8 januar

Događaji
1297 - italijanski plemić Frančeskino Grimaldi uspostavio je u Monaku dinastiju Grimaldi koja je i danas na vlasti. Prerušen u kaluđera Grimaldi je krišom ušao u tvrđavu Monako koja je bila pod vlašću Đenove, a potom pustio unutra svoje vojnike i zaposeo tvrđavu. Kao Renije I vladao je do smrti 1314.
1679 - francuski istraživač Rober Kavelije de la Sal otkrio je vodopade Nijagare.
1807 - srpski ustanici su u Prvom srpskom ustanku zauzeli Kalemegdansku tvrđavu u koju su se Turci sklonili nakon zauzimanja Beograda 12. decembra 1806. Beograd je posle 380 godina ponovo postao prestonica srpske države. Šest godina kasnije, nakon sloma ustanka, Turci su ponovo osvojili Beograd.
1923 - nakon izveštaja Reparacione komisije krajem 1922. da Nemačka kasni sa isporukama uglja na ime ratne odštete Francuskoj i Belgiji, francuske i belgijske trupe ušle su u Rursku oblast. Kriza je sporazumno rešena sredinom 1924, a u julu 1925. Francuzi su počeli da evakuišu trupe iz Rura.
1926 - Abdul Aziz ibn Saud postao je kralj Hedžasa, a naziv zemlje promenjen je u Saudijska Arabija.
1959 - general Šarl de Gol postao je prvi predsednik Pete republike Francuske.
1973 - američki i severnovijetnamski pregovarači Henri Kisindžer i Le Duk To obnovili su u Parizu pregovore o okončanju Vijetnamskog rata.
1998 - arapski terorista Remzi Ahmed Jusef osuđen je na doživotnu robiju, kao organizator podmetanja eksploziva 1993. u Svetski trgovinski centar u Njujorku, kada je poginulo šestoro ljudi. Dve zgrade Centra sa preko sto spratova srušene su 11. septembra 2001. u samoubilačkom terorističkom napadu sa dva oteta aviona.
2002 - u Albaniji je u 117. godini umrla Cherime Hasan Bardi jedna od najstarijih Albanki i jedna od nekoliko osoba na svetu koje su živele u tri veka.
2003 - Skupština Crne Gore izabrala je novu republičku vladu čiji je premijer Milo Đukanović.
2003 - nakon nekoliko napada na pripadnike američkih vojnih snaga, u Kuvajtu je objavljen religiozni proglas koji zabranjuje ubijanje ne-Muslimana, čime su ojačani postojeći zakoni.


Rođenja
1935 - Elvis Prisli, američki muzičar (u. 1977)
1942 - Stiven Hoking, engleski fizičar

Smrti
1324 - Marko Polo, italijanski istraživač (r. 1254)
1642 - Galileo Galilej, italijanski astronom, fizičar i matematičar (r. 1564)
1896 - Pol Verlen, francuski pisac (r. 1844)
1976 - Žu Enlaj, kineski državnik (r. 1898)
1996 - Fransoa Miteran, francuski političar i državnikž (r. 1916)
2004 - Ma'mun al Hodeibi, duhovni vođa egipatske zabranjene organizacije Muslimanska braća (r. 1921)

Praznici i dani sećanja
Srpska pravoslavna crkva slavi:
drugi dan Božića
Sabor Presvete Bogorodice
Spomen bekstva u Misir
Prepodobnog Evaresta
Svetog Jevtimija Ispovednika, episkopa sardijskog
Prepodobnog Konstantina Sinadskog

9 januar

Događaji
1792 - mirom u Jašiju, kojim je okončan rusko-turski rat, započet u avgustu 1787, Rusija proširila svoju granicu do Dnjestra.
1793 - Francuz Žan Pjer Blanšar izveo prvi let balonom iznad severnoameričkog kontinenta.
1804 - ispred manastira Moravica Turci ubili srpskog arhimandrita Georgija Đorđevića Hadži-Đeru, narodnog prvaka u rudničkom kraju. Šest dana potom počela „seča knezova“, što je ubrzalo izbijanje Prvog srpskog ustanka.
1878 - u srpsko-turskom ratu srpska vojska ušla u Niš, a Turci narednog dana predali tvrđavu i varoš, čime je okončana turska uprava u tom gradu. Borbe trajale 25 dana, a odlučujuća bila pobeda Braničevske brigade na Čegru.
1942 - u Petrovgradu, Kikindi i drugim mestima u Banatu Nemci u Drugom svetskom ratu streljali 150 komunista i simpatizera partizana. Istog dana mađarske okupacione vlasti počele masovno hapšenje i ubijanje Srba s druge strane reke Tise. U Đurđevu kod Žablja, Šajkašu i Gospođincima streljano 60 Srba.
1945 - počelo iskrcavanje američkih trupa u Drugom svetskom ratu na najveće filipinsko ostrvo Luzon. Borbe okončane 15. avgusta kapitulacijom japanskih snaga.
1953 - potonuo južnokorejski putnički feribot, život izgubilo 349 osoba.
1962 - SSSR i Kuba potpisali trgovinski sporazum na osnovu kog je Kuba dobijala robu po povlašćenim, niskim cenama. Ugovor prestao da važi 1991.
1978 - u Iranu počela islamska revolucija u kojoj je godinu dana kasnije zbačen sa vlasti šah Reza Pahlavi.
1992 - reagujući na odluku bosanskih muslimana i Hrvata da zatraže priznanje suverene Bosne i Hercegovine od Evropske zajednice, Srbi proglasili Republiku srpskog naroda u BiH i saopštili da je ta republika federalna jedinica Jugoslavije.
1996 - čečenski pobunjenici zauzeli bolnicu i uzheli najmanje 2.000 talaca u dagestanskom gradu Kizliar. Pobunjenici tražili prekid rata u svojoj državi.
1996 - obustavljen vazdušni humanitaran most za Sarajevo, najveći vazdušni most u istoriji vazduhoplovstva posle sovjetske blokade Berlina. Tokom tri i po godine rata u Bosni, obavljeno 13.000 humanitarnih letova kojima je dopremljeno više od 160.000 tona pomoći.
1999 - prilikom hapšenja, pripadnici SFOR ubili bosanskog Srbina Dragana Gagovića, optuženog pred Međunarodnim sudom u Hagu za ratne zločine počinjene u ratu u Bosni.
2002 - SAD ukinule sankcije na prodaju oružja Jugoslaviji, uvedene 1996.
2002 - vlada SAD pokrenula istragu o stečaju multinacionalne elektrodistributerske kompanije „Enron“, najvećem bankrotstvu u istoriji SAD.

