Po završetku rata 1902. godine, burske države su stavljene pod britansku vlast, a 1910. ušle su u Južnoafrički Savez (kasnije Južnofrička Republika), britanski dominion.

1939. Grupa američkih naučnika, među kojima i Albert Ajnštajn, obavestili su predsednika SAD Frenklina D. Ruzvelta o mogućnosti proizvodnje atomske bombe.

1962. Papa Jovan XXIII otvorio je u bazilici Svetog Petra u Rimu Drugi vatikanski sabor, prvi takav skup od 1870. Sabor je trajao do 1965. i najavio je značajne reforme katoličke crkve u njenom prilagođavanju modernom svetu.

1963. Umrla je francuska pevačica Edit Pjaf, zvezda kabarea i francuske šansone, najpopularnija pevačica pedesetih godina 20. veka.

1963. Umro je francuski pisac, slikar i režiser Žan Kokto, koji je prošao sve faze moderne umetnosti. kubizam, dadaizam, nadrealizam... Zbog raznovrsnosti svog opusa i artističkog univerzalizma važi za jednog od korifeja francuskog duha (roman "Strašna deca", pozorišni komadi "Orfej" i "Antigona", filmovi "Lepotica i zver" i "Orfejev testament").

1976. U Kini je, pod optužbom za zaveru uhapšena "četvoročlana banda" - udovica Mao Cedunga Đang Ching i tri bivša visoka funkcionera.

1977. U atentatu je ubijen predsednik Severnog Jemena, pukovnik Ibrahim al Hamdi.

1980. Dvojica sovjetskih kosmonauta okončali su dotad najdužu misiju u kosmosu. U brodu "Saljut 6" oni su proveli u svemiru 185 dana.

1985. Četiri američka lovca presrela su egipatski avion sa otmičarima italijanskog putničkog broda "Akile Lauro" i primorali ga da sleti na Siciliju, gde su otmičari uhapšeni. Otmičari su se 9. oktobra predali egipatskim vlastima koje su im odobrile da odlete u Tunis.

1988. Govor pape Jovana Pavla II prekinut je u Evropskom parlamentu u Strazburu kada je britanski poslanik iz Severne Irske, protestantski sveštenik Jan Pejzli, počeo da uzvikuje "antihrist", razvivši transparent na kojem je pisalo "Jovan Pavle II. antihrist".

1993. U atentatu u Oslu teško je ranjen Vilijam Nigard, norveški izdavač "Satanskih stihova" Salmana Rušdija, britanskog pisca indijskog porekla, kojeg je iranski verski vođa Homeini osudio na smrt.

1998. Ni nakon sedmočasovnih razgovora u sedmoj rundi pregovora, predsednik SR Jugoslavije Slobodan Milošević i specijalni američki izaslanik Ričard Holbruk nisu postigli dogovor oko rešavanja kosovske krize na osnovu rezolucije UN od 23. septembra. Pored pretnji vojnom intervencijom NATO-a, Milošević je odbio Verifikacionu misiju koja bi pratila sprovođenje rezolucije.

1999. U Prištini je ubijen Bugarin Valentin Krumov, kao prva žrtva među pripadnicima međunarodnih mirovnih snaga koje su u junu 1999. raspoređene na Kosovu.

2000. Umro je Donald Đuar (63), predsednik škotskog parlamenta konstituisanog 1999. prvi put nakon 292 godine.

2002. Vojni sud u Nišu osudio je četiri pripadnika Vojske Jugoslavije na višegodišnje kazne zatvora zbog ratnih zločina nad civilnim stanovništvom tokom rata na Kosovu.

2004. Ministri spoljnih poslova Evropske unije odlučili su da Libiji ukinu embargo na oružje, uveden 1986, čime je prihvaćeno odricanje Tripolija od oružja za masovno uništenje.

12. oktobar

1492. Španski moreplovac Kristofor Kolumbo prvi put je stupio na tlo Novog sveta. Nakon 33 dana plovidbe od Kanarskih ostrva, njegova posada iskrcala se na Bahamska ostrva, sa uverenjem da su stigli u Aziju.

