Bitka za Belastok-Minsk
Deo Drugog svetskog rata

Istočni front početkom operacije Barbarosa
Vreme:   22. jun - 29. jun 1941.
Lokacija:   Istočna poljska, Belorusija
Rezultat:   Nemačka pobeda

Sukobljene strane
Nacistička Nemačka   Sovjetski Savez
Zapovednici
Fedor fon Bok   Dmitrij Pavlov
Gubici
nepoznato   425.000


Bitka za Belastok-Minsk je bila jedna od graničnih bitaka u početnoj fazi operacije Barbarosa, nemačke invazije na Sovjetski Savez, 1941. godine.

Uvod

Nemački Vermaht je napao i okupirao Poljsku Armijskom grupom Centar (Heeresgruppe Mitte), pod komandom feldmaršala Fedora fon Boka na osovini Minsk - Smolensk prema Moskvi. U takozvanoj belastočkoj izbočini, Sovjetski zapadni front, preimenovani Specijalni vojni distrikt, je branio pod komandom generala armije Dmitrija Pavlova sa 3, 4, i 10. armijom duž granice. 13. armija je u početku postojala samo kao štabna jedinica, bez dodeljenih snaga. Raspored Crvene armije u Belorusiji je bio baziran na ideji agresivnog odgovora na nemački napad, i prebacivanju rata u Poljsku pod nemačkom okupacijom. Manu u ovom rasporedu je predstavljala slabos na krilima, koja je nastala demarkacionom linijom, načinjenom nakon što su Sovjetski Savez i Nemačka podelile Poljsku 1939. Ovo isturivanje najjačih sovjetskih snaga sa isturenim krilima je omogućilo Vermahtu da preduzme dvostruko obavijanje, odsekavši većinu snaga Zapadnog fronta u dvostranom opkoljavanju, okvirno baziranom na Belastoku i Novogrudoku, zapadno od Minska.

Bitka

Tokom početnih udara nemačkog napada, nemačka avijacija je vazdušnim udarima pogodila linije komunikacije i aerodrome Zapadnog fronta, što je u velikoj meri umanjilo sposobnost Fronta da se brani. Nemačka deveta i četvrta armija Armijske grupe Centar su probile granicu severno i južno od izbočine. 23. juna, 10. armija je pokušala protivnapad u skladu sa ranijim planovima, ali nije uspela. 24. juna, general Pavlov je naredio svom oficiru za operacije, generalu Boldinu, da preuzme komandu nad 6 i 11. mehanizovanim i 6. konjičkim korpusom, i da preduzme kontranapad prema Grodnom, kako bi sprečio opkoljavanje formacija Crvene armije kod Belastoka. Ovaj napad nije uspeo, i sovjetske snage su pretrpele velike gubitke, ali je možda omogućio nekim jedinicama da izbegnu zapadno opkoljavanje prema Minsku. U veče, 25. juna, nemački XXXXVII Pancerkorpus se uklinio između Slonima i Volkoviska, primoravši Pavlova da naredi povlačenje svih snaga u izbočini iza Šhara reke kod Slonima, kako bi izbegle opkoljavanje. Većina formacija nije mogla da se izvuče iz kontakta sa nemačkim snagama, i usled gubitaka goriva i transportnih sredstava, oni koji su mogli su morali da se povlače peške. Ovo povlačenje je otvorilo južne prilaze Minsku.

27. juna, Pancergrupa 2 i Pancergrupa 3 su se udarima iz pravca juga i severa povezale blizu Minska. 28. juna, 9. i 4. nemačka armija su se povezale istočno od Belastoka, podelivši opkoljene sovjetske snage u dva džepa: u većem kod Belastoka su bile sovjetska 10. armija, a u manjem kod Novgrudoka su bile 3. i 13. armija. Na kraju, za 17 dana, Sovjetski zapadni front je izgubio 420.000 ljudi od ukupnih 625.000. Vermaht je 29. juna osvojio Minsk, prestonicu Belorusije. Drugi kontranapad 20. mehanizovanog i 4. vazduhoplovnog korpusa takođe nije uspeo, i do 30. juna je džep u potpunosti zatvoren. U njemu su nemačke snage opkolile, i na kraju uništile sovjetsku 3, 10. i 13 armiju, kao i delove 4. armije - sve zajedno oko 20 divizija, dok se ostatak sovjetske 4. armije povukao istočno prema reci Berezina.
 