Rođenja
1856 - Stevan Stojanović Mokranjac, srpski kompozitor i muzički pedagog (u. 1914)
1908 - Simon de Bovoar, francuska književnica (u. 1986)
1913 - Ričard Nikson, američki državnik (u. 1994)
1922 - Ahmed Seku Ture, gvinejski državnik i pisac (u. 1984)

Smrti
1873 - Šarl Luj Napoleon III, predsednik Francuske (r. 1808)
1878 - Vitorio Emanuele II, italijanski kralj (r. 1820)

Praznici i dani sećanja
Srpska pravoslavna crkva slavi:
Svetog prvomučenika Stefana
Prepodobnog mučenika Teodor i Teofana Načertanog

10 januar

Događaji
49. pne. - Gaj Julije Cezar izgovorio „Kocka je bačena“ i prešao reku Rubikon, po jednoj varijanti današnja rečica Fiumicino u gornjoj Italiji, po drugoj Pisatelo kod Ravene, granica između Italije i Galije, što je označilo novo razdoblje u istoriji Rimskog carstva, počeo građanski rat protiv Pompeja i Senata koji je završen uvođenjem Cezarove diktature. Pripadnici republikanske opozicije ubili Cezara 44. pne.
1356 - na državnom saboru u Nirnbergu prihvaćen glavni deo Zlatne bule cara Karla IV, velikog ustavnog zakona nemačke carevine, koji je u svojim osnovama trajao do 1806.
1863 - u Londonu otvorena prva linija podzemne železnice u svetu.
1882 - počeo hercegovačko-bokeljski ustanak Srba i muslimana protiv Austro-Ugarske, kao odgovor na uvođenja zakona o vojnoj obavezi i regrutovanja. Ustanak, koji je potajno podržala Crna Gora, ugušen posle nekoliko meseci.
1889 - Francuska uspostavila protektorat nad Obalom Slonovače.
1920 - u Ženevi izabrano veće Lige naroda koje su činili Francuska, Italija, Japan, Velika Britanija. Kasnije članice Veća postale Nemačka i SSSR. Zbog političkog neuspeha Liga naroda prestala da postoji 1939, mada je formalno ukinuta 1946, kada je u Londonu održana prva sednica Generalne skupštine Ujedinjenih nacija.
1922 - Artur Grifit postao prvi predsednik Irske posle sticanja nezavisnosti te zemlje od Velike Britanije.
1934 - u Nemačkoj pogubljen Marinus van der Lube pošto je proglašen krivim za paljenje Rajhstaga 27. februara 1933.
1969 - Švedska kao prva zapadna zemlja uspostavila diplomatske odnose sa Severnim Vijetnamom.
1996 - Izrael pustio iz zatvora stotine Palestinaca nekoliko dana uoči prvih palestinskih nacionalnih izbora u Gazi i na Zapadnoj obali.
1997 - Arnoldo Aleman postao predsednik Nikaragve u prvoj demokratskoj i mirnoj smeni vlasti u modernoj istoriji te zemlje.
1997 - tokom antivladinih protesta u Sofiji demonstranti probili policijski kordon, upali u zgradu Parlamenta i demolirali je.
2001 - bivša predsednica Republike Srpske Biljana Plavšić predala se Međunarodnom sudu u Hagu pred kojim je optužena za genocid i druge zločine počinjene 1991. i 1992. tokom rata u Bosni. Uz garancije Vlade Srbije u septembru puštena da se brani sa slobode, a u oktobru 2002. priznala krivicu.
2002 - izraelski tenkovi i buldožeri srušili 73 palestinske kuće u Rafi, posle napada naoružanih Palestinaca na izraelske vojnike.

