Od sredine XIX veka Beograd je bio grad u kome su bolji život tražili, i ponekad nalazili, doseljenici sa raznih strana, a posebno sa srpskih teritorija koje su još uvek bile pod stranom vlašću. Jedna od brojnijih grupa ovih doseljenika bili su Južnosrbijanci, koji su ostavili značajan trag u beogradskoj i srpskoj kulturi, umetnosti i privredi.
Među njima se našao i Dimitrije Naumović, tada tek skromni kazandžija, koji je u Beogradu samo sa svojih deset prsta stvorio pravo malo bogatstvo. Umesto na raskoš i provod, testamentom je svoj porodično dom, palatu u Kolarčevoj 9, zaveštao za stvaranje zadužbine čiji je cilj bio pomaganje ostarelih zanatlija i njihovih udova.
Pored ovog humanog gesta koji je povod njegovog nastanka, zdanje u Kolarčevoj se izdvaja još po nečemu. Na njegovom vrhu nalazi se simbol Dimitrijevog zanata.
Vera u svojih deset prsta i upornost
Dimitrije Naumović imao je tek 20 godina kada je sredinom XIX veka došao u Beograd. Rođen je 1835. godine u Ohridu, i to je gotovo sve što je poznato o njegovom ranom životu. U prestonicu je stigao "trbuhom za kruhom", bez zanata i zanimanja. Prvih godina snalazio se kako je znao dok nije stekao zvanje kazandžijskog kalfe, te majstora 1851. godine. Ubrzo se ženi Ankom, ćerkom stakloresca Nikole Obradovića.
Radeći danonoćno i štedeći svaki dinar, Naumovići kupuju imanje u tadašnjoj Carigradskoj ulici, na samom kraju varoši. Tu grade dvospratnu kuću koja će biti jedini vidljivi primer njihovog bogatstva. A imali su ga. Posle Dimitrijeve smrti, 1. februara 1918. godine, testamentom je Anki ostavljeno na uživanje veliko imanje u Kolarčevoj 9, kuća u Vasinoj, imanja i vinograde u okolini Beograda, sve pod uslovom da se od prihoda pomažu zanatlije koje su imale manje sreće u životu.
Tako je i bilo. Verna i skromna, Anka je poštovala želje supruga sa kojim je stvarala bogatstvo, i do kraja života vodila računa o imanju i uvećavala prihode. Posle njene smrti 1930. godine, deo imovine prešlo je u ruke generala Petra Živkovića i Mihaila Stojadinovića, koji su i sami poticali iz zanatlijskog esnafa, ali pod uslovom da se ostatak sredstava iskoristi u humanitarne svrhe. Želja Anke i Dimitrija bila je da se od osnuje fond iz koga bi mesečnu apanažu dobijale ostarele zanatlije i udove zanatlija, koji bi bez ovih prihoda sigurno završili na ulici.
Tako je odlukom Ministarstva prosvete, 9. septembra 1930. godine osnovana "Zadužbina Naumović Dimitrija, kazandžije iz Beograda, žene mu Anke i sina Vase". Testamentom je bilo predviđeno da se u dvorištu porodične kuće u Kolarčevoj 9 prvo dozida jedna manja zgrada, a potom izvrši nadziđivanje postojećeg zdanja koje je izlazilo na ulicu. Prihodi od rentiranja bili su osnovna fonda iz koga je u narednih deceniju i nešto isplaćivana penzija za desetine korisnika.
Zadužbina posle Drugog svetskog rata
Kao i mnoge druge, i "Zadužbina Dimitrija i Anke Naumović" prestala je da postoji posle Drugog svetskog rata, tačnije 1954. godine Na talasima nove socijalne politike, stvoreni su penzioni fondovi koji su zanatlijama i drugim radnicima obećavali pristojnu penziju koja će im omogućiti da ostatak života provedu dostojanstveno.
Zdanje u Kolarčevoj je stajalo, menjalo stanare i zbog svoje atraktivne lokacije, bilo predmet raznih imovinskih sporova.
Uprkos svemu, i dalje u pročelju zgrade stoji natpis "Zadužbina Dimitrija i Anke Naumović i sina im Vase", kao i metalni kazan, podsetnik na vremena kada se sa puno truda i odricanja moglo steći veliko bogatstvo, i na ljude velikog srca koji su ga nesebično poklanjali otečestvu.
Izvor:
011info 
Tema: 