1518. Nemački verski reformator Martin Luter, optužen za jeres, odbio je da se odrekne svojih teza pred papskim izaslanikom kardinalom Tomazom Kajetanom. Duboko pogođen trgovinom indulgencijama (papski oprost), Luter je 1517. na vrata crkve u Vitenbergu okačio svojih 95 teza o preuređenju katoličke crkve i pozvao na javnu raspravu. Taj događaj smatra se početkom reformacije.

1810. Dan kada su se venčali bavarski princ Ludvig i saksonska princeza Tereza postao je događaj godine i vremenom se pretvorio u bavarske Oktobarske svečanosti piva i kobasica.

1811. Paragvaj je proglasio nezavisnost od Španije i Argentine.

1822. Brazil je stekao nezavisnost od Portugalije.

1865. Rođen je srpski naučnik, geograf Jovan Cvijić, osnivač antropogeografije i geomorfologije u Srbiji i Geografskog društva u Beogradu (1910). Predsednik Srpske kraljevske akademije od 1921. do smrti i počasni doktor više inostranih univerziteta i akademija, predsednik teritorijalne komisije na Mirovnim pregovorima u Versaju (1919-20) ("Balkansko poluostrvo i južnoslovenske zemlje", "Balkanska pitanja", "Etnogeografske karte jugoslovenskih zemalja").

1873. U Čačku je rođena srpska slikarka Nadežda Petrović, čije je delo snažno uticalo na razvoj modernog srpskog slikarstva. Od oko 200 njenih sačuvanih slika, neke se svrstavaju među najbolja dela u srpskoj likovnoj umetnosti. "Resnik", "Autoportret", "Notr Dam", "Bulonjska šuma". Bila je profesor na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu i organizator prvih umetničkih izložbi.

1897. U Beograd su iz Beča preneti posmrtni ostaci Vuka Stefanovića Karadžića, reformatora srpskog jezika, i sahranjeni u porti Saborne crkve.

1918. Uz zvuke kompozicije "Marš na Drinu" u oslobođeni Niš u Prvom svetskom ratu umarširala je Drinska divizija srpske vojske.

1924. Umro je francuski pisac Anatol Frans, jedan od velikana francuske književnosti s kraja 19. i početka 20. veka, koji je za života dobio sve počasti kojima se jedan pisac može nadati. Bio je član Francuske akademije i dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1921. ("Zločin Silvestra Bonara", "Pobuna anđela", "Taida", "Epikurov vrt", "Ostrvo pingvina").

1928. U dečijoj bolnici u Masačusetsu prvi put su na pacijentu obolelom od poliomielitisa primenjena "gvozdena pluća".

1934. Jedanaestogodišnji Petar II Karađorđević proglašen je kraljem Jugoslavije, nakon što je 9. oktobra u atentatu u Marseju ubijen njegov otac kralj Aleksandar I. Vršenje kraljevske vlasti je u ime maloletnog kralja vršilo tročlano namesništvo. princ Pavle, dr Radenko Stanković i dr Ivo Perović. Prvi namesnik bio je Pavle Karađorđević.

1935. Rođen je italijanski operski pevač Lučano Pavaroti. Karijeru svetske operske zvezde počeo je 1961. ulogom Roberta u operi "Boemi" Đakoma Pučinija.

1942. U bici na pacifičkom ostrvu Gvadalkanal Amerikanci su u Drugom svetskom ratu porazili Japance i zaustavili njihovo nadiranje ka Australiji.

1960. Tokom debate o kolonijalizmu u Generalnoj skupštini UN, ljutiti sovjetski lider Nikita Hruščov skinuo je cipelu i tresnuo njome o sto nekoliko puta.

1964. U orbitu oko Zemlje lansiran je sovjetski vasionski brod "Vashod 1", prva svemirska letilica sa višečlanom posadom.

1968. Afrička država Ekvatorijalna Gvineja stekla je nezavisnost posle 190 godina španske kolonijalne uprave.

1968. Predvođena pukovnikom Omarom Torihosom Ererom, Nacionalna garda Paname oborila je proameričkog predsednika Arnulfa Arijasa Madrida.

1984. Tokom godišnje konferencije Konzervativne partije u hotelu "Grand" u Brajtonu, u kojem je boravila Margaret Tačer, britanski premijer, eksplodirala je bomba koju su podmetnuli pripadnici IRE. Pet ljudi je poginulo, a 30 je ranjeno.

