Moše Pijade

Moša Pijade (Beograd, 4. januar 1890. - Pariz, 15. mart 1957.) je bio srpski političar, slikar i novinar, član Komunističke partije od 1920. i državni i partijski funkcioner posle Drugog svetskog rata.

U Prvom svetskom ratu, 1914, spasao tigl (zaglavlje) novina "Politika", prilikom napuštanja Beograda

Zbog komunističke aktivnosti osuđen na višegodišnju robiju. Tamo se i upoznao sa Titom.

U novembru 1943. u Jajcu organizovao Telegrafsku agenciju nove Jugoslavije, Tanjug, a posle rata bio predsednik Skupštine Jugoslavije.

Napisao Ustav.

Biografija

Rođen je 4. januara 1890. u Beogradu, u bogatoj porodici. Završio je nižu gimnaziju, a zatim je studirao i slikarstvo u Beogradu, Minhenu i Parizu od 1905. do 1910. godine.

Pored ovoga, bavio se aktivno i novinarstvom. Svoje novinarske korake započeo je 1910. godine. Bio je sekretar Udruženja novinarskih saradnika (1911 i 1912.). Od 1913. do 1915. bio je nastavnik crtanja u gimnaziji u Ohridu. Od marta do decembra 1919. izdavao je napredni dnevnik "Slobodna reč".

Član KPJ postaje 1. januara 1920. godine. Od 1921-1922. nalazio se na mestu Izvršnog odbora KPJ, bio je i urednik "Slobodne reči" i "Organizovanog radnika". Od 1925. godine do 1939. proveo je na robiji u Sremskoj Mitrovici i Lepoglavi. U Lepoglavi se upoznao sa Titom i kao dug za dobro prijateljstvo naslikao mu je portret.

Nakon izlaska sa robije, Pijade od 1939. do 1941. živi i radi u Beogradu kao slikar. Tada je po drugi put osuđen i sproveden u koncentracioni logor u Bileći, gde će provesti do početka rata.

Po izbijanju Trinaestojulskog ustanka u Crnoj Gori, učestvuje u organizaciji ustanka, a od decembra 1941. prelazi u Vrhovni štab NOPOJ, u kome se kao načelnik ekonomskog odeljenja i odeljenja za pozadinske vlasti najviše bavio organizpvanjem narodne vlasti i pozadine.

Tvorac je Fočanskih propisa, koje su izdate na slobodnoj partizanskoj teritoriji u prvoj polovini 1942. godine.

Novembra 1942. većnik je na prvom zasedanju AVNOJ-a, a u novembru 1943. potpredsednik AVNOJ-a. Jedan je od tvoraca istorijskih odluka koje je doneo AVNOJ na svom zasedanju u Bihaću i Jajcu. U Jajcu organizovao Telegrafsku agenciju nove Jugoslavije, Tanjug.

U jesen 1944 i početkom 1945. nalazi se u političkoj misiji u Moskvi. Po oslobođenju Jugoslavije, stalno je biran u Beogradu za narodnog poslanika Narodne skupštine FNRJ i Narodne skupštine NR Srbije prvog i drugog saziva.

Bio je Predsednik Ustavotvornog, a zatim Zakonodavnog odbora Narodne skupštine FNRJ sve do januara 1953.

Od tada do 28 januara 1954. biva potpredsednik Saveznog izvršnog veća, kada je izabran za predsednika Savezne narodne skupštine. I kao potpredsednik Saveznog izvršnog veća, a u svojstvu predsednika Koordinacionog odbora, bavio se izgradnjom zakonodavstva i novog ustavnog uređenja.

U službu političke misije, poslan je na Konferenciji mira u Parizu 1946. Kao delegat FNRJ, a bio je i šef jugoslovenske delegacije u Engleskoj, Francuskoj, Turskoj, Grčkoj i Čehoslovačkoj.

Bio je jedno vreme i član Izvršnog komiteta CK SKJ i član CK SKS, član predsedništva Sveznog odbora SSRNJ i centralnog odbora Saveza boraca.

Pored toga, bio je redovan član Srpske akademije nauka, Udruženja novinara i Udruženja likovnih umetnika Jugoslavije.

Iz političkog života se povukao 1955. godine. Odlazi u Pariz, gde je živeo jedno vreme i pre rata. Umro je u istom gradu 15. marta 1957. godine.
 
Moše Pijade, spomenik ispred glavne zgrade lista "Politika" u Beogradu

Moša Pijade je u ratu bio poznat pod pseudonimom "Čika Janko". Naročito je bio poznat kao oštar i besprekoran komunista. Vladavina Moše Pijade u Kolašinu (od početka 1942. do polovine 1942), praćena je i politikom "Levih skretanja", kojima se i sam Pijade pridružio. Zapamćena je njegova neprijatna epizoda u gradovima širom Crne Gore, kada je bez ikakvih dokaza osuđivao ljude koji ne podržavaju partizanski pokret na streljanje.

Imao je čin general-majora JNA u rezervi.

Odlikovan je:
Ordenom narodnog heroja
Ordenom junaka socijalističkog rada
Ordenom bratstva i jedinstva
Ordenom partizanske zvezde
Ordenom zasluge za narod I reda
Ordenom narodnog oslobođenja
Ordenom za hrabrost

Izvor: Wikipedia