28 april

1442. Rođen engleski kralj Edvard IV, sin vojvode od Jorka. U ratu protiv dinastije Lankaster, posle zauzimanja Londona i pobede kod Toutona, izabran za kralja. Time kraljevska vlast prešla na kuću Jork.
1789. Pobunjena posada engleskog broda "Baunti" ostavila kapetana broda Vilijama Blaja i njegovih 18 pristalica u vodama kod Tahitija. Blaj posle 48 dana dramatične plovidbe i više od 3.500 milja uspeo da se domogne ostrva Timor, blizu Jave.
1804. Tokom Prvog srpskog ustanka u Zemunu održan sastanak srpskih ustanika i Turaka, uz posredovanje Austrije. Posle neuspelih pregovora o uspostavljanju mira srpski pregovarači se vratili u Ostružnicu i počeli pripreme za napad na Beograd.
1878. Rođen američki filmski i pozorišni glumac Lajonel Barimor. Kao dete se proslavio u ulozi Olivera Tvista, a kasnije značajne uloge odigrao u filmovima "Grand hotel", "Ostrvo Largo", "Dama s kamelijama" i u TV seriji "Dr Kilder".
1918. U zatvoru u Terezinu u Češkoj umro Gavrilo Princip. Na dvadesetogodišnji zatvor osudile ga austrougarske vlasti posle atentata na austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda u Sarajevu 1914.
1919. Na Versajskoj mirovnoj konferenciji u Parizu, 32 države, uključujući Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca, prihvatile pakt o osnivanju Lige naroda.
1924. Rođen zambijski državnik Kenet Kaunda, prvi predsednik Zambije, od 1964. do 1991, i jedan od lidera Pokreta nesvrstanih zemalja.
1936. Umro egipatski kralj Fuad I. Za kralja se proglasio 1922, kada je ukinut britanski protektorat nad Egiptom. Nasledio ga sin Faruk I.
1939. Adolf Hitler odbacio nemačko-poljski pakt o nenapadanju iz januara 1934. i nemačko-britanski ugovor iz juna 1935.
1952. Japanu vraćen suverenitet koji mu je, posle poraza u Drugom svetskom ratu, oduzet mirovnim ugovorom iz San Franciska 1951.
1969. Predsednik Francuske Šarl de Gol dao ostavku posle referenduma o regionalizaciji zemlje i reorganizaciji Senata, na kojem je većina Francuza glasala protiv njegovih predloga.
1977. Članovi nemačke levičarske terorističke grupe "Bader-Majnhof" osuđeni na doživotne robije.
1980. Državni sekretar SAD Sajrus Vens podneo ostavku posle neuspele misije komandosa za spasavanje američkih talaca u Iranu.
1992. Prokomunistička vlada u Kabulu predala vlast islamskim gerilcima, čime je okončan četrnaestogodišnji građanski rat u Avganistanu.
1995. U eksploziji gasa poginula najmanje 103 stanovnika južnokorejskog mesta Tegu.
1999. Vlada Jugoslavije Međunarodnom sudu pravde u Hagu podnela tužbu protiv zemalja NATO-a zbog neovlašćene upotrebe sile u vazdušnim udarima koji su počeli 24. marta.
1999. Lider Srpskog pokreta obnove Vuk Drašković smenjen sa mesta potpredsednika Vlade Jugoslavije zbog kritika na račun vlasti tokom ratnog stanja.
2001. Biznismen iz SAD Denis Titov platio 20 miliona dolara za putovanje na Međunarodnu svemirsku stanicu, na koje je otišao s ruskom posadom.
2002. U padu helihoptera u Rusiji poginuo gubernator sibirske oblasti Krasnojarsk, general Aleksandar Lebed, bivši savetnik predsednika Rusije Borisa Jeljcina za bezbednost, svojevremeno i predsednički kandidat.
2004. Snimci američke TV CBS o zlostavljanju iračkih zarobljenika u iračkom zatvoru "Abu Graib", pod kontrolom vojske SAD, izazvali šok u svetu. Predsednik SAD Džordž Buš uputio javno izvinjenje iračkom narodu za poniženje koje su pretrpeli irački zatvorenici i njihove porodice.

