Treći punski rat

Treći punski rat (149. pne. - 146. pne. ) bio je treći i poslednji od punskih ratova između Kartagine i Rimske Republike. Rat završava potpunim uništenjem grada Kartagine. Sve te teritorije okupira Rim, a stanovništvo ubija ili porobljava.

Uvod

Između Drugog punskog rata i Trećeg punskog rata Rim je bio preokupiran nizom osvajanja helenističkih i drugih imperija na istoku ( Makedonski ratovi, Ilirski ratovi i rat protiv Antioha III ). Surovo su postupali sa narodom u Iberiji (današnjoj Španiji).

Kartagina je sa druge strane ostala i bez saveznika i bez teritorija (Sicilija, Sardinija, Španija ), a plaćala je 50 godina ogromnu ratnu odštetu u visini 200 talenata srebra godišnje .To predstavlja danas oko 5.000 kilograma srebra.

Rimljani su i dalje mrzili Kartaginu, sećajući se Drugog punskog rata, u kome umalo nisu bili uništeni. Mnogi su smatrali da Kartaginu treba uništiti. U međuvremenu Kartagina se ponovo bogatila trgovinom, pa su se Rimljani počeli bojati da ih Kartagina ponovo može ugroziti.

Ponižavajući mir koji koristi Numibija
 
Ruševine Kartagine

Mirovni sporazum, kojim je okončan Drugi punski rat 202. pne. zahtevao je da Kartagina sve granične sporove sa drugima rešava uz arbitražu rimskog senata. Kartagina je takođe trebala eksplicitno odobrenje Rima ako bi naoružavala građane ili unajmljivala plaćenike. Kartagina je tokom 50 godina mira sa Rimom imala stalne granične sporove sa Numibijom. Ti sporovi bi dolazili pred rimski senat koji je gotovo redovito arbitrirao u Numibijsku korist.

Rat sa Numibijom

Kartaginjani su 151. pne. konačno otplatili ratnu štetu Rimu i smatrali su da je time mirovni sporazum istekao, ali Rimljani su smatrali da su odredbe sporazuma večne. Numibija ponovo počinje sa otimanjima teritorija, a Kartagina ne pitajući rimski senat šalje 25.000 vojnika da odbaci numibijske osvajače. Međutim, pošto gubi u tom sukobu Numibiji treba plaćati 50 godina ratnu štetu.

Ponižavajući novi rimski zahtevi

Rim nije bio zadovoljan odlukom Kartagine da krene u rat protiv Numibije bez odobrenja rimskog senata. Rim skuplja ogromnu armiju. Grad Utika prelazi na stranu Rima. Kartaginjani pokušavaju da pregovaraju sa Rimom i dobijaju obećanje da ako pošalju 300 dece od najbogatijih Kartaginjana u Rim kao taoce, da im Rim tada ostavlja pravo na zemlju i samoupravu.

Kartaginjani su predali taoce, ali rimski konzuli, koji su se nalazili u Utiki zahtevaju da Kartaginjani predaju oružje i oklope. Kartaginjani i to ispunjavaju. Sledeđi zahtev je bio da se maknu 10 milja od grada Kartagine, da bi mogao biti zapaljen. Tada Kartaginjani napuštaju pregovore, a Rimljani opsedaju grad.

Višegodišnja opsada grada

Rimljani opsedaju grad od 149. pne. do proleća 146. pne. . Rimska vojska zahvaljujući lošoj disciplini i lošim komadantima dugo ne uspeva da osvoji Kartaginu. Dolaskom Scipiona Emilijanusa Afričkog poboljšava se disciplina, grad se bolje opseda, a luka se potpuno zatvara nasipom.

U proleće 146. pne. Rimljani ulaze u grad i osvajaju ga posle borbe za svaku kuću. Mnogi Kartaginjani su umrli od gladi tokom opsade grada, a mnogi tokom zadnjih 6 dana borbi.

Uništavanja Kartagine

Grad je bio sistematski paljen između 10 i 17 dana. Onda su gradske zidine, građevine i luka kompletno uništeni. Okolna teritorija je posijana solju, tako da više nikad ništa tu ne može rasti. Postoje istoričari koji tvrde da nije bilo sijanja solju.

Ono malo Kartaginjana preostalih nakon gladi i borbi prodano je u roblje. Teritorije Kartagine postaje rimska provincija Afrika.

Izvor: Wikipedia