Rođenja
1909 - Pavle Savić, srpski fizičar i hemičar (u. 1994)

Smrti
1778 - Karl fon Line, švedski prirodnjak (r. 1707)
1890 - Laza Lazarević, srpski pisac i lekar (r. 1851)
1917 - Frederik Kodi, poznat kao Bafalo Bil, jahač „Poni ekspresa“ (r. 1846)
1971 - Koko Šanel, francuska modna kreatorka (r. 1883)

Praznici i dani sećanja
Srpska pravoslavna crkva slavi:
Svetih dvadeset hiljada mučenika nikomidijskih
Prepodobnog Simona Mirotočivog
Svetu mučenicu Domnu

11 januar

Događaji
1569 - u Engleskoj je, pod patronatom kraljice Elizabete I, u katedrali svetog Pavla u Londonu prvi put organizovana lutrija. Prihod je korišćen za obnovu utvrđenja, luka i drugih javnih radova.
1811 - Skupština svih narodnih starešina u Srbiji osnovala je u vreme Prvog srpskog ustanka prva popečiteljstva (ministarstva). Ministar prosvete postao je najučeniji Srbin tog vremena, rektor Velike škole u Beogradu Dositej Obradović.
1843 - austrijski car Ferdinand I je u vreme najvećeg uspona Ilirskog preporoda zabranio upotrebu ilirskog imena, posebno u „novinama i javnim spisima“.
1886 - u Njujorku je počeo prvi šahovski meč za prvaka sveta između Vilhelma Štajnica i Johana Cukertorta, koji je dobio Štajnic rezultatom 10:5, uz pet remija. Titulu je odbranio 1889. i 1892. u mečevima protiv Mihaila Čigorina, ali je 1894. poražen od Emanuela Laskera. Napisao je „Udžbenik modernog šaha“, koji se smatra osnovom moderne šahovske strategije.
1919 - Rumunija je anektirala Transilvaniju koja je bila u sastavu Austo-Ugarske monarhije do njenog raspada 1918. Mirom u Trijanonu 1920. Transilvanija je formalno dodeljena Rumuniji.
1922 - prvi pacijent izlečen insulinom od šećerne bolesti je postao 14-godišnji Kanađanin Leonard Tomson.
1942 - Japanci su u Drugom svetskom ratu zauzeli Kuala Lumpur.
1946 - ustavotvorna skupština u Tirani je proglasila Narodnu republiku Albaniju.
1962 - pod snežnom lavinom, koja je u peruanskim Andima zatrpala selo Huaskaran, život je izgubilo više od 3.000 ljudi.
1970 - Armija Nigerije je posle 32 meseca borbi u građanskom ratu u kojem je poginulo milion i po ljudi, ugušila pobunu secesionista u provinciji Bijafra. Vođa pobunjenika general Čukvuemeka Odumegvu Odžukvu napustio je zemlju dan posle pada Overija, glavnog grada Bijafre.
1989 - ispred Skupštine Crne Gore održan je masovni miting građana na kojem je zatraženo smenjivanje državnog i partijskog rukovodstva. Pod velikim dvodnevnim pritiskom demonstranata to rukovodstvo je podnelo ostavke, a na političku scenu Crne Gore stupila je grupa mladih komunista na čelu s Momirom Bulatovićem i Milom Đukanovićem.
1998 - naoružani napadač, islamski fanatik, ubio je najmanje 22 i ranio 51 šiitskog muslimanskog vernika tokom molitve u džamiji u pakistanskom gradu Lahor.
2000 - predsednik Alžira Abdelaziz Buteflika doneo je opštu amnestiju za pripadnike Islamske armije spasa i za uzvrat zatražio raspuštanje njihove organizacije.
2001 - Vlada Burundija i pobunjenčka grupa Hutu, jedna od dve etničke manjine, postigli su dogovor o povlačenju svojih trupa iz Demokratske Republike Kongo.

Rođenja
347 - Flavije Teodosije I, vizantijski car (u. 395)
1503 - Đirolamo Frančesko Marija Macola, italijanski slikar i bakrorezac (u. 1540)

Smrti
1735 - Vladika Danilo I Petrović, crnogorski vladika (r. 1697)
1829 - Fridrih fon Šlegel, nemački pisac (r. 1772)
1928 - Tomas Hardi, engleski pisac (r. 1840)
1966 - Alberto Đakometi, švajcarski skulptor i slikar (r. 1901)

Praznici i dani sećanja
Srpska pravoslavna crkva slavi:
Svetih četrnaest hiljada mladenaca vitlejemskih
Prepodobnog Markela iz Apamije Sirijske
Prepodobnog Marka Grobara i Teofila Plačljivog

