Meri II od Engleske

Meri II (palata Sent Džejms, London, 30. aprila 1662— palata Kensingtn, 28. decembar 1694) je bila kraljica Engleske, Irske i Škotske.

Na vlast je došla nakon Slavne revolucije 1689. godine kada su pristalice protestantizma svrgnuli sa vlasti njenog oca, kralja Džejmsa II nakon čega je vladala zajedno sa svojim suprugom Vilijemom III Oranskim. Meri, iako je na papiru imala vlast u svojim rukama prepustila ju je svom suprugu. Nakon njene smrti 1694. Vilijem III Oranski vlada sam.

Rođenje i život do vladavine

Meri se rodila u palati Sent Džejms 30. aprila 1662. godine kao najstarija kćer kralja Džejmsa II i njegove najstarije supruge Ane Hajd (eng. Anne Hyde). Merin stric bio je engleski kralj Čarls II a deda Edvard Hajd (eng. Edward Hyde), prvi grof od Klarendona i Čarlsov prvi savetnik. Iako je njena majka rodila osmoro dece Meri i Ana su jedine preživele. Njihov otac Džejms, tada vojvoda od Jorka preobratio se u katolicizam 1668. ili 1669. godine po zapovesti kralja Čarlsa II. Meri i Ana su odgojene u protestantskom duhu. Merina majka je umrla 1671. godine a njen otac se oženio katolkinjom Marijom od Modene.

Meri se udala za Vilijema, sina njene tetke i nizozemskog protestantskog vladara Vilijema II Oranskog. Kralj se u početku protivio ovom braku jer je hteo da Meri uda za francuskog princa katolika ali se na kraju složio. Džejms, Merin otac, pristao je na ovaj brak iz pogrešne političke procene da će mu to poboljšati položaj među protestantima. Meri i Vilijem su se venčali u Londonu 4. novembra 1677. godine.

Marija je potom otišla da živi u Nizozemsku. Brak nije bio naročito srećan jer ona nije i pored tri trudnoće dobila dete. Među stanovništvom je bila popularna zbog lepe spoljašnjosti i manira ali je muž prema njoj bio hladan i zanemarivao ju je. Slavna revolucija

Nakon smrti Čarlsa II koji nije imao zakonite dece, krunu je nasledio njegov brat i Merin otac Džejms koji je posta Džejms II Tokom svoje kratke vladavine Džejms je vodio spornu versku politiku koja nije odgovarala engleskim protestantima pa su oni već 1687. stupili u pregovore sa Merinim mužem Vilijemom III Oranskim kako bi zbacili Džejmsa sa vlasti. U tim zaoštrenim političko-verskim prilikama rođenje sina naslednika, Merinog polubrata, Džemsa Fransisa edvarda, izazvalo je među protestantima uzbunu jer su strahovali od katoličke dinastije na engleskom prestolu. Glasine da je sin Džejmsa II u stvari podmetnut podstakle su Meri da napiše svojoj sestri Ani pismo u kojem traži objašnjenje ovih glasina. Situacija je ubrzala pregovore između predstavnika engleskih protestanata i Merinog supruga koji je pritao na vojnu intervenciju u engleskoj. Nakon što je doneo odluku da interveniše u Engleskoj Vilijem je doneo deklaraciju u kojoj je novorođenog sina Džejmsa II nazvao navodnim princem od Velsa. Dana 5. novembra 1688. nizozemsa vojska se iskrcala na englesko tlo i do 11. decembra izvojevala je pobedu ušavši u London. Kralj Džejms je pobegaou Francusku gde j e uz jedan neuspeli pokušaj povratka na vlast u Irskoj živeo do kraja života. Meri je bila veoma potrešena okolnostima u kojima se našao njen otac ali nije pokazivala osaćanja po zapovesti svoga muža zbog čega je kasnije kritikovana.

Vilijem je ubrzo, na neregularan način, sazvao parlament koji je 12. februara 1689. proglasio da je Džejms abdicirao pobegavši iz Engleske. Presto je proglašen upražnjenim a ponuđen je, ne po pravilnom smeru nasleđivanja Džejmsovom sinu, već njegovoj kćeri Meri. Marija je postala kraljica a utvrđenoje da ćevladati zajedno sa Vilijemom. Parlament je to ozvaničio posebnim zakonom koji je poznat kao Bil o pravima. Istim zakonom Džejms je optužen za zloupotrebe tokom svoje vladavine i stavljeni su van snage svi zakoni koji su ukidali ograničenja za katolike. Takođe je utvrđeno da nijedan katolik ne može da nasledi engleski presto. Utvrđena je i linija nasleđivanja prema kojoj bi englesku krunu trebalo da naslede potomci Vilijema i Marije a ako oni ne budu imali potomaka onda bi englesku krunu nasledila Džejmsova mlađa kćerka Ana i njeni potomci. Londonski biskup Henri Kompton krunisao je Vilijema i njegovu ženu u Vestminsterskoj opatiji 11. aprila1689. godine. Krunisanje nije izvršio kenterberijski nadbiskup zato što je smatrao neligitimnim svrgavanje Džejmsa II.

Vladavina i smrt

Nakon 1690. godine Merin suprug i suvladar Vilijem je često bio odsutan jer je ratovao protiv Francuske u Nizozemskoj. On je ugušio i ustanak u Irskoj i Škotskoj koji su podigli pristalice svrgnutog kralja Džejmsa II. Za to vreme Engleskom je upravljala Meri.

Godine 1690. je zbog navodne zavere zatvorila svog ujaka Henrija Hajda, grofa od Klarendina a 1692. je iz istih razloga zatvorila Džona Čerčila, vojvodu od Marlboroa zbog čega se zamerila svojoj sestri Ani kojoj je vojvodina supruga bila prijateljica. Odnosi između dve sestre ostali su hladni sve do Merine smrti.

Marija je iznenada umrla 28. decembra 1694. od boginja u palati Kensington. Sahranjena je u Vestminsterskoj opatij. Nakon njene smrti Engleskom je vladao do svoje smrti Vilijem III.

Izvor: Wikipedia