Dakija

Dakija ili, po tradicionalnom latinskom izgovoru Dacija bila je od 106. do 271. godine jedna rimska provincija.
 
Rimske provincije u doba cara Trajana

Sadržaj
1 Geografija
2 Istorija
3 Uprava i vojska
4 Privreda

Geografija
 
Ime provincije Dakije potiče od naroda Dačana koji su, zajedno sa Getima, živeli u toj oblasti.

Nakon Trajanovog osvajanja 106. godine, novoosvojena oblast je dobila oficijelno ime Dakija. Car Hadrijan podelio je 118. godine ovu dotad jednistvenu provinciju na dva dela, pod imenima: Gornja Dakija (Dacia superior) i Donja Dakija (Dacia inferior). Samo pet godina kasnije Hadrijan je iz Gornje Dakije izdvojio još jednu oblast, pod imenom Dacia Porolissensis. Od 167. do 169. godine, Marko Aurelije je ponovo reorganizovao ovu oblast Dacia Apulensis, Dacia Porolissensis i Dacia Malvensis. Tako je Dakija bila podeljena na tri provincije sve dok Aurelijan nije konačno povukao rimsku vojsku i narod iz Dakije 271. godine. Formalna prestonica bila je Colonia Ulpia Traiana Augusta Dacia, ali najveći deo vlasti bio je u Sarmizegetuza|Sarmizegetuzi, koja je još u vreme dačkih kraljeva bila prestonica.

Sa tri strane, Dakiju su okruživali varvari. Samo sa juga, graničila se sa Mezijom. Kasnije, Dakija je imala malu zajedničku granicu sa Panonija|Panonijom. Granicu su mahom reke obeležavale: na jugu to je bio Dunav, na zapadu Tisa i Maroš. Najvećim delom Dakija se nalazila na teritoriji današnje Rumunije i Moldavije.

Istorija

Dačane su Rimljani smatrali opasnim protivnicima, pogotovu što su, za razliku od većine varvara, bili relativno jednistveni. Kada je 86. godine, presto zauzeo Decebal, koji je dodatno ujednio Dačane, za Rim je to značio pojavu jedne moćne države na njenim granicama. Car Domicijan je pokušao da spreči jačanje Decebala u ratovima između 85. i 89. godine ali u tome nije imao pravog uspeha. Ni Nerva nije imao uspeha. Zatim je Trajan morao voditi jedan težak rat, Prvi dački rat, od 101. do 102. godine, u kome je Decebal bio poražen. Posle nekoliko godina, Decebal je pokušao da okupi saveznike protiv Rima, što je dovelo do Drugog dačkog rata, od 105. do 106. godine. Decebal je izbegao zarobljavanje samoubistvom i čitava Dakija je bila osvojena. Dakija je postala provincija još pre 11. avgusta 106. godine. Trajan je kao plen doneo 331 tonu srebra i 165 tona zlata: Dakija je bila poznata kao rudonosna oblast.

Sve do epohe Marka Aurelija, Dakiju nisu ugrožavali drugi varvari. Do velikog iskušenja je došlo 235. godine, kada su se varvari okupili radi napada. Kada su oni napali 238. godine, Dakiju su potresali ratovi sve dok Aurelijan nije odlučio da evakuiše Dakiju 271. godine. Pod Konstantinom Velikim Rim je ponovo osvojio deo Dakije, ali je i ta oblast brzo napuštena.

Od Trajanovih vremena Dakija je postala cilj naseljavanja ljudi iz čitavog Carstva. Radi sporazumevanja je bio latinski neophodan. Ostaje nejasno kako se latinski održao i nakon povlačenja Rima. Od ovog "varvarskog" latinskog nastao je današnji rumunski jezik.

Uprava i vojska

Nakon okončanja Prvog dačkog rata, Dakija je bila kontrolisana samo vojno, ali od 106. godine, posle Drugi dački rat|Drugog dačkog rata, Dakija je postala carska provincija. To je značilo da sam car postavlja upravnika, tj. namesnika provincije iz redova rimskih senatora.

Nakon varvarskih napada iz 117. i 118. godine, Hadrijan je rešio da reorganizuje Dakiju. Sve tri tako nastale provincije, Dacia inferior, Dacia superior i Dacia Porolissensis bile su nezavisne jedna od druge ali su vojno blisko sarađivale.

Nova reorganizacija je došla u vreme cara Marka Aurelija, posle novog napada varvara iz 168. godine. Nova trodelna Dakija, sastavljen od oblasti Dacia Apulensis, Dacia Porolissensis i Dacia Malvensis činila je jedinstvenu provinciju Dakiju, koja je imala samo jednog namesnika. Verovatno je Marko Aurelije smatrao da će jedinstvena komanda u čitavoj Dakiji bili efikasnija odbrana od varvara.

Vojno uzev, u Dakiji su bile stacionirane dve legija|legije, V Macedonica (logor je bio u današnjoj Turda|Turdi) i XIII Gemina (logor u Apulumu). Bilo je i drugih pomoćnih odreda, naročito na granici prema varvarima. Ukupno bilo je oko 30 000 rimskih vojnika u Dakiji.

