Karlo IV, Sveti Rimski Car
 
Karlo IV na freski iz Kelna

Karlo IV, Sveti Rimski Car ili Karlo IV Luksemburški (16. maj 1316.-1378.) je bio Sveti Rimski Car (1355.-1378.), kralj Nemačke (1347.-1378.) i kralj Bohemije kao Karlo I (1346.-1378.). Pripada dinastiji Luksemburg. Rođen je kao Vaclav, a kasnije je odabrao ime Karlo.

Postaje car

Sin je kralja Češke Jovana Luksemburškog. Rodio se u Pragu, a obrazovao u Parizu. Od 1333. počeo je da upravlja očevim kraljevskim zemljama za vreme krljeve odsutnosti. Tokom 1334. postaje markgrof Moravske.

Još tokom života Ludviga IV Bavarskog , uz pomoć pape Klementa VI biran je za nemačkog kralja. Cena je bila poricanje pape u Avinjonu. Izabran je kao rivalski kralj caru Ludvigu IV Bavarskom. Nasledio je 1346. svog oca kao kralj Bohemije i kao grof Luksemburga. Kada je umro Ludvig IV Bavarski dinastija Vitelsbah sve čini da dovede bilo koga drugog kralja, samo ne Luksemburžane. Sa Vitelbahovima se pomirio ženeći se ćerkom pfalckog kneza i dajući im obećanje o Brandenburgu. Krunisan je 1355. kao Sveti Rimski Car. Od 1349. do 1378. više nitko nije polagao pravo na njegovu poziciju cara i kralja.

Tokom svoje vladavine napušta ideal Svetog Rimskog Carstva kao univerzalne monarhije. Grofoviju Luksemburg predaje 1353. svom bratu Jobstu.

Osniva univerzitet i potiče humaniste
 
Kip Karla IV blizu Karlovog mosta u Pragu

Najviše je obraćao pažnju ekonomskom i intelektualnom razvoju Češke. Osnovao je 1348. Karlov univerzitet u Pragu. Bio je to prvi univerzitet u Centralnoj i Istočnoj Evropi. Univerzitet je bio prvi univerzitet u carstvu, a osnovan je po uzoru na pariški. Posle toga u roku od dve decenije osnivaju se i univerziteti u Krakovu, Pečuhu i Beču. Ohrabrivao je rane humaniste. Poznato je da se dopisivao sa Petrarkom, koji je posećivao i Karlov dvor u Pragu. Petrarka se sa svoje strane nadao da će ubediti Karla da premesti svoj dvor u Rim. Bilo je to vreme, kada su pape premestile svoje sedište u Avinjon.

Bio je ponosan Pragom, a u to doba cvetali su umetnost i arhitektura Praga, najviše zahvaljujući carevoj riznici. Od poznatih znamenitost završio je:
Karlov most
Hradčane
katedrala svetog Vita.

Govorio je pet jezika: latinski, češki,nemački,francuski i talijanski.

Zlatna bula i razdoblje mira u carstvu

Izdao je 1356. Zlatnu bulu, koja je propisivala proceduru izbora kralja. Pošto su manje važni kneževi izostavljeni iz procesa izbora kralja, smanjuje se i njihova vernost carstvu. Velika zasluga Karla IV je razdoblje mira, kojim obezbeđije napredak, dok u Evropi traje dugi Stogodišnji rat. Za razliku od prethodnih careva, samo dva puta je odlazio u Italiju. Jednom da se kruniše i jednom da pomogne papi protiv milanske porodice Viskonti.

Njegovo francusko obrazovanje ostavilo je duboki trag na Karlu IV. Njegov otac Jovan Luksemburški, kralj Češke, bio je poznat kao frankofil i kao mecena pesnika Gijoma de Mašoa. Jovan Luksemburški je poginuo u bici kod Kresija 1346., boreći se na francuskoj strani. Sestra Karla IV udala se za francuskog kralja Jovana II Dobrog. Na taj način Karlo IV Luksemburški je bio ujak francuskog kralja Karla V Ludog.

Izvor: Wikipedia

Karlo IV Luksemburški (Prag, 14. maj 1316 - Prag, 29. novembar 1378), češki kralj od 1346. i car Svetog rimskog carstva (1347-1378).

Karlo IV je sin češkog kralja Jovana. Poslije očeve smrti postao je češki kralj, a njemačko plemstvo mu je dodijelilo i titulu njemačkog kralja. Karlo IV je obećao papi Klementu VI određene ustupke i time dovršio dugotrajni sukob papstva i carstva. U vezama sa papstvom krunisan je za kralja Lombardije, a na kraju i za rimsko-njemačkog cara.

Proširio je carstvo 1364. pripajanjem Austrije i Ugarske. Izdao je 1356 čuvenu Zlatnu bulu. Zlatnom bulom Češka je postala slobodna zemlja. Bulom je uveden carski ustav, postupak biranja cara i definisane su dužnosti sedmorice elektora. To su bili izborni knezovi koji su imali veliku snagu zbog učešća u izboru cara (grof palatin od Rajne, markgrof od Brandenburga, vojvoda od Saske, kralj Bohemije i nadbiskupi Majnca, Trira i Kelna).

Karlo IV bio je učen čovjek. Nastojao je ekonomski uzdignuti Češku. Podigao je prašku biskupiju na rang nadbiskupije. Založio se za uljepšavanje Praga svjetovnim i crkvenim građevinama. Osnovao je Univerzitet u Pragu 1348. To je bio pravi slavenski univerzitet u Evropi.

Izvor: Wikipedia