Manastiri Srbije, pored duhovnog bogatstva, kriju i zanimljive priče o nastanku

Od Đunisa do Zaove

Manastir Pokrova Presvete Bogorodice sazidan je po predanju na mestu na kome se 1898. godine Bogorodica javila devojčici Milojki Jocić. Manastir Zaove podignut je na grobu Jelice, sestre srpskih vlastelina Pavla i Radula, a nastanak manastira Gornjak vezuje se za kneza Lazara

Manastiri Srbije, pored duhovnog bogatstva, osobenosti arhitekture, freskoslikarstva, ikona, rukopisnih knjiga, kriju i mnogobrojne zanimljive priče i legende. Jedan od njih je manastir Đunis sa crkvom Presvete Bogorodice, gde se od tamošnjih monaha može čuti zanimljivost o nastanku svetinje.

Manastir Pokrova Presvete Bogorodice sazidan je po predanju na mestu na kome se 1898. godine Presveta Bogorodica javila devojčici Milojki Jocić iz sela Đunisa. Sa sestrama je tog dana okopavala vinograd, a kako je bila velika vrućina, zamolile su je da sa izvora donese vodu. Kada je devojčica otišla na izvor, videla je prekrasnu devojku koja joj je rekla da će na ovom mestu dolaziti ljudi i isceljivati se uz pomoć vere u Boga i ove vode. Nogom je napravila jedan vir i tu se voda skupila. Kada su se vratile u selo, ispričale su meštanima o ovom događaju. Tako je narod počeo da dolazi na ovo mesto u potrazi za duhovnim i telesnim isceljenjem. Ubrzo je napravljena i mala bogomolja, ali monasi susednog manastira Svetog Romana i sveštenstvo iz Kruševca nisu blagonaklono gledali na okupljanje vernika. Arhimandrit Danilo, iguman manastira Svetog Romana, insistirao je kod vlasti u tadašnjem kruševačkom srezu pa je bogomolja srušena. Načelnik sreza je, međutim, ubrzo oboleo, a sin mu je poludeo i umro. Arhimandrit Danilo je, takođe, doživeo nesreću, prevrnuo se s kočijom i umro 1910. godine. Tako je, ponovo, 1934. godine podignuta na istom mestu crkvica koja je postojala do kraja Drugog svetskog rata. Svetinja je konačno priznata 1964. godine, a 1971. godine sazidana je velika crkva Presvete Bogorodice koja postoji i danas.

Manastir Zaova, koji se nalazi se u prelepoj šumi, blizu Velikog sela kada se iz Požarevca krene za Žabare, ispričaće svoju zanimljivu priču. Manastir sa crkvom posvećenom arhistratizima Mihajlu i Gavrilu nastao je, kažu, u doba kneza Lazara, a podignut je na grobu Jelice, sestre srpskih vlastelina Pavla i Radula. Prema legendi, Pavlova žena nikako nije mogla da prihvati svoju zaovu Jelicu i u silnoj ljubomori ubila je svoje dete, a za zločin optužila Jelicu. Srdita braća vezala su je za četiri konja koji su rastrgli njeno telo na više strana. Na mestima gde su padali komadi tela nastali su manastiri Rukumija i Bradača. Kasnije su braća saznala istinu i pokajala se na sestrinom grobu. Priču je čuo knez Lazar, pa je došao da se uveri u duhovnu moć ovog mesta i dugo se molio na Jeličinom grobu. Kasnije je naredio da se na ovom mestu sazida crkva, koja je i danas poznata kao zadužbina kneza Lazara.

- Manastir se prvi put pominje u turskim zapisima iz 1467. godine.

Više puta rušen, obnovljen je za vreme Miloša Obrenovića.
Živopis i freske uradio je Živko Pavlović 1849. godine u vreme vladavine Aleksandra Karađorđevića, kao samouki slikar u ono vreme veoma tražen i cenjen.

U crkvi se nalazi Jeličin grob koji je zazidan, a iznad se nalazi freska koja predstavlja rastrzanje sa četiri bela konja.
Mogu se videti i dva izvora lekovite vode, jedan je u blizini crkve, a drugi u šumi. U manastiru se slavi praznik Svetog Ilije, 2. avgust, jer se veruje da je na taj dan Jelica stradala daleke 1375. godine - priča Vladan Petković iz manastira Zaova.

Idući dalje na jug, u zaleđini klisure nalazi se manastir Gornjak. Na najlepšem mestu klisure, u pećini ispod litice Jezevca i Vukana. Zadužbina je kneza Lazara, a podignut je između 1379-1381. godine. Bio je spaljen u vreme Drugog svetskog rata, kada su izgorele sve dragocenosti: Povelja kneza Lazara, barjak cara Dušana i mnoge knjige. I za manastir Gornjak vezuju se mnoge legende koje se i danas mogu čuti u ovom kraju.
Homolje je, kažu, posećivao knez Lazar, koji je sagradio na samom prilazu kotlini manastir Gornjak. Homolje je u to vreme bilo granični predeo između Lazara i bana Tvrtka Kotromanića. Prema legendi, u nekoj od njegovih poseta, stočari, vlasi prilaziše knezu, uz pozdrav: uomulje! uomulje! Što znači čoveče, čoveče! Tako ovaj naziv, vlaholatinski ostade za Homolje do danas. Zadnji put Lazar je, kako se veruje, posetio ovaj kraj pre Kosovskog boja skupljajući ratnike za odbranu. Meštani su se odazvali i opasani kožnim kaiševima u kožucima sa šubarama na glavama jašući na brzim i otpornim stiškim konjima odjahali put Kosova, gde se pokazaše kao odani i dobri ratnici...
Ž. Milenković


Izvor: Glas Javnosti

  Svaka cast, skoro nisam nesto zanimljivije procitao na forumu.

Istorija ovih prostora, je strasno bogata i treba je cuvati i postovati.