Patrijarh srpski Pavle osveštao juče u Mileševi obnovljeni veliki konak
I Srbi imaju svoj Jerusalim
U ovom narodu oseća se duh Svetog Save, duh Mileševe i kralja Vladislava. Moja poruka narodu danas je - blago onom ko sluša glas crkve, ona niti je kada, niti će ostaviti svoj narod. A Mileševa - ono što je grob Gospoda Isusa Hrista u Jerusalimu za sve hrišćane sveta, to je grob Svetog Save u Mileševi za sve Srbe - rekao je vladika Filaret

Mileševo je mesto sa koga su se vekovima uznosile molitve za mir i pravdu, koji su nam potrebni i sada, bez obzira na veru i naciju. Živimo sa ljudima druge vere i treba živeti u miru - poručio je patrijarh srpski Pavle osveštavajući juče u Mileševi obnovljeni veliki konak ovog manastira, zidan pre 121 godinu. Pre osvećenja konaka, patrijarh srpski služio je u Mileševi svetu arihijerejsku liturgiju uz sasluženje više episkopa Srpske pravoslavne crkve. U porti Mileševe i u manastirskoj crkvi, liturgiji je juče ujutru prisustvovalo više hiljada Srba, vernika iz prijepoljske i susednih opština, sa severa Crne Gore.

U porti manastira punoj kao oko, dok su miloglasni zvuci liturgije lebdeli nad svodovima drevnog hrama, vernici pristigli iz starog Vlaha, neki i iz stare Hercegovine, krstili su se i prizivali Boga očekujući da počne čin osvećenja konaka. Blagi žamor u porti, pomešan sa zvucima pesme "Care nebeski", zamro je u trenutku kada se u beloj i zlatnožutoj odeždi pred narodom pojavio patrijarh srpski gospodin Pavle praćen arhijerejima, kada je blagosiljao prisutne vernike, i kada su se sve glave u crkvenoj porti poklonile pred Njegovom svetošću...
   
      

Darovi naroda

Obnovu manastirskog konaka a i jučerašnju proslavu u Mileševi u mnogome je pomogao i narod ovog kraja, istakao je juče vladika Filaret. Iz više parohija ovog kraja, parohijani su samo za jučerašnju proslavu darovali 48 jaganjaca, 380 kilograma sira, 500 litara rakije, sakupili 3.000 evra...
      
      
      
   
   
      

Ordeni donatorima

Vladika mileševski gospodin Filaret posebno je juče istakao i pohvalio pomoć Vlade Srbije i posebno ministra Velimira Ilića u obnovi manastirskog konaka.
- Veliku zahvalnost dugujemo i ministrima vera i kulture u Vladi Srbije, direktoru Srpskih željeznica, Vasu Mićiću iz užičkih "Puteva", direktoru "Toze Markovića" - rekao je Vladika.
Osmoro najzaslužnijih, odlikovani su juče u Mileševi ordenom Svetog Save, a među njima je i Ratiborka Milićević iz Beograda koja je poklonila 20.000 evra za kupovinu velikog zvona.
      
      
      
   

Koji minut kasnije, uz miris tamjana, u porti starog manastira počela je sveta arhijerejska liturgija koju je uz sasluženje arhijereja, služio Njegova svetost patrijarh Pavle.

Obnova velikog konaka manastira Mileševa počela je sredinom prošle godine na inicijativu vladike mileševskog gospodina Filareta, uz blagoslov patrijarha Pavla, pošto je zgrada konaka bila u veoma lošem stanju. Pre godinu dana završena je obnova malog konaka Mileševe, a u okviru ovih radova, izmešten je i zvonik mileševskog manastira, koji se sada nalazi istočno od manastirske crkve.

Njegovo preosveštenstvo, vladika mileševski Filaret rekao je juče ujutru da je osvećenje manastirkog konaka za Mileševu i za narod ovog kraja istorijski događaj.

Dosadašnji radovi na obnovi Mileševe koštali oko 840.000 evra. Narod ovog kraja u teškim vremenima umnogome je pomogao radove u manastiru.

- Ovde živi dobar i pobožan narod. Za vreme časnog posta ljudi ovde po ceo dan rade, kose uz glavicu crnog luka i parče hleba. U ovom narodu ovde oseća se duh Svetog Save, duh Mileševe i kralja Vladislava. Moja poruka narodu danas je - blago onom ko sluša glas crkve, ona niti je kada, niti će ostaviti svoj narod. A Mileševa - ono što je grob Gospoda Isusa Hrista u Jerusalimu za sve hrišćane sveta, to je grob Svetog Save u Mileševi za sve Srbe - rekao je vladika Filaret.

Arheeolozi Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture, prošle godine obavili su arheološka istraživanja temelja konaka, ispod kojih su našli temelje građevine, zidane verovatno kad i manastirska crkva Mileševe, na početku 13. veka.
- Još 80-ih godina prošlog veka stručnjaci Republičkog zavoda pretpostavljali su da se na prostoru koji danas zauzima veliki konak nalazila prvobitna srednjovekovna trpezarija, i to iz dva razloga: trpezarije tog perioda uvek su zapadno od crkve, i, na ostalim delovima manastira ona nije pronađena. Iskopavanja zaštitnog karaktera potvrdila su tu tezu - izjavila je tada arheolog Marina Bunardžić, organizator arheoloških istraživanja u Mileševi. Otkrivenu trpezariju kralja Vladislava, ktitora Mileševe, sinovca Svetog Save, arheolozi koji su prošle godine radili istraživanja u manastirkom kompleksu, odmah su nazvali - "Savinom trpezarijom".

Građevina je bila jednoprostorna, širine 30 stopa, mereno srednjovekovnim merama, odnosno devet metara i 60 centimetara, unutrašnje dužine 60 stopa i dve i po stope debelih zidova. Nađena su i dva ulaza u trpezariju, jedan na istočnom zidu, širok pet stopa i pomoćni, na severu, širok tri stope. Zapadni zid srednjovekovne trpezarije poslužio je kao temeljna stopa za zapadni zid velikog konaka podignutog 1884. godine. Istočni zid trpezarije nalazi se na dva metra, unutra, od istočnog zida sadašnjeg konaka.

Trpezarija je bila popločana, pravilnim kamenovima, koji su očuvani, i koji nisu od plemenitog materijala. U slojevima zemlje, između zidova stare trpezarije, arheolozi su našli i očuvane delove okova crkvenih knjiga sa predstavama iz hrišćanske ikonografije, a sem toga nađen je i deo bronzanog koplja. Trpezarija je, potvrdila su istraživanja arheologa, građena na istom mestu, u odnosu na manastirsku crkvu, na isti način kao i trpezrije 12 - 13. veka u našim manastirima, sopoćanska na primer.
Z. Šaponjić