Turisti, željni netaknute prirode, koji dođu u Dimitrovgrad, put će svakako odvesti do tradicionalne farme „Ivanov” u selu Kamenica, koja se nalazi u Parku prirode Stara planina u dimitrovgradskom Visoku.

Ova farma za očuvanje autohtonih rasa je na gazdinstvu koje ima tradiciju dužu od 150 godina. Porodica Ivanov gaji domaću autohtonu, danas već retku stoku - goveda rase buša, balkanskog magarca, karakačansku ovcu, balkansku kozu i svrljišku kokoš. Stado karakačanske ovce na farmi „Ivanov” jedno je od svega tri stada u Srbiji.
Većina objekata u okviru gazdinstva Ivanovih je građena u stilu moravske arhitekture, od tradicionalnih materijala (kamen, drvo, zemlja i slama), starosti od 60 do 150 godina. Posebno su interesantne stara vunovlačara i vodenica.
Tradicionalna farma raspolaže zasebnim objektom za smeštaj gostiju. Na raspolaganju su dve prostorije za smeštaj sa šest ležajeva, kuhinja sa prostranom trpezarijom kapaciteta 40 gostiju, koja je ujedno i galerijski prostor sa malom muzejskom zbirkom. Domaćin za grupe organizuje degustaciju proizvoda starih rasa, a nudi i kompletni tradicionalni obrok.
- Pored toga, gostima nudimo izlete do sedimentnih stena sa fosilima amonita starosti više desetina miliona godina, kao i karavan po Staroj planini na domaćem brdskom konju, domaćem noniusu ili magarcu. Letos je kod nas boravila grupa studenata iz Studentskog grada u Beogradu koja je organizovala radionicu etnološkog filma ‘’Pametnik’’. Urađena su i tri dokumentarna filma o Staroj planini i ljudima koji žive na njoj - kaže vlasnica tog objekta Jovanka Stevanović-Ivanov.
U selu Visočki Odorovci žive vredni farmeri Aleksandar Stojadinov i njegov otac Dragan. Koncept njihovog domaćinstva oslanja se na kombinovanu farmu na kojoj se gaje autohtone rase goveda, ovaca koza, svinja, konja i živine, ali i žitarice i krmno bilje.
Njihovo gazdinstvo u selu Visočki Odorovci udaljeno je od Dimitrovgrada 14 km i nalazi se u regionu Zabrđa. U blagorodnosti farme Stojadinovih može se uživati tokom jednodnevnih izleta. Stojadinovi imaju šta da pokažu i rado primaju goste.
Svi koji su bili ovde kažu da Dragan Stojadinov majstorski sprema jareće ili jagnjeće pečenje u vurnji - tradicionalnoj peći od zemlje i kamena, a njegova supruga ovčji i kravlji sir, kiselo mleko, meso mangulice, banicu, domaći hleb. Posle obilnog ručka gosti i turisti mogu odjahati sa Aleksandrom za ovcama ili starim turskim drumom. Ako pak sjašete na obali, možete se vratiti sa kakvim gigantskim somom, amurom, tolstolobikom, štukom ili šaranom.
U selu Prtopopinci nalazi se tradicionalna farma „Ravna šuma” porodice Vasov. Do farme se dolazi asfaltnim putem od Dimitrovgrada do Smilovskog jezera, a onda makadamski put vodi do farme u šumici. Farma za sada nema sopstveni smeštaj, ali blizina hotela u Dimitrovgradu i mogućnost kampovanja pored jezera omogućavaju i višednevne boravke turista. Smilovsko jezero je atraktivna ribolovačka destinacija, a na svega pet kilometara nalazi se i Park prirode Stara planina.
I prirodnjačko društvo „Natura Balkanika” iz Dimitrovgrada po prvi put će na Sajmu turizma u Beogradu predstaviti aktivnosti na polju razvoja alternativnog turizma u ruralnim oblastima u ovoj opštini.

Pioniri seoskog turizma
U ovoj opštini nekoliko domaćinstava ima kategorisane kuće za seoski turizam. Spas Petrov u Lukavici, Biserka Najdenov u Dimitrovgradu, Jovanka Stevanović-Ivanov u Kamenici, Todor Aleksov i Silvija Manov u Poganovu, Dušanka Petrov u Donjem Krivodolu i Kiril Kamenov u Kamenici. Etnokuća Petra Bekova nezaobilazno je mesto na putu od Smilovskog jezera ka Staroj planini.


Izvor: Blic