Pavle Radenović

Pavle Radenović (?-1415) je bio srpski knez iz redova Pavlovića koji je bio jedan od najmoćnijih velikaša u kraljevini Bosni na prelazu iz XIV u XV vek.Bio je sin Radena Jablanića koji je imao posede u istočnoj Bosni oko Krivaje i Prače.Kao jedan proverenih ljudi u kraljevstvu zajedno sa Vlatkom Vukovićem (?-1392) 1391.godine zauzima Konavle koje su do tada držali Sankovići.Posle smrti Tvrtka I(ban 1353-1377,kralj 1377-1391) aktivno je učestvovao i smenjivanju i postavljanju kraljeva Bosne i za njegove vlasti su Pavlovići postali najmoćnija velikaška porodica uz Kosače i Vukčiće.Ubijen je u zaveri kralja Ostoje(prva vlada 1398-1404, druga vlada 1409-1418),vojvode Sandalja(1392-1435) i Zlatonosovića tokom lova na Parenoj poljani kraj Bobovca,posle čega ga je nastariji sin Petar I(1415-1420).

Porodica

Pavle Radenović je bio sin vlastelina Radena Jablanića i osnivač velikaške porodice Pavlovića.Imao je dva sina koji su ga nasledili posle njegove smrti:
Petar I Pavlović, vojvoda, poginuo 1420.godine u borbi sa Sandaljevim Osmanlijama
Radoslav Pavlović (1420-1441), knez i vojvoda, umro 1441.godine,nasledio ga je sin Ivaniš (1441-1450)

Politički angažman

Preuzimanjem dela Konavla 1391.godine knez Pavle je postao sused Dubrovačke republike prema kojoj je držao nekoliko carina.Njenim trgovcima je 1397.godine povelju o slobodnoj trgovini i zaštiti u njegovim zemljama,za šta je nagrađen titulom građanina Dubrovnika.U spoljnoj politici je kao i ostali velikaši kraljevine Bosne podržavao Vladislava Napuljskog u sukobu sa Žigmundom Luksemburgškim (1387-1437) oko titule kralja Mađarske koja se u to doba vodila.

U unutrašnjoj politici je aktivno učestvovao u jačanju položaja plemstva u kraljevini,a potom i u nekoj vrsti de facto velikaškog namesništva kraljice Jelene(Grube) (1395-1398) koje su kao njeni savetnici pored njega između ostalih činili i Hrvoje Vukčić(?-1416) i Sandalj Hranić.Učestvovao je u izboru Ostoje za kralja 1398.godine,da bi ga sa ostalim velikašima zbacio sa vlasti 1404.godine postavivši Tvrtka II (prva vlada 1404-1409,druga vlada 1420-1443) za novog kralja.Posle poraza Vladislava Napuljskog 1408.godine,sa ostalim velikašima je zbacio Tvrtka II koji je podržavao Vladislava i vratio na presto Žigmundovog pretendenta Ostoju.

Ubistvo na Parenoj poljani

Tokom avgusta 1415.godine se Kraljevoj Sutjesci kod Bobovca održavao sabor kralja i vlastele kraljevine Bosne.Prilikom posebno organizovanog lova na Parenoj poljani,Zlatonosovići su na znak koji je mačem dao sam Sandalj Hranić napali Pavla i teško ga ranili,a njegovog sina Petra i poslanika Braila Težalovića su zarobili.Zaveru su organizovali sam kralj Ostoja i vojvoda Sandalj zbog političkih sukoba sa Pavlom optuživši ga za izdaju kraljevstva.Prema prvobitnom planu Pavlov sin Petar je trebalo da bude oslepljen,a posedi Pavlovića podeljeni između Sandalja i Zlatonosovića koji su se nadali Olovu koje se nalazilo uz njihove posede,ali se od tog plana odustalo i Petru su ostavljeni očevi posedi.Celom činu je prisustvovao i poslanik Dubrovačke republike Nikola Gučetić i Vlatko Tumurlić.Sam Pavle je ubrzo umro od posledica rana koje je zadobio,ali je zato Petar pušten da se vrati na porodični posed i nastavi upravljanje njime.Kao svedok ovog napada Petar je za smrt svoga oca direktno okrivio Sandalja,što je celokupni jugoistočni deo današnje Bosne i Hercegovine gurnulo u rat između Pavlovića sa jedne i Sandalja odnosno Kosača sa druge strane.Najveća posledica ovog žestokog sukoba koji je delovao da se može okončati samo potpunim uništenjem jednih ili drugih bilo je direktno uključivanje Osmanlija u njega,prvo na strani Pavlovića,a potom i na Sandaljevoj strani,iako su oni de facto radili isključivo za sebe i postepeno osvajali delove kraljevine Bosne.Sam sukob se vremenom smirio,tako da su obe porodice praktično nestale sa osmanlijskim osvajanjem Bosne i Hercegovine.

Njegov posed

Pored porodične baštine u istočnoj Bosni oko Prače,između Krivaje,Drine i Lima,on je 1391.godine preuzeo deo Konavla,dok su ostatak preuzeli Vlatko Vuković i Kosače sa kojima je na Ledenicama imao zajedničku carinu ka Dubrovačkoj republici.

Značajniji gradovi u severnom delu njegovih zemalja bili su:
Borač
Višegrad
Dobrun
Goražde
Prača
Olovo

dok su u južnom delu najznačajniji bili:
Bileća
Cavtat
Klobuk
Trebinje

sa župama:Vrm,Trebinje,Rudine i Fatnica.

Izvor: Wikipedia