Prva bitka na Marni je bitka tokom Prvog svetskog rata, koja se dešavala od 5. septembra 1914. do 12. septembra 1914. U bici su francuska i britanska vojska pobedile nemačku vojsku. Bitka na Marni je predstavljala veliku prekretnicu na početku Prvog svetskog rata. Do kraja avgusta 1914. snage Antante su se povlačile na Zapadnom frontu prema Parizu. Dve nemačke armije su se probijale kroz Francusku. Pad Pariza je izgledao gotovo neminovan, ali saveznici su uspeli da postignu stratešku pobedu na reci Marni.

Uvod

Tokom nemačkog napada na Francusku britanska vojska je imala veliki broj žrtava. Komadant britanskih ekspedicionih snaga Džon Frenč krivio je francusku stranu za teške gubitke i za nekordinisana povlačenja. Posebno je krivio komandanta francuske pete armije generala Lanrezaka da se nije upuštao u borbe i da nije najavljivao povlačenja. Pogoršali su se odnosi između francuskih i britanskih komandanata. Maršal Džon Frenč je nameravao da povuče britansku vojsku sa fronta da se odmore i reorganizuju. Međutim francuski glavnokomandujući Žozef Žofr je nagovorio britanskog ministra rata lorda Horacija Kičenera da interveniše. Kičener je preneo Frenču poruku da bi povlačenje britanske vojske bilo katastrofalno i za Francusku i za Veliku Britaniju. Maršal Džon Frenč je pristao da njegova vojska ostane na frontu dok god nije ugrožena sa boka francuskim povlačenjima.

Kako su se nemačka prva i druga armija približavale Parizu, počeli su skretati jugoistočno prema Parizu, izlažući svoja desna krila saveznicima. Do 3. septembra Žozef Žofr je uočio nemačku taktičku grešku i brzo je napravio plan da zaustavi francusko i britansko povlačenje i da napadne Nemce duž cele linije fronta. Britanska vojska i francuska šesta armija su dobile zadatak da napadaju izloženo desno krilo nemačke prve armije. Žozef Žofr se lično sreo sa Džonom Frenčom i dobio od njega uveravanja da će Britanci učestvovati u napadu. Napad je trebao početi ujutro 6. septembra. Međutim komandant nemačke prve armije general Aleksandar fon Kluk primetio je prisustvo savezničkih snaga 5. septembra i započeo je okretati svoju armiju prema zapadu. Bitka je započela 5. septembra popodne, kada je francuska šesta armija došla u kontakt sa prethodnicom nemačke prve armije.

Bitka

Aleksandar fon Kluk je tokom okretanja svoje armije prem zapadu otvorio 50 kilometara široku rupu u nemačkim linijama, između nemačke prve armije i nemačke druge armije. Nemačkom drugom armijom je komandovao oprezni general Karl fon Bilov, a armija se nalazila levo od nemačke prve armije. Saveznički izviđački avioni su otkrili postojanje rupe u nemačkim linijama i o tome su obavestili komandante na terenu. Saveznici su bili spremni da iskoriste postojanje rupe u nemačkim linijama. Zbog toga su poslali trupe iz britanskog ekspedicionog korpusa, da se priključe francuskoj petoj armiji u prolaženju kroz nastalu rupu u nemačkim linijama. Peta francuska armija je trebala istovremeno da napada nemačku drugu armiju.

Ipak Nemci su bili blizu toga da postignu pobedu i da probiju linije francuske šeste armije između 6. septembra i 8. septembra. Francusku šestu armiju je spasio 7. septembra dolazak 6.000 rezervista pomoću 600 taksija iz Pariza. Već 8. septembra Franše d' Epere je sa svojom petom armijom izveo iznenadni napad na nemačku drugu armiju i time još više proširio rupu između nemačke prve i druge armije. Franše d' Epere je došao na mesto komandanta pete armije neposredno pred bitku. Zamenio je generala Lanrezaka. Već 9. septembra je izgledalo kao da će nemačka prva i druga armija biti potpuno opkoljene i uništene. General fon Moltke je pretrpio nervni slom kada je čuo o toj opasnosti. Njegovi podređeni su preuzeli komandu i naredili su povlačenje do reke Ene da bi se tu vojska regrupisala. Francuzi i Britanci su ganjali nemačke snage u povlačenju, ali brzina savezničkog napredovanja bila je dosta spora, samo 19 kilometara na dan. Nemačka vojska se zaustavila nakon 65 kilometra povlačenja, na mestu severno od reke Ene. Tu su se ukopali i pripremili rovove, koji će trajati nekoliko godina. Nemačko povlačenje između 9. septembra i 13. septembra predstavljalo je napuštanje Šlifenovog plana. Fon Moltke je navodno tada izvestio nemačkog cara da sz Nemci izgubili rat. Posle te bitke obe strane su se ukopale i usledilo je 4 godine uglavnom rovovskog ratovanja.
 