1990. Ubice na motociklima u Kairu su ubili predsednika egipatskog parlamenta Rifata Mahdžuba i trojicu njegovih telohranitelja.

1992. U Kairu je poginulo više od 550 ljudi u zemljotresu čiji je epicentar bio blizu velikih piramida u Gizi.

1996. U 92. godini je umro francuski teniser Rene Lakost, poslednji od "četiri musketira" koji su dominirali svetskim tenisom dvadesetih godina 20. veka. Osnivač je čuvene kompanije za proizvodnju sportske opreme.

1999. UN su simbolično proglasile za šestomilijarditog stanovnika Zemlje bebu rođenu u Sarajevu. Majci novorođenog dečaka uručena je srebrna medalja mira UN.

1999. Vojnim udarom vlast u Pakistanu preuzeo je general Pervez Mušaraf.

2001. U požaru je izgorela Saborna crkva u Nišu, jedna od najvrednijih u Srbiji. Građena je od 1856. do 1872, a projekat je izradio najpoznatiji srpski arhitekta 19. veka Andrej Damjanović.

2001. Nobelova nagrada za mir dodeljena je Ujedinjenim nacijama i generalnom sekretaru Kofi Ananu.

2002. U bombaškom napadu na restoran i diskoteku na indonežanskom ostrvu Bali, poginule su 202 osobe, uglavnom strani turisti. Sud u Indoneziji osudio je na smrt glavne organizatore napada, članove ekstremne islamske grupe Džema islamija, za koju se osnovano sumnja da je povezana sa Al-Kaidom.

2003. U 90. godini umro je Patrik Dalzel-Džob, bivši poručnik Britanske kraljevske mornarice, za koga se veruje da je bio inspiracija za lik tajnog agenta Džemsa Bonda.

13. oktobar

54. Umro je rimski car i istoričar Klaudije I. Prema predanju uzrok njegove smrti bile su otrovne pečurke koje mu je dala njegova žena Agripina da bi obezbedila presto za svog sina iz prethodnog braka, Nerona. Tokom Klaudijeve vladavine od 41. područje južne Engleske organizovano je kao rimska provincija. Napisao je istoriju Rima i autobiografiju.

1792. Predsednik SAD Džordž Vašington položio je kamen-temeljac Bele kuće, predsedničke rezidencije u Vašingtonu.

1815. Streljan je francuski maršal Žoakim Mira, najčuveniji među Napoleonovim komandantima armije, kralj Napulja od 1808. do 1815. Zarobljen je pri pokušaju da ponovo osvoji Napulj, a potom pogubljen.

1860. Prva fotografija iz vazduha napravljena je iz balona iznad Bostona u SAD.

1884. Londonska četvrt Grinič ustanovljena je kao univerzalni (nulti) meridijan od kojeg se računaju geografske dužine i vremenske zone na Zemlji.

1905. Umro je engleski glumac Henri Irving, jedan od najvećih tragičara 19. veka, prvi glumac kojem je 1895. dodeljena plemićka titula.

1923. Turski parlament proglasio je Ankaru, bivšu Angoru, prestonicom Turske.

1925. Rođena je Margaret Hilda Roberts, poznata kao Margaret Tačer. Godine 1979. postala je prva žena premijer u istoriji Velike Britanije i bila na tom položaju najduže od svih dotadašnjih premijera u 20. veku. Zbog nesuglasica u njenoj Konzervativnoj partiji u novembru 1990. je podnela ostavku.

1943. Italija je nakon kapitulacije (8. septembra) objavila rat Nemačkoj, svom bivšem savezniku u Drugom svetskom ratu.

1972. Sovjetski putnički avion "Iljušin 62" srušio se ublizini moskovskog aerodroma. U dotada najvećoj avionskoj nesreći poginulo je svih 176 putnika i članova posade.

1976. Bolivijski teretni avion "Boing 707", kojem je nakon poletanja otpao jedan motor, pao je na glavnu ulicu Santa Kruza. Poginula su tri člana posade i više od 100 ljudi na tlu.

1977. Četiri Palestinca otela su iznad Mediterana avion nemačke kompanije Lufthansa koji je leteo iz Majorke i preusmerili ga u Mogadiš u Somaliji. Nemački komandosi uspešno su savladali otmičare i oslobodili putnike 17. oktobra.