12 januar

Događaji
812 - izaslanici vizantijskog cara Mihaila I Rangabe sklopili mir u Ahenu s franačkim carem Karlom Velikim, posle više od decenije rata Vizantije i Franačkog carstva. Jedan od uzroka rata bilo je to što je rimski papa, potraživši oslonac u Franačkom carstvu, krunisao Karla Velikog.
1932 - Heti Karavaj, demokrata iz Arkanzasa, postala prva žena izabrana u Senat SAD.
1953 - Skupština Jugoslavije usvojila nov Ustav. Ukinuto Veće naroda i formirano Veće proizvođača, čime je izgubljeno nacionalno obeležje institucionalne skupštinske strukture.
1964 - u Zanzibaru, mesec dana pošto je zemlja stekla nezavisnost, zbačen sa vlasti sultan i proglašena republika s predsednikom Abeidom Karumeom. Četiri meseca kasnije Zanzibar se ujedinio s Tanganjikom u Tanzaniju.
1977 - Izraelci masovnim demonstracijama izrazili protest zbog odluke Francuske da pusti na slobodu Abu Dauda, vođu palestinskih terorista koji su 1972. izvršili masakr nad izraelskim atletičarima na Olimpijadi u Minhenu.
1990 - rumunski predsednik Jon Ilijesku saopštio da je Komunistička partija Rumunije stavljena van zakona.
1991 - Kongres SAD odobrio predsedniku Džordžu Bušu upotrebu vojne sile da bi prisilio iračku armiju da napusti Kuvajt.
1992 - Vlada Alžira dan posle ostavke šefa države Bendžedida Šadlija odložila drugu rundu parlamentarnih izbora, obrazloživši to „nemogućnošću nastavljanja izbornog procesa“. Na izborima vodio islamski Front nacionalnog spasa. Islamisti se prihvatili oružja i u narednim godinama ubijeno više desetina hiljada Alžiraca.
1993 - Komesarijat Ujedinjenih nacija za izbeglice saopštio je da je 1992. u svetu bilo više od 18,5 miliona izbeglica. Broj izbeglica povećan za 3,5 miliona u odnosu na 1991, od čega tri miliona raseljeno i izbeglo sa teritorije Jugoslavije.
1996 - prve ruske jedinice u sastavu IFOR stigle u Bosnu i Hercegovinu, u prvoj zajedničkoj vojnoj misiji s trupama SAD i ostalih zapadnih zemalja posle Drugog svetskog rata.
1998 -
19 evropskih država potpisalo dokument o zabrani kloniranja ljudskih bića.
u Beogradu počeo štrajk Gradskog saobraćajnog preduzeća. Prvi put u stogodišnjoj istoriji javnog prevoza na beogradske ulice nije izašlo nijedno vozilo GSP. Štrajk trajao šest dana.

Rođenja
1628 - Šarl Pero, francuski pisac (u. 1703)
1876 - Džon Grifit, američki pisac (u. 1916)
1899 - Paul Herman Miler, švajcarski biohemičar (u. 1965)

Smrti
1519 - Maksimilijan I, nemački kralj (r. 1459)
1665 - Pjer Ferma, francuski matematičar (r. 1601)
1976 - Agata Kristi, engleska spisateljica (r. 1890)
1977 - Anri Žorž Kluzo, francuski režiser i scenarista (r. 1904)
2002 - Sajrus Vens, državni sekretar SAD (r. 1917)

Praznici i dani sećanja
Srpska pravoslavna crkva slavi:
Svetu mučenicu Anisiju
Prepodobnu Teodoru Carigradsku
Svetog apostola Timona
Prepodobnu Teodoru Kesarijsku
Prepodobnog mučenika Gedeona

13 januar

Događaji
1842 - prilikom povlačenja iz avganistanskog grada Kabula, britanske trupe od 9000 vojnika masakrirane su u Kiber Pasu.
1854 - japanski šogun Tokugava potpisao je prvi trgovinski ugovor kojim su za SAD otvorene neke japanske luke. Kasnije su potpisani ugovori s Velikom Britanijom, Rusijom, Francuskom, čime je Japan prekinuo politiku izolovanosti i počeo da se uključuje u međunarodne odnose.
1898 - francuski pisac Emil Zola je pod naslovom „Optužujem“ objavio u listu „L'Oror“ otvoreno pismo predsedniku Republike u kojem je ukazao na mahinacije najviših vojnih krugova i zatražio oslobađanje kapetana Alfreda Drajfusa, koji je na procesu 1894. osuđen na doživotnu robiju zbog navodnog odavanja vojnih tajni Nemačkoj. Drajfus je na obnovljenom procesu oslobođen optužbi i 1906. rehabilitovan, vraćen u vojsku i unapređen u čin majora.
1910 - emitovan je prvi radio-prenos opere uživo iz njujorške „Metropoliten opere“, Leonkavalovi „Pajaci“ i Maskanjijeva „Kavalerija rustikana“.
1915 - u gradu Avecano u centralnoj Italiji u zemljotresu je poginulo 30.000 ljudi.
1935 - na plebiscitu u oblasti Sar, kojom je na osnovu mandata Lige naroda upravljala Francuska, ubedljivom većinom izglasano je pripajanje Nemačkoj.
1963 - u vojnom udaru je ubijen prvi predsednik Togoa, Silvanus Olimpio, i vojska je na vlast dovela Nikolasa Granickog, koji je od 1961. bio u izbeglištvu. Istog dana 1967. vojnim udarom vlast je preuzeo potpukovnik Etjen Gnasingbe Ejadema.
1972 - vojska je u Gani zbacila civilnu vladu predsednika Edvarda Akufa Ada, a vlast je preuzeo potpukovnik Ignacijus Ačempong.
1985 - prilikom pada voza u provaliju, oko 250 kilometara istočno od glavnog grada Etiopije Adis Abebe, poginulo je 428 putnika, a 370 je povređeno.
1991 - na svetskom prvenstvu u australijskom gradu Pertu jugoslovenski vaterpolisti osvojili su zlatnu medalju. Jugoslavija je prvi put postala prvak sveta u vaterpolu u Madridu 1987.
1993 - na osnovu odluke nemačkog Ustavnog suda obustavljen je sudski postupak protiv bivšeg predsednika Demokratske Republike Nemačke Eriha Honekera. Sud je zaključio da proces protiv 80godišnjeg Honekera, teško obolelog od raka predstavlja povredu ljudskog dostojanstva. Honeker je nakon 169 dana provedenih u istražnom zatvoru emigrirao u Čile gde je umro u maju 1994.
2001 - u zemljotresu u Salvadoru poginula je 701 osoba i 3.883 je ranjeno, a 160.598 stambenih objekata je uništeno, ozbiljno oštećeno ili zatrpano zemljom.

