Lav III Isavrijanac

Lav III Isavrijanac ili Lav III Izaurski (grč.: Λέων Γ' ο Ίσαυρος) (685 - 741) je bio vizantijski car od 717 do 741. Uspeo je obraniti carstvo od arapskih invazija i prihvatio je politiku ikonoborstva. Njegova vlast označava kraj perioda nestabilnosti.

Rani život

Rođen je pod imenom Konon u Germanikeii (Maraš) u sirijskoj provinciji Komageni. Njegovo porodica se kasnije preselila u Trakiju, gde se pridružio vojsci cara Justinijana II, kada je ovaj napredovao prema Konstantinopolju sa 15.000 konjanika, koje mu je 705. dao han Tervel od Bugarske. Tervel je bio bogato nagrađen i dobio je najveću titulu posle carske. Nakon pobede Justinijana II Lav Isavrijanac je bio u diplomatskoj misiji u Laziki, gde je organizovao savez protiv Omejidskog kalifata. Car Anastazije II postavio ga je kao stratega anadolske teme. Kasnije je kovao urotu sa strategom jermenske teme Artabusdom da svrgnu novog cara Teodosija III. Oko dvadeset godina (695. do 716. ) Vizantija je promenila sedam careva. To je bilo razdoblje meteža.

Opsada Carigrada

Lav Isavrijanac je 25. marta 717. ušao sa vojskom u Carigrad i prislio je cara Teodosija III da abdicira. Lav Isavrijanac je tada postao car kao Lav III. Te iste godine kada se domogao trona Arapi su započeli opsadu Carigrada u avgustu 717. Arapi su iskoristili period građanskog rata u Vizantiji pa su poslali 80.000 vojnika i veliku flotu na Carigrad. Arape je predvodio kalif Sulajman ibn Abd al Malik

Pažljivim pripremama i tvrdoglavom obranom Lav je izmorio napadače. Značajan faktor koji je doprineo pobedi Vizantiju je bila grčka vatra. Osim toga i bugarska pojačanja su stigla na vreme. U to doba Lav je bio u savezništvu sa Bugarima, ali hroničari nisu sigurni da li je to bilo pod Tervelom ili njegovim naslednikom Kormesijem. Arapi nisu mogli da nastave opsadu, jer nisu imali uspeha ni pre bugarskih napada. Opsadu su prekinuli avgusta 718. nakon punih 12 meseci. Tokom opsade je kalif Sulajman poginuo.

Administracija

Pošto je očuvao carstvo car Lav Isavrijanac se posvetio reformisanju dotrajale državne administracije. Godine anarhije su učinile svoje na adminstraciju. Tokom 718. ugušio je pobunu na Siciliji, a 719. ugušio je pobunu svrgnutoga cara Anastazija II. Granice carstva osigurava pozivajući Slovene da nasele opustele oblasti carstva. Osim toga reformisao je i ojačao vojsku, tako da je sledeće arapske invazije lako odbio. Arapske pohode 726. i 739. predvodio je Hišam ibn Abd al Malik. Međutim Arapi su bili teško poraže, posebno u Akroinonu 740. Sklopio je i savezništva sa Hazarima i Gruzijcima.

Izmenio je sistem oporezivanja, kmetove je uzdigao na nivo slobodnih zakupnika, izmenio je pomorski zakon. Te mere je objavio 740. u jednom zakoniku. Deo plemstva i crkve se opirao tim merama. sproveo je i manju reorganizaciju tema, tako da je u Egeju stvorio nove teme.

Ikonoborstvo

Započeo je i seriju zakonodavnih reformi o religioznim pitanjima, posebno o ikonoborstvu. Najpre je navodno uspeo 722. da jednim dekretom prisili Jevreje i montaniste da se pokrste. Posle toga izdaje seriju edikata protiv klanjanja ikonama (726-729). Problem je bio sa običajem obožavanja ikona, koji je bio zloupotrebljavan do idolopoklonstva. Zbog toga je lav Isavrijanac dobio podršku dvora i dela crkve. Međutim većina teologa i svi monasi su se tome suprostavljali. U zapadnim delovima carstva ljudi jednostavno nisu hteli da poštuju taj novi zakon. Izbila je pobuna u Grčkoj, uglavnom zbog religioznih pitanja. carska flota je 727. ugušila pobunu. Carigradski patrijarh German I je dao ostavku na mesto patrijarha, jer nije mogao da potpiše taj dekret o ikonama. Car Lav III ga je zamenio patrijarhom Anastazijem, koji je bio carev istomišljenik. Na taj način je ugušio opoziciju u Carigradu.

Sukob sa papama

Pape Grgur II i Grgur III nisu se obazirali na carevu zapovest o ikonama. Oni su na koncilu u Rimu 730. i 732. osudili ikonoborce i carevu politiku. Pošto su pape stale na stranu carevih protivnika car je 732. odlučio da od papske jurisdikcije oduzme Siciliju, donju Italiju i čitavo zapadno područje Balkana (Ilirik). Car je to područje predao pod jurisdikciju carigradskog patrijarha.

Pobuna u ravenskom egzarhatu je izbila još 727. Car je poslao flotu i ugušio pobunu. U južnoj Italiji podanici su odbijali da slede carske verske edikte, a Ravenski egzarhat je postajao sve odvojkeniji od carstva.

Odluka o stavljanju Ilirika pod jurisdikciju carigradskog patrijarha imala je veliki dugodosežan značaj. Romanski uticaji su do 7. veka bili veoma jaki u tim područjima. Do te odluke cara Lava zapadni uticaj je bio jak čak i u Solunu i Korintu, jer su te oblasti bile pod jurisdikcijom rimskog pape. Posle te odluke uticaj Rima se zadržava samo uz primorje, a Južni Sloveni dolaze jednim delom pod jurisdikciju pape, a jednim delom pod jurisdikciju carigradskog patrijarha.

Reference
The Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, 1991.

Izvor: Wikipedia