Rim
Stvaranje imperije

Navala Gala početkom IV veka pre Hrista i njihovo osvajanje Rima prvi je događaj u istoriji rimske imperije koji beleže i grčki istoričari. To je događaj kojim Rimljani prilično neslavno stupaju na međunarodnu političku scenu. Pleme Senona, predvođeno Brenusom, pobeđuje kod rečice Apulije i osvaja Rim, sa izuzetkom Kapitola.

Oporavak

Koliko god strahovito Rim bio porušen i koliko god zlata su Rimljani morali da daju galskim plemenima da se povuku, ova najezda, ipak, nije zaustavila razvoj grada na Tibru. Brzo su stanovnici uspeli da obnove svoj grad, ali i da nastave da osvajaju etrursko zemljište. Što je najbitnije od svega, unutrašnji sukobi između patricija i plebejaca počinju da se smiruju upravo u ovom periodu. Zakon o tome da za konzula može biti biran plebejac donet je 377. godine pre Hrista, da bi po zakonu, koji je stupio na snagu 11 godina kasnije, jedan od konzula obavezno morao biti upravo iz nižih slojeva društva.

Prvi samnitski rat

Italska plemena Samnita naseljavala su srednjoapeninska brda, ali u V veku deo njih se naseljava u plodnu Kampaniju i tu se učvršćuje. Kada su nova samnitska plemena pokušala da se nasele na ovu istu teritoriju, Samniti iz Kapue pozvali su Rimljane da im pomognu i zauzvrat im predali svoj grad. Za miroljubive kampanske Samnite sunarodnici sa Apenina bili su previše jaki i jedino pomoć mlade rimske imperije mogla je da ih spase. Rimljani su došli u Kapuu i odbili napad apeninskih plemena i ta akcija se, u istorijskim izvorima, naziva Prvim samnitskim ratom (343-341).

Pobuna Latina

U ratu protiv samnitskih plemena na strani Rima borili su se i saveznici Latini. Međutim, samo su Rimljani uspeli da se okoriste uspehom i prošire svoju teritoriju - oni su dobili Kapuu i Kampanju. To je dovelo do rata između Rimljana i jednog dela njihovih saveznika. Ovaj rat, nazvan Latinskim, trajao je tri godine i završio se pobedom Rima koji je postao gospodar celog Lacija. Onim Latinima koji su im u ratu ostali verni dali su status saveznika, a sve ostale su pokorili oduzimajući im zemlju, gradove i građansko pravo.

Drugi samnitski rat

Kada su Rimljani osvojili Kampanju, Samniti su se s tim stanjem pomirili samo privremeno. Rimljani su 326. naterali stanovnike Neaploisa, grada na samnitskom interesnom području, da stupi u savez sa njima. Ovo je izazvalo Samnite i oni su napali započevši Drugi samnitski rat 327. godine. U početku su rimski vojnici pobeđivali, ali kada su borbe prenešene u brda, situacija se menja.

Rimska vojska, predvođena dvojicom konzula, 321. ušla u Kaudijski klanac, našla se okružena neprijateljima i, potpuno nespremna na odbranu u klancu - predala se. Samniti su naterali sve rimske vojnike da prođu ispod jarma, mosta napravljenog od kopalja. To je bila ratnička ceremonija za pobeđene.

Pobeda

Ono što se dogodilo posle poraza u Kaudijskom klancu pokazuje zašto su Rimljani u narednim vekovima uspeli da osvoje skoro ceo svet. Koliko god poraz za njih bio sraman, nisu odustajali od rata. Shvatili su da su njihovi veliki mačevi potpuno nepraktični za borbe u uskim planinskim klancima, pa su ga zamenili kratkim mačem. Osim toga, organizovali su i neku vrstu ranih legija.

Tri godine posle sramnog prolaska ispod jarma, Rimljani su napali Samnite i borili su se protiv njih mnogobrojnih saveznika u Kampaniji, Etruriji i Samnijumu. Iako nisu odmah počeli da pobeđuju, vremenom su uspeli da odvoje svoje neprijatelje. Etrurci su pobeđeni 308, a Samniti četiri godine kasnije. Ove pobede pokazale su da je u Italiji rođena nova sila i da će se njena moć tek videti.
A. I

Izvor: Glas Javnosti