Stručni časopis "Science" objavio je listu najvećih naučnih otkrića 2012. godine, na čijem se vrhu nalazi "božja čestica", subatomska čestica za koju se veruje da je imala ulogu u stvaranju univerzuma. Na listi se nalazi i istraživanje o neutrinima, kao i otkriće DNK materijala čovekovog pretka denisovana.



1. "Božja čestica"

Više od 40 godina, naučnici su tragali za česticom poznatom kao "Higsov bozon". Koristeći najveći sudarač atoma na svetu, oni su u aprilu konačno uspeli da otkriju "božju česticu" koja određuje oblik i veličinu materije. Prema rečima stručnjaka, radi se o najvećem naučnom otkriću u poslednjih 60 godina, koje će omogućiti bolje razumevanje "velikog praska" ali i samog života.



2. DNK otisak denisovana

DNK otisak denisovana, čovekovog pretka koji je živeo u Sibiru, pronađen je ove godine. Veruje se da su denisovani živeli uporedo sa neandertalcima, a ime su dobili po pećini Denisova u Rusiji, u kojoj su pronađeni deo prsta i dva kutnjaka.
 
3. Pravljenje jajnih ćelija od matičnih

Japanski istraživači dokazali su da se matične ćelije embriona miševa mogu iskoristiti za stvaranje održivih jajnih ćelija.



4. Sistem za prizemljenje robotskog vozila "Kjuriositi"

Robotsko vozilo "Kjuriositi", koje se u avgustu spustilo na površinu Marsa, imalo je jedinstven sistem za prizemljenje. Naučnici iz agencije NASA koristili su "svemirski kran" kako bi spustili letelicu sa lebdeće platforme.
 
5. Rendgenski zraci koji prepoznaju proteine 

Koristeći rendgenski laser, naučnici su uspeli da utvrde strukturu enzima neophodnog za razvoj parazita koji izaziva afričku bolest spavanja. Oni su dokazali da je laserom moguće prepoznati proteine u strukturi raznovrsnog sastava.



6. Preciznija genetska modifikacija

Genetska modifikacija se u suštini svodila na pokušaje i promašaje, sve do otkrića alatke pod nazvom "TALENs", koja je omogućila naučnicima da izmene ili deaktiviraju određene gene kod riba i žaba, ali i ljudi.
 
7. Majorana fermioni

Postojanje majorana fermiona, čestica koje su same sebi antimaterija, bilo je tema naučnih debata više od 70 godina. Ove godine, tim holandskih fizičara i hemičara ponudio je prve dokaze o njihovom postojanju.



8. ENCODE projekat

Rezultati studije duge 10 godina objavljeni su ove godine u 30 naučnih časopisa i pokazali su da je ljudski genetski kod još funkcionalniji nego što se pretpostavljalo. U Enciklopediji DNK elemenata (ENCODE) navodi se da 80 odsto materijala pomaže u aktivaciji i deaktivaciji određenih gena.
 
9. Pokretanje veštačkih udova putem misli

Naučnici su pokazali da paralizovani pacijenti mogu da pokreću veštačke ruke i noge putem misli. Tehnologija je i dalje u eksperimentalnoj fazi i veoma je skupa, ali jednog dana bi mogla da pomogne pacijentima koji su pretrpeli šlog ili povrede kičme.



10. Razvojni put neutrina

Kineski naučnici konačno su pronašli poslednji deo slagalice koja pruža uvid u razvojni put neutrina, elementarnih čestica koje mogu da objasne zašto svemir sadrži tako mnogo materije, a malo antimaterije.

Izvor: B92