Justa Grata Honorija

Justa Grata Honorija (lat: Iusta Grata Honoria, rođena 417. ili 418. - umrla oko 455. godine), poznatija prosto kao Honorija, bila je ćerka zapadnorimskog cara Konstancija III i Gale Placidije, ćerke Teodosija I. Bila je starija sestra cara Valentinijana III. Najpoznatija je po tome što je 450. zatražila zaštitu od Atile što je hunski kralj prozumačio kao bračnu ponudu.

Honorija je rođena između oktobra 417. i septembra 418. godine kao prvo dete u braku zapadnorimskog vojskovođe Flavija Konstancija i Gale Placidije, polusestre cara Honorija. Imena Justa i Grata dobila je po svojim babatetkama, ćerkama cara Valentinijana I dok je ime Honorija u svojoj muškoj varijanti već bilo odomaćeno u Teodosijevoj dinastiji. Honorijin mlađi brat, budući Valentinijan III je rođen 3. jula 419. godine. Najzad, Honorije je proizveo svog zeta Flavija Konstancija u savladara 8. februara 421. godine, ali je Konstancije III umro već 2. septembra iste godine. U potonjim borbama oko uticaja nad carem Honorijem, Gala Placidija i njena deca su 423. proterani iz Ravene i utočište su pronašli na istočnorimskom dvoru u Carigradu. Istočnorimski car Teodosije II, Placidijin sinovac, je 424. poslao vojsku u Italiju koja je svgrla uzurpatora Jovana, koji se učvrstio nakon Honorijeve smrti avgusta 423. godine, i proglasila Valentinijana III za avgusta Zapada u Rimu 23. oktobra 425. godine.

Nakon postavljena Valentinijana na presto, Honorija je dobila titulu avguste koju je odranije nosila i njena majka. Majka i ćerka su u Raveni, rezidenciji zapadnorimskih careva, podigle baziliku posvećenu sv. Jovanu Krstitelju kome su pripisivale izbavljenje iz brodoloma u Jadranskom moru tokom povratničkog putovanja u Italiju. U čast dve avguste je kovan i novac, nekoliko serija sa predstavom Honorije iskovani su u Raveni, najverovatnije 425-6. godine. Iako je mala avgusta imala najviše osam godina, portreti na novcu je prikazuju kao odraslu bezličnu caricu a u skladu sa vladarskom ikonografijom Teodosijeve dinastije.

U međuvremenu, 433. vrhovnu vlast u Zapadnom carstvu je preuzeo vojskovođa Aecije iz ruku Placidije koja je od 425. bila regent u ime svog maloletnog sina. Valentinijan je zatim 437. oženio Teodosijevu ćerku Eudoksiju i ubrzo je dobio ćerke Eudokiju (rođ. 438) i Placidiju (439. ili 440.). Honorija je time potisnuta u drugi plan počto se očekivalo da će porodica njenog brata i dalje rasti. Epizoda koja je usledila opisana je samo u fragmentarno sačuvanim izvorima. Po vizantijskom hroničaru iz 6. veka Marcelinu, Honorija je postala ljubavnica izvesnog Evgenija, prokuratora tj upravnika njenog imanja. Avgustina veza zgranula je carski dvor, Evgenije je 449. pogubljen, a Honorija, koja je po nekim izvorima ostala u drugom stanju, je na brzinu udata za bivšeg konzula Herkulana. Suprug joj je odabran tako da, po Jovanu iz Antiohije, nije mogla više težiti ni carskoj vlasti ni prevratu. Najzad, Honorija, nezadovoljna svojim položajem, poslala 449. ili početkom 450. je poverljivog evnuha sa zlatom i svojim pečatnim prstenom hunskom kralju Atili. Varvarski kralj je Honorijinu poruku, za koju danas ne možemo tačno reći šta je sadržala, protumačio kao bračnu ponudu i zatražio je od Valentinijana da mu u ime miraza prepusti polovinu carstva. Iako je Teodosije II savetovao svog brata od tetke da Atili preda Honoriju, zapadnorimski car je odbio hunske zahteve. Za njega, Honorija je već bila udata i pored toga rimski zakoni nisu prihvatali mogućnost da žena nasledi presto niti formalnu podelu carstva. Honorija je pošteđena carevog gneva na intervenciju stare avguste Placidije.

Honorija se 449/50. obratila za pomoć Atili, baš kao što je i njena majka učinila 423. tražeći zaštitu Vizigota za čijeg je kralja bila nekada udata. Samim tim, ovakav primer nije bio usamljen, ali je Atila želeo da unutrašnja previranja na dvoru u Raveni iskoristi za svoje ciljeve. Raznorodna vojska hunskog kralja je 451. upala u Galiju ali je zaustavljena od strane Aecija i njegovih varvarskih saveznika u bici na Katalaunskim poljima. I naredne 452. Atila je opljačkao i razorio gradove severne Italije ali je već 453. godine umro u Panoniji. Pošto je nestalo velike opasnosti Valentinijan III je ubio Aecija 454, ali je naredne godine i sam poginuo od ruku dvojice Aecijevih gardista. Honorija, koja se u izvorima poslednji put pominje 450. verovatno nije preživela ubistvo njenog brata koje je ujedno označilo i kraj vladavine Teodosijeve dinastije na Zapadu.

Literatura
J.B. Bury, "Justa Grata Honoria", Journal of Roman Studies 9 (1919), 1-13.( dostupno i u elektronskom obliku *Justa Grata Honoria by J. B. Bury)
C.D. Gordon, The Age of Attila, The Fifth-century Byzantium and the Barbarians, Ann Arbour 1966.

Izvor: Wikipedia