PEDAGOŠKA ISTRAŽIVANJA: KOLIKO SU MLADI (NE)TOLERANTNI

U brak samo s pripadnikom iste veroispovesti
Manju versku distancu pokazuju mladi koji su odrasli u gradu, koji žive u Vojvodini i oni koji imaju prijatelje druge vere


Samo 32 odsto srednjoškolaca iz Beograda, Zemuna, Kruševca, Novog Sada, Subotice i Sremske Mitrovice, uplovilo bi u bračnu luku s pripadnikom druge veroispovesti. Većina njih čak ne bi volela ni da deli državu s pripadnicima drugih konfesija. A na pitanje "koje od pripadnika verskih zajednica smatraš opasnim", većina navodi islam i – sekte.

Ovo su samo neki odgovori iz obimnog istraživanja dr Snežane Joksimović iz Instituta za pedagoška istraživanja iz Beograda i dr Zorica Kuburić s Filozofskog fakulteta u Novom Sadu, koje su pokušale da, nakon svih sukoba na prostoru bivše zajedničke države, utvrde koliko su mladi danas (ne)tolerantni i kakav je odnos prema pripadnicima pojedinih društvenih grupa. U ispitivanju su učestvovali učenici od prvog do četvrtog razreda gimnazija i srednjih stručnih škola iz Novog Sada, Subotice, Sremske Mitrovice, Kruševca, Beograda i Zemuna, a deo rezultata je objavljen i u najnovijem zborniku Instituta za pedagoška istraživanja "Uvažavanje različitosti i obrazovanje".

Distanca i prema ateistima

Dr Snežana Joksimović napominje da su ranija istraživanja u Srbiji i nekadašnjoj SFRJ pokazala da je socijalna distanca mladih prema prema drugim narodima relativno niska, ali i da postoje razlike u stepenu prihvatanja, odnosno odbacivanja pojedinih naroda. Verska distanca u tim istraživanjima nije bila predmet istraživanja, što se može objasniti dugogodišnjom ateizacijom našeg društva, kao i malim brojem onih koji su se izjašnjavali kao religiozni. Poslednjih godina, međutim, raste zainteresovanost za religiju, a konfesionalna pripadnost postaje jedan od značajnih vidova grupne identifikacije. Kakva je situacija s današnjom mladeži?

Prema podacima iz istraživanja koji je sproveo Centar za empirijska istraživanja religije u Novom Sadu, od ukupnog broja ispitanih srednjoškolaca 27 odsto se uopšte ne distancira od drugih veroispovesti, što znači da prihvataju mogućnost da s pripadnicima drugih veroispovesti stupe u odnose različitog stepena bliskosti. Distanca je najveća kad je reč o sklapanju braka – samo 32 odsto ispitanika ne odbacuje mogućnost da uplovi u bračnu luku sa pripadnikom druge veroispovesti što, po mišljenju dr Joksimović, može biti uslovljeno svešću o kulturološkim razlikama kao izvoru nesporazuma i konflikta među supružnicima.

– Distanca prema pripadnicima drugih konfesija postoji čak i kada je reč o udaljenom socijalnom odnosu kao što je život u istoj državi. Spremnost da žive u istoj državi s pripadnicima različitih veroispovesti ispoljilo je 46 odsto ispitanika, dok je 56 procenata navelo jednu ili više veroispovesti s čijim pripadnicima ne bi želeli da žive zajedno– objašnjava dr Joksimović.

Po njenom mišljenju, ovako visokom stepenu distance i netolerancije svakako su doprineli donedavni etnički i verski sukobi među narodima nekadašnje Jugoslavije. Inače, manju versku distancu pokazuju mladi koji su odrasli u gradu, oni koji žive u Vojvodini i oni koji imaju prijatelje druge vere. Distanca je takođe veća ukoliko je neko ubeđeniji vernik.

Pažnju zaslužuje i podatak da mnogi mladi (43 odsto) ispoljavaju distancu prema ateistima što, kad se ima u vidu da se veliki broj ispitanika (66 procenata) smatra religioznim, takođe govori o netoleranciji prema različitosti. "Kao što su ranije ateisti, koji su bili u većini, pokazivali netrpeljivost i nerazumevanje za one koji su religiozni, tako sada religiozni odbacuju ateiste", napominje dr Joksimović.

Dr Zorica Kuburić, profesorka Filozofskog fakulteta iz Novog Sada, u ovom istraživanju je želela da utvrdi i koji tip religioznosti dominira u populaciji adolescenata.

