Muzej moderne umetnosti (MoMA) u Njujorku predstavlja radove Dimitrija Bašičevića Mangelosa u okviru izložbe “Eye On Europe – Prints, Books & Multiples/ 1960 To Now”, koja je otvorena 15. oktobra.

Dela Dimitrija Bašičevića Mangelosa su tokom poslednje decenije obišla vodeće muzeje moderne umetnosti u Zapadnoj Evropi i Americi, a ljubitelji umetnosti u Beogradu njegova dela mogli su videti nedavno u okviru izložbe koju je organizovala njegova bratanica, Ivana Bašičević, u galeriji O3one pod naslovom “Fenomen Ilija Bosilj – Mangelos”.

“Kustosi MoMA-e, Deborah Wye i Wendy Weitman, su ovom izložbom želele da pokažu kako su umetnici od 60tih godina do danas koristili štampane medije kao način svog umetničkog izražavanja. Izložba je organizovana tematski te se sastoji od sledećih delova: Mass mediums, Language, Confrontations, Expressionist Impulse, Recent Projects, i British Focus. Cilj ovakve podele je da se pokaže nekoliko načina koje su umetnici koristili da bi obogatili svoj umetnički diskurs, od raznih komercijalnih tehnika do pojave “artist’s book”. U uvodu kataloga izložbe, autorke napominju da su u mnogim zemljama 60-te godine prošlog veka označile prekretnicu u savremenoj umetnosti, koja se sastojala u suprotstavljanju dominaciji apstraktnog slikarstva i uvodjenju niza novih pristupa umetnosti. S druge strane, povod izložbi je i činjenica da je mnogo pažnje bilo posvećeno američkoj umetnosti ovog perioda, počev od ere Endija Vorhola a da se vrlo malo muzejskih izložbi bavilo onim što se dešavalo u Londonu, Dizeldorfu, Parizu i drugim centrima umetničkih aktivnosti u Evropi a u kojima je tekao proces alternativnih umetničkih praksi. Medju predstavljenim umetnicima nalaze se Joseph Beuys, Francesco Clemente, Lucian Freud, Richard Hamilton, David Hockney, Piero Manzoni i dr. Mangelos se u tu izložbu uvodi kao autor koji je stvarao poeziju još od početka 50tih godina nazivajući svoje tekstove “no-stories”. Kombinovao je upotrebu nekoliko jezika a forme prezentovanja su mu bile male obojene brošure ispunjene kurzivom ispisanom na izvučenim horizontalnim linijama dajući utisak školske sveske. Domaći kvalitet ovih brošura, njihova zavisnost od samo tri boje: crna, bela i crvena, i njihovi hermetički tekstovi doprinose osećaju misterije i ranjivosti. Većina ih je neobjavljena i postoji u samo jednom primerku. “Evidentno je danas da je ovo poezija, iako sam u to vreme mislio da demoliram poeziju. Ovo je bila anti-umetnost, tj. anti-poezija.”, Mangelos. U eri sve većeg svetskog priznanja Mangelosa, već više od 20 godina vodi se nasledni spor oko njegove zaostavštine. Rođen i sahranjen u Šidu, kao i njegovi preci, Mangelos je trebao biti predstavnik i srpske konceptualne umetnosti, što nije, jer porodica ne uspeva da dodje do svojih prava zahvaljujući neravnopravnom položaju u hrvatskom sudstvu kao i totalnoj nezainteresovanosti srpskih institucija”, navela je o ovoj izložbi Ivana Bašičević.




Izvor: B92-Kultura

Dr. Dimitrije Bašičević pripadao je (za ono vrijeme) svojevrsnoj (anti) umjetničkoj avangardi koja je u grupi Gorgona, okupljala artiste raznih provenijencija, ali sa jednoznačnom sklonošću prema rasčlanjivanju umjetničkog izraza do njegove elementarne biti.
To su uz D. Bašičevića: Julije Knifer, Josip Vaništa, Marijan Jevšovar, Radoslav Putar, Ivan Kožarić, Miljenko Horvat.........
Kako su u svojoj razudbi likovnog izraza, precizno poput kirurškog noža odvajali nagomilano tvorivo, koje je svojim preobiljem zaklanjalo uvid u samo počelo umjetničkog izraza, često na vrlo radikalan način "skidali" zamagljujuće naplavine boja i oblika, ogoljujući samu umjetnost do njena pra-elementa, nailazili su u to vrijeme na nerazumijevanje pa i odbojnost u umjetničkim krugovima Zagreba.
Iako je D. Bašićević uspijeva dobiti reprezentativne prostore za svoje izložbene postave, isti nisu bili primjereno vrednovani niti posjećeni.
U knjizi utisaka, znalo se naći svakakvih, uglavnom posprdnih komentara.
Kako je pokret Gorgone, svojim radikalnim svođenjem umjetničkog izraza na pra-česticu, dakle inicijalnu iskru koja još sadrži obilježje umjetničke vatre, zatekao je struku (kunsthistoričare i filozofe umjetnosti) nepropravne na nova viđenja, izraze i izazove, to su članovi Gorgone stoga stekli epitet  "Neprilagođeni", koji izraz je kasnije i sam D. Bašičević često koristio u osobnoj prezentaciji.
Dakle, Gorgonu nije zanimala umjetnička građevina, već njena elementarna jezgra, kao što fizičare ne zanima planina, već atom kao izvorna čestica svega postojećeg.
Opće nerazumjevanje tadašnjeg društveno-umjetničkog establišmenta, dovelo je do potpunog marginaliziranja kako same grupe Gorgona, tako i nekih njenih članova, koji su morali razumijevanje i mjesto pod suncem potražiti u inozemstvu.
Zato priznanja koja dolaze iz raznih krajeva svijeta, imaju za nas, daleko veću težini od konvencionalne stručne satisfakcije.
Svojim idejama i djelima, naš se Mića uzdigao među zvijezde, kojima je uvijek pripadao.