Rođenja
1806 - Jovan Sterija Popović, srpski komediograf (u. 1856)

Smrti
1691 - Džordž Foks, osnivač Društva prijatelja (r. 1624)
1906 - Aleksandar Stepanovič Popov, ruski fizičar i elektroinženjer (r. 1859)
1941 - Džejms Džojs, irski pisac (r. 1882)
2001 - Branko V. Radičević, jugoslovenski književnik (r. 1925)
2002 - Gregorio Fuentes, kapetan Hemingvejevog broda (r. 1897)
2002 - Antonije Isaković, srpski književnik (r. 1923)

Praznici i dani sećanja
Srpska pravoslavna crkva slavi:
Prepodobnu Melaniju Rimljanku
Svetog pravednog Josifa, cara Davida i Jakova brata Gospodnjeg
Prepodobnog mučenika Zotika Siropitatelja
Blaženog Teofilakta, arhiepiskopa ohridskog

14 januar

Događaji
1784 - SAD ratifikovale mirovni ugovor s Velikom Britanijom, čime je i formalno okončan Američki rat za nezavisnost.
1809 - Engleska i Španija sklopile savez protiv francuskog cara Napoleona I.
1826 - u Pešti osnovana Matica srpska na inicijativu Jovana Hadžića i uz pomoć bogatih srpskih trgovaca iz Pešte i Budima. Književno i kulturno društvo odigralo ogromnu ulogu u procvatu nauke i kulture Srba u Vojvodini, ubrzo po osnivanju počelo da izdaje „Letopis Matice srpske“, najstariji srpski književni časopis. 1864. Matica preseljena u Novi Sad.
1867 - u okviru balkanskih nacionalno-oslobodilačkih saveza protiv Otomanskog carstva, Vlada Srbije u Bukureštu s bugarskim revolucionarnim komitetom sklopila sporazum o stvaranju zajedničke države koja bi se zvala Bugaro-Srbija ili Srbo-Bugarska, a za vladara bio predviđen srpski knez Mihailo Obrenović.
1907 - zemljotres razorio grad Kingston na Jamajci i usmrtio oko 1.000 ljudi.
1943 - u Kazablanki počela konferencija lidera savezničkih snaga u Drugom svetskom ratu Ruzvelta, Čerčila i De Gola. Na konferenciji koja je završena 26. januara zaključeno da sile Osovine moraju bezuslovno kapitulirati i preciziran datum iskrcavanja saveznika u Italiji.
1953 - Narodna skupština Jugoslavije izglasala ustavni zakon kojim je uvedeno društveno vlasništvo i samoupravljanje proizvođača. Umesto vlade i ministarstava uvedena izvršna veća i državni sekretarijati. Prvi predsednik Saveznog izvršnog veća postao Josip Broz Tito.
1969 - lansiran sovjetski vasionski brod „Sojuz 4“ s kosmonautom Vladimirom Šatalovim, dan kasnije „Sojuz 5“ u kom su bili Boris Voljanov, Aleksej Jelisejev i Jevgenij Krunov. Dva broda se potom spojila, kosmonauti Jelisejev i Krunov prešli u „Sojuz 4“. To je bilo prvo spajanje vasionskih brodova s ljudskom posadom u Zemljinoj orbiti.
1991 - u Tunisu ubijena tri bliska saradnika Jasera Arafata, među kojima Abu Ijad, jedan od osnivača Palestinske oslobodilačke organizacije.
1996 - predsednik Gvatemale Alvaro Arsu pozvao, preuzimajući dužnost šefa države, levičarske gerilce da počnu pregovore o okončanju 35-godišnjeg građanskog rata.
2000 - pet bosanskih Hrvata Zoran, Vlatko i Marjan Kupreškić, Vladimir Šantić i Drago Josipović proglašeni krivim pred Međunarodnim sudom za ratne zločine u Hagu za masakr 116 mslimana u Ahmićima u Bosni 1993. Osuđeni na zatvorske kazne od pet do 25 godina. Kupreškići 23. oktobra 2001. proglašeni nevinim i oslobođeni, a ostaloj dvojici kazna smanjena.

