Arsenije Gagović

Arhimandrit Arsenije Gagović, sin Jovanov, rođen u Kruševu na rijeci Komarnici, poznat u istorijskim izvorima, narodnoj pjesmi i predanju kao Arsenije Pivski ili hadži Arsenije zato što je dva puta putovao u Jerusalim, pouzdano je obnovitelj manastira “zovemija Piva”. Godina njegovog rođenja nije utvrđena, a u Pivski manastir došao je iz Hilandara 1788. godine i našao ga u žalosnom stanju, spaljena i prekrivena slamom. Za sudbinu Pivskog manastira, poslije izgradnje, ova je obnova (1790-1793) bila najznačajnija. Za poduhvat obnove manastira, Arsenije je organizovao ugledne pojedince i narod i imao podršku plemena Piva, Gacko, Rudine, Nikšić i Foča. Kad je obnovio manastir, otputovao je u Carigrad (1794) radi pribavljanja vermana za Pivu i sa puta se “srećno” vratio 1795. godine. Arsenije je sa puta donio 6 knjiga “Žitija svjatih” koja prilaže “u Svetouspenski manastir Pivu, u moju očevinu”, kako je svojeručno zapisao. Obnova manastira, pribavljanje fermana i prilaganje knjiga potvrđuju da Arsenije Gagović od početka razvija pored duhovne, prosvjetnu i političku aktivnost i pokazuje tendenciju misije iz ovog, kako ga je sam nazvao, “opštenarodnog uspenskog manastira”. Zbog oslobodilačkih i prosvjetnih ciljeva Arsenije je putovao u Rusiju tri puta: 1786. godine iz Hilandara, 1803. i 1813. godine iz Pive; dva puta u Jerusalim – 1786. i 1794. godine; u Carigrad 1792. i 1819. godine; u Rumuniju 1811. godine; u Sremske Karlovce 1803. godine; u Dubrovnik i Beč 1804. godine. U Srbiji je boravio češće. Oslobodilačku misiju Arsenije Gagović je razvio i potvrdio u pripremanju Prvog srpskog ustanka, u organizovanju i predvođenju oslobodilačkog pokreta i borbi hercegovačkih plemena protiv Turaka, u dragocjenoj saradnji sa Karađorđem, Petrom I Petrovićem Njegošem, ruskim Sinodom, mitropolitom Stefanom Stratimirovićem, kao i u razvijenim diplomatskim kontaktima sa ruskim i francuskim konzulima, vojnim ličnostima i dr. Njegova prosvjetna uloga, takođe je značajna i raznovrsna, uvijek je tijesnoj vezi sa oslobodilačkom, tako da je u određenim trenucima izjednačavao važnost oslobađanja od turskih osvajača sa prosvećivanjem naroda. Ovakva ukupna aktivnost Arsenija Gagovića jasno dokazuje da je on bio umna glava, da je imao veoma razvijenu naprednu političku i patriotsku svijest, da je bio čovjek velike energije i čvrstih moralnih kodeksa. Stoga nije ni čudno što je Pivski manastir zahvaljujući arhimandritu Arseniju Gagoviću, krajem XVIII i početkom XIX vijeka doživio vrhunac kao politički i slobodarski centar. O smrti Arsenija Gagovića govori zapis u “Ljetopisu manastira Pive”: “1816-te ide u Rusiju, podnosi molbu caru Aleksandru I -vom i prenosi pravo carske pomoći Pive i sve knjige, a to pravo trajalo je za Pivu, do propasti cara Nikole od Boljševika. Vraća se otuda preko Sv. Gore; dodi u Pivu, de za dozvole kod Vezira, u Travnik, dobiva dozvole, opaža zlo po sebe još u Travniku; šalje dozvole tajno, po momku zaobilaznim putem, a on dan docnije kreće i biva ubijen od turaka na putu – godine i datum nema zapisate” .

Izvor: Wikipedia