29 april

1429. Žan d'Ark, poznata kao Jovanka Orleanka, oslobodila je Orlean, grad koji su britanske trupe opsedale sedam meseci.
1769. Rođen je engleski vojskovođa i državnik Artur Velzli, prvi vojvoda od Velingtona koji je porazio Napoleona I 1815. kod Vaterloa. Kao vođa torijevske desnice bio je premijer od 1828. do 1830. godine.
1818. Rođen je Aleksandar II Nikolajevič Romanov, ruski car od 1855. Tokom njegove vladavine ukinuto je kmetstvo, reformisani su sudovi, data ograničena samouprava gubernijama i gradovima. U februaru 1881. ubio ga je pripadnik organizacije "Narodna volja".
1854. Rođen je francuski matematičar Žil Anri Poenkare, autor teorije automorfnih funkcija i jedan od osnivača topologije.
1892. U Beogradu je osnovana Srpska književna zadruga. Prvi predsednik bio je Stojan Novaković, a potpredsednik Jovan Jovanović Zmaj, koji je izradio i njen amblem. Prva objavljena knjiga bila je "Život i priključenija" Dositeja Obradovića.
1899. Rođen je američki pijanista, kompozitor i šef orkestra Edvard Kenedi - Djuk Elington, jedan od najznačajnijih džez muzičara 20. veka.
1901. Rođen je japanski car Hirohito, koji je vladao od 1921, kad je kao regent zamenjivao bolesnog oca. Krunisan je 1926. i bio na prestolu do smrti 1989. godine.
1907. Rođen je američki filmski režiser austrijskog porekla Fred Cineman, dobitnik Oskara za filmove "Odavde do večnosti" i "Čovek za sva vremena".
1929. Umro je srpski vojvoda Stepan-Stepa Stepanović, general i ministar vojske 1908. i od 1911. do 1912. godine. Čin vojvode dobio je nakon pobede nad austrougarskom vojskom u Cerskoj bici u avgustu 1914. godine.
1936. Rođen je indijski dirigent i violinista Zubin Mehta, jedan od najvećih dirigenata 20. veka. Karijeru profesionalnog dirigenta započeo je nastupima u Jugoslaviji i Belgiji.
1945. Američke trupe su u Drugom svetskom ratu oslobodile nemački koncentracioni logor Dahau.
1945. Snage nacističke Nemačke u Drugom svetskom ratu kapitulirale su u severnoj Italiji, Austriji, Štajerskoj i Koruškoj.
1970. Rodjena Uma Turman, američka glumica.
1974. Osnovan Univerzitet Crne Gore
1975. Poslednji američki vojnici evakuisani su iz Sajgona, dan uoči ulaska severnovijetnamskih snaga u grad.
1980. Umro je engleski filmski režiser Alfred Hičkok, proslavljeni autor kriminalističkih filmova, majstor filmske montaže, napetosti i ambijenta ("Čovek koji je suviše znao", "Nevolje sa Harijem", "Vrtoglavica", "Ptice", "Psiho").
1991. U zemljotresu u sovjetskoj republici Gruziji poginulo je više od 140 ljudi.
1992. Jedinice Teritorijalne odbrane i policije Bosne i Hercegovine blokirale su kasarne Jugoslovenske narodne armije u Sarajevu.
1995. U Šri Lanki, tamilski pobunjenici oborili su vojni avion u kojem su poginule 52 osobe.
1998. Kontakt grupa u Rimu usvojila je paket sankcija protiv SRJ zbog pogoršanja situacije na Kosovu.
1999. U vazdušnim udarima NATO-a na SR Jugoslaviju srušen je telekomunikacioni toranj na Avali.
2003. U Zagrebu je preminuo penzionisani hrvatski general Janko Bobetko, koga je Haški tribunal u septembru 2002. optužio za ratni zločin počinjen 1993. godine u vojnoj akciji "Medački džep".

30 april

313 - Rimski car Konstantin I Veliki izdao je Milanski edikt kojim je legalizovano hrišćanstvo u Rimskom carstvu.
1777 - Rodjen je nemački matematičar i astronom Karl Fridrih Gaus, pronalazač više metoda u teoriji brojeva, algebri, geometriji (Gausov algoritam, Gausova konstanta, Gausova kriva, Gaus-Krigerova projekcija). Smatra se jednim od najvećih matematičara svih vremena.
1789 - Džordž Vašington izabran je za prvog predsednika SAD. Nakon dva predsednička mandata, u septembru 1796. godine uputio je američkom narodu oproštajnu poruku i povukao se na svoje imanje.
1803 - SAD su od Napoleona Bonaparte, za 15 miliona dolara kupile Luizijanu, koja je istog dana 1812. i formalno ušla u sastav američke države kao njena 18. članica.
1804 - U borbama u Surinamu Britanci su prvi put upotrebili šrapnel, nazvan po izumitelju Henriju Šrapnelu.
1870 - Rodjen je austrijski kompozitor madjarskog porekla Franc Lehar, najznačajniji predstavnik bečke operete u prvoj polovini 20. veka ("Vesela udovica", "Zemlja smeška").
1883 - Umro je francuski slikar Eduar Mane, jedan od začetnika impresionizma ("Doručak na travi", "Bal u Foli-Beržeru", "Balkon", "Olimpija").
1883 - Rodjen je češki pisac Jaroslav Hašek, autor romana "Doživljaji dobrog vojnika Švejka".
1893 - Rodjen je Joahim fon Ribentrop, šef diplomatije nacističke Nemačke. Medjunarodni sud u Nirnbergu osudio ga je na smrt zbog zločina u Drugom svetskom ratu. Smrtna kazna vešanjem izvršena je 1946.
1895 - Svečano je otvorena Prva internacionalna izložba u Veneciji, koja je vremenom postala najveća smotra savremene likovne umetnosti u svetu, poznata kao Venecijanski bijenale.
1900 - Havaji su postali sastavni deo SAD.
1909 - Rodjena je holandska kraljica Julijana. Kraljica je postala 1948, a 1980. je abdicirala u korist starije kćerke Beatrise.
1915 - U Parizu je osnovan Jugoslovenski odbor, organizacija srpskih, hrvatskih i slovenačkih političkih emigranata iz Austro-Ugarske koja je u vreme Prvog svetskog rata vodila akcije za oslobadjanje južnoslovenskih zemalja od Austro-Ugarske i za njihovo ujedinjenje sa Srbijom i Crnom Gorom.
1934 - Austrija je donela novi ustav kojim je ozakonjena diktatura kancelara Engelberta Dolfusa.
1941 - Nezavisna Država Hrvatska donela je zakon o rasnoj pripadnosti na osnovu kojeg su počeli progoni Srba, Jevreja i Roma.
1945 - Adolf Hitler i njegova ljubavnica Eva Braun izvršili su samoubistvo u podzemnom bunkeru u Berlinu. Ruske trupe ušle su u centar Berlina, osvojile Rajhstag i druge državne institucije, dok su savezničke trupe osvojile Minhen, a francuske ušle u Austriju.
1945 - Jugoslovenska vojska oslobodila je u Drugom svetskom ratu ustaški logor Jasenovac.
1953 - U Beogradu je za posetioce otvoren Železnički muzej, prvi takav muzej u Jugoslaviji, osnovan u februaru 1950.
1973 - Predsednik SAD Ričard Nikson prihvatio je odgovornost za prisluškivanje stranačkih protivnika u Votergejtu 1972, što je dovelo do njegove ostavke u avgustu 1974. godine.
1975 - Padom Sajgona (Ho Ši Min), u koji su ušle snage Severnog Vijetnama, okončan je vijetnamski rat. U tridesetgodišnjem ratu poginulo je oko 58.000 Amerikanaca i tri miliona Vijetnamaca, od kojih dva miliona civila.
1989 - Umro je italijanski filmski režiser Serdjo Leone (Sergio), autor "špageti" vesterna ("Za šaku dolara", "Zovem se Niko", "Bilo jednom na Divljem zapadu", "Dogodilo se u Americi").
1991 - U ciklonu u Bangladešu je poginulo najmanje 125.000 ljudi.
1995 - Predsednik SAD Bil Klinton naložio je prekid trgovine s Iranom i zabranio investicije u tu zemlju, optuživši Teheran da podržava medjunarodni terorizam.
1999 - U vazdušnim napadima NATO na SR Jugoslaviju pogodjene su zgrade Ministarstva odbrane i Generalštaba Vojske Jugoslavije u užem centru Beograda.
2000 - Preminuo bivši premijer Danske Pol Hartling, koji je 1978. godine postao Visoki komesar UN za izbeglice, a 1981. dobio Nobelovu nagradu za mir.
2002 - Predsednik Zimbabvea Robert Mugabe proglasio je vanredno stanje u zemlji zbog velike nestašice hrane koja je dovela hiljade stanovnika na ivicu gladi. Kriza sa hranom nastupila je usled suše, ali i zbog zatvaranja farmi koje su drzali belci.
2003 - SAD, Rusija, Evropska unija i UN zvanično su objavile "mapu" za mirovno pregovore Izraela i Palestine, koji bi trebalo da dovedu do stvaranja nezavisne palestinske države 2005.