Rođenja
1892 - Miloš Đurić, srpski klasični filolog (u. 1967)
1897 - Vasa Čubrilović, bosanski istoričar (u. 1990)
1941 - Milan Kučan, slovenački političar i državnik
1953 - Radmila Živković, srpska glumica

Smrti
1742 - Edmund Halej, engleski astronom i geofizičar (r. 1656)
1898 - Luis Kerol, engleski pisac i matematičar (r. 1832)
1957 - Hemfri Bogart, američki glumaca (r. 1899)
1991 - Mihailo Stevanović, srpski filolog (r. 1903)

Praznici i dani sećanja
1840 - u kneževini Srbiji za školsku slavu proglašen Savindan, praznik u spomen na srpskog prosvetitelja i zaštitnika školstva, Svetog Savu. Prva proslava Svetog Save održana 1812. u Zemunu, a himna Svetom Savi prvi put izvedena 1839. u Segedinu.
Srpska pravoslavna crkva slavi:
Obrezanje Isusa Hrista
Svetog Vasilija Velikog, arhiepiskopa Kesarijskog

15 januar

Događaji
1535 - engleski kralj Henri VIII preuzeo vrhovno poglavarstvo nad crkvom prema povelji koju je prethodno usvojio engleski parlament.
1559 - Elizabet Tjudor, kćerka Henrija VIII i Ane Bolen, krunisana u Vesminsterskoj katedrali u Londonu kao Elizabeta I, jedan od najznačajnijih vladara u istoriji Engleske. Na presto stupila posle smrti kraljice Meri I.
1582 - Poljska i Rusija, uz posredovanje pape Grgura XIII, potpisale mirovni ugovor kojim je Rusija izgubila izlaz na Baltičko more.
1804 - janjičarske starešine, dahije, koje su 1801. uzurpirale vlast u Beogradskom pašaluku, počele „seču knezova“ u pokušaju da spreče pobunu srpskog naroda protiv janjičarskog zuluma. Na prevaru je uhvaćeno i pogubljeno oko 70 najuglednijih srpskih knezova, viđenih ljudi i sveštenih lica, među kojima Aleksa Nenadović, Ilija Birčanin, Hadži-Ruvim i Hadži-Đera. Taj događaj ubrzao izbijanje Prvog srpskog ustanka.
1910 - Francuski Kongo postao deo Francuske Ekvatorijalne Afrike.
1912 - tokom italijansko-turskog rata prvi put iz aviona bačeni propagandni leci.
u Berlinu posle neuspelog ustanka ubijene vođe nemačkog radničkog pokreta Roza Luksemburg i Karl Libkneht.
1920 - usvajanjem 18. amandmana američkog Ustava u SAD uvedena prohibicija (Volstedov zakon)
1943 - američke trupe u Drugom svetskom ratu potisnule Japance sa pacifičkog ostrva Gvadalkanal i time zaustavile njihovo napredovanje prema Australiji.
1971 - predsednici Egipta i Prezidijuma Vrhovnog sovjeta SSSR Anvar el Sadat i Nikolaj Podgorni svečano otvorili Asuansku branu na reci Nil. Radovi trajali 11 godina.
1973 - premijer Izraela Golda Meir u Vatikanu razgovarala s papom Pavlom VI, koji je tom prilikom rekao da podržava međunarodni status Jerusalima. To je bio prvi susret jednog predsednika Vlade jevrejske države s poglavarem rimokatoličke crkve.
1992 - Pacpad SFRJ, Slovenija i Hrvatska postaju samostalne države
Evropska zajednica priznala bivše jugoslovenske republike Sloveniju i Hrvatsku kao nezavisne države.
1993 - SAD naredile pomorsku blokadu Haitija, uz obrazloženje da „talas izbeglica iz te zemlje može dovesti do masovnog gubitka života u moru“.
1998 - inauguracija Mila Đukanovića za predsednika Crne Gore izazvala burne proteste pristalica bivšeg predsednika Momira Bulatovića, vođe promiloševićeve struje u Crnoj Gori. Taj događaj označio ozbiljan rascep u jugoslovenskoj vladajućoj nomenklaturi. Predsednik Jugoslavije Slobodan Milošević nikada nije priznao pobedu Đukanovića, što je saveznu državu dovelo u stanje provizorijuma, koje se održalo i po odlasku Miloševića sa vlasti, u oktobru 2000.
1999 - u selu Račak na Kosovu nađena tela 45 Albanca, za čije su ubistvo optužene srpske snage bezbednosti. Iako ekspertiza finskih patologa koje je angažovala Evropska unija nije dokazala da se radi o masakru civila, taj događaj presudno uticao na donošenje odluke o NATO-bombardovanju Jugoslavije od marta do juna 1999.
2000 - u predvorju hotela „Interkontinental“ u Beogradu ubijen Željko Ražnatović Arkan, vođa paramilitarnih jedinica u ratovima na prostoru Jugoslavije, lider Stranke srpskog jedinstva. Ražnatović bio optužen pred Međunarodnim sudom za ratne zločine u Hagu.
2001 - Senat Kambodže doneo zakon o formiranju tribunala, sastavljenog od kambodžanskih i međunarodnih sudija, koji će suditi liderima Crvenih Kmera za zločine počinjene tokom njihove vladavine od 1975. do 1979, kada je umrlo od gladi, bolesti ili bilo ubijeno oko 1,7 miliona Kambodžanaca.

