Engel Ilija

Engel Aleksandra Elias Ilija, Andžić

Rođen je 19. marta 1912. godine u Jajcu, Bosna i Hercegovina, u porodici intelektualaca. Poslije završetka osnovne i Srednje tehničke škole u Sarajevu, otišao je na studije tehničkih nauka u Prag. Još u vrijeme školovanja u Sarajevu isticao se progresivnim shvaćanjima i djelovanjem medu školskim drugovima. Sudjelovao je u svim akcijama koje su u to vrijeme bile organizirane u okviru djelatnosti napredne omladine Srednje tehničke škole, i zbog toga je cesto kažnjavan od uprave škole. Imao je osamnaest godina kada ga je policija, 1930. godine, uhapsila zbog revolucionarnog rada, kome se već tada sasvim posvetio.

Dolaskom u Prag, nastavlja djelatnost među studentima, i ubrzo postaje član kružoka naprednih jugoslovenskih studenata. Godine 1934. izabran je za sekretara, a 1935. za predsjednika "Matije Gupca", Zadruge hrvatskih akademičara u Pragu. Istovremeno je bio i funkcioner Društva jugoslovenskih tehničara. Kao potpisnik javnih letaka, proglasa i organizator studentskih akcija (medu kojima je bila jedna od najznačajnijih ona za liberalniji odnos i puštanje na slobodu političkih zatvorenika zatočenih u Sremskoj Mitrovici, vođen je na listi praške policije i kao komunist često hapšen. Član KPJ postao je 1936. godine. Kad je počeo građanski rat u Španiji, u grupi koja je formirana krajem januara 1937. godine, od studenata iz Jugoslavije koji su studirali u Pragu, nalazio se i Ilija Engel. Ova grupa se, preko Pariza i Valencije, prebacila do Albasete, gdje je stigla 3. februara 1937, godine. Odmah poslije toga, zajedno s ostalim članovima ove studentske grupe, Ilija je bio raspoređen u bataljon "Dimitrov", u čijem se sastavu borio kod rijeke Harame, na centralnom i aragonskom frontu. Zbog svoje hrabrosti i požrtvovanosti, postavljen je za rukovodioca protutenkovske baterije, koja je bila sastavljena od dobrovoljaca iz Jugoslavije. Poslije poraza Španske revolucije, s ostalim jugoslovenskim dobrovoljcima prebačen je u Francusku, gdje je, u periodu od 1939. do 1941. godine, bio interniran u koncentracionim logorima: Sen Siprijen, Girs i Verne d'Arjez. Po direktivi KPJ, Ilija se 1941. godine prebacio, s grupom Španskih boraca, preko Njemačke u Jugoslaviju, gdje je odmah poslije povratka nastavio revolucionarnu djelatnost.

U početku je radio u ilegalnoj tehnici CK KP Hrvatske u Zagrebu, u kojoj su se štampali: "Srp i čekić", organ CK KPH, zatim "Vjesnik radnog naroda", "Proleter", i razni propagandni materijal.

Prilikom provale, 24. decembra 1941. godine, došlo je do žestokog okršaja između ustaških agenata i ilegalaca. U ovom okršaju, iako ranjen, uspio je da se probije iz zgrade i da pređe na oslobođenu teritoriju, u Žumberački partizanski odred.

U prvoj polovini 1942. godine bio je komandant Banijskog bataljona. a zatim Primorsko-goranskog NOP odreda. Kasnije se nalazio na raznim dužnostima u Glavnom štabu Hrvatske (načelnik Drugog odjeljenja i drugim).

Teško se razbolio od tifusa, i kada je ozdravio ostao je potpuno gluh. Tada je postavljen za pomoćnika načelnika pozadine; na toj dužnosti, u činu pukovnika, poginuo je prilikom avionskog napada 29. maja 1944. godine, kod sela Gornjeg Mikleuša, blizu Čazme. Narodnim herojem proglašen je 24. jula 1953. godine.

Izvor: Wikipedia