Daglas Makartur

Daglas Makartur (Litl Rok, Arkanzas, 26. januar 1880. - Vašington, 5. april 1964.) je bio američki general iz Prvog svetskog, Drugog svetskog i Korejskog rata. Jedna je od ključnih figura savezničke pobede u Drugom svetskom ratu. Daglas Makartur je najodlikovaniji oficir u istoriji vojske SAD-a.
 
Mladost i obrazovanje

Kao sin generala Artura Makartura, aktivnog u američkom građanskom ratu, detinjstvo je proveo u garnizonima. Godine 1903. završio je vojnu akademiju Vest Point kao prvi u klasi. Samo dva pitomca u istoriji Akademije imaju bolje rezultate i ocene od njega.

Karijera pre Drugog svetskog rata

Učestvuje u Prvom svetskom ratu u Francuskoj gde postaje komandant brigade. U međuratnom periodu načelnik je vojne akademije Vest Point, gde modernizuje program, a između 1922. i 1930. na službi je na Filipinima gde je komandant američke vojske od 1926. do 1930. Godine 1925. postaje general-major, najmlađi sa takvim činom. Godine 1928. vodi američki olimpijski odbor na igrama u Amsterdamu.

Godine 1930. postaje načelnik generalštaba kopnene vojske, takođe najmlađi na toj funkciji, pa mu je privremeno dodeljena četvrta generalska zvezdica. Sproveo je znatne reorganizacije u vojsci.

Godine 1932. godine organizovao je kontroverznu akciju izbacivanja ratnih veterana Prvog svetskog rata iz kasarni u Vašingtonu gde su protestovali protiv savezne vlade koja im navodno nije isplatila sva dugovanja. U akciji u kojoj je upotrebljen i suzavac, poginulo je dvoje ljudi a stotine su bile povređene. Godine 1935. godine Filipinima je dodeljena pgranićena nezavisnost pa je prvi predsednik te zemlje, Manuel Kvezon, zatražio od Makartura da organizuje filipinsku vojsku. Služba u američkoj vojsci prestaje mu1937, a 1941. postaje filipinski feldmaršal. Predsednik SAD Frenklin Delano Ruzvelt ga reaktivira i postavlja za komandanta američkih snaga na Dalekom istoku stacioniranih u Manili.

Drugi svetski rat

Po izbijanju Drugog svetskog rata postaje saveznički komandant na Filipinima. Pred nadolazećim japanskim snagama koncentrisao je svoje snage na utvrđenom ostrvu Koregidor. Makarturove trupe nisu imale nikakvih izgleda pred brojčano nadmoćnijim Japancima, pa predsednik Ruzvelt naređuje Makarturu da napusti svoje jedinice i da se povuče u Australiju. Mekartur prvo odbija ali je prisiljen da ispoštuje naređenje. Svoje čuveno obećanje "Vratiću se", koje je američka propaganda koristila u promotivne svrhe, ponavljao je u svim svojim javnim govorima, pa je postalo jedna od najslavnijih izjava u Drugom svetskom ratu. U Australiji, prvo u Melburnu a potom u Brizbejnu, u koordinaciji sa mornaričkim štabom na Havajima, komanduje savezničkim snagama na pacifičkom ratištu. Postaje vrhovni komandant savezničkih snaga u južnopacifičkoj zoni.

Godine 1944, nakon savezničke pobede u bici za Filipine, vraća se u Manilu gde postavlja svoj štab odakle komanduje završnim akcijama protiv Japana. Iste godine Senat mu dodeljuje petu generalsku zvezdicu, koja je osim njemu dodeljena samo još generalima Džordžu Maršalu i Dvajtu Ajzenhaueru. Bio je protivnik upotrebe atomske bombe protiv Japana (vidi Atomska bombardovanja Hirošime i Nagasakija).

Godine 1945. na bojnom brodu USS Misuri, usidrenom u tokijskom zalivu prima predaju japanskih vlasti. Od 1945. do 1950. bio je okupacioni guverner Japana, jedan od kreatora poratnog japanskog ustava. Svojom autokratskom vladavinom postavio je temelje za kasniji spektakularni razvoj te zemlje. Lično se založio da se u Japanu sačuva monarhija i funkcija cara kao simbola naconalnog jedinstva.

Korejski rat i povlačenje

Po izbijanju korejskog rata 1950. godine Ujedinjene nacije ga postavljaju za komandanta UN snaga u Koreji. Spektakularnim manevrom kod Inčona naterao je severnokorejske snage u povlačenje do same kineske granice. Ponesen uspehom obećao je američkoj javnosti "pobedu do Božića", no nakon severnokorejske kontraofanzive ulazi u žestoki sukob sa tadašnjim američkim predsednikom Harijem Trumanom, u vezi s a politikom oko Kine, tj. oko nastavka rata u Koreji, nakon čega ga Truman smenjuje sa svih funkcija 1951. godine.

Posle 11 godina vraća se u SAD gde mu je priređen trijumfalni doček, parada na Petoj aveniji u Njujorku i održava govor u Senatu. Amerika ga slavi kao jednog od najvećih heroja, no kandidatura na predsedničkim izborima 1952. godine propada nakon što se u javnosti saznalo da je hteo da upotrebi atomsku bombu protiv Kine u Korejskom ratu. Senat ga predlaže i za šestu generalsku zvezdicu, što bi bila prva dodela čina "generala svih armija", no Makartur u dva navrata to odbija. Povlači se iz javnosti i ostatak života provodi mirno u Njujorku. Godine 1961. savetuje predsedniku Kenediju da se povuče iz Vijetnama. Napisao je autobiografiju "Sećanja".

Značaj i uticaj

Daglas Makartur je bio izuzetno sposoban, ali i egocentričan general. Američka istoriografija ga slavi kao svog najvećeg vojskovođu u istoriji, a proglašavan je i "američkim Cezarom". Bez rezerve je isticao sebe i vlastite zasluge, dok je svoje podređene držao u anonimnosti. U istoriju ulazi i kao pojava: isticao se svojom generalskom kapom, koja je bila kombinacija kape filipinskog maršala i američkog generala, kao i Rej Ban naočarima. Čin "generala svih armija" dodeljen je samo dvojici ljudi: jedan je Džordž Vašington, a drugi Džon Peršing.

Izvor: Wikipedia

Ja sam negde procitao da je Makartur smenjen zato sto je Trumanu predlagao da baci na Kinu atomsku bombu.Truman je to odbio i kasnije ga smenio,jer je Makartur na tome insistirao.