Rođenja
1622 - Molijer (Jean-Baptiste Poquelin) francuski pisac, glumac (*1673).
1906 - Aristotel Onazis, grčki brodovlasnik
1908 - Eduard Teler, američki fizičar mađarskog porekla
1918 - Gamal Abdel Naser, predsednik Egipta (u. 1970)
1929 - Martin Luter King, sveštenik i borac za građanska prava (u. 1968)

Smrti
2001 - Leo Marks, britanski kriptograf (r. 1920)
2005 - Viktorija de los Anheles, španska operska pevačica

Praznici i dani sećanja
Srpska pravoslavna crkva praznuje:
Svetog Silvestra episkopa rimskog
Prepodobnog Serafima Sarovskog
Svetu Teodotu majku Kozme i Damjana
Prepodobnog Amona
2002 - Hrvati obeležili 10 godina međunarodnog priznanja nezavisnosti svoje države, izrazivši žaljenje zbog krvoprolića tokom ratova 90-ih godina, ali i ubeđenje da su bili u pravu što su se izdvojili iz komunističke Jugoslavije.

16 januar

1927 - umro je Jovan Cvijić, najveći srpski geograf, predsednik Srpske kraljevske akademije i rektor Beogradskog univerziteta
1547. u Moskvi za prvog ruskog cara krunisan Ivan IV Vasiljevič. Poznat po značajnim reformama u Rusiji, ali i okrutnosti prema bojarima koju je primenjivao u nastojanju da centralizuje vlast i zbog ubistva sina, zbog čega je dobio naziv Grozni. 1553. osnovao prvu štampariju u Rusiji, a radi jačanja trgovine sa zapadnom Evropom 1584. podigao grad Arhangelsk. Potukao Mongole i osvojio Kazan 1552. i Astrahan 1556, a potom pripojio Sibir.
1778. Francuska priznala nezavisnost SAD tokom Američkog rata za nezavisnost od britanske kolonijalne uprave. U februaru iste godine u Parizu potpisan sporazum o savezu u tom ratu, a na hiljade dobrovoljaca krenulo da pomogne Amerikancima, među kojima i Lafajet, Sen Simon i Košćuško.
1794. umro engleski istoričar Edvard Gibon, autor dela „Opadanje i propast Rimskog carstva“, koje se smatra jednim od najznačajnijih u svetskoj istoriografiji.
1864. Austrija i Pruska uputile ultimatum Danskoj zahtevajući da povuče Ustav po kom su pokrajine Šlezvig i Holštajn postale deo Danske. U ratu koji je usledio Danci poraženi, a sporna vojvodstva pala pod zajedničku upravu Pruske i Austrije.
1908. u Beogradu otvoren hotel „Moskva“, podignut na mestu kafane „Velika Srbija“. Zgradu projektovali arhitekta Jovan Ilkić i grupa arhitekata iz Sankt Peterburga.
1920. u SAD stupila na snagu prohibicija, zakonska zabrana proizvodnje i prodaje alkohola.
1927. umro srpski geograf Jovan Cvijić, osnivač antropogeografije i geomorfologije i Geografskog društva u Beogradu. Predsednik Srpske kraljevske akademije od 1921. do smrti i počasni doktor više inostranih univerziteta i akademija, predsednik teritorijalne komisije na Mirovnim pregovorima u Versaju.
1945. pobedom savezničkih snaga pod komandom generala Bernarda Montgomerija i Omara Bredlija okončana nemačka ofanziva u Ardenima, u Belgiji. Ubijeno ili zarobljeno 220.000 nemačkih i 77.000 savezničkih vojnika.
1957. umro italijanski dirigent Arturo Toskanini, jedan od najznačajnijih u XX veku. Dirigovao u milanskoj “Skali” i operi “Metropoliten” u Njujorku, gde je organizovao i simfonijski orkestar.
1969. u centru Praga češki student Jan Palah izvršio samoubistvo spaljivanjem u znak protesta zbog okupacije Čehoslovačke koju su, po nalogu Sovjetskog Saveza, izvršile članice Varšavskog pakta u avgustu 1968.
1969. sovjetski kosmonauti u svemirskim brodovima „Sojuz 4“ Vladimir Šatalov i „Sojuz 5“ Boris Voljanov, Aleksej Jelisejev i Jevgenij Krunov prvi put u istoriji spojili dve letelice s ljudskom posadom u orbiti oko Zemlje.
1979. šah Irana Reza Pahlavi napustio zemlju pod pritiskom sledbenika ajatolaha Homeinija koji su potom preuzeli vlast.
1987. pef Komunističke partije Kine Hu Jaobang podneo ostavku, prihvativši krivicu za političke greške koje su izazvale studentske nemire. Funkciju generalnog sekretara Partije preuzeo Džao Cijang.
1991. SAD i zapadni saveznici počeli, u Zalivskom ratu, operaciju „Pustinjska oluja“ masovnim vazdušnim udarima po vojnim i industrijskim ciljevima u Iraku i Kuvajtu, 19 časova posle isteka ultimatuma Ujedinjenih nacija Bagdadu.
1993. u opkoljenom Sarajevu, koje je već mesecima bez struje i vode, poginulo osam, a povređeno 19 osoba od eksplozije granate koja je pala na mesto gde su ljudi čekali u redu za vodu.
1996. premijer Rusije Anatolij Čubajs, tvorac programa privatizacije, podneo ostavku.
1998. u eksploziji metana u rudniku „Soko“ u Čitluku kod Sokobanje poginulo 29 rudara.
2000. za predsednika Čilea izabran Rikardo Lagos, prvi predsednik-socijalista posle svrgnutog Salvadora Aljendea, kog su 1973. ubili pučisti predvođeni generalom Augustom Pinočeom.
2001. u pokušaju državnog udara u Demokratskoj Republici Kongo ubijen predsednik Loran Dezire Kabila, a dužnost predsednika preuzeo njegov sin Žozef. Kabila na vlast došao u maju 1997. posle pobune koju su podržale Uganda i Ruanda, protiv tadašnjeg diktatora Mobutua Sese Sekoa.
2001. u Ljubljani umro Sergej Krajger, slovenački i jugoslovenski političar iz vremena komunizma. Bio je član Predsedništva SFRJ od 1970. i predsednik Predsedništva od maja 1981. do maja 1982.
2002. Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija jednoglasno usvojio sankcije protiv terorističke mreže “Al-Kaida” i ostataka Talibana u Avganistanu i van te zemlje.

