Od malignih bolesti u Srbiji svake godine oboli oko 30.000 osoba
Rak nagriza Srbiju

Od malignih bolesti u Srbiji godišnje oboli oko 30.000 osoba, dok svaki peti stanovnik izgubi život zbog neke vrste kancera. I pored velikog broja obolelih, stručnjaci prognoziraju da će u narednih 20 godina, kao posledica starenja stanovništva i visoke učestalosti faktora rizika, broj novih slučajeva malignih bolesti biti skoro dvostruko veći.



Od karcinoma pluća u našoj zemlji već nekoliko decenija najviše obolevaju muškarci i ako se duvan bude i dalje koristio u velikim količinama, rak pluća će ostati vodeće oboljenje kod muškaraca. Pored te vrste raka, naši muškarci najčešće boluju i umiru od raka prostate i raka debelog creva. Kada je reč o ženama, u svetu je primećeno da karcinom pluća počinje da se približava čelnom mestu, ali kod nas je još uvek dominantan karcinom dojke. Slede karcinomi debelog creva, grlića materice, pa maligni tumori pluća, priča za „Blic“ dr Ana Jovićević-Bekić, načelnik epidemiologije u Institutu za onkologiju i radiologiju Srbije.

Prema mišljenju stručnjaka, faktori rizika za nastanak raka mogu se podeliti u sedam grupa. U prvu grupu spada nasleđe usled kojeg u pet do deset odsto slučajeva dolazi do bolesti. Slede hormonski poremećaji, pa metabolički procesi u organizmu koji su u sprezi sa načinom ishrane, fizičkom aktivnošću i stresom. Četvrtoj grupi pripada imunitet koji se u prvoj godini života gradi unošenjem majčinog mleka, a kasnije se stiče u kontaktu sa spoljašnjom sredinom. Peti faktor rizika je proces starenja, koji je još uvek velika nepoznanica. Slede loše navike - pušenje, ishrana, gojaznost, stres. U sedmu grupu faktora rizika spadaju kancerogene materije iz životne sredine, hemijski elementi i jedinjenja iz vazduha, vode i zemljišta. Ti faktori u 90 odsto slučajeva dovode do pojave malignih bolesti.

Sa druge strane, dr Jovićević-Bekić kaže da se trend porasta broja malignih oboljenja može zaustaviti samo ako počnu da se sprovode programi intenzivne prevencije jer je svaki malignitet izlečiv ako se na vreme otkrije.

- Na prvom mestu je prevencija pušenja. Dokle god budemo imali veliki broj pušača, broj obolelih će stalno rasti. Zatim, dok ne počnemo da sprovodimo programe za rano otkrivanje raka dojke, grlića materice i debelog creva, smatra se da će stalno rasti broj obolelih i umrlih od malignih tumora. Pritom ne treba čekati da se simptomi i znaci bolesti pojave jer upravo za navedene tumore postoje metode preventive ili metode za rano otkrivanje kojima se mogu otkriti bolesti pre nego što se ispolje klinički - ističe dr Jovićević-Bekić.

Najbolja preventiva kod raka pluća je ostaviti duvan jer je, prema procenama stručnjaka, 90 odsto slučajeva obolevanja od raka pluća izazvano pušenjem. Kada je reč o raku dojke, treba raditi redovne preglede, samopregled žena i ono što je najbitnije kod žena između 50 i 70 godina - mamografske preglede dojke koji se rade na svake dve godine. Za rak grlića materice i rak debelog creva postoje testovi kojima se može otkriti bolest u vrlo ranoj fazi, kad nema simptoma.

Sonja Todorović

    Zdravije okruženje

    Najviše stope obolevanja kod osoba muškog pola registrovane su u Beogradu, Šumadijskom i Nišavskom okrugu, a najniže u Pčinjskom, Jablaničkom i Pirotskom okrugu. Kod žena, najviše stope registrovane su u Nišavskom i Rasinskom okrugu, kao i u Beogradu, a najniže, kao i kod muškaraca, u Pčinjskom, Jablaničkom i Pirotskom okrugu.

    U Beogradu najkritičnije

    Procenjuje se da u Srbiji svake godine oboli približno 30.000 osoba, a da gotovo 19.000 ljudi umre od ovih oboljenja.

    U centralnoj Srbiji, 2003. godine od raka je obolelo 23.994 osobe i to 12.350 muškaraca i 11.594 žene. Incidencija, odnosno broj novoobolelih na 100.000 stanovnika iznosila je 465,5 za muškarce,

    odnosno 414,5 za žene. U isto vreme, od raka je umrlo 13.487 osoba, 7.655 muškaraca i 5.832 žene. Mortalitet, broj umrlih osoba na 100.000 stanovnika, iznosio je 288,5 za muškarce i 208,5 za žene.


Izvor: Blic