Božidarka Damjanović-Marković Kika

Božidarka Damjanović-Marković Kika (1920-1996) društveno-politički radnik i narodni heroj Jugoslavije.

Rođena je 25. septembra 1920. godine u Mladenovcu. Osnovnu školu je završila u Mladenovcu, a četiri razreda gimnazije u Smederevskoj Palanci. Do 1941. godine završila je i žensku zanatsku (domaćičku) školu i počela stenografsku školu. Rat ju je zatekao kao đaka i prekinuo njeno dalje školovanje.

U leto 1941. godine povezala se sa organizatorima ustanka i članovima KPJ u Kragujevcu, od kojih dobija i uspešno obavlja razne ilegalne zadatke vezane za podiznje ustanka. Zbog istaknute aktivnosti živela je jedno vreme ilegalno u Mladenovcu i radila na pripremi i organizaciji ustanka. Krajem juna 1941. godine postala je član SKOJ-a.

Polovinom oktobra 1941. godine dobrovoljno je stupila u Šumadijski NOP odred, a iz njega ubrzo prešla u Kosmajski NOP odred, gde je postala član KPJ. Po prijemu u članstvo KPJ postavljena je za člana Povereništva KPJ za mladenovački srez. Nešto kasnije postala je sekretar Povereništva i član OK KPJ za Mladenovački srez.

Kada se Kosmajski NOP odred, za vreme Prve neprijateljske ofanzive, povukao u Sandžak, u rejonu Mladenovca i Kosmaja ostala je da dejstvuje jedna partizanska četa, koja je vodila neprekidne oružane akcije protiv okupatora. U svim tim akcijama učestvovala je i Božidarka Damjanović, tada već mnogo poznatija po svom partizanskom imenu Kika. Njeni podvizi i hrabrost postaju legenda u narodu Šumadije i među partizanskim borcima. Učestvovala je u velikom broju borbi koje su šumadijski partizani vodili protiv okupatora. Nemci su nastojali da unište oslobodilački pokret na Kosmaju i Šumadiji, pomoću mnogobrojnih odreda Specijalne policije, Srpske državne straže i četnika. Ali su, uprkos svim tim merama, svakodnevno dizane u vazduh železničke pruge, stanice, kamioni i drugi objekti.

Godine 1943. kada je ponovo osnovan Kosmajski NOP odred, Kika je u njemu postala zamenik političkog komesara, a istovremeno je bila i član OK KPJ za Mladenovac, na tim dužnostima ostala je do kraja rata.

Posle oslobođenja Jugoslavije, bila je na raznim društveno-političkim dužnostima: pomoćnik predsednika Komisije državne kontrole NR Srbije, načelnik Kadrovske uprave CK KP Srbije i član Izvršnog odbora SUBNOR-a Srbije. Završila je Učiteljsku školu i od 1952. godine radila kao učiteljica, a od 1959. do 1963. godine kao direktor u jednoj beogradskoj osnovnoj školi. Bila je i direktor Zavoda za osnovno obrazovanje i obrazovanje nastavnika SR Srbije.

Od oslobođenja je stalno birana za narodnog poslanika Skupštine FNRJ i SFRJ, a u jednom mandatu bila je i poslanik Narodne skupštine SR Srbije. Još u ratu počela je bavi novinarsko-publicističkim radom, sarađivala je u organu Narodnog fronta Srbije "Glas" i u "Kosmajskom borcu". Posle rata bila je sardnik lista "Novi dani", a sarađivala je i u brojnim drugim publikacijama. Napisala je knjigu sećanja "Ja i moji drugovi".

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. godine. Ordenom narodnoh heroja Jugoslavije odlikovana je 9. oktobra 1953. godine.

Božidarka Damjanović-Marković Kika bila je supruga Draže Markovića, visokog funkcionera SKJ i SFRJ.

Literatura

Narodni heroji Jugoslavije, "Mladost" Beograd, 1975. godina

Izvor: Wikipedia