Vandalizam na arheološkom lokalitetu kod Negotina: Lopovi uništili carsku palatu!


Tragali za zlatom, rasturili vodotoranj, bazen... Vandali su koristili i metal-detektor

TRAGAJUĆI za zlatom divlji kopači su pre nekoliko dana vandalski uništili iskopane objekte carske palate na kasnoantičkom lokalitetu "Vrelo" Šarkamen kod Negotina, u kojem je pre tačno dve decenije pronađen set zlatnog nakita carice majke Maksimina Daje. Vandali su se posebno ustremili na vodotoranj pored jugoistočne kule, postrojenje koje je carsku palatu snabdevalo vodom, jedinstven nalaz te vrste i jedan od tri takva objekta u Srbiji.

 Nažalost, ovaj objekat je oštećen od strane vandala pre konzervatorsko-restauratorskih radova i konačne interpretacije. Namera nam je bila da rekonstruišemo njegovo funkcionisanje uz pomoć tima stručnjaka, arheologa, arhitekata i inženjera hidrologije, ali su sada dragoceni podaci izgubljeni u rušilačkom pohodu "zlatara". Oštećena je platforma bazena taložnika, konstrukcija kontrolnog mosta, potpuno je uništeno dno kanala za dovod vode i oštećen je luk svoda kanala za prelivanje - ističe rukovodilac istraživanja na "Vrelu" dr Sofija Petković, viša naučna saradnica beogradskog Arheološkog instituta.

Svoj rušilački pohod vandali su pod okriljem noći između 4. i 5. avgusta nastavili i na prostoru zapadne kule šarkamenskog carskog memorijalnog kompleksa.

- Ova kula je štitila ulaz u utvrđenje s južne strane. Iskopavanja ove kule, započeta 2014. godine, završena su u ovogodišnjoj kampanji na nivou poda od ređanih keramičkih ploča, tj. rimskih tegula. Pod je raskopan na dva mesta zbog neznanja nelegalnih kopača, koji su pomoću metal-detektora umesto "zlatne riznice" u stvari detektovali primese gvožđa, ne znajući da su one uvek prisutne u rimskim opekama - ističe Gordan Janjić, muzejski savetnik Muzeja Krajine, inače koordinator projekta.

Izvaljeni delovi konstrukcije kontrolnog mosta u vodotornju na lokalitetu “Vrelo“ Šarkamen

Istraživački tim, koji pored Petkovićeve iJanjića, čine i arheolog Marija Jović i arhitekta Igor Bjelić, očekuju da će počinioce krivičnog dela uništavanja kulturnog blaga od velikog značaja stići zaslužena kazna za divljaštvo i uništavanje lokaliteta od neprocenjivog značaja za svetsku kulturnu baštinu. Zbog svega što se na "Vrelu" dogodilo, arheolozi se pitaju da li medijska promocija, a ona se sprovodi sa ciljem da ovo nalazište postane jedna od atrakcija kulturnog turizma, ugrožava arheološko nalazište.

- Projekat koji već četvrtu godinu realizuju Arheološki institut Beograd, Muzej Krajine Negotin i Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš nosi naziv "Vrelo - Šarkamen, arheološka istraživanja, prezentacija i promocija". Upravo prezentacija i promocija carske palate na Šarkamenu je jedan od naših najvažnijih ciljeva. Mi ćemo i dalje nastaviti da otkrivamo nova saznanja o prošlosti, da čuvamo kulturnu baštinu i stvaramo lepše i plemenitije okruženje za buduće generacije u nadi da će vandali sa rušilačkim instinktima, poput ovih sa Šarkamena, uskoro postati izopačena retkost u našem društvu - poručili su arheolozi.

ŠARKAMENSKI vodotoranj, dragulj rimske arhitekture, po rečima mr Igora Bjelića, arhitekte istraživačkog tima jedinstven je po svojoj konstrukciji i najbolje očuvan rimski vodotoranj u našoj zemlji. Sličan u blizini carske rezidencije Medijana u Nišu uništen je građevinskim radovima, a onaj u jednoj od kula Caričinog grada kod Lebana veoma je oštećen.