1 maj

1218. Rođen nemački car Rudolf I Habsburg, osnivač dinastije Habsburgovaca, jedne od najstarijih dinastija u Evropi. Vladao je od 1273. do smrti 1291.
1707. Stupio na snagu Zakon o Uniji kojom su se kraljevine Škotska i Engleska ujedinile u Veliku Britaniju.
1778. U Somboru otvorena prva srpska učiteljska škola.
1858. Crnogorci, na Grahovu, potukli znatno jače turske trupe. Posle te pobede, uz podršku Francuske, međunarodna komisija je 1860. odredila granice između Otomanskog carstva i Crne Gore, kojoj su pripojeni Grahovo, Rudine, Nikšićka Župa i Gornji Vasojevići.
1866. U Srbiji puštene u promet prve poštanke marke. Istog dana 1874. prve poštanske marke puštene su u promet u Crnoj Gori.
1873. Škotski lekar, misionar i istraživač Afrike Dejvid Livingston, koji je otkrio Viktorijine vodopade, pronađen je mrtav u mestu Čitambo u sadašnjoj Zambiji.
1876. Britanski parlament usvojio Zakon o kraljevskim titulama na osnovu kojeg je kraljica Viktorija I proglašena caricom Indije.
1886. U Čikagu je 40.000 radnika stupilo u štrajk, zahtevajući bolje uslove rada, izražene u paroli "tri osmice" - po osam sati rada, odmora i kulturnog uzdizanja. U sukobu s policijom ubijeno je šest i ranjeno oko 50 radnika. Od 1889. ovaj dan se slavi kao Međunarodni praznik rada. U Srbiji je prvi put proslavljen 1894.
1904. Umro češki kompozitor Antonjin Dvoržak. Iz njegovog bogatog opusa izdvaja se devet simfonija među kojima je najpoznatija "Simfonija iz novog sveta".
1925. Kipar zvanično postao britanska kolonija. Velika Britanija je 1878. Kipar preuzela od Turske, a 1914. je izvršila aneksiju ostrva.
1931. Zvanično je otvoren "Empajer stejt bilding", 102 sprata visok njujorški oblakoder, tada najviša zgrada u svetu.
1945. Nemački nacistički lider Jozef Gebels, ministar prosvete i propagande po dolasku nacista na vlast 1933, izvršio samoubistvo u bunkeru u Berlinu. Iz straha pred odgovornošću za nacističke zločine Gebels se ubio zajedno sa celom porodicom u poslednjim časovima pred pad Berlina u Drugom svetskom ratu.
1960. Na teritoriji Sovjetskog Saveza oboren američki špijunski avion "U-2". Pilot Frensis Pauers, koji se spasao iskakanjem, zarobljen je i u februaru 1962. razmenjen za jednog sovjetskog špijuna.
1978. Japanski istraživač Naomi Uemura postao prvi čovek koji je sam stigao na Severni pol, prešavši 950 kilometara na sankama s psećom zapregom.
1982. U Poljskoj, 50.000 pristalica "Solidarnosti" demonstriralo protiv vojne vlasti. Ratno stanje u zemlji uvedeno je 13. decembra 1981, kada je general Vojćeh Jaruzelski suspendovao civilne vlasti.
1886 - U Čikagu je 50.000 radnika stupilo u štrajk, zahtevajući bolje uslove rada, izražene u paroli „tri osmice“ - po osam sati rada, odmora i kulturnog uzdizanja. U sukobu s policijom ubijeno je 6 i ranjeno oko 50 radnika. Od 1889. ovaj dan se slavi kao Međunarodni praznik rada. U Srbiji je prvi put proslavljen 1894.
1993. U atentatu u Kolombu tokom prvomajske proslave ubijen je predsednik Šri Lanke Ranasingea Premadasu.
1994. U trci za "Gran Pri San Marina" poginuo brazilski automobilski as Ajrton Sena jedan od najboljih vozača formule 1.
1995. Artiljerijskim napadom na Pakrac počela je ofanziva hrvatskih snaga na zapadnu Slavoniju pod nazivom "Bljesak". Nekoliko dana kasnije Hrvatska je zauzela celo područje, a desetine hiljada Srba izbeglo je u Bosnu i Srbiju.
1997. Laburistička partija Tonija Blera pobedila na parlamentarnim izborima u Velikoj Britaniji, nakon 18 godina vladavine konzervativaca.
1999. U vazdušnim udarima NATO na SR Jugoslaviju pogođen putnički autobus na mostu u Lužanima. Poginulo je najmanje 60 ljudi.
2001. Makedonci u Bitolju spalili su i kamenovali oko 40 kuća, firmi i prodavnica čiji su vlasnici Albanci u znak odmazde zbog pogibije osam pripadnika makedonskih snaga bezbednosti u napadu albanskih terorista kod tetovskog sela Vojce.
2001. Predsednik SAD-a, Džordž Buš zatražio je izmenu ugovora koji su 1972. SAD sklopile sa Moskvom o antibalističkim raketama, što bi otvorilo put ka novom odbrambenom planu SAD.
2003. U zemljotresu u Turskoj poginulo 176 osoba, među kojima i 25 đaka tokom spavanja u internatu koji se srušio.
2004. Evropska unija proširena je za deset novih članica, čime se broj zemalja koje čine tu najveću ekonomsko-socijalnu integraciju popeo na 25 sa 450 miliona stanovnika. Punopravne članice EU zvanično su postale: Mađarska, Poljska, Češka, Slovačka, Slovenija, Kipar, Malta, Estonija, Letonija i Litvanija. To je najveće proširenje EU od osnivanja 1957. godine.

