Georgi Dimitrov

Bugarski političar, revolucionar i jedan od vođa međunarodnog komunističkog pokreta te jedan je od malog broja Bugara koji su uvršteni u sve iole značajnije svjetske enciklopedije. Razlog leži u tome što je Dimitrov imao nevjerovatno veliki uticaj u modernoj bugarskoj istoriji. Georgij Mihajlovič Dimitrov rođen je 18. juna 1882. godine u selu Kovačevci kraj mjesta Pernik. Još u ranoj mladosti postao je pripadnik komunističkoj pokreta i sindikalni lider (predsjednik Saveza revolucionarnih sindikata ujedinjene Bugarske u periodu 1909. - 1923.). Godine 1902. prišao je Socijaldemokratskoj stranci, a kasnije je postao jedan od vođa njenog revolucionarnog krila. Tako je postao jedan od osnivača (1919.) Komunističke stranke Bugarske. Živeo je u doba velikog meteža i značajnih istorijskih i političkih događaja pa je i to, vidjećemo nešto kasnije, uzrokovalo njegov uzlet u svijet politike. Za vrijeme Prvog svjetskog rata bio je vođa bugarske socijalističke palamentarne opozcije. U septembru 1923. godine jedan je od vođa ustanka kojeg je organizovala Komunistička partija Bugarske. Nakon sloma ustanka primoran da emigrira iz Bugarske jer je u odsustvu osuđen na smrt zbog učestvovanja u oružanoj pobuni. Godine 1926. sudski proces je obnovljen ali je opet osuđen na smrt. Za vrijeme emigracije postupno je izrastao u jednu od značajnih ličnosti komunističkog pokreta.

Suđenje u Lajpcigu 1933. godine bilo je odlučujući faktor u njegovom životu i karijeri. Optužen da je učestvovao u paljenju Rajhstaga Dimitrov je sam sebe briljantno i agresivno odbranio pa sud, pod budnim okom svjetske javnosti, nije mogao ništa drugo učiniti osim da ga oslobodi optužbe. Razlog zašto se Dimitrov našao među osumnjičenima ležao je u tome što su nacisti za ovaj čin koji su sami izveli odlučili da optuže komuniste, a Dimitrov je od 1929. godine bio čelnik srednjeevropske sekcije Kominterne te imao sovjetsko državljanstvo što ga je činilo veoma pogodnom metom. Na suđenju koje se tada označavalo kao suđenje veka Dimitrov je pokazao zavidnu političku hrabrost i time postao svjetski poznata ličnost. Nakon suđenja preselio se u Sovjetski Savez gdje je izabran za generalnog sekretara komunističke Internacionale. Dimitrov je bio posljednji generalni sekretar Kominterne (1935. - 1943.) dok je Staljin 1943. godine nije ukinuo. Razlog imenovanju na to mjesto jeste slava i ugled koje je postigao na suđenju u Lajpcigu. Njegov izvještaj na Sedmom kongresu Kominterne 1935. godine istakao je njegove ideje o potrebi borbe protiv narastajućeg fašizma u Europi. Za vrijeme Drugog svjetskog rata bio je na čelu ureda komunističke partije u Moskvi odakle je rukovodio komunističkim pokretom otpora u Bugarskoj - Otečestvenom frontom (Domovinska fronta) koja je u rujnu 1944. organizovala ustanak i svrgnula monarhističku vladu te objavila rat Njemačkoj.

Godine 1946., nakon izbora na kojima je pobjedila komunistička Otečestvena fronta, Velika narodna skupština novoutemeljene Narodne Republike Bugarske izabrala je Georgija Dimitrova za predsjednika vlade. Istovremeno imenovan je generalnim sekretarom Komunističke stranke Bugarske. Na tom je mjestu imao neograničenu i neupitnu vlast u cijeloj Bugarskoj. Dolaskom Dimitrova na čelu Bugarske na zemlju se sasvim nenadano nadvio oblak komunizma koji će nad Bugarskom, pod budnim okom Sovjetskog Saveza i Staljina, ostati sve do početka 1990.-ih godina. Ubrzo po dolasku na vlast Dimitrov se pretvara u Staljinovog pijuna koji praktično u njegovo ime upravlja Bugarskom. Istovremeno suzbija bilo kakvu opoziciju u političkom životu zemlje kroz razna suđenja i egzekucije. Dimitrov je u želji da uništi stari sistem vladavine i izgradi novi koji će biti u skladu s socijalističkim svjetonazorom primjenio sovjetski pristup. Stoga je osmislio kolektivizaciju i nacionalizaciju velikih industrijskih preduzeća i banaka. Država je prisvojila svo privatno vlasništvo te preuzela potpun nadzor nad ekonomskim sistemom države. Rezultat takve transformacije bio je poguban za bugarsku ekonomiju. Ipak Georgij Dimitrov je napravio određene napore da adaptira sovjetsko iskustvo na bugarske uslove života. Na Petom kongresu Komunističke stranke Bugarske 1948. godine istaknute su osnove koncepta razvoja Bugarske u budućnosti koji su prema njemu - pobjeda socijalističke revolucije i narodne demokratije kao forme kojom radnička klasa dominira državom. Rezultat primjene tih ideja bio je dvostruk, ali je sasvim sigurno kako je imao veoma malo veze s demokratijom. Kako bilo, četiri decenije poslije takav način upravljanja državom doveo je do kolapsa režima.

Spoljna politika Bugarske bila je osuđenja slijediti sovjetsku. Slijepa poslušnost Bugarske zapovijestima iz Moskve spriječila je eventualno formiranje balkanske federacije. Prije raskida sa Staljinom Tito i Dimitrov razgovarali su o ujedinjenu Bugarske i Jugoslavije u jednu državu. No, uskoro je došla rezolucija Informbiroa i udaljavanje Jugoslavije od sovjetskog bloka. Ni pred kraj života Dimitrov nije uspio sa sebe skinuti etiketu Staljinovog poslušnika kojemu je ovaj naredio da organizuje suđenje bivšem izvršnom sekretaru komunističke stranke Trajču Kostovom. Georgij Mihajlovič Dimitrov umro je 2. jula 1949. godine u sanatorijumu Borviha nedaleko Moskve. Nakon njegove smrti u Bugarskoj je stovren komunistički kult Dimitrova. Tako je utemeljen Red Dimitrova kao najveće odlikovanje u komunističkoj Bugarskoj. Njegovo ime davano je mnogim fabrikama, školama i ulicama. Po njemu je nazvana i organizacija komunističke omladine kao i grad Dimitrovgrad koji je 1947. izgradila bugarska omladina. Dimitrovo ime nosile su najveće nagrade u nauci, tehnici, književnosti i umjetnosti. Pokopan je u mauzoleju u Sofiji, a njegova rodna kuća je pretvorena u muzej.

Izvor: Wikipedia