Sve o raku debelog creva

Rak debelog creva je najčešći tumor u trbuhu i jedan od najčešćih uzroka smrti od svih tumora unutrašnjih organa. Tanko crevo je skoro potpuno pošteđeno od ove vrste oboljenja.

Javlja se i kod muškaraca i kod žena. Povećava se sa godinama života i to od 40. do 60. godine, da bi svoj maksimum dostigao između 60. i 75. godine života.

Postoji izvestan raspored u pojavi ove bolesti i to po pojedinim delovima debelog creva. Postoji i genetska predispozicija.
Benigni (dobroćudni) tumori kao što je "Vilosni" adenom, mogu da pređu u maligne, a slično je i sa ulceroznim kolitisom.

Uzroci nastanka
Nisu vezani za nastanak hemoroidalnog oboljenja. Veoma je važno istaći da se ovo oboljenje može pogrešno dijagnostikovati i lečiti kao hemoroidalno oboljenje. U nekim slučajevima pacijent sugeriše lekaru da boluje od hemoroida, pa ovaj bez pregleda ordinira lekove, a bolest napreduje.

Važno je napomenuti i da duže zadržavanje stolice dovodi do povećanja kancerogenih materija, koje delujući na sluzokožu dovode do povećane mogućnosti nastanka raka debelog creva. Treba napomenuti da i način ishrane naročito smanjenje unosa celuloze, a samim tim i manja količina stolice, može biti u vezi sa ovom vrstom bolesti. Poznato je da kod ptica koje imaju učestalo pražnjenje creva ovog oboljenja nema.

Širenje bolesti može biti direktno i to zahvatanjem lumena koji sužava ili prelazi na okolne organe. Prenošenje putem krvi dovodi do udaljenih metastaza (jetra i pluća). Širi se u limfne žlezde koje se nalaze u toj regiji. Pojava metastaza u samom lumenu creva, i to u nižim delovima debelog creva, otkidanjem od primarnog tumora gde dolazi do daljeg razvoja malignog oboljenja (to objašnjavaju duple lokalizacije tumora).

Klinička slika
Tumori kolona i rektuma rastu lagano, pa zato postoji period bez znakova oboljenja od nekoliko meseci do godinu dana. Znaci ovog oboljenja zavise od vrste, to jest na kom delu creva se javlja i najčešće se otkrivaju pri različitim pregledima. Znaci zavise od zahvaćenosti tkiva, lokalizacije i eventualnih komplikacija, kao što je začepljenje creva, krvarenje i pucanje creva.

Desni deo debelog creva je širok, tankog zida i rastegljiv, a sadržaj je tečan, i iz tog razloga ovi tumori mogu da porastu i pre postavljanja dijagnoze.

Simptomi bolesti
- Slabost
- Zamaranje
- Nema znakova krvarenja, izuzev u malim količinama
Nekada bolesnik sam postavi dijagnozu pošto napipa tumor.

Levi deo debelog creva ima uži lumen, a stolica je gušća. Promena obuhvata zid creva kružno, i dovodi do zatvora koji se smenjuje tečnim stolicama. Nekada dolazi do potpunog prekida stolice sa bolovima i krvarenjem, s tim što je krv pomešana sa stolicom .

Kod raka rektuma najčešći simptom je krvarenje i ta je krv zgrušana. Obično se javlja posle stolice, te se kod ove vrste krvarenja mora misliti na eventualni rak debelog creva. Treba isključiti postojanje dobroćudnih tumora i krvarenje iz hemoroida.

Dijagnoza se uspostavlja, pa pored kliničkog pregleda dolaze u obzir i laboratorijski pregledi.
Pored standardnih pregleda, preporučuje se i određivanje tumorskih markera. Od specijalističkih pregleda koriste se rektoskopija, kolonoskopija, irigografija i ultrazvuk sa sondom koja se ubacuje u debelo crevo. Lečenje je operativno, to jest vrši se odstranjivanje obolelog dela creva sa pripadajućim limfnim žlezdama, ili sa crevnim anastomozama (spajanjem creva) ili sa stomama (otvorima na prednjem delu trbušnog zida )- privremenim ili trajno, u zavisnosti od lokalizacije tumora i bezbednosti operacije.
Dr Vojimir Zađina hirurg koloproktolog