Lako nastaju letnje povrede

Povreda je oštećenje živog organizma pod dejstvom spoljašnje sile. Leto povećava ljudske aktivnosti, te dolazi i do većih mogućnosti nastanka povreda. U savremenom životu, s razvojem tehnike, a naročito industrije i saobraćaja, broj povreda se mnogo povećao, a kvalitet tih povreda sve je složeniji. Sila koja izaziva povrede može biti fizička ili hemijska, pa se prema tome povrede klasifikuju na fizičke i hemijske. Fizičke povrede dele se prema vrsti fizičke sile na:


1) mehaničke
2) termičke
3) električne

U odnosu na spoljnu sredinu povrede se dele na zatvorene i otvorene. Kod zatvorenih, spoljašnji pokrivač tela - koža i sluzokoža - očuvani su, ali ispod njih mogu biti povređena dublja tkiva i unutrašnji organi. Otvorene povrede ili rane karakterišu se prekidom spoljašnjeg pokrivača i dovođenjem dubljih tkiva u vezu sa spoljašnjom sredinom, što dovodi do mogućnosti infekcije. Povrede mogu biti direktne - na mestu dejstva sile ili na udaljenim delovima - to su indirektne povrede. Organizam odgovara na traumu lokalnim i opštim znacima.

Mehaničke povrede
Nastaju dejstvom mehaničkih sila. U mehanizmu nastanka deluju dve sile - sila pritiska i sila vučenja, razvlačenja, kidanja. Kod čiste sile kompresije deluju u jednom pravcu, a može doći i do dejstva u suprotnim pravcima. Sila pritiska može delovati savijanjem, a nekada i uvrtanjem. Efekat dejstva mehaničke sile mogu zavisiti od više faktora. Mehaničke povrede dele se na zatvorene i otvorene.

Zatvorene povrede
Kod ovih povreda elastični kožni pokrivač se lagano oštećuje, te su na koži moguće samo oguljotine ili ogrebotine. Dublja tkiva mogu biti jače oštećena, te postoje različiti klinički oblici takvih povreda:

1) Potres tkiva ili organa. Kod ovih povreda nema vidljivih promena, ali su poremećaji funkcionalne prirode i obično su povratne prirode. Najčešće dolazi do povrede centralnog nervnog tkiva, što je poznato kao potres mozga.

2) Nagnječenja nastaju kad je dejstvo tupe sile ograničeno na širi prostor i kod lakših slučajeva dolazi do lakših oštećenja u tkivima sa stvaranjem krvnih podliva. Na mestu povrede javlja se bol, otok i promena boje kože. Ako pod dejstvom tupe sile dođe do oštećenja dubokih tkiva i unutrašnjih organa, klinička slika se menja u zavisnosti od povrede organa.

3) Otvorene povrede
Nastaju kod slučajeva kada je oštećen kontinuitet kože ili sluzokože te dolazi do nastanka rana. Dovođenje dubljih tkiva sa spoljnom sredinom stvara se mogućnost zagađivanja odnosno, infekcije rane, a sa druge strane predmet koji izaziva povredu nije sterilan. Rane se mogu podeliti po dubini na - posekotine, nagnječenja, razderotine, nagnječeno razderne rane, ujedi, smrskotine i amputacije. Rane nastale vatrenim oružjem dele se na ustrelne i eksplozivne.

U toku povećanih letnjih aktivnosti dolazi do povrede zglobova i preloma kostiju. Sve kosti zajedno sačinjavaju kostur koji održava oblik ljudskog tela i u sklopu sa zglobovima omogućava kretanje i uspravan hod. Pojedine kosti služe i kao zaštita osetljivih i važnih unutrašnjih organa od spoljašnjih povreda. Čvrstina kostiju je dovoljno da podnese težinu tela kao i manje potrese, odnosno, udare. Ako su oni jači može doći do suvišnog savijanja i preloma što pri pokretanju tela sa prelomom može doći do povrede mišića, živaca, krvnih sudova i raznih unutrašnjih organa ivicama polomljenih kostiju koje su veoma oštre. Prelomi se mogu podeliti na zatvorene i otvorene. Najteži vid tih povreda nastaje kada iz rane vire krajevi prelomljenih kostiju.

Zglobovi mogu biti povređeni na razne načine, a najopasniji su sa nastankom rane, jer tada zglob može da se inficira. Najčešća su uganuća i iščašenja. Uganuća nastaju zbog uvrtanja ili udara što dovodi do privremenog neprirodnog pomeranja kostiju i vraćanja u prvobitni položaj, a zglobna čaura je manje ili više oštećena. Od jačih oštećenja kosti mogu iskočiti iz zgloba i ostati u neprirodnom položaju. Osim ovih povreda česte su povrede električnom strujom koja se koristi za pogon raznih mašina, a i u poljoprivredi. Povrede mogu nastati i pri kupanju na rekama, jezerima i moru. Leti treba da se čuvamo i zmija otrovnica, naročito u planinskim predelima. Sve ovo nas opominje da moramo biti jako oprezni i paziti na svoje zdravlje jer nas na svakom mestu vreba opasnost.

Ukoliko se nešto ipak dogodi, lekar će vam pomoći pri lečenju, a najveću ulogu ima hirurg.
Dr Vojimir Zađina, hirurg