Praviteljstvujušči sovjet

Bio je jedan od centralnih organa vlasti, osnovan 1805. godine na narodnoj skupštini u Borku, u vrijeme Prvog srpskog ustanka. Jedan od osnivača je prota Mateja Nenadović, dok je na njegovom postavljanju radio Boža Grujović, profesor istorije prava na Univerzitetu u Harkovu.

Stvaranje Covjeta je bio izraz potrebe oslobodilačke borbe srpskog naroda, tadašnjih suprotnostii političke borbe, spoljno-političkih uticaja i borbe velikih sila oko ustaničke Srbije. Karađorđe je dao pristanak na njegovo osnivanje, želeći da mu on pomogne u rješavanju složenih problema vojnoorganizacionog i spoljnopolitičkog karaktera. Jedan dio vojvoda je shvatio da sovjet može biti dobro oružje protiv Karađorđa.

Kao centralni organ vlasti objedinjavao je napore ustanika i doprinosio je da se sa uspjehom razvija oslobodilačka borba. Stvarao je osnovne uslove za brži ekonomski, društveni i kulturni razvoj Srbije. Postepeno je suzbijao nahijski separatizam, pod Karađorđem se borio protiv feudalne podvojenosti, a time i za konačnu pobjedu buržoaske revolucije u Srbiji.

"Načalni Praviteljstbujušči Sovjet Narodni", po nacrtu B. Grujovića se sastojao od 12 izabranih predstavnika 12 nahija; ima svog predsjednika koji se bira svakog mjeseca između 12 predstavnika; predviđeno je bilo i 6 popečitelja (ministara) koji se kao i predsjednik biraju između članova: za vojsku, finansije, pravdu, prosvjetu i crkvu, inostrane i unutrašnje poslove, i sekretar; Popečitelji su uvedeni tek 1811. godine. Prvo sjedište je bilo u manastiru Voljavči, ispod planine Rudnika, a poslije kratkog vremena u manastiru Bogovađi. U to vrijeme po nahijama se organizuju magistrati (sudovi) da sude i svršavaju nahijske poslove. Za boravka u Bogovađi izradio je i svoj pečat: grb Srbije, krst sa 4 ocila i grb drevne Trevalije (stari naziv za Srbiju), pod krunom veprova glava sa strijelom zabodenom u čelo; između ova dva grba nalazi se krin; ispod grbova godina - 1804 -, a okolo natpis Praviteljstbujušči sovjet serbskij.

Poslije oslobođenja Smedereva 1806. godine Sovjet se preseljava tamo, a po oslobođelju Beograda 1807. godine u Beogras, gdje ostaje do propasti ustanka 1813. godine. Djelokrug njegovog rada se stalno širio; i pored toga što je konstantno bio izložen borbama i ambicijama pojedinaca, potresan unutrašnjim i spoljnim neprilikama, Sovjet je odigrao svoju istorijsku ulogu.

Izvor: Wikipedia