Vladislav II Jagelović
 
Vladislav II Jagelović ili Jagelo (oko 1351.-1. jun 1434.) je bio veliki knez Litvanije (1377.-1434.) i kralj Poljske (1386.-1434.). Kralj Poljske je postao ženidbom sa 11-godišnjom kraljicom Jadvigom Poljskom. Time je nastala poljsko-litvanska personalna unija. Bio je zadnji paganski vladar srednjevekovne Litvanije, koja je bila mnogo veća od današnje Litvanije. Da bi postao kralj morao je biti kršten i po krštenju dobija ime Vladislav II Jagelović. Jagelonska era se smatra početkom zlatnog razdoblja poljske istorije i poljsko-litvanske unije. Poljsko-Litvanska unija postaje velika evropska sila, koja širi svoje granice severno, istočni i zapadno.

Biografija

Jagelo je bio potomak gediminidske dinastije kneževa i velikih kneževa Litvanije. Rođen je u Viljnusu. Otac mu je bio Argidas,veliki knez Litvanije(1345.-1377.). Deda mu je bio Gedimans, veliki knez Litvanije i Jevne.

Kada je Jagelo postao veliki knez 1377. njegova starija braća iz Argidasovog prvog braka bila su nezadovoljna. Stali su na stranu moskovskog kneza. Jagelo je 1380. potpisao mir sa vitezovima Tevtoncima. Posle toga krenuo je da pomogne Zlatnoj Hordi u bici kod Kulikova, ali zadocnio je. Njegov ujak Kestutis svrgnuo je Jagela 1381. jer je bio nezadovoljan mirom sa Tevtoncima. Jagelo je uspeo da za godinu dana povrati vlast i utamniči ujaka.

Savez sa Poljskom
 
Poljska i Litvanija u savezu 1387.

Jagelo je ozbiljno razmatrao mogućnost ženidbe sa ćerkom moskovskog kneza. Verovatno je zaključio da time neće uspeti zaustaviti Tevtonce, pa je ušao u savez sa katoličkom Poljskom. Potpisao je sa Poljskom 1385. savez iz Kreva. Ženi se 1386. poljskom kraljicom Jadvigom Poljskom i time se uspostavlja dinastija Jagelovića, koja je vladala Poljskom i Litvanijom do 1572. U isto vreme Jagelo je prihvatio katoličanstvo, kao i ostalo litvansko plemstvo. Od tada nosi ime Vladislav II Jagelović. Time je nastala Poljsko-Litvanska unija, kraljevina sa ogromnom teritorijom.

Kraljica Jadviga Poljska je umrla 1399.,a Vladislav Jagelović je vladao još 35 godina posle toga. Neki su verovali da on nije imao prava da vlada posle toga, ali pošto nije bilo očitih pretendenata na presto ostao je vladati i kao kralj Poljske.

Rat sa Tevtonskim redom

Jagelovo pokatoličavanje označilo je i uspostavu katoličanstva kao službene vere u Litvaniji, koja je dotad bila uglavnom paganska zemlja. Paganski običaji su se i dalje održavali u narodu, ali plemstvo je prihvatilo katoličanstvo, jer je dobilo obećanje da će imati glas pri izboru budućih poljsko-litvanskih vladara.

Pošto je Litvanija prestala biti paganska zemlja tevtonski red više nije imao opravdanja da vodi antipaganski krstaški rat. Dotad su Tevtonci osvajali teritorije pod izgovorom krstaškog rata. Ponovo su izvršili invaziju 1398. i tada Poljaci i Litvanci nisu bili dovoljno spremni. Tevtonski red je proglasio rat 1409. protiv poljsko-litvanske unije. U početku su Tevtonci uspešno izvršili invaziju velikih delova Poljske, ali Poljaci su ih odbili i zauzeli Bromberg. Sklopljen je privremeni mir, koji je trajao do 1410. Poljci i Litvanci su odlučili da uklone tevtonsku opasnost jednom zauvek i iskoristili su predah za prikupljanje snaga.

Došlo je do odlučne bitke, jedne od najvećih srednjevekovnih bitaka. Vladislav II Jagelović je porazio je Tevtonski red u velikoj bici kod Grinvalda 15. jula 1410. To je bio veliki poraz za Tevtonce, koji označava početak njihova povlačenja. Tevtonski red se posle toga nikad nije oporavio.

Jagelovići

Bio je prvi od litvanskih kneževa, koji su postali kraljevi Poljske. Nasledio ga je Vladislav III Jagelović, a posle njegove smrti u bici kod Varne Kazimir IV Jagelović. Dinastija Jagelovića nije bila nasledna dinastija, jer svaki novi kralj je bio biran. Ipak u stvarnosti izgledala je kao nasledna jer bi posle očeve smrti sin postajao novi kralj. Jagelovići će do kraja XV veka vladati i Maćarskom i Bohemijom, tako da će njihova vlast obuhvatiti istočnu i centralnu Evropu.

Izvor: Wikipedia