1988. Laboratorijsko ispitivanje je pokazalo da je "Torinski pokrov", u kojem je, prema verovanju mnogih hrišćana, sahranjen Isus Hristos, lažan i da potiče iz Srednjeg veka.

1990. U crkvi Svetog Vasilija Blaženog na Crvenom trgu u Moskvi održana je prva liturgija posle 73 godine.

1993. Sud u Hamburgu proglasio je krivim Nemca Gintera Parhea zbog ranjavanja nožem jugoslovenske teniserke Monike Seleš. Osuđen je uslovno na dve godine zatvora.

1997. Britanski premijer Toni Bler susreo se sa liderom Šin Fejna Geri Adamsom. To je bio prvi susret britanskog premijera i lidera Severne Irske nakon više od 70 godina.

1997. Britanski supersonični automobil je prvi uspeo da na tlu probije zvučni zid, postigavši brzinu od 1.222,7 kilometara na čas.

1998. Nakon sedmodnevnih intenzivnih pregovora i pod pretnjom vojne intervencije NATO-a, predsednik SR Jugoslavije Slobodan Milošević prihvatio je dolazak Verifikacione misije OEBS koja će pratiti sprovođenje rezolucije UN o Kosovu od 23. septembra i vazdušnu posmatračku misiju nad Kosovom.

2000. U terorističkom napadu na američki vojni brod u jemenskoj luci Aden poginulo je 17 mornara. SAD su za napad optužile saudijskog državljanina u egzilu Osamu bin Ladena.

14. oktobar

322. p.n.e. Demosten, najveći govornik starog veka, izvršio samoubistvo ispivši otrov. Kao vođa antimakedonske stranke u Atini proslavio se govorima protiv Filipa II Makedonskog, Filipike. Njegovi govori, od kojih je sačuvano oko 40, smatraju se obrascem govorničke veštine.

1322. Vojska škotskog kralja Roberta I u bici kod Bilanda teško porazila engleske trupe kralja Edvarda II. Taj poraz prisilio Englesku da prizna nezavisnost Škotske.

1806. Napoleonove trupe pobedile Pruse i Saksonce u bitkama kod Jene i Auerštata. U narednih šest nedelja Napoleon pokorio Prusku.

1809. Bečkim mirom Austrija prinuđena da Trst, deo Hrvatske i Dalmacije preda Napoleonovoj Francuskoj, Galiciju Poljskoj i Rusiji, a distrikt In Bavarskoj.

1882. Rođen irski državnik Emon de Valera, lider republikanskog pokreta Šin fejn od 1917. do 1926, predsednik Irske od 1959. do 1973. Kao premijer, od 1937. do 1959, s dva kraća prekida, sporazumno rešio neka sporna ekonomska, politička i vojna pitanja s Velikom Britanijom. Predsednik Lige naroda 1938. i 1939.

1890. Rođen general i državnik SAD Dvajt Dejvid Ajzenhauer, vrhovni komandant savezničkih snaga u II svetskom ratu u Evropi, predsednik SAD od 1953. do 1961, komandant NATO-a od 1950. do 1952, kada je dao ostavku zbog predsedničkih izbora u SAD.

1894. U Beogradu, na liniji Kalemegdan-Slavija, pušten u saobraćaj prvi tramvaj na konjsku vuču.

1912. U Milvokiju, nepoznata osoba pucala u predsednika SAD Teodora Ruzvelta. Debeo kaput i svežanj rukopisa u unutrašnjem džepu sprečili metak da dođe do tela.

1913. U najtežoj rudarskoj nesreći u Velikoj Britaniji, u rudniku uglja kod Glamorgena, u Velsu, poginulo 439 rudara.

1930. Rođen Žozef Dezire Mobutu, poznat kao Mobutu Sese Seko, predsednik Zaira do maja 1997, kada je zbačen u pobuni koju je predvodio Loran Kabila. Vladao diktatorski od 1965, po okončanju petogodišnjeg građanskog rata u zemlji.

1933. Nacistička Nemačka napustila Ligu naroda i Konferenciju o razoružanju u Ženevi.

1939. Više od 800 britanskih mornara poginulo kada je, na početku II svetskog rata, nemačka podmornica U47 uplovila u britansku ratnu luku i torpedima potopila brod Rojal ouk.