Rezultati i posledice

Rat je ušao u stajaću fazu posle savezničke pobede u bici na Marni. Bio je to prvi veliki sukob i jedan od najvažnijih događaja rata. Nemačko povlačenje označilo je da propada nemačka nada u brzu pobedu na zapadu Šlifenovim planom. Nemačka se nadala brzoj pobedi na zapadu, posle čega bi se obračunala sa Rusijom na istoku. Umesto toga morala se boriti na dva fronta. Bitka kod Marne bila je prva velika bitka u kojoj se pokazala odlučna uloga izviđačkih aviona u otkrivanju slabih tačaka u nemačkim linijama, što je omogućilo saveznicima da to vojno iskoriste. Prva bitka na Marni pamti se po 600 pariskih taksija, uglavnom Renoa, koji su prevezli 6.000 francuskih rezervista. Uloga tih rezervista tradicionalno se opisuje kao ključna u zaustavljanju nemačkog prodora protiv francuske šeste armije. Postoje danas i istoričari, koji smatraju da ti rezervisti nisu imali takav značaj. U bici na Marni borilo se 2 miliona vojnika, a 500.000 je ubijeno ili ranjeno.

Literatura
Evans, M. M. (2004). Battles of World War I. Select Editions. ISBN 1841932264.
Isselin, Henri. The Battle of the Marne. London: Elek Books, 1965. (Translation of La Bataille de la Marne, published by Editions B. Arthaud, 1964.)
Perris, George Herbert. The Battle of the Marne. London: Methuen, 1920.

Izvor: Wikipedia

Prva bitka za Marnu
Dio Prvog svjetskog rata (Zapadno bojište)

Datum   5. rujna - 12. rujna 1914.
Lokacija   Rijeka Marna, pored Pariza, Francuska
Ishod   Odlučujuća strateška pobjeda Antante.

Sukobljeni
 Francuska
 Britansko Carstvo    Njemačko Carstvo
Zapovijednici
Joseph Joffre
John French   Helmuth von Moltke
Karl von Bulow
Alexander von Kluck
Vojne snage
1,071,000   1,485,000
Posljedice
oko 263,000
Francuski gubici 250,000
(80,000 poginulih)
Britanski gubici 13,000
(1,7000 poginulih)   Ukupni gubici oko 250,000

Prva bitka za Marnu je bitka tijekom Prvog svjetskog rata, koja se vodila od 5. rujna 1914. do 12. rujna 1914. godine. U bitki su francuska i britanska vojska pobijedile njemačku vojsku. Bitka za Marnu je predstavljala veliku prekretnicu na početku Prvog svjetskog rata. Do kraja kolovoza 1914. godine, snage Antante su se povlačile na Zapadnom frontu prema Parizu. Dvije njemačke vojske su se probijale kroz Francusku. Pad Pariza je izgledao gotovo neizbježan, ali saveznici su uspjeli postići stratešku pobjedu na rijeci Marni.

Uvod

Tijekom njemačkog napada na Francusku, britanska vojska je imala veliki broj žrtava. Zapovjednik britanskih ekspedicijskih snaga John French krivio je francusku stranu za teške gubitke i za nekordinirana povlačenja. Posebno je krivio zapovjednika francuske pete armije, generala Lanrezaca, da se nije upuštao u borbe i da nije najavljivao povlačenja. Pogoršali su se odnosi između francuskih i britanskih zapovjednika. John French je namjeravao povući britansku vojsku sa fronta da se odmore i reorganiziraju. Međutim, francuski glavni zapovjednik Joseph Joffre je nagovorio britanskog ministra rata, lorda Horacija Kitchenera, da intervenira. KKitchener je prenio Frenchu poruku da bi povlačenje britanske vojske bilo katastrofalno i za Francuski i za Veliku Britaniju. French je pristao da njegova vojska ostane na bojištu dok god nije ugrožena sa boka francuskim povlačenjima.