Sa tvrdnjom "svi građani jedne države treba da pripadaju istoj religiji i crkvi" složilo se 26 odsto učenika, 27 procenata nije sigurno šta je tu dobro, dok se 47 odsto nije složilo. Odgovori srednjoškolaca su pokazali i da je muškarcima važnije da imaju verski homogenu sredinu nego devojkama. Istraživanje je takođe pokazalo da se mladi sa sela više plaše verski mešovitih sredina.

Predrasude praćene jakim emocijama

Na pitanje otvorenog tipa "koje od pripadnika verskih zajednica smatraš opasnim", 32 odsto ili nije odgovorilo ili su napisali da smatraju da nijedna verska zajednica nije opasna. Jedan broj učenika (22 odsto) je naveo islam, a 20 procenata ispitanika – sekte. Kao "opasnost" jedan broj učenika je prepoznao rimokatolike (pet odsto), a četiri procenata srednjoškolaca je odgovorilo da su opasni svi koji nisu pravoslavne vere. Zanimljivo je da su u kategoriju "opasnih" svrstani i ateisti (tri odsto), judizam i Jehovini svedoci (po dva procenta), a manje od jedan odsto ispitanika je kao opasnost navelo protestante i istočnjačke religije.

Zaključak koji je iz učeničkih odgovora izvukla dr Kuburić je da su adolescenti iz verski i nacionalno homogenih porodica (kojima je veoma važno to što su pripadnici svog naroda i svoje religije) više skloni da veruju da je čovek sigurniji u homogenoj sredini, što znači i da će težiti da žive u verski homogenim porodicama i verski homogenoj sredini.

– Stavovi prema pojedinim društvenim grupama deo su tradicije i kulture u određenoj sredini, a često imaju i karakter predrasude. To znači da predstavljaju neopravdane generalizacije, praćene jakim emocijama i da utiču na postupke prema pojedincima i grupama prema kojima postoje predrasude. Predrasude su često usmerene ka onima koji se po nečemu razlikuju od većine, a posebno ka onima koji se razlikuju od nosilaca predrasuda i njihove referentne grupe. Stoga je pojava predrasuda blisko povezana s netolerancijom, što znači da su predrasudama skloni pojedinci netolerantni prema različitostima, odnosno da netrpeljivost rađa predrasude i agresivno ponašanje prema onima koji se opažaju kao drugačiji – kaže dr Joksimović, napominjući da sve razlike ne izazivaju istu reakciju.

Po njenim rečima, prema čemu će se ispoljavati netrpeljivost zavisi od sredine u kojoj živi i aktuelne društveno-političke klime, što znači da se u različitim vremenskim periodima i u različitim sredinama netolerancija ne ispoljava uvek prema istim pojavama, grupama i pojedincima.

Podaci iz ovog i sličnih istraživanja, kaže na kraju dr Snežana Joksimović, mogu biti od koristi prilikom planiranja i iniciranja odgovarajućih akcija u školi (i šire), a čiji bi cilj bio smanjenje socijalne distance, predrasuda i netrpeljivosti, odnosno razvijanje tolerancije i razumevanje različitosti.

Sandra Dimitrijević

pravoslavci su jer je to danas stvar mode i prestiza... nisu ni znali kad im je slava, ali danas se zna pa sve svoje ortake vode u MC taj dan...

Sta smo dobili??? 8O
Odgovor je tako jednostavan:LJUBAV!

"Ako jezike covjecije i angelske govorim, a ljubavi nemam, onda sam kao zvono koje jeci, ili praporac koji zveci. I ako imam prorostvo i znam sve tajne i sva znanja, i ako imam svu vjeru da i gore premjestam, a ljubavi nemam, nista sam. I ako razdam sve imanje svoje, i ako predam tijelo svoje da se sazeze,a ljubavi nemam, nista mi ne pomaze. LJubav dugo trpi, milostiva je, ljubav ne zavidi, ljubav se ne velica, ne nadima se; Ne cini sto ne valja, ne trazi svoje, ne srdi se, ne misli o zlu. Ne raduje se nepravdi, a raduje se istini; Sve snosi, sve veruje, svemu se nada, sve trpi. Ljubav nikad ne prestaje, a prorostvo ako ce prestati, jezici ako ce umuknuti, razuma ako ce nestati. Jer nesto znamo, i nesto prorokujemo; A kad dodje savrseno, onda ce prestati sto je nesto. Kad bijah malo dijete, kao dijete govorah, kao dijete misljah, kao dijete razmisljah; a kad postadoh covjek, odbacih djetinjstvo. Tako sad vidimo kao kroz staklo u zagonetki a onda cemo licem k licu; sad poznajem nesto, a onda cu poznati kao sto sam poznat. A sad ostaje vjera, nada, ljubav, ovo troje; ali je ljubav najveca medju njima".

Prva poslanica Korincanima,glava 13.