Branko Krsmanović

Branko Krsmanović (3. oktobar 1915. - avgust 1941)je bio jugoslovenski partizan koji je proglašen za narodnog heroja.


Branko Krsmanović je rođen 3. oktobra 1915. godine u selu Donja Mutnica, kod Paraćina. Posle završetka osnovne škole i gimnazije, upisao se na Beogradski univerzitet, a kasnije je prešao u Prag i tamo nastavio studije. U Pragu je 1936. godine izabran za predsednika Jugoslovenske studentske samouprave. Iste godine u Pragu primljen je za člana KPJ.

U jesen 1936. godine je preko Praga upućivao jugoslovenske studente - dobrovoljce u internacionalne brigade koje su se borile za odbranu španske republike od fašističke pobune i intervencije. Krajem 1937. godine i sam je krenuo u Španiju, gde je kao borac stupio u bataljon „Dimitrov", u kome je tada bilo dvadeset pet jugoslovenskih studenata. S ovim bataljonom borio se na Haramskom frontu, južno od Madrida. Pet meseci kasnije u Španskoj republikanskoj armiji završio je oficirsku školu u Pozbrubiju, kod Albasetea. Posle toga je proizveden u čin potporučnika i postavljen za političkog komesara protivtenkovske baterije, koja je bila sastavljena od dobrovoljaca iz Jugoslavije. U borbama na centralnom i Aragonskom frontu, ova baterija stekla je glas i slavu najbolje protivtenkovske jedinice u celoj Španskoj republikanskoj armiji. Ubrzo posle toga, unapređen je u čin kapetana Španske republikanske armije. U jednoj noćnoj borbi ranjen je u nogu, pa je prebačen u Francusku na lečenje. Kada je izlečio rane, francuske vlasti su ga uputile u koncentracioni logor Girs.

Iz Francuske se vratio u Jugoslaviju početkom 1941. godine. Na graničnom prelazu iz Italije sačekali su ga policajci, uhvatili u vozu i sproveli u Beograd. U zatvoru beogradske Glavnjače proveo je trideset pet dana, posle čega je proteran u Paraćin, 24. marta 1941. godine. Dva dana kasnije, za njim je sreskom načelniku stigla depeša da ga odmah sprovede u Beograd. 27. marta došlo je do obaranja vlade Cvetković-Maček, formiranja nove vlade armijskog generala Dušana Simovića i raskidanja pakta sa Nemačkom, pa Branko nije ni sproveden u Beograd. U Paraćinu je ostao do polovine maja 1941. godine, kada je ilegalno došao u Beograd, gde je živio do donošenja odluke CK KPJ o dizanju ustanka.

Još aprila 1941. godine u Srbiji je formiran Vojni komitet u koji je, pored ostalih (Spasenija BabovićSpasenije Babović, Sreten ŽujovićSretena Žujovića i Filim KljajićFilipa Kljajića), ušao i Branko Krsmanović. Zadatak komiteta bio je prikupljanje oružja i organizatorsko-propagandne i druge pripreme za dizanje ustanka. Odmah posle donošenja odluke CK KPJ (4. jula 1941. godine) o dizanju ustanka protiv okupatora, obrazovan je Štab NOPO Srbije, kasnije Glavni Štab NOPO Srbije, u koji su ušli: Sreten Žujović, Rodoljub Čolaković, Filip Kljajić, Sreten Grujović i Branko Krsmanović. Kao iskusan borac, provereni borac i revolucionar i član GŠ NOPO Srbije, Krsmanović je vrlo često putovao po celoj Srbiji, naročito PomoravljePomoravlju, ŠumadijaŠumadiji i zapadnoj Srbiji, gde je stvarana slobodna teritorija. Vrlo aktivno je učestvovao u stvaranju prvih partizanskih jedinica: Beličke čete, Kragujevačkog NOP odreda, 1. i 2, šumadijskog NOP odreda i drugih. Nemci su, avgusta 1941, jakim snagama opkolili Kosmaj i izbili na vrh planine, da bi pronašli i uništili Kosmajski NOPO. Tog dana na Kosmaju se našla samo desetina Mladenovačke partizanske čete. Tada je poginuo i Branko Krsmanović.

Narodnim herojem proglašen je 9. maja 1945. godine.

Izvor: Wikipedia