1941. Nemci u II svetskom ratu streljali oko 6.000 civila iz Kraljeva i okoline, zbog njihove podrške pokretu otpora.

1944. Nemački feldmaršal Ervin Romel, Pustinjska lisica, izvršio samoubistvo tabletom cijanida da bi izbegao hapšenje zbog umešanosti u zaveru protiv Hitlera.

1944. Britanske i grčke snage oslobodile Atinu, pod nemačkom okupacijom od aprila 1941.

1944. U Dubrovniku umro slikar Marko Murat, prvi pravi i dosledni plenerista u srpskom slikarstvu. Od 1894. nastavnik crtanja u Beogradu, značajno uticao na stvaranje tzv. beogradske škole. Jedan od osnivača umetničkog društva Lada, 1904, i Umetničke zanatske škole u Beogradu, 1905.

1947. Tokom probnog leta američkog vojnog aviona na mlazni pogon, kapetan Čarls Jeger postao prvi čovek koji je probio zvučni zid.

1964. Nobelovu nagradu za mir dobio američki borac za ljudska prava crnaca Martin Luter King.

1973. Na Tajlandu, vlada Tanoma Kitikačorna primorana da podnese ostavku pošto je armija odbacila njegov zahtev da silom uguši studentske demonstracije.

1977. Umro američki pevač i filmski glumac Hari Lilis Bing Krozbi, zvezda holivudskog muzičkog filma, dobitnik Oskara za film "Idući svojim putem".

1988. Egipćanin Nagib Mahfuz postao prvi arapski pisac koji je dobio Nobelovu nagradu za književnost.

1990. Umro Leonard Bernštajn, američki pijanist, dirigent i kompozitor čuvenog mjuzikla "Priča sa zapadne strane". Dirigovao gotovo svim velikim američkim orkestrima, a od 1958. do 1969. vodio Njujoršku filharmoniju.

1994. Nobelovu nagradu za mir podelili premijer Izraela Jicak Rabin, šef diplomatije Izraela Šimon Peres i vođa Palestinske oslobodilačke organizacije Jaser Arafat.

1999. Umro bivši predsednik Tanzanije Džulijus Njerere, jedan od lidera Pokreta nesvrstanih, ključna ličnost u borbi za nezavisnost zemlje od Velike Britanije 1961, predsednik države od 1962. do 1985. kada se, kao jedan od prvih postkolonijalnih afričkih lidera, dobrovoljno povukao sa vlasti. Na svahili preveo Šekspirova dela "Julije Cezar" i "Mletački trgovac".

2000. Alija Izetbegović, poslednji ratni lider na prostoru SFRJ, povukao se iz Predsedništva Bosne i Hercegovine. Zamenio ga Halid Genjac.

2001. U nigerijskom gradu Kano ubijeno najmanje 200 antiameričkih demonstranata koji su dva dana palili crkve, džamije i radnje.

2003. Umro Moktar Uld Dada, prvi predsednik Mauritanije. Na vlasti bio od 1960, kada je ta zemlja dobila nezavisnost od Francuske.

15. oktobar

70. p.n.e. Rođen Publije Vergilije Maron, najznamenitiji pesnik carskog Rima, autor nacionalnog junačkog epa "Eneida", pastirskih pesama i didaktičkog speva "Georgike". Uzor latinskog i zapadnoevropskog književnog stvaralaštva, Danteov vodič kroz podzemni svet.

1529. Završena prva opsada Beča, povlačenjem turske vojske sultana Sulejmana II Veličanstvenog.

1542. Rođen mogulski car Abu ul Fat Dželaludin Akbar, jedan od najvećih vladara Indije. Pokorio pobunjene države Gudžarat i Kašmir i osvojio Avganistan. Sproveo značajne reforme, ukinuo ropstvo i pokušao da stvori novu sinkretističku religiju koja bi ujedinila hinduse i muslimane.

1581. Pod pokroviteljstvom Katarine Mediči, u Parizu izvedena prva celovečernja baletska predstava, pa se taj dan uzima kao datum nastanka baleta.

1582. U Španiji, Portugaliji i papskim državama u Italiji počela primena Gregorijanskog kalendara, tako što je eliminisano 10 dana, a 5. oktobar 1582. postao 15. oktobar.