Privreda

Za Rim, Dakija je predstavljala bogat izvor ruda. Iz brojnih rudnika iskopavalo se zlato i srebro. Bilo je i gvožđegvožđa, začina. Pored ruda, koje su bile najvažniji razlog zašto su se Rimljani uopšte upustili u skupo osvajanje i teško čuvanje Dakije, ova zemlja je bila bogata drvetom, vonom, kožama. U Dakiju se uvozilo uglavnom maslinovo ulje, vino i luksuzna roba. U času kada se Aurelijan odlučio da napusti Dakiju, verovatno su većina glavnih rudnika plemenitih metala bili iscrpljeni.

Izvor: Wikipedia

Hmmm, zanimljivo. Ja sam se skoro zainteresovao, nakon posete izlozbe Trackog blaga u Varni, za ove narode. I pronadjoh zanimljive podatke o Dacanima kao najznacajnijem plemenu Trackog roda, ili najispravnijima medju Tracanima kako ih Herodot opisuje. Zanimljivo je prisustvo monoteiyma gde Dacani veruju u jednog jedinog Boga koga nazivaju Zamolxis ili u nekim delovima Gebeleizis, sto je veoma zanimljivo uzevsi u obzir religiju susednih naroda, a i uopste naroda starog sveta(ne racunajuci Jevreje), kod kojih postoji politeizam. Takodje vera u zagrobni zivot ne odnosi se na neke vrste podzemnih carstava vec na besmrtnost duse koja odlazi na nebo Zamolxisu.Herodot takodje pise o vrednostima njihove medicine a u gradskom muzeju grada Cluj-a u Rumuniji cuva se lobanja iz perioda p.n.e. na kojoj je izvrsena trepanacija odnosno operacija na lobanji usled pojave tumora, gde je dva puta ponovljen ,,hirurski zahvat,, i pacijent je preziveo sto se vidi po zaraslom delu lobanje. Velika zagonetka ostaje preciznost njihovog kalendara kao i magicni krugovi Sarmisegetuza-e sedista Dakije, gde se danas mogu obici koncentricni krugovi od stubova andezita poredjanim u perfektnim krugovima i cija je svrha i danas pod znakom pitanja.Slike mozete pogledati na link-u[http://images.google.com/imgres?imgurl=http://adunaturi.3x.ro/cetati_alex/032.Sarmisegetuza%2520Regia%2520sanctuarul%2520mare%2520circular.JPG&imgrefurl=http://adunaturi.3x.ro/cetati_alex/&h=450&w=600&sz=62&hl=en&start=21&tbnid=gDICJno5s_RI-M:&tbnh=99&tbnw=133&prev=/images%3Fq%3Dsarmisegetuza%26start%3D20%26ndsp%3D20%26svnum%3D10%26hl%3Den%26lr%3D%26client%3Dfirefox-a%26rls%3Dorg.mozilla:en-US:official%26sa%3DN][/url]
Takodje medju misterijama spadaju otisci stopala na brdu Cetatuia koji imaju iste dimenzije i polozaj u odnosu na strane sveta kao i otisci otkriveni u francuskoj na Alpima, Andima, Indiji, Kilimandzaru. Postoje i brajne "sfinge" sa antropoloskim i zoomorfnim temama isklesanim u ogromnim usamljenim stenama na visoravnima u Karpatima, a neke se anlaze i na oko 2200m nadmorske visine.
To je ujedno i prva drzava ,u antickom smislu, na ovim prostorima. Drzavom su vladali vladari iz reda Pileata-elitnog bogatog sloja, i Tarabostes svestenickog reda. Rimski i grcki hronicari i istoricari ne beleze prisustvo robovskog sloja, ali zato su postojali Komati koji su predstavljali slobodno stanovnistvo koje se bavilo poljoprivredom, stocarstvom, zanatima... i koje je imalo obavezu ucesca u ratovima. Najvecu ekspanziju dozivljava za vreme kralja Burebiste, savremenika Julije Cesara, kad njegovo kraljevstvo poprima razmere od na jugu balkanskih planina, severni karpati, istok- reka Dnjestar, zapad- danasnji  Eisanstadt kod Beca.
Imali su svoje pismo koje je po sadrzini znakova i starosti glinenih opeka i stena na kojima se nalaze, datira pre sumerskih tablica. Najpoznatije su tablice iz Tartarie, a nedavno je i deifrovano pismo se nalazilo u starom pergamentu iz 11. veka, nazvanom Rohontzi codex(po madjarskom plemicu koji ih je prvi otkrio).
Ima jos mnogo toga pored anjzanimljivijih stvari koje sam ja pronasao, ipak jedanput godisnje organizuju se internacionalni samiti trakologa, gde se vode debate o jos nedovoljno istrazenom svetu koji je na ovim prostorima davno dozivljavao svoj procvat i nagli pad.