Savatije Sokolović

U XVI vijeku na teritorijama kojima su vladali Turci bilo je zabranjeno podizanje novih crkava, ali je bilo dozvoljeno obnavljanje starih. Koristeći to, ali i činjenicu da je nekolicina poturčenih pripadnika kuće Sokolovića bila na samom političkom vrhu turske carevine, Savatije je pod izgovorom da obnavlja staru, praktično iz temelja uspio da podigne novu crkvu. Tako nešto mogao je učiniti samo neko ko je bio blizak sa vrhovima turske političke vlasti, što je bio slučaj sa Savatijem koji bio sinovac velikog vezira Mehmed-paše Sokolovića. Sokolovići, Mehmed-paša, Ferhad-paša i Mustafa-paša, dugo godina su zauzimali važne položaje u turskoj državi. Upravo u vrijeme dok je Mehmed-paša Sokolović zauzimao položaj velikog vezira, na čelo Srpske Crkve dolazi njegov brat od strica Makarije Sokolović. Nedugo potom, njih dvojica 1557. godine obnavljaju Pećku patrijaršiju. Makarija je na patrijaršijskom prestolu naslijedio njegov bratanac Antonije (1572-1574), a poslije kojeg za patrijarha dolazi Gerasim (1574-1580). Patrijarh Savatije Sokolović, koji je na čelo Pećke patrijaršije došao 1580. godine, uspio je da dobije mnoge povlastice za Crkvu najviše zahvaljujući velikom ugledu koji je uživao među Turcima. Tako je ostala karakteristična pritužba rimokatoličkog življa Porti na Savatija koji im nameće porez i “jaše na konju sa velikom pratnjom u kojom ima i Turaka”. Poslednji pomen patrijarha Savatija Sokolovića je iz 1585. godine kada je u manastiru Orahovcu, tj. u Remeti, prepisan Pentikostar: “Tada je prestolom pećkim svetiteljevao arhiepiskop kir Savatije”. Patrijarh se upokojio 1586. godine, a na patrijaršijskom tronu nasledio ga je Jerotej. U manastiru Pivi, pored južnih vrata, naslikana je slabo očuvana ktitorska kompozicija. Tu je Savatije Sokolović prikazan kao ktitor, odnosno kako drži u ruci pivsku crkvu i prinosi je Bogorodici. Natpis je skoro potpuno izbrisan, ali se može zaključiti da se Savatije obraća Bogorodici s molbom da primi njegov skromni prinos.

Izvor: Wikipedia