1608. Rođen italijanski fizičar i matematičar Evanđelista Toričeli. Otkrio princip živinog barometra. Saradnik Galilea Galileja, po njegovoj smrti nasledio katedru za matematiku na Univerzitetu u Firenci.

1791. Rođen Sima Milutinović Sarajlija, jedan od najznačajnijih i, uz Lukijana Mušickog, najuticajniji srpski pesnik XIX veka. Učestvovao u oba srpska ustanka protiv Turaka, a od 1827. u Cetinju bio sekretar vladike Petra I Petrovića Njegoša i učitelj njegovog sinovca Rada, kasnije Petra II Petrovića Njegoša.

1817. Umro poljski nacionalni junak Tadeuš Košćuško, učesnik Američkog rata za nezavisnost i ađutant Džordža Vašingtona, kasnije prvog predsednika SAD. Po povratku u domovinu borio se protiv rasparčavanja Poljske. Njegova vojska poražena u oktobru 1794. Umro u izbeglištvu u Švajcarskoj.

1894. Pod optužbom za veleizdaju, u Parizu uhapšen francuski oficir Alfred Drajfus, čime je počela afera koja je godinama potresala društveni i politički život Francuske. Drajfus bez dokaza osuđen na doživotnu robiju, ali posle velikog negodovanja javnosti i angažovanog istupa pisca Emila Zole otkriven pravi krivac, Drajfus rehabilitovan.

1917. U šumi Vensen, nadomak Pariza, streljana Mata Hari, najpoznatija špijunka u I svetskom ratu. Profesionalna igračica, specijalizovana za igre iz Indije i sa Jave, važila za najlepšu ženu svog vremena, osuđena na smrt zbog špijunaže u korist Nemačke.

1928. Nemački dirižabl Grof Cepelin obavio prvi komercijalni let preko Atlantika.

1945. Premijer Višijevske Francuske u II svetskom ratu Pjer Laval pogubljen zbog predaje zemlje nacističkoj Nemačkoj.

1946. Nacistički lider Herman Gering izvršio samoubistvo u zatvorskoj ćeliji, dan pre izvršenja smrtne kazne na koju ga je osudio Međunarodni sud za ratne zločine u Nirnbergu.

1949. U Mađarskoj pogubljeni Laslo Rajk, Tibor Sonji i Andraš Salai. Na montiranom sudskom procesu osuđeni na smrt kao buržoaski revizionisti i titoisti. Posmrtno rehabilitovani 1956, kao žrtve kulta ličnosti.

1964. Nikita Hruščov smenjen sa mesta prvog sekretara Komunističke partije SSSR, na njegovo mesto došao Leonid Brežnjev. Novi premijer postao Aleksej Kosigin.

1989. Umro Danilo Kiš, jedan od najvećih pisaca novije srpske književnosti, njegovo delo značajno doprinelo njenoj
afirmaciji u svetu. Preveden na mnoge svetske jezike, dobitnik mnogih priznanja i nagrada.

1993. Nobelovu nagradu za mir dobili predsednik Južne Afrike Frederik Vilem de Klerk i vođa Afričkog nacionalnog kongresa Nelson Mendela, za doprinos okončanju režima aparthejda u Južnoj Africi.

1997. Kongoanski pobunjenici ušli u glavni grad Brazavil i zbacili predsednika Paskala Lisubu. Posle četvoromesečnog građanskog rata na vlast se vratio bivši predsednik Denis Sasu Ngueso.

1998. Na osnovu dogovora predsednika Jugoslavije Slobodana Miloševića i izaslanika SAD Ričarda Holbruka, načelnik Generalštaba Vojske Jugoslavije Momčilo Perišić i komandant NATO-a Vesli Klark potpisali sporazum o uspostavljanju vazdušne posmatračke misije na Kosovu.

2000. Ubedljivom pobedom na parlamentarnim izborima, Liberalna demokratija Slovenije Janeza Drnovšeka vratila se na vlast. Okončana šestomesečna vladavina desnice, na čelu sa Andrejem Bajukom.

2003. Kina lansirala svoj prvi kosmički brod s ljudskom posadom. U letelici Šendžou 5 bio astronaut Jang Livei.