Pet najpoznatijih ubistava Udbe

Marko R. Petrović    | 02. 07. 2013. - 10:30h | Foto: Grafički studio Blica   
Jugoslovenska policija, ali i sve republičke tajne političke policije rado su za likvidaciju političkih protivnika, pre svega onih u emigraciji, koristili usluge ljudi iz podzemlja. Zlatno doba ovih ubica trajalo je od ‘60-ih do ‘90-ih godina prošlog veka. U tom periodu su, prema podacima koje je još pre 20-ak godina objavio škotski list “Dejli rekord”, ovdašnje tajne policije ubile više od 60 političkih emigranata.




Istoričar Bojan Dimitrijević podseća da je upotreba kriminalaca za političke likvidacije poprimila šire razmere tek sredinom ‘60-ih godina, nakon što je pojačana teroristička aktivnost emigracije, naročito hrvatske.

- Do tada su korišćeni ljudi koji su imali svoje regularne poslove. Zanimljiv je slučaj jednog lekara koji je ubijao za tajnu službu da bi posle obavljenog posla ponovo oblačio beli mantil i lečio pacijente - kaže Dimitrijević.

Angažovanje ljudi iz podzemlja, kako kaže Dimitrijević, za DB je predstavljalo dvostruku uštedu - posao je bio obavljen, a istovremeno su imali uvid u to šta se dešava sa druge strane zakona. Kriminalci su pak za te svoje usluge dobijali slobodu delovanja u inostranstvu i neku vrstu logističke podrške (pasoši i sl.).
Postojalo je, međutim, pravilo da se i ubistva rade po ključu, tačnije svako je ubijao svoje - hrvatska služba progonila je i likvidirala ustaše, a srpska služba bila je zadužena za četničku i albansku emigraciju.

- Pitanje je, međutim, da li će se ikada saznati puna istina o tome. Ne verujem da su vođene beleške, a i ako jesu, najverovatnije su potom uništavane - kaže Dimitrijević i dodaje da se o tim ubistvima najviše saznavalo od istraga vođenih u zemljama gde su i ona počinjena.
 
Stjepan Đureković   

U žižu javnosti sada je vraćeno ubistvo nekadašnjeg direktora “INA marketinga” Stjepana Đurekovića, čije je telo 1983. godine izrešetano, a glava smrskana sekirom u podrumu štamparije u nemačkom gradu Volfarthausenu, 26 kilometara od Minhena. Za aktuelizaciju ovog ubistva pobrinula se nemačka kancelarka Angela Merkel, odbivši da dođe na proslavu ulaska Hrvatske u EU jer Zagreb odbija da Nemačkoj izruči Josipa Perkovića, optuženog da je učestvovao u tom ubistvu. Ubistvo Đurekovića, odnosno akciju “Dunav”, naredio je, kako se veruje, lično Stane Dolanc, tadašnji ministar policije.

Dragiša Kašiković   

Ubistvo jednog od vođa srpske političke emigracije u SAD predstavlja možda i najveći skandal među svim ubistvima, jer je zajedno sa njim izmasakrirana i njegova devetogodišnja poćerka Ivanka Milošević. Dragiša je ubijen u Čikagu sa 64 uboda nožem, dok je Ivanka ubodena 54 puta. Dragišini čelo i obraz bili su, kako je svojevremeno pričao Nikola Kavaja, potpuno smrskani. Zidovi i tavanica bili su isprskani krvlju. Ubica nikada nije otkriven, ali se sumnja da je to učinio Bogoje Panajotović, konobar poreklom iz Niša, za kojeg se sumnja da je osim za UDB-u radio i kao saradnik američkog Federalnog istražnog biroa.

Jovan Barović   

Prvoborac, a potom i advokat, najpoznatiji je kao branilac prvog istočnoevropskog disidenta i visokog funkcionera Komunističke partije Jugoslavije Milovana Đilasa kada se ovaj sukobio sa partijskim vrhom.
Februara 1979. godine advokat Jovan Barović je poginuo u teškoj saobraćajnoj nesreći pod potpuno nerazjašnjenim okolnostima.  Prvobitna, traljava istraga pokazala je da je uzrok smrti bio infarkt, što obdukcija, međutim, nije nikad potvrdila.  Vozač kamiona koji je udario u Barovićev automobil na praznom putu Beograd-Zagreb nikada nije priveden niti ispitivan.


Maks Luburić   

Vjekoslav - Maks Luburić bio je ustaški oficir i zapovednik sistema koncentracionih logora u NDH, među kojima je najveći bio onaj u Jasenovcu. Nakon što je zajedno sa ostalima iz rukovodstva NDH napustio ustaše opkoljene kod Blajburga, Luburić je otišao u Vatikan, pa potom u SAD i Nemačku. Krio se potom u Španiji pod imenom Visente Peres, odakle je koordinirao terorističkim napadima širom Evrope. Maksa Luburića ubio je agent Udbe Ilija Stanić nakon što se uspešno infiltrirao u Hrvatsku narodnu odbranu. Ubijen je u svojoj vili u Španiji 20. aprila 1969. udarcem štanglom u glavu i sa više uboda nožem u grudi.

Enver Hadri   

Albanski aktivista sa Kosova ubijen je 25. februara 1990. u Briselu na ulici dok je stajao na semaforu.  U trenutku ubistva je kod sebe imao dokumenta koja su navodno povezivala srpski politički vrh sa većim brojem ubistava Albanaca na Kosovu.  Osumnjičeni za ubistvo su Veselin Vukotić, Andrija Lakonić i Darko Ašanin. Lakonića je nedugo potom navodno u Srbiji ubio Vukotić, a Ašanin je najpre uhapšen u Grčkoj, odakle je izručen Srbiji, gde je i ubijen. Vukotić je uhapšen prvo u Španiji 2006. godine i isporučen Srbiji.  Pušten je, međutim, na slobodu da bi ponovo bio uhapšen u Novom Sadu 2010. godine.

Izvor: Blic