Praznici i dani sećanja
Srpska pravoslavna crkva slavi:
Proroka Malahiju
Svetog mučenika Gordiju
Svetu Genovevu - zaštitnica grada Pariza

17 januar

Događaji
1377. papa Grgur XI obnovio je papsko sedište u Rimu i time okončao avinjonsko „zatočeništvo“ rimskih papa. Sedište papa bilo je premešteno u Avinjon 1309. nakon poraza Bonifacija VIII u sukobu s franačkim kraljem Filipom IV Lepim.
1562. stupio je na snagu edikt iz Sen Žermena (Januarski edikt) kojim su priznati hugenoti (protestanti) u Francuskoj. Istog dana, vođe katolika, vojvoda od Giza i kardinal od Lorene, formirali su uniju (kasnije Sveta liga) koja će blokirati primenu edikta i izazvati verske ratove koji su, uz povremene prekide 36 godina razarali Francusku. Ratovi su prekinuti Nantskim ediktom koji je 1598. izdao Anri IV.
1773. engleski moreplovac Džejms Kuk je brodom „Rezolušn“ prvi prešao Antarktički krug.
1919. poljski kompozitor Ignaci Jan Paderevski, pijanista svetskog glasa, postao je prvi premijer republike Poljske, uspostavljene posle završetka Prvog svetskog rata.
1945. sovjetske trupe i Poljske patriotske snage su u Drugom svetskom ratu oslobodile Varšavu, više od pet godina nakon pada glavnog grada Poljske u ruke nemačkih nacista.
1959. Senegal i Francuski Sudan doneli su odluku o formiranju federalne države pod nazivom Republika Mali. Odluka je stupila na snagu u aprilu.
1961. ubijen je kongoanski državnik Patris Lumumba, bivši premijer Konga, tvorac nezavisnosti zemlje, simbol borbe protiv kolonijalizma i heroj „crne Afrike“. Protivustavno je smenjen s položaja premijera 5. septembra 1960, a 1. decembra uhvatili su ga vojnici generala Mobutua i prebacili u Katangu, gde je pod nerazjašnjenim okolnostima ubijen.
1966. u sudaru iznad Španije američkog bombardera „B-52“ i španskog aviona za snabdevanje gorivom poginulo je osam ljudi, a bombarder je bio prinuđen da u Atlantski okean baci hidrogensku bombu, koja nije eksplodirala.
1991. SAD i zapadni saveznici izveli su u Zalivskom ratu drugi i treći talas masovnog bombardovanja ciljeva u Iraku i Kuvajtu; tri iračke rakete „skad“ eksplodirale su u Tel Avivu.
1995. u zemljotresu koji je pogodio šire područje japanskog grada Kobe poginulo je više od 6.400 ljudi, a materijalna šteta je procenjena na 85,5 milijardi dolara.
1997. u Dablinu je sud proglasio prvi razvod braka u istoriji Irske, na osnovu zakona odobrenog na referendumu, čemu se žestoko protivila rimokatolička crkva.
2000. u Centru bezbednosti u Cetinju registrovana je Crnogorska pravoslavna crkva. Tu crkvu do sada nije priznala nijedna druga crkva, a na njenom čelu su sveštenici koji su isključeni iz ostalih crkava.
2002. u erupciji vulkana Njiragongo u Demokratskoj Republici Kongo razoreni su grad Goma i okolna sela, život je izgubilo više od 100 ljudi, a desetne hiljada ostalo je bez svojih domova.
2003. Bugarska vlada ukinula je sankcije protiv SR Jugoslavije uvedene 1998. ali su ostala zamrznuta sredstva koja pripadaju bivšem predsednika SRJ Slobodanu Miloševiću, njegovoj porodici i osmorici bivših visokih funkcionera.

Rođenja
1600 - Pedro Kalderon de la Barka jedan od najvećih španskih dramatičara.
1706 - Bendžamin Frenklin, američki naučnik i političar
1732 - kralj Stanislav II Ponjatovski, poljski kralj
1863 - Dejvid Lojd Džordž, engleski državnik
1942 - Kasius Klej, američki bokser

Smrti
1874 - braća Čang i Eng, najpoznatiji sijamski blizanci
1964 - Đorđe Andrejević Kun, srpski slikar i grafičar

Praznici i dani sećanja
Srpska pravoslavna crkva slavi:
Sabor svetih Sedamdeset apostola
Jevstatija, arhiepiskopa srpskog
Evnuha carice Kandakije
Prepodobnomučenika Onufrija Hilandarca