Korejski rat je naziv za oružani sukob koji su između1950. i 1953. godine vodili Sjeverna i Južna Koreja, a u kojem su na strani Juga sudjelovali SAD i druge zapadne države, a na strani Sjevera Kina. Uzrok sukoba je podjeli Koreje - koja je od 1910. do 1945. godine bila pod japanskom vlašću - na sovjetsku i američku okupacijsku zonu nakon predaje Japana u drugom svjetskom ratu. Demarkacijska linija, ustanovljena prethodnim dogovorom iz 1945. godine, išla je 38. paralelom. Bilo je planirano da se po završetku okupacije održe izbori i Koreja ujedini kao država s jedinstvenom vladom. No te je planove poremetilo izbijanje Hladnog rata te su, slično kao i u Njemačkoj, pregovori o ujedinjenju propali. Umjesto toga su SSSR i SAD ustanovili suparničke i ideološki suprotstavljene vlade, odnosno države koje su se nazivale Sjeverna i Južna Koreja. Oba režima su nastojali ujediniti Koreju oružanom silom, ali je Sjever, koji je bio primio izdašnu sovjetsku vojnu pomoć, jedini bio to u stanju učiniti. Rat je počeo napadom sjevernokorejske vojske 25. juna 1950. godine. Malobrojnija, slabije opremljena i demoralizirana južnokorejska vojska brzo je poražena i prisiljena na povlačenje. SAD su na to reagirale koristeći sovjetski bojkot UN i izglasavši rezoluciju kojom se u cilju suprostavljanja južnokorejskoj agresiji može koristiti vojna sila. U Južnu Koreju su iz Japana počele pristizati američke snage koje su koliko-toliko stablizirale situaciju, ali su do septembra pretrpjele velike gubitke i pod kontrolom Juga jedva zadržale mostobran kod Pusana. Prekretnicu u ratu predstavljalo je iskrcavanje američkih snaga kod Inchona, u sjevernokorejskoj pozadini. Sjevernokorejske jedinice su bile prisiljene na užurbano povlačenje, pa su snage UN oslobodile cijeli teritorij Južne Koreje. No, opijen pobjedom, američki komandant general Douglas MacArthur je odlučio nastaviti rat, prijeći 38. paralelu i ujediniti Koreju, ovaj put pod američkim patronatom. Taj je potez ozbiljno zabrinuo komunističku vlast u NR Kini, koja je pokušala upozoriti Amerikance da se zaustave ili će se sjevernokorejskim jedinicama pridružiti kineske snage. Kada su ta upozorenja ignorirana, Kinezi su 19. oktobra poslali 300,000 "dobrovoljaca" preko granice, a dotadašnju američku premoć u zraku su po prvi put izazvali mlazni kineski lovci MiG-15. Kada ni to nije dovelo do zaustavljanja američkog napredovanja prema kineskoj granici, u novembru su Kinezi poduzeli snažnu ofenzivu, udarili u bok iznađenih američkih snaga, nanijeli im teške gubitke i natjerali ih na povlačenje - koje mnogi danas drže najdužim u američkoj vojnoj historiji. Kada su Kinezi i Sjevernokorejanci ponovno prešli preko 38. paralele, osramoćeni MacArthur je javno zahtijevao proširenje rata na Kinu i korištenje nuklearnog oružja. Time se suprotstavio predsjedniku Trumanu koji rat nastojao ograničiti, plašeći se da bi mogao prerasti u treći svjetski rat, odnosno vezivanjem američkih vojnih resursa oslabiti obranu Zapadne Evrope. MacArthur je smijenjen, te je nakon manjih američkih protuofenziva front postepeno stabiliziran. 10. jula 1951. godine su otpočeli mirovni pregovori, a rat se nastavio kroz manje, lokalne akcije. Pregovori su 27. jula 1953. godine završeni potpisivanjem primirja u Panmunjonu. Tehnički gledano, rat još uvijek nije završen, ali demarkacijska linija - tzv. Demilitirazirana zona - predstavlja de facto granicu dviju država. Po svim kriterijima, rat je završio neodlučnim rezultatom. Sjeverna, ali i Južna Koreja su doživjele neuspjeh u pokušaju ujedinjenja, a na obje strane je poginulo 3 miliona ljudi uz neopisiva razaranja. SAD su uspjele spriječiti komuniste u daljem nadiranju prema Aziji, ali je u ratu skršen mit o američkoj nepobjedivosti. Kina je, pak, uspješnom intervencijom u korist svog saveznika, po prvi put nakon 19. vijeka povratila status velike sile. Jedini istinski pobjednik rata bio je Japan, koji se nametnuo kao najvažniji američki saveznik u Aziji i čija je industrija zahvaljujući američkim vojnim narudžbama doživjela preporod. Korejski rat je važan kao prvi sukob u kome su se sukobili mlazni avioni, kao i prvi sukob u kojemu su korišteni helikopteri, uglavnom za evakuaciju ranjenika.


