Pileći bataci brži od Kolumba
Proučavanje DNK živine u Čileu potvrdilo da su Polinežani stigli, najmanje, stotinu godina ranije

Kokoške su, najmanje, sto godina stigle pre Kristifora Kolumba u Južnu Ameriku! Kako je to, uopšte, bilo moguće?

Odgovor je jasan: doneli su ih Polinežani, u razdoblju od 1321. do 1407. godine, što je gotovo stoleće ranije od dolaska prvih Evropljana. Otkriće ostataka kostiju sa DNK živine sa polinezijskog ostrvlja na jednom nalazištu u Čileu uverljivo je potkrepilo prethodnu tvrdnju.

Nalazi su nedavno objavljeni u uglednim „Spisima nacionalne akademije nauka” (SAD) a koplja su se lomila minule tri decenije.

Kada je španski osvajač Fransisko Pizaro prvi put posetio Peru 1532. godine, uočio je koliku važnost Inke pridaju kokoškama u svakodnevnom životu i verskim obredima. Ali kako su ih zapatili, imajući u vidu da su pripitomljene u Aziji, ostalo je nerazjašnjeno. Odsustvo nalaza na pojedinim iskopinama na američkom kontinentu ukazivalo je da ih nisu preneli prvi doseljenici pre više od deset milenijuma kada su kopnenim prelazom dopešačili u Aljasku.

Druga pretpostavka navodila je da su Polinežani posećivali Ameriku, donoseći stoku, ostavivši svoj kulturni i tehnološki pečat među domorocima. Vodeći arheolozi su je, međutim, dugo osporavali, čak nipodaštavali, smatrajući je više nagađanjem nego dokazom. Ni Alis Storij sa Univerziteta Okland na Novom zelandu nije bila preterano oduševljena kada su je čileanski naučnici zamolili da rastumači „nasledni zapis” starih kostiju, iskopanih u El Arenalu, mestu naseljenom između 700. i 1390. godine.

Ponovo je uspostavila 400 baznih parova mitohondrijske DNK iz čileanske i kostiju kokošiju iskopanih na pet arhipelaga u Polineziji. Zašto mitohondrijska DNK? Zato što se ona ne menja s protokom vremena. Južnoamerički odsečci bili su istovetni praistorijskim sa ostrva Tonga i Samoa!

Korišćenjem radioaktivnog ugljenika utvrđeno je da južnoameričke kosti potiču iz vremena od 1304. do 1424. godine, pre nego što su se Evropljani u 16. veku iskrcali na istočne obale Južne Amerike. Isti takvi „nasledni otisci” pronađeni su na današnjim kokama sa poluostrva Araukana u Čileu, soja koji ima čuperak na ušima, nema rep i nosi plava jaja.

Među naučnicima je preovladalo oprezno oduševljenje da je ovo čvrst dokaz da su se Polinežani seljakali. Haime Gongora, molekularni genetičar sa Univerziteta Sidnej (Australija) ističe da je ovo važan doprinos, ali da mali delovi drevne DNK mogu da ispričaju delimičnu priču. Konačna naučna presuda iziskuje više naslednih podataka da bi se sastavilo porodično drvo negdašnjih i savremenih kokošaka. Arheolog Teri Džons sa Kalifornijskog državnog politehničkog univerziteta je manje sumnjičav, jer postoje ubedljivi nalazi da su Polinežani još u starom veku plovili do Novog sveta.

Proslavljeni Tor Hajerdal je 1947. na splavu doplovio od Perua do tihookeanskih ostrva pokušavši da pokaže da su isto činili davni Južnoamerikanci. Pre dve godine su Teri Džons i Ketrin Klar, sa Univerziteta Berkli, u jednom časopisu saopštili da su Polinežani Indijancima iz Kalifornije prikazali svoje složene udice i drvene ušivene čamce (kanue). Iznose se, čak, naučne hopoteze da su žitelji polinezijskih ostrva dolazili preko Tihog okeana u Južnu Ameriku po slatki krompir i jednu vrstu tikve. I ta putešestvija nisu bila manje opasna od sličnih koja su preduzimali.

U svakom slučaju, Atol Anderson sa Australijskog nacionalnog univerziteta u Kanberi, jedan od učesnika u proučavanju DNK kokošjih kostiju, upozorava da se, bez dodatnih istraživanja, ne preceni dotična prekookeanska razmena dobara. Iako su kokošji bataci ubedljiva potvrda da su veze postojale.
Izrada polinezijskih kanua u naše vreme, a prema izvornim zamislima, još jednom je potkrepila da su bili u stanju da veoma daleko doplove. Drevni tihookeanski moreplovci su se na takve plovidbe otiskivali, verovatno, sa Uskršnjih ostrva, najistočnije tačke Polinezije.
Stefan Vukašin

Izvor: Politika