Posledice

Uspeh u ovoj bici je Vermahtu otvorio mogućnost da brzo napreduje prema prevlaci kod Smolenska, odakle bi već mogao da se razmatra napad na Moskvu. Nemačka visoka komanda je stekla utisak da je rat sa Sovjetskim Savezom već dobijen, samo par dana nakon što je otpočeo.

Komandant Fronta, general Pavlov, i njegov frontovski štab su opozvani u Moskvu, optuženi za namernu dezorganizaciju odbrane, i povlačenje bez bitke, i streljani, a njihove porodice su trpele represiju zbog NKVD naređenja br. 00486, o porodicama izdajnika otadžbine. (Rehabilitovane su 1956.)

Formacije

Sovjetske
Zapadni front - komandant general armije Pavlov, oficir za operacije general V. I. Boldin
Prvi ešalon
3. armija - V. I. Kuznjecov
4. armija
10. armija - K. D. Golubev
6. mehanizovani korpus
11. mehanizovani korpus
6. konjički korpus
Drugi ešalon
13. armija - general F. N. Remezov
20. mehanizovani korpus
4. vazduhoplovni korpus

Nemačke
Armijska grupa Centar
2. armija - generalfeldmaršal Maksimilian fon Vajhs
4. armija - general-pukovnik Ludvig Kibler
VII armijski korpus - general artiljerije Vilhelm Farmbaher
IX armijski korpus - general pešadije Herman Gejer
XII armijski korpus - general pešadije Valter Šroth
XIII armijski korpus - general pešadije Erih Straube
XXXV armijski korpus
XXXXIII armijski korpus - general-pukovnik Gothard Hajnrici
LIII armijski korpus - general pešadije Karl Vajsenberger
286 divizija - general Kurt Miler
9. armija - general-pukovnik Adolf Štraus
II armijski korpus - general pešadije Valter Graf fon Brokdorf-Alefelt
V armijski korpus - general-pukovnik Rihard Ruof
VI armijski korpus - general pionira Oto-Vilhelm Ferster
VIII armijski korpus - general-pukovnik Valter Hajc
Pancergrupa 2 - general-pukovnik Hajnc Guderijan
XXIV armijski korpus (mot.) - general pancertrupa Leo Frajher Gejr fon Švepenburg
XXXXVI armijski korpus (mot.) - general Hajnrih fon Fitinghof-Šel
XXXXVII armijski korpus (mot.)
1. divizija - general Oto Mengers
10. pešadijska divizija (mot.) - general Fridrih-Vilhelm fon Leper
Pancergrupa 3 - general-pukovnik Herman Hot
XXXVIIII armijski korpus (mot.) - general-pukovnik Rudolf Šmit
LVII armijski korpus (mot.) - general pancertrupa Adolf Kuncen

Izvori
Ziemke, E.F. 'Moscow to Stalingrad'
David M. Glantz, House, Jonathan When Titans Clashed (1995)
David M. Glantz, Barbarossa: Hitler's Invasion of Russia 1941 (2001) ISBN 075241979X
The initial period of war on the Eastern Front, 22 June-August 1941: proceedings of the Fourth Art of War Symposium, Garmisch, FRG, October 1987 / edited by David M. Glantz ISBN 0714633755.
Bryan I. Fugate and Lev Dvoretsky, Thunder on the Dnepr: Zhukov-Stalin and the defeat of Hitler's Blitzkrieg
Geyer, H. Das IX. Armeekorps im Ostfeldzug

Izvor: Wikipedia