Korejski rat iz knjige „Maovo doba“ Počeci korejskog rata do danas nisu potpuno jasni. Ni Staljin ni Mao nisu očekivali oštru reakciju Amerike.Odluka predsednika Trumana da ulazak američkih vojnih snaga u borbu proglasi policijskom akcijom Ujedinjenih naroda bila je moguća samo zato što Sovjetski savez nije mogao da ulozi veto u Sovjetu sigurnosti.Njihov je predstavnik godinu dana bojkotovao sednice jer nije hteo da sedi za istim solom sa delegatima nacionalnokineske vlade na Tajvanu koji je još uvek nastupao u ime cele Kine. Kinin izbor je bilo nemešanje i neutralnost ali Amerika Kini nije dala izbor.Dva dana posle početka rata , Truman je doneo odluku da se u Koreju pošalje Sedma flota u Formoski kanal da bi sprečio napad crvenih Kineza na Tajvan.Ono što su Truman i njegovi saradnici smartalli odbranom od navodno kineskog napadačkog rata , Mao i njegovi saradnici su tumačili kao agresiju protiv Narodne Republike. Truman je hteo u Koreji da vodi samo ograničeni rat i da spreči svako proširenje na Kinu i sovjetski Savez ali je vrhovni komandant trupa UN , general MacArthur , samovoljno je proširio svoj mandat.Suprotno od onoga što mu je bilo zapovedjeno naredio je američkim trupama u jesen 1950. da zajedno sa juznim Koreancima krenu do Yalu-a (tu se nalaze elektrane koje su mandzursko industrijsko područje snadbevale strujom), granične reke izmedju Koreje i Mandzurije.Trumana je ubedjivao kako se Kinezi neće usuditi da se umešaju u te borbe jer ako to učine izgubili bi obraz a komunizam bi doziveo ponizenje.MacArthurova ofanziva se usmerila na Mandzuriju.MacArthur je ignorisao prisutnost dobrovoljaca Četvrte borbene armije generala Lin Piao-a.Za vreme sneznih vejavica , armija UN je upala u klopku Kineza. MacArthur je počeo sramno povlačenje SAD je uspeo da Generalna skupština UN donese odluku kojom je Kinu osudila kao agresora.Tako su NR Kini 20 godina ostala zatvorena vrata u UN. Kina je zbog ovog rata jos više počela da zavisi od Sovjetskog Saveza.

Oko godinu dana kasnije rat se ponovo ustalio.Predsednik Truman je zamenio MacArthur-a nakon što je ovaj trazio da se nacionalno-kineske trupe na Tajvanu mobilišu protiv komunista.U Panmundzomu su počeli pregovori o primirju. Ali tek u proleće 1953 taj rat prestao kada je ratni umor i strah od trećeg svetskog rata propisao odluke drzavnika u Moskvi, Pekingu i Washingtonu. NR Kina je platila cenu od 900 000 vojnika ali je postigla neke od svojih ciljeva : cela Severna Koreja je ostala komunistička, Mandzurija nije bila ugrozena.Prvi put je jedan američki general morao da potpiše primirje u ratu iz koga SAD nije bio pobednik. Godinu dana kasnije Amerikanci su ponovo hteli da pokrenu svoju ratnu mašineriju protiv Kine ali sada u Vijetnamu.

Na Zenevskoj konferenciji 1954 nastupila je Kina prvi put kao velika aktivna sila i to ne kao privezak Sovjetskom Savezu već kao samostalna snaga.

Izvor: Wikipedia