Kako su se njemačka prva i druga armija približavale Parizu, počeli su skretati jugoistočno prema Parizu, izlažući svoja desna krila saveznicima. Do 3. rujna Joseph Joffre je uočio njemačku taktičku grešku i brzo je napravio plan da zaustavi francusko i britansko povlačenje i da napadne Nijemce duž cijele linije bojišta. Britanska vojska i francuska šesta armija su dobile zadatak da napadaju izloženo desno krilo njemačke prve armije. Joseph Joffre se osobno susreo sa Johnom Frenchom koji ga je uvjerio da će Britanci sudjelovati u napadu. Napad je trebao početi ujutro 6. rujna. Međutim, zapovjednik njemačke prve armije general Alexander von Kluck primjetio je nazočnost savezničkih snaga 5. rujna i započeo je okretati svoju vojsku prema zapadu. Bitka je započela 5. rujna popodne, kada je francuska šesta armija došla u kontakt sa prethodnicom njemačke prve armije.

Bitka

Von Kluck je tijekom okretanja svoje armije prema zapadu otvorio 50 kilometara široku rupu u njemačkim linijama, između njemačke prve armije i njemačke druge armije. Njemačkom drugom armijom je zapovjedao oprezni general Karl vo Bulow, a armija se nalazila lijevo od njemačke prve armije. Saveznički izviđački avioni su otkrili postojanje rupe u njemačkim linijama i o tome su obavijestili zapovjednike na terenu. Saveznici su bili spremni da iskoriste postojanje rupe u njemačkim linijama. Zbog toga su poslali trupe iz britanskog ekspedicjskog korpusa, da se priključe francuskoj petoj armiji u prolaženju kroz nastalu rupu u njemačkim linijama. Peta francuska armija je trebala istovremeno da napada njemačku drugu armiju.

Ipak Nijemci su bili blizu toga da postignu pobjedu i da probiju linije francuske šeste armije između 6. rujna i 8. rujna. Francusku šestu armiju je spasio 7. rujna dolazak 6.000 rezervista pomoću 600 taksija iz Pariza. Već 8. rujna Franchet d'Esperey je sa svojom petom armijom izveo iznenadni napad na njemačku drugu armiju i time još više proširio rupu između njemačke prve i druge armije. Franchet d'Esperey je došao na mjesto zapovjednika pete armije neposredno pred bitku. Zamijenio je generala Lanrezaca. Već 9. rujna je izgledalo kao da će njemačka prva i druga armija biti potpuno opkoljene i uništene. General von Moltke je pretrpiživčani slom kada je čuo o toj opasnosti. Njegovi podređeni su preuzeli zapovjedanje i naredili su povlačenje do rijeke Aisne da bi se tu vojska pregrupirala. Francuzi i Britanci su lovili njemačke snage u povlačenju, ali brzina savezničkog napredovanja bila je dosta spora, samo 19 kilometara na dan. Njemačka vojska se zaustavila nakon 65 kilometra povlačenja, na mjestu sjeverno od rijeke Aisne. Tu su se ukopali i pripremili rovove, koji će trajati nekoliko godina. Njemačko povlačenje između 9. rujna i 13. rujna predstavljalo je napuštanje Schlieffenovog plana. Helmuth von Multke Mlađi je navodno tada izvestio njemačkog cara da su Nijemci izgubili rat. Poslije te bitke obje strane su se ukopale i uslijedilo je 4 godine uglavnom rovovskog ratovanja.

Rezultati i posljedice

Rat je ušao u stojeću fazu poslije savezničke pobjede u bitki na Marni. Bio je to prvi veliki sukob i jedan od najvažnijih događaja rata. Njemačko povlačenje označilo je da propada njemačka nada u brzu pobjedu na zapadu Schlieffenovim planom. Njemačka se nadala brzoj pobjedi na zapadu, poslije čega bi se obračunala sa Rusijom na istoku. Umjesto toga morala se boriti na dva bojišta. Bitka za Marnu bila je prva velika bitka u kojoj se pokazala odlučna uloga izviđačkih aviona u otkrivanju slabih točaka u njemačkim linijama, što je omogućilo saveznicima da to vojno iskoriste. Prva bitka za Marnu pamti se po 600 pariških taksija, uglavnom Renaulta, koji su prevezli 6.000 francuskih rezervista. Uloga tih rezervista tradicionalno se opisuje kao ključna u zaustavljanju njemačkog prodora protiv francuske šeste armije. Postoje danas i povjesničari, koji vjeruju da ti rezervisti nisu imali takav značaj. U bitki za Marnu borilo se 2 milijuna vojnika, a 500.000 je ubijeno ili ranjeno.

Literatura
Evans, M. M. (2004). Battles of World War I. Select Editions. ISBN 1841932264.
Isselin, Henri. The Battle of the Marne. London: Elek Books, 1965. (Translation of La Bataille de la Marne, published by Editions B. Arthaud, 1964.)
Perris, George Herbert. The Battle of the Marne. London: Methuen, 1920.

Izvor: Wikipedia