2 maj

1519. Umro Leonardo da Vinči, italijanski vajar, naučnik i slikar. Istoričari umetnosti svrstavaju ga u najveće genije ljudskog roda. Njegova dela "Mona Liza" i "Poslednja večera" spadaju u najčuvenije slike na svetu. "Traktat o slikarstvu", koji sadrži njegova zapažanja, zaključke i pouke o slikanju, perspektivi, svetlosti i boji, značajan doprinos nauci o umetnosti.
1567. Umro dubrovački renesansni pesnik i dramski pisac Marin Držić.
1660. Rođen Pjetro Alesandro Gaspare Skarlati, italijanski kompozitor opera i crkvenih kompozicija.
1729. Rođena ruska carica nemačkog porekla Katarina II Aleksejevna, Katarina Velika. Caricom je 1762. proglasila dvorska garda pošto je u zaveri ubijen njen muž Petar III. Pod uticajem francuskih prosvetitelja Voltera i Didroa sprovela značajne reforme ruskog društva u duhu prosvećenog apsolutizma.
1852. Rođen srpski novinar, pisac i političar Pera Todorović, jedan od osnivača Narodne radikalne stranke.
1857. Umro francuski pisac Alfred de Mise.
1860. U Budimpešti rođen Teodor Hercl, vođa i osnivač cionističkog pokreta, autor dela "Jevrejska država".
1885. Belgijski kralj Leopold II proglasio se za kralja nove Slobodne države Kongo.
1892. Rođen nemački pilot Manfred fon Rihthofen, Crveni Baron, najslavniji nemački avijatičar u Prvom svetskom ratu. Tokom rata oborio više od 80 aviona. Poginuo u vazdušnoj bici u aprilu 1918.
1892. Umro nemački hemičar August Vilhelm fon Hofman, osnivač moderne industrije anilinskih boja iz katrana kamenog uglja.
1903. Rođen američki pedijatar Bendžamin Meklejn Spok, autor bestselera "Saveti zdravog razuma o odgajanju beba i dece".
1904. Rođen američki pevač i filmski glumac Hari Lilis Bing Krozbi, rekorder po broju snimljenih ploča, dobitnik "Oskara" za film "Idući tvojim putem".
1933. Kancelar Nemačke Adolf Hitler ukinuo sindikate.
1945. Sovjetske trupe osvojile Berlin, u Drugom svetskom ratu.
1951. Savet Evrope prihvatio Nemačku kao punopravnog člana.
1953. Kralj Husein zvanično postao kralj Jordana.
1953. Kralj Fejsal II zvanično preuzeo vlast u Iraku.
1957. Umro američki političar, senator Džozef Mekarti, vođa antikomunističke kampanje u SAD početkom pedesetih godina. 1960. Izvršena smrtna kazna nad Amerikancem Kerilom Česmenom, osuđenim za otmicu i silovanje. Čekajući izvršenje presude, koje je osam puta odlagano zahvaljujući upornoj i veštoj odbrani, u zatvoru napisao tri knjige koje su postale bestseleri.
1965. U upotrebu ušao prvi komunikacioni satelit za prenos televizijske slike.
1967. U Stokholmu počeo rad Međunarodni sud za ratne zločine, koji je kasnije presudio da su SAD krive za agresiju na Vijetnam.
1970. Američka Nacionalna garda na univerzitetu Kent pucala u studente anti-ratne aktiviste nastradalo njih četvoro
1975. Rodjen Dejvid Bekam, engleski fudbaler
1990. Afrički nacionalni kongres Nelsona Mendele i Vlada Južne Afrike u Kejptaunu počeli razgovore o okončanju vlasti bele manjine u toj zemlji.
1994. Nelson Mendela i njegov Afrički nacionalni kongres pobedili na izborima u Južnoj Africi.
1993. Predsednik Republike Srpske Radovan Karadžić u Atini potpisao Vens-Ovenov mirovni plan za Bosnu pod uslovom da ga prihvati Skupština RS. Skupština RS kasnije odbacila plan, ocenivši da su mape razgraničenja s bosanskim muslimanima i Hrvatima krajnje nepovoljne za Srbe u Bosni, a bosanski rat nastavljen.
1995. Šest osoba poginulo, a 176 ranjeno kada su projektili krajiških Srba pogodili centar Zagreba.
1999. Avijacija NATO u napadima na Jugoslaviju upotrebila "grafitne bombe" koje su izazvale raspad elektroenergetskog sistema u Srbiji. Oko 70 odsto teritorije Srbije ostalo u mraku.
2000. U Sijera Leoneu pobunjenici Ujedinjenog revolucionarnog fronta zarobili 500 pripadnika mirovnih snaga Ujedinjenih nacija. Zatvorenici y narednom periodu puštani u manjim grupama, a 15. jula, posle vojne intervencije mirovnih snaga, konačno svi oslobođeni.
2001. Ronilac Živadin Đorđević izjavio listu "Timočka krimi-revija" da je u proleće 1999. iz reke Dunav izvučena hladnjača s 50 tela koja su kasnije tajno zakopana u masovnu grobnicu. U narednim mesecima policija Srbije otkrila nekoliko masovnih grobnica u kojima su, kako se pretpostavlja, zakopani albanski civili ubijeni tokom sukoba na Kosovu.
2001. Bivši pripadnik Kju Kluks Klana Tomas Blanton osuđen na doživotnu robiju zbog postavljanja bombe u crkvi u Birmingemu, u američkoj državi Alabama 1963, koja je za posledicu imala smrt četiri crnkinje.
2003. Predsednik SAD Džordž Buš saopštio da je glavni deo borbenih operacija u Iraku završen, čime je zvanično okončan rat u Iraku.
2004. Milorad Ulemek, bivši komandant Jedinice za specijalne operacije i prvooptuženi za ubistvo premijera Srbije Zorana Đinđića, predao se beogradskoj policiji posle 14 meseci skrivanja.

