NIŠ – Ekipa Odeljenja za arheologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu, koju je predvodio docent dr Dušan Mihailović, ovih dana je u pećini Velika Balanica u Sićevačkoj klisuri došla do veoma značajnih otkrića koja bi mogla da promene dosadašnja saznanja o životu naših predaka iz ledenog doba. Pronađeno je skoro sedam hiljada ostataka materijalnog života, alatke od klesanog kamena za obradu drveta i kože, ostaci ognjišta. Sve to ukazuje na intenzivno naseljavanje civilizacije neandertalca u srednjem paleolitu čija se starost procenjuje na oko 80.000 godina.

– Ova naseobina je od izuzetnog značaja, jer pruža mogućnost da pratimo život ljudskih predaka iz doba srednjeg paleolita u jednom dužem periodu. Niška kotlina je veoma zanimljiva, jer nam omogućava da sagledamo faktore izumiranja neandertalaca i pojavu savremenog čoveka u jugoistočnoj Evropi, kaže dr Mihailović.

Arheolozi su istražili samo ulaz u pećinu, tačnije njenih dvadeset kvadratnih metara ove špilje duge oko četrdeset, a široke dvadeset metara. Na osnovu ovoga, u unutrašnjosti pećine naslućuju se zaista velika otkrića, a prema verovanju dr Mihailovića, postoji velika mogućnost da istraživači naiđu i na skelete neandertalca.

Već na osnovu sadašnjeg fonda nalaza iz perioda srednjeg paleolita može da se prati razvoj kulture neandertalca u jednom dužem vremenskom periodu. To pruža uvid u same početke kulturne istorije na tlu Srbije od pre sto hiljada do pre četrdeset hiljada godina. Otkrića daju osnovu za odgovore na pitanja šta su radili, kako su se kretali, čak i o njihovom društvenom životu.

Ovo je jedno od najbogatijih i najznačajnijih nalazišta čije istraživanje tek predstoji. Utoliko pre što su nalazi iz istog perioda otkriveni i u pećini Mala Balanica, (duga dvadeset, široka sedam metara), što pruža priliku za poređenje ova dva staništa neandertalaca u poslednjem periodu ledenog doba kada su naši preci živeli uglavnom u pećinama.

Potpuniji odgovor na pitanje kako je izgledao život neandertalca na području jugoistočne Evrope u vreme najhladnije klime koja je zabeležena u ljudskoj istoriji, biće poznat nakon fizičko-hemijskih analiza, tačnog datovanja, arheo-botaničkih i arheo-zooloških ispitivanja.

– Dosadašnji nalazi upućuju na to da će na ovom području biti posla za arheologe decenijama. Radi se o otkriću prvog ranga koje je zbog sadržaja i očuvane celovitosti slojeva od izuzetnog značaja. U Srbiji slična nalazišta postoje u Petrovaradinu i Hadži-Prodanovoj pećini, ističe dr Mihailović.
Istraživanja finansira Ministarstvo za kulturu, a zbog značaja dosadašnjih otkrića, ona će biti proširena i na celu Sićevačku i Jelašničku klisuru. Očekuje se da se uključe i inostrani arheolozi koji su već pokazali interesovanje za ovaj lokalitet. Istraživanja će biti nastavljena već u toku ove godine.
M. Momčilović

Izvor: Politika