3 maj

1469. Rođen italijanski državnik i istoričar Nikolo Makijaveli, autor dela "Vladalac", u kojem je izneo shvatanje da vladar ne treba da bira sredstva da bi postigao cilj, iz čega kasnije izveden pojam makijavelizam.
1494. Španski moreplovac Kristofor Kolumbo otkrio ostrvo kasnije nazvano Jamajka.
1500. Portugalski moreplovac Pedro Alvareš Kabral na putu ka Indiji otkrio Brazil i proglasio ga posedom Portugalije.
1748. Rođen francuski političar Emanuel Žozef Siej, Abe Sije, jedan od vođa Francuske revolucije. U brošuri "Šta je treći stalež?" izložio političke zahteve buržoazije.
1791. Poljski kralj Stanjislav II August Ponjatovski potpisao liberalan Ustav kojim je uspostavljena parlamentarna monarhija. To je bio drugi pisani Ustav u svetu, posle Ustava SAD.
1814. Francuski kralj Luj XVIII vratio se, pod zaštitom saveznika, u Pariz posle poraza cara Napoleona I u bici kod Vaterloa.
1841. Novi Zeland proglašen za britansku koloniju.
1895. Teritorije u posedu Britanske južnoafričke kompanije, južno od reke Zambezi dobile naziv Rodezija.
1898. U Kijevu rođena izraelska državnica Golda Mabovič Mejrson, Golda Meir, prva žena-premijer Izraela, od 1969. do 1974.
1898. Umro srpski književni i pozorišni kritičar i istoričar književnosti Svetislav Vulović, profesor Velike škole u Beogradu, član Srpske kraljevske akademije, jedan od najuticajnijih srpskih književnih kritičara u XIX veku.
1902. Rođen francuski fizičar Alfred Kastler, član Francuske akademije, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1966. Njegov naučni rad doprineo razvoju lasera.
1922. U Parizu osnovana Međunarodna železnička unija, među osnivačima i predstavnici "Jugoslovenske železnice".
1936. U Jagodini u organizaciji Narodnog fronta slobode održane najmasovnije antifašističke demonstracije u Pomoravlju između dva svetska rata.
1939. Smenjen sovjetski ministar inostranih poslova Maksim Litvinov, nov ministar postao Vjačeslav Molotov, koji je krajem avgusta potpisao pakt o nenapadanju s nacističkom Nemačkom.
1945. Britanci u Drugom svetskom ratu zauzeli Rangun, glavni grad tadašnje Burme, danas Mjanmara, oslobodivši ga od japanske okupacije.
1946. U Tokiju zasedanje počeo Međunarodni vojni sud za Daleki istok, koji je sudio japanskim ratnim zločincima iz Drugog svetskog rata. U procesu koji je trajao do novembra 1948, od 28 okrivljenih sedam osuđeno na smrt, 16 na doživotnu robiju, a pet na vremenske kazne.
1968. Žestokim sukobima s policijom u Parizu počele studentske demonstracije i štrajkovi zbog oklevanja vlasti da sprovede reforme univerziteta. Studentski protesti ubrzo zahvatili i druge evropske zemlje, a protest prerastao u revolt protiv građanskog društva.
1971. Valter Ulbriht se povukao sa mesta generalnog sekretara Komunističke partije Istočne Nemačke. Zamenio ga Erih Honeker.
1991. U rodno selo Lelić kod Valjeva iz SAD prenete mošti episkopa Srpske pravoslavne crkve Nikolaja Velimirovića.
1992. Muslimanske snage u Sarajevu napale kolonu vozila JNA koja se povlačila prema kasarni u Lukavici. Ubijeno i povređeno više oficira, vojnika i civila.
1996. Delegati 55 zemalja saglasili se, na konferenciji Ujedinjenih nacija u Ženevi, o novim pravilima korišćenja nagaznih mina, ali nisu prihvatili njihovu potpunu zabranu.
1999. Tokom vazdušnih udara NATO na Jugoslaviju pogođen putnički autobus kod Peći na Kosovu. Poginulo 20 ljudi, 43 povređeno. U Novom Sadu pogođena zgrada TV Novi Sad. U sedištu NATO u Briselu saopšteno da je za 42 dana vazdušnih napada na SRJ izvedeno 14.000 letova.
2003. Kongres SAD, većinom glasova, izglasao budžet sa skoro 80 milijardi dolara namenjenih ratu u Iraku, a deo saveznicima i borbi protiv terorizma.

4 maj

1493. Papa Aleksandar VI, Španac, izdao edikt o podeli Novog sveta između Španije i Portugalije, prema kojem sve novootkrivene zemlje zapadno od Azora treba da pripadnu Španiji.
1780. U Epsomu u Engleskoj održane prve konjičke trke.
1825. Rođen engleski biolog i filozof Tomas Henri Haksli, pobornik teorije evolucije Čarlsa Darvina, autor dela "Mesto čoveka u prirodi", "Evolucija i etika", "Nauka i kultura" i "Priručnik komparativne anatomije kičmenjaka".
1827. Rođen engleski istraživač Džon Haning Spik, prvi Evropljanin koji je, u avgustu 1858, video afričko jezero Viktorija i tvrdio da je ono izvorište Nila.
1869. Umro srpski pisac i političar Jovan Hadžić, prvi predsednik Matice srpske, protivnik jezičkih i pravopisnih reformi Vuka Karadžića.
1885. Umro srpski knez Aleksandar Karađorđević, sin vođe Prvog srpskog ustanka Karađorđa. Za vreme njegove vladavine, od 1842. do 1858, počele reforme u državi i njena modernizacija. Na Svetoandrejskoj skupštini 1858. zbačen sa vlasti, na presto se vratio knez Miloš Obrenović.
1903. U borbi s Turcima poginuo Goce Delčev, vođa makedonskog nacionalno-revolucionarnog pokreta.
1919. Počele demonstracije kineskih studenata protiv odluke Versajske mirovne konferencije da nemački posedi u provinciji Šantung budu predati Japanu. Demonstracije "Pokret 4. maja" prerasle u nacionalni pokret, koji je pokrenuo preko 10 miliona ljudi.
1928. Rođen egipatski državnik Hosni Mubarak, predsednik Egipta od 1981, posle ubistva Anvara el Sadata.
1929. Rođena Odri Hepbern, američka glumica i ambasador dobre volje UNICEF-a. Dobitnik "Oskara" za film "Praznik u Rimu".
1938. Daglas Hajd postao prvi predsednik Irske na osnovu novog Ustava, kojim je proklamovana njena nezavisnost.
1970. Američka Nacionalna garda ubila četiri i ranila 11 studenata Univerziteta "Kent" u državi Ohajo, koji su demonstrirali protiv Vijetnamskog rata.
1979. Vođa konzervativaca Margaret Tačer posle pobede nad laburistima na parlamentarnim izborima postala je prva žena-premijer u istoriji Velike Britanije.
1980. Umro predsednik SFRJ Josip Broz Tito, vođa jugoslovenskih partizana u Drugom svetskom ratu i lider Komunističke partije Jugoslavije. Bio vođa Pokreta nesvrstanih zemalja.
1990. Na prvim višestranačkim izborima posle Drugog svetskog rata, u Hrvatskoj ubedljivo pobedila Hrvatska demokratska zajednica Franje Tuđmana.
1994. Izrael i Palestinska oslobodilačka organizacija potpisali sporazum o početku primene ograničene palestinske autonomije u Gazi i Jerihonu.
1994. Emitovanjem prvog servisa vesti Beogradska nezavisna novinska agencija, Beta, počela rad.
1996. Lider konzervativaca Hose Marija Asnar postao premijer Španije, čime je okončana trinaestogodišnja vladavina socijalista.
2001. Podignuta optužnica protiv Radomira Markovića, koji je u vreme režima Slobodana Miloševića bio načelnik Državne bezbednosti Srbije. Po optužnici za odavanje državne tajne, Marković 6. jula 2001. osuđen na godinu dana zatvora, a po tužbi za umešanost u ubistvo četiri funkcionera Srpskog pokreta obnove na Ibarskoj magistrali, u oktobru 1999, 30. januara 2003. osuđen na sedam godina zatvora.
2001. SAD glasanjem izbačene iz Komisije za ljudska prava pri Ujedinjenim nacijama, što je prvi put u istoriji te međunarodne organizacije.
2003. U 83. godini umro Sesto Bruskantini, italijanski operski pevač.

5 maj

1705. Umro rimsko-nemački car Leopold I. Uspešno se borio protiv Turaka, slavu mu donela odbrana Beča 1683. Za vreme njegove vladavine Srbi se, pod vođstvom patrijarha Arsenija Čarnojevića, doselili u južnu Ugarsku i Srem.
1813. Rođen danski filozof Seren Kjerkegor, začetnik filozofije egzistencijalizma.
1815. Rođen francuski pisac komedija i vodvilja Ežen Martin Labiš. Neke od njegovih komedija ubrajaju se u najpopularnije komedije XIX veka.
1818. Rođen nemački filozof Karl Hajnrih Marks, teoretičar modernog socijalizma i komunizma. S Fridrihom Engelsom 1848. napisao Komunistički manifest. Glavno delo: "Kapital".
1821. Umro francuski car Napoleon I Bonaparta, jedan od najvećih vojskovođa u istoriji, čiji su osvajački pohodi izmenili Evropu. Umro na ostrvu Sveta Jelena kao britanski zatvorenik.
1846. Rođen poljski pisac Henrik Sjenkjevič, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1905.
1855. Crnogorski knez Danilo I Petrović doneo Opšti zemaljski zakonik, u koji su unete imovinske i poreske reforme.
1860. Italijanski revolucionar Đuzepe Garibaldi sa svojih "1.000 crvenih košulja" isplovio iz Djenove prema Siciliji, koju je osvojio krajem jula.
1883. Rođen srpski kompozitor i muzički pisac Petar Konjović, rektor Muzičke akademije u Beogradu, član Srpske akademije nauka i umetnosti i upravnik Muzikološkog instituta.
1904. Na brdu Volujica kod Bara postavljena radio-telegrafska stanica Markonijevog sistema, prva na Balkanu.
1930. Britanske vlasti u Indiji uhapsile Mahatmu Gandija zbog njegove kampanje građanske neposlušnosti.
1936. Italijanske trupe pod komandom feldmaršala Pjetra Badolja okupirale Adis Abebu, prestonicu Etiopije.
1941. U oslobođenu Adis Abebu, glavni grad Etiopije, ušao car te zemlje Haile Selasije I.
1941. Umrla Kraljica Natalija Obrenović, kraljica Srbije 1882-1888. (*1859).
1945. Sovjetske trupe u Drugom svetskom ratu ušle u mesto Pinemunde, odakle su Nemci ispaljivali rakete "Fau1" i "Fau2". Trupe SAD oslobodile nemački nacistički koncentracioni logor "Mathauzen".
1954. General Alfredo Štresner vojnim udarom oborio predsednika Paragvaja Federika Čavesa, počevši tako tridesetčetvorogodišnju diktaturu.
1955. Odlukom saveznika Savezna Republika Nemačka ponovo stekla suverenitet.
1961. Iz Kejp Kanaverala lansiran kosmički brod "Merkjuri", prva kosmička letelica SAD s ljudskom posadom, kojim je upravljao Alen Bartlet Šepard.
1977. Umro nemački državnik i ekonomista Ludvig Erhard, zapadnonemački kancelar u vreme privrednog oporavka zemlje posle Drugog svetskog rata.
1978. Teroristička organizacija "Crvene brigade" saopštila da je ubila bivšeg premijera Italije Alda Mora, otetog u martu 1978. Njegovo telo nađeno dva dana kasnije u jednom automobilu u centru Rima.
1981. Bobi Sends, prvi od 10 pripadnika IRA, umro u zatvoru "Mejz" u Severnoj Irskoj od posledica štrajka glađu.
1993. Umro američki pisac i intelektualac Irving Hou, čije je najpoznatije delo "Svet naših očeva", studija o istočno-evropskim Jevrejima imigrantima u SAD.
1996. U prisustvu španskog kralja Huana Karlosa, konzervativni lider, novi premijer Hose Maria Asnar, položio zakletvu, posle 13 godina vladavine socijalista.
1999. Indonezija i Portugal potpisali dokument kojim je priznata nezavisnost Istočnog Timora.
2001. Pripadnici pobunjeničke grupe "Unita" u Angoli kidnapovali 51 dečaka i 9 devojčica iz internata za ratnu siročad izvan Kaksita, severoistočno od Luande. Poginulo oko 200 civila.
2003. Haški tribunal podigao optužnicu protiv bivšeg načelnika Državne bezbednosti Srbije Jovice Stanišića i bivšeg komandanta Jedinice za specijalne operacije Franka Simatovića, kojom se terete za učešće u zajedničkom zločinačkom poduhvatu uklanjanja nesrba u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovoni, od 1991. do 1995. Uhapšeni 13. marta u policijskoj akciji "Sablja" a posle podizanja optužnice izručeni sudu u Hagu.
2003. Ruanda oslobodila više od 22.000 zatvorenika, uglavnom umešanih u masakr koji je 1994. počinila Hutska milicija, kada je ubijeno oko 800.000 etničkih Tutsija i umerenih Hutua. U zatvoru ostalo oko 80.000 ljudi, gde većina čeka suđenje.
2003. Umro Valter Sisulu, jedan od veterana u borbi protiv belaca u Južnoj Africi i dugogodišnji prijatelj i mentor Nelsona Mendele, najpoznatijeg borca protiv aparthejda.

6 maj

1237. U manastiru Mileševa sahranjene su mošti Rastka Nemanjića – Svetog Save, prvog srpskog arhiepiskopa, koji je umro 27. januara 1235. u Velikom Trnovu u Bugarskoj. Turci su 1594. izvadili mošti i spalili ih na Vračaru u Beogradu.
1527. Vojska burbonskog vojvode Karla opustošila je i opljačkala Rim i pobila oko 4.000 njegovih stanovnika.
1626. Holandski naseljenik Peter Minuit kupio je od Indijanaca ostrvo Menhetn, na kojem je kasnije izgrađen Njujork, za bižuteriju u vrednosti od 25 dolara.
1757. U Sedmogodišnjem ratu pruski kralj Fridrih II osvojio je Prag, koji su branile austrijske trupe.
1758. Rođen je jedan od vođa francuske revolucije Maksimilijan de Robespjer, vođa jakobinaca i začetnik revolucionarnog terora. 1840. Puštene su u promet prve poštanske marke u Velikoj Britaniji od jednog i dva penija s likom kraljice Viktorije I.
1856. Rođen je austrijski psihijatar Zigmund Frojd, osnivač psihoanalize.
1856. Rođen je američki istraživač Edvin Piri. Vodio je prvu ekspediciju koja je 1909. stigla na severni pol.
1861. Rođen je indijski pisac i filozof Rabindrant Tagore, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1913. ("Gradinar", "Gitandžali", "Grupa priča", "Zlatan čamac").
1862. Umro je američki pisac Henri Dejvid Toro, jedinstven pesnik i filozof prirode u američkoj književnosti. Dvogodišnje iskustvo usamljeničkog života u prirodi opisao je u knjizi "Valden ili život u šumi".
1868. Rođen je srpski matematičar Mihajlo Petrović – Mika Alas, osnivač beogradske matematičke škole, profesor Univerziteta u Beogradu, član Srpske kraljevske akademije.
1895. Rođen je američki glumac italijanskog porekla Rudolf Valentino, zvezda i idol nemog filma ("Četiri jahača apokalipse", "Šeik", "Šeikov sin", "Krv i pesak").
1910. Umro je Eduard VII, kralj Velike Britanije i Irske od januara 1901. Nasledio ga je sin Džordž V. 1915. Rođen je američki filmski glumac, režiser i producent Orson Vels, dobitnik Oskara za životno delo 1971. Njegov "Građanin Kejn" smatra se jednim od najboljih filmova u istoriji kinematografije ("Magbet", "Otelo", "Treći čovek").
1919. Na Versajskoj mirovnoj konferenciji Nemačkoj su oduzete kolonije u Africi.
1932. Francuskog predsednika Pola Dumea u Parizu je ubio ruski emigrant.
1949. Umro je belgijski pisac flamanskog porekla Moris Meterlink, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1913.
1974. Zapadnonemački kancelar Vili Brant podneo je ostavku zbog špijunske afere u kojoj je otkriveno da je njegov bliski saradnik Ginter Gijom bio istočnonemački špijun.
1979. Na izborima u Austriji pobedila je Socijalistička demokratska partija Bruna Krajskog.
1981. SAD su proterale sve libijske diplomate, tvrdeći da vlada Libije podržava međunarodni terorizam.
1991. U Splitu su izbile demonstracije protiv JNA u kojima je ubijen vojnik Saško Gešovski.
1992. Umrla je Marlen Ditrih, američka filmska glumica nemačkog porekla, legendarna "fatalna žena" ("Plavi anđeo", "Šangaj-ekspres", "Svedok optužbe").
1993. Skupština Republike Srpske na Palama odlučila je da se o Vens-Ovenovom mirovnom planu za Bosnu izjasni narod. Na referendumu 15. i 16. maja protiv plana je glasalo 96 odsto birača.
1994. Otvoren je tunel ispod Lamanša.
1996. Vlada predsednika Gvatemale Alvara Arsua i vođe levičarske gerile su potpisali sporazum o okončanju 35-godišnjeg građanskog rata.
1999. Ministri inostranih poslova sedam najrazvijenijih zemalja Zapada i Rusije (Grupa dogovorili su se na sastanku u Bonu o principima za okončanje rata na Kosovu.
2000. U blizini Nanta na jugu Francuske u izgorelom automobilu "fiat uno" pronađeno je telo paparaca Žan-Pola Andansona, koji je poslednjih deset godina fotografisao kraljevske porodice i filmske zvezde. On i njegov auto dovođeni su u vezu sa saobraćajnom nesrećom u Parizu kada je poginula princeza Dajana i njen prijatelj Dodi el Fajed.
2001. U Iranu, na fudbalskom stadionu u Sari, dva lica su poginula, a oko 300 povređeno, kada se tokom utakmice, koju je posmatralo oko 30.000 gledalaca, srušio krov na stadionu.
2003. Savet bezbednosti UN produžio je sankcije uvedene Liberiji 2001. zbog njene navodne pomoći pobunjenicima u Sijeri Leoneu. Njima je uključen i embargo na uvoz oružja, kao i na izvoz dijamanata.
2004. Sud u Libiji osudio je pet medicinskih sestara iz Bugarske i jednog palestinskog lekara na smrt zbog navodnog inficiranja oko 400 libijske dece verusom Side u pedijatrijskoj bolnici u Bengaziju. OEBS je uputio Libiji apel da ne pogubi osuđene, a rezolucija istog sadržaja dostavljena je parlamentarcima iz 50 zemalja-članica te organizacije.

7 maj

1663. U Londonu, pod pokroviteljstvom kralja Čarlsa II, otvoreno prvo pozorište.
1682. Umro ruski car Fjodor III Aleksejevič Romanov. Na presto došao Petar I Veliki).
1711. U Dubrovniku rođen Ruđer Bošković, matematičar, astronom, fizičar, filozof i diplomata, osnivač i direktor astronomske opservatorije u Breri kod Milana i direktor Optičkog instituta francuske mornarice. Živeo i radio u Rimu, Milanu, Parizu i Londonu.
1727. Na osnovu dekreta ruske carice Katarine I Jevreji proterani iz Ukrajine.
1832. Bavarski princ Oto fon Vitlsbah izabran za kralja Grčke pošto je Grčka Londonskim ugovorom proglašena za kraljevinu.
1833. Rođen nemački kompozitor i pijanista Johanes Brams. Njegove četiri simfonije i dva klavirska koncerta postali standardi repertoara.
1840. Rođen ruski kompozitor Petar Iljič Čajkovski, čija su dela prožeta ruskom narodnom muzikom i motivima iz bajki i ruske istorije.
1892. Rođen srpski pisac Milutin Bojić, autor poeme "Plava grobnica", posvećene srpskim vojnicima poginulim u Prvom svetskom ratu posle povlačenja preko Albanije.
1893. Povodom 400. godišnjice osnivanja Obodske štamparije, Književno-umetnička zajednica priredila prvu izložbu srpskih knjiga u Beogradu.
1901. Rođen američki filmski glumac Geri Kuper, dobitnik "Oskara" za filmove "Narednik Jork" i "Tačno u podne".
1915. Nemačka podmornica "U20" torpedima potopila britanski putnički brod "Lusitaniju", što je doprinelo odluci SAD da uđu u Prvi svetski rat. Poginulo 1.198 putnika i članova posade, među njima mnogo Amerikanaca.
1928. U Velikoj Britaniji starosna granica izbornog prava žena spuštena sa 30 na 21 godinu.
1939. Nemačka i Italija sklopile politički i vojni savez, Osovina Berlin-Rim. Kasnije se savezu pridružio Japan.
1943. Savezničke snage u Drugom svetskom ratu zauzele Tunis i Bizertu.
1944. Sovjetske trupe u Drugom svetskom ratu počele napad na Sevastopolj i narednog dana ga oslobodile od nemačke vojske.
1945. Nemačka potpisala dokument o bezuslovnoj kapitulaciji u Drugom svetskom ratu. Dokument u Remsu potpisali feldmaršal Jodl u ime Vermahta i general-pukovnik Bedel Smit u ime američkih i britanskih snaga. Francuski i ruski oficiri bili svedoci. Dokument o okončanju rata potpisan 9. maja u Berlinu. 1954. Vijetnamske trupe potukle Francuze kod Dijen Bijen Fua, čime je okončana francuska dominacija u Indokini.
1960. Leonid Brežnjev na mestu predsednika Prezidijuma Vrhovnog sovjeta SSSR zamenio maršala Klimenta Vorošilova.
1995. Na predsedničkim izborima u Francuskoj Žak Širak pobedio kandidata socijalista Lionela Žospena.
1996. Pred Međunarodnim sudom za ratne zločine na području SFRJ u Hagu počelo suđenje bosanskom Srbinu Dušanu Tadiću, prvo suđenje za ratni zločin posle Nirnberga i Tokija.
1997. Vlada SAD osudila Švajcarsku zbog prihvatanja zlata i dragocenosti opljačkanih od žrtava holokausta u Drugom svetskom ratu.
1999. U vazdušnim udarima NATO na Jugoslaviju pogođen centar Niša. Poginulo 16, povređeno oko 70 ljudi.
1999. Papa Jovan Pavle II posetio Rumuniju, kao prvi poglavar Rimokatoličke crkve koji je, posle hiljadugodišnjeg raskola, posetio neku zemlju s većinski pravoslavnim stanovništvbom.
2001. Roni Bigz, učesnik "najveće pljačke veka", u Engleskoj 1963, predao se britanskim vlastima pošto je 35 godina proveo u Brazilu.
2002. U padu aviona "McDonel-Daglas MD-82" kineske avio-kompanije u more u blizini grada Daliana poginulo